Studia ad arbitrium in Menandri Epitrepontibus exhibitum

31쪽

- 15 fidus aetate homerica, eum homine mente iam paulo Xeultiore erant, Ulta ille Oeabula e Priore aevo oonservata nihil erant nisi Oee inaneS. Quomodo nim Aehillas, Cui Thorsites invehere auSi SSent Mamininonii, Si eum iri consiliorum eonSeium credidissent diu vigebat hoc ius non seriptum, etiam Um in eisi te multo e positi, e solum non iam sussisteret et ab iure Seripto UXilium peteretur Dem insitiones enim docet iudicum rationem gubernari non solum legibus seriptis sed etiam imi imum in imi

'eσι, Vae natUra hominibus inspirat ). Quando graecae civitate tu legibus Seriptis pondere e perint e fontibus exiguis, qui nobis suppeditant, distor dissitatoeSi. Lege Ver gortyniae repertae cogunt nos inutionem adhibere, ne Sero hoc tempus Sumamus. Quod ad inenas attinet, Drae Primia nominandus S legislator, OS eum Solon Recte autem Observat osephus Sehreine in libro in l. . De corpore iuris AthenienSium p. 2l-ὶ .. Ius Seriptum Atheniensium a Corpore Soloni pro eiSeitur primas leges a Draeone eo Seriptas Xeepto iure homicidario Solon ipse abrogaverat, eiu autem lege nunquam abolitae sunt' et porro p. 49 re postulare Videtur, Ut oeiam Verbolenus XSeribam ἡ Corpus iuris Solonis omnibus Saoeulis mansit mrpus iuris Atheniensium. Sed non iners moles sui . . . Secreta a vitatam ueri reipublieae Athoniensium, sed quasi arbor validareVireSeen Semper et auges 'ens Viguit revitque ex e dicionibus natura sua insitis atque effloreseentium Athenarum ne non SeneSeentium consor fuit. Sicut autem memoria Atheniensium tradidit rempublieam Suam a Solone institu lani

32쪽

GDrra ille irer Isocrat Antid. 232 iis etiam Corpus iuris, quamvis saepe postes ren0Vatum OSSet, Semper trahebat nomen onditoris sui ' x, omnino autum Solonis si imes an popularium gratia r ita conuisae erant, ut magnam sistentiam in iudieando iudieibus 90rmittorsent. Iusiurandum quidem,

quo heliastae se obstringebant, ut, quoties lege desisterent, Xaequo iudiearent argumento esse potest Diuitis in rebus non fuisse autum ). Quas lege praeter nonnulli fragment n. magna e parte depravata deperdita esse graVe detrimentum habendum est magis autem dolendum videtur Athenienses fere nunquam ad iuris Studium e Contuli SSe, quo facto plura ad rem iudieiariam pertinentia ad nos perveni SSent 3 . Hae in re magnum diserimon intere odit iniser Athenienses es Romanos Athenis enim non X Stabat Certus ordo iuris Consultorum, qui ilientibus iura promerent, responS darenti Sol0nis legum notitiam aetate periclea communem fuisse testantur versus Cratini poetae e0mici fr. 274 oehi nee 0 fragmentum Aristophanis Λαι rc Πων fabulae in praefatione Galeni in exico hippocraticum servatum

tr. 222 . - Primus innium Graec0rum, qui leges conscripsit fuit, teste Strabone 3 1, 29M Zaleuk0 L0erorum legislat0r. De ipso anno iam intera uetores antiquos qu0s citat us0lt r. r. I p. 24 ubi vid. ambigitur, sed eius legislatio fere quadraginta annis quam rae0nis vetustior est habenda. Demostheni aleue leges haud ign0tas fuisse ex or. 24, 13 Seire 90SSumus. Paulo post Charondas Catanae leges dedit Bus0lt mr G. I p. 426 sqq.)ci praeterea F. D. Gerlach. Zaleuhos Charondas, Pythag0ras Basel 1858; G. Gilbert. r. Stant sali. II 40 O. Crusius L nterfuehunge g. d. Mimiamb. de Her0nda Leipp. 1892 p. 34 sqq. Ρrotagoram Thuriis, anno fere 4340nditis, leges conscripsisse testatur Diogenes Laertius IX, 50, cuius fidem exquirit et probat A. Mengel: Protagoras als GesetZgeber v0 Thurii, Ber Suelis.

M0d de numeratione legum et institutionum graedarum cogitandum est, saltem qu0d attinet ad The0phrastum, si Cicer0nem de n. V, 11 dicentem audimus .. Ab Aristotelem innium fere civitatum non Graeciae solum sed etiam Barbariae mores instituta diseiplinas a Theophrast etiam leges cognovimus .

33쪽

Praeterea nil erat apud Athenienses quod eum dictis patoriis comparari OSSet, quae apud Romano cum responsis prudentium facta Sunt Summu et uberrimus fons iurisprudent Athenienses cito erant propensi ei invidere, qui potestare qualicunque inter eiVe emineret. Nonne ergo Xilium vel

alia poena timenda erat, Si qui nimia iuris intellegentia aliis hominibus perieulosus videretur Quod ipsum esui SM0n Nam Demosthene in Oratione, quam modo ei vimii xi, do eius legibus locutus earum indolem popularem ideo laudat,

quod de quaque re nam modo XStare legem Voluit

ἰδιωτω 0gum multitudine turbarentur, neve alter ab ultero, legum peritiore laederetur, Sed ut earum cognitio unieuique pariter pateret. Hoc effecit, ut Athenienses, qui sua natura ut indolo ad agendum quasi impellebantur, semper et ubique, si possent, in re iudieiaria Summam Salutem OSuerint, ivsehementiore studio lati sint ad id, quod primus agendi gradu appellari potest arbitrium Lupida est fabella quam Gilbertus Xeogitavit, ut dem0im

Straret, quam aede homineS, prima controversi arbitrio alleuius permisSa et composita, ad O remediunt confugerint Hunc foro in modum haec faeta esse sibi finxit vir doctus

Contigit, ut aliquando homines duo, qui pari sere potestate

erant, inter Se riXari Deiperent de re aliqua, quam uterque Suam SSe assirmabat. In diuturnis inimicitiis versari ominUS Upiebant, quo neuter pro certo habebat se propria facultat ex hae lite victorem discessurum esse. Cum autem ambo eius generi hominum prudentium essent, qui u in litem litis causa ament, convenit inter eos, ut arbitrii litis Suae reicerotur ad alium, qui utrique parii 0 graius ReeeptUSque se aequo iudiearot Fides data se aecepisPerStaturo esse in eo, quod tertius iudieavisset Arbitrium his conditionibus datum utrique placet ei exemplo est aliis, qui

controversiis distracti pauem quam bellum multant ita sucium eSt, Ut homines, hoe exemplum secuti, sensim ius suum mon

34쪽

vi torsequerontur sed clitem alteriUS arbitrio termittorent. Bolla prolaeto a se os fabella, et nisi revera prorsus litoris se gererent homine Pol Uli Ue pn UniVel Sa et perpetua, de qua omniant aequales, iamdudum adesset. Sed subsella stui qua hise ipsis diebus accidunt, pacem illam cantatam longo adhuc abesse nos doeent. Tamen hae disputatiuncula non conseripta foret, Si a rerum natura admodum abhorreret, quod libertus est commentuS. Enimvero non paue Sunt lodi apud scriptores tam antiquissimi quam posterioris aevi, unde luculenter apparet arbitrium nunquam fuiSSe rem ignO- tam ). Immo eum primum Graeeos Ognoseimus in carminibus

homoricis, arbitri nobis fiunt obvii et omnes numeros habet probabilitatis hunc primum gradum rei iudiciaria fuisse ).

Priusquam nonnullos OeOS OmorieOS Separatim traetamus, memorandum Videtur Graeeos, qui deos multis in robus sibi ipSi pare aeStimabant, eos quoque disceptantes finXisse eo eventu, ut arbitrum adirent ad litum diiudicandam. Saepe legimus deo ipsos, praecipue de uiuSdam regioni pOSSeSSione inter Se contendentes, illo modo bellum et inimicitiam evitaSSo. Neptunus et Sol, Sic narrat Pausanias, certante de terra corinthia, arbitrium sumpserunt centesimanum Briareum, qui

Isthmum optuno, Soli auropolim addixit δ). Alio loco 3 Pausanias memoriae tradidit Iovem, qui arbitri parte SUSceperat,

) Nunquam' dico, nec magna l0qui mihi videor. Nuper enim v cl. 00rdigibultraiectinus me admonuit in Syria repertam esse e0num e terra argillosa comp0situm in quo erat conscriptum arbitrium inter agas et i ch0e, nati-0nes finitimas de finibus certantes, quam autem c0ntroversiam regis finitimi Ope Omponendam curaverunt Tempus est ineertum, sed viri d0cti, qui huic studio peram dant, in hoc e0ncinunt, quod ante annum ter millesimum illum conum aedificatum esse arbitrantur. Vid. ing-Ηall. Egypt an Vestern

haben, line aber eneci emat enthelirlichisu maehen. Ρaus Graeciae deser. II, 1, 6. Ex hoc loco et duobus sequentibu apparet, praecipue Neptunum cum aliis dis vel deabus in certamen descendisse. Quod nobis n0 est mirandum, qu0niam antiquissimis temporibus non 80lum mare sed etiam fontes et flumina sub eius imperio erant, unde postea facile contr0- versiae de finibus cum terrestribus numinibus oriri poterant.

35쪽

Minorva o Neptuno de terra attica disceptantibus praecepisse, ut utor tuo dimidiam partent ibi haberet Nee unius modo arbitri

fit montio. Nam Quin inter Neptunum et Iunonem certamen exarsisset, uter Argolim POSSideret, PhoroneVS, ephisos, Sterion flumina Iunoni regionem decreVerunt, quapropter et turius pro sua iracundia flumina arefeeit in Hymn. eur 324 sqq. Mercurius et Apollo Iovem arbitrum adeunt. Praetorea, quae modo CitaVimUS Xempla de arbitrio intor deos, Iubet nonnulla afferre, Uae pertinent ad heroes, ut etiam elarius appareat, quantopere Graeci hane ad rem essent propensi atque facit parati. Denuo PauSanium dueem at ille magi Strum Os-

Erechtheus, rex Athenarum moriens filio reliquit quatili , quorum quisque hereditatem Suo iure vindicabat, done Xuthus, Erechthei gener, arbiter SurreXit, qui maXimo natu Cecropir0gnum obori iudieavit. Ceteri huius sententia minime Ontenti, iathum Athenis Xpulerunt ). Aliud exemplum notatu dignunt Plutaretius nobis tradidit de ro ceteroquin ia is quam notissima Procis Penelopes ab Ulix eiusque filio adiuvante Minerva celsis, necessarii adVersum regem Mur ni poenamque Sibi Xpotiant. Ab utrisqu0 40hillis filius Ptolemia arbiter arcessitur, qui rebus bene cognitis, iudieiii Ulixi Ithaca migrandum et fugiendum SSe, ProcorUm ne Sarii autem Compensanda 8Se damna, quae domo regiae Meniallata. δ)Nee feminarum arbitrium intiquitus Spretum esse Moesti locus apud liodorum ε) ubi amphiarao et adrastos, oliimperio Attica litigantes, ab Eriphyle, Adrasti sorore se coniuAmphiarai, reeoneiliantur ita, ut imperiit in fratri adiudi00tur.3 ΙΙ, 15 5 cf. Αp0ll0d. 2, 1, 4. VII, 1, 2.

R Quaest. gr. 14. 0 multum refert an libellus, e quo haec narratio est desumpta in malam suspicionem adducatur et ab nar anno v et in libro c. t. De avonii gon des eidendonas, eiden 1 u 2 ωm. l. p. lia it. Plutarcho indignus iudicetur; 0 iniuria, ut opin0r, sed nihil0minus dii nos potest auctorem, quisquis fuit ille, tale arbitrium illi evo eri,ido utinalienum duxisse, sive e fontibus vetusti iribus bausit, sive i ita it.

36쪽

Antequam N aevo heroico redimu in tempora, quae vero historii eonis uetitur, videamu8 008 r ud H0merum, ubi ipsis orbis arbitri fit nuntio. Cui vis eurrunt illi versus, qui hane ad rem pertinent. In scuto A ehillis duo homini Minulta gratia propter virum interfectum litigantes finguntur.

Miu amrmat se poenam XSolviSSe, POPVl deelaratis, alter I ul'o negat Semilie illam accepiSSe Uterque cupit apud arbitrum litum ad bonum Xitum perdueere D 'im λην ἐπι Met vir res o I Glycti ). Alia heroes homericos faelle quidem iracundia inflammari posse, Sed inter eo non Semper Rii manu Ventum Sse, eum arbitrium magi pro Sila dignitate iis visum sit, Cognoscimus X his Idomeneus et Aias, Ollo filius, aeriiser inter Se contendunt, Cuiu equi CurSUS Certamine Vineant, donec maior natu Idomeneia proponit arbitrum umero totius eX0rcitus dueem Fisset 0ρα Arρειδην Ἀγαμεμν α mi0 ucs , in. Hae non Unie sunt teStimonia, quae nobis declarant arbitrium illis temporibus rem fuisse minime ignotam. Non enim deSunt ulla, Vae non minia perSptelae eadem docent. In eodem libro, quem modo attigimus, Menelaus ineurrit in sestoris filium Antiloelium, quod in urSu Certamine per Ria arte eqUOS SUOS UperaVerit ArgiVorum Uet Ore et prineipes OnVOeat, ut in medium utrisque diiudicent neque in gratiam: ἰς μέσον

sibi locum hi habent, quia arbitrorum S e aequo et Sine studio iudiearo, de qua re autem infra videbimus. Nunc huius arbitriorum aetate heroien Obviorum enumerationis 1 4nem faciamus et VideamUS, an RetnS OSterior, maiorum Xempla Seeuta, eadem ratione in hominum OnSuetudin usa sit. Et hae non Solum ita esse, Sed etiam mox ad civitate arbitrium pervenisse, eum OS migrationeSGraeeia omni paulatim Oeeuparetur a populis, qui certos sibi nos hab0bant, fauilo Cognoscere posSumta e SeriptoribUS, Il. 18, 501.

Il. 23, 486. De 0ee ioco, - a stirpe Fia' - testis' simul et iudex valente, vide R. Hirget, Themis, the n VerWandies p. 65 sq'. R Ibid. 574. Conferatur denique Od. 12, 440, ubi tempus, quo Charybdis malum et carinam navis Ulixis ev0mit, definit poeta tempore, quo arbiter, multis iuvenum liti m e imp0sitis, e foro domum redit.

37쪽

qui historiani et commercium ivitatum graecarum ni is ante oculos posuerunt. Mae non tu ei te mittere in unita . ut

0 his quoque dilucide appareat, quant ei e Gra ei natura propensi fuerint in controversiis unum vel plures iudices adire, qui X equo et bono iudicando litigantes recon-eiliarent. Civitate Oluoque intelle Xerunt magnam utilitat finesse positam in arbitrio quo intentiones possent tolli, 'Malioqui gravies bella raeeum traherent, ij magno si pudori nostris temporibus. in quibus arbitrium inter civit at quam aliquid novi colitur in . Nemo qui leni est, qui perhibet i

Europa in Oee identalis. Sed - consideramus Grais udiviso in multa gentes, regione finitimas, re di Sissimas et ommodi contrariis Semper i trietas, mirandum potius videtur, Si omnino Ullo tempore a consistere potuerii In arbitriis adhibendis nil aliud faeiebant nisi parere uositati, quae premebat - . Multa bella autem, quae imminebant,eSSe VerS Vel anteventa ostent nos claris verbis illi , i haud rari ubi arbitria inter civitates laeta momorantur. Haud

y ἡLes Grees en p0litique ni 0 ut invente'; si incipit Viet , I rard dissertationem, quae inscribitur: 'Arbitrage. Revne de Paris, uillel 907,

p. 28 sqq. eui assentitur aede r. hae in re doctissimus eum in librii cui titulus: l'Arbitrage internationa che les Hellenes. p. 1 ita verba Et de Ruggiero, viri historiae arbitri0rum peritissimi HI 'arbitrato interna gli, nate , infatii, una magnifestagione uita ait id0lare delia vita 1 liti de Greci . Uniquique pernotum est novissimis temp0ribus arbitrium inter eivitates magi magisque in usu esse coepisse et praesertim saeculo superi0re multum valuisse ad bella avertenda. Inde ab ann iis usque ad a. :κη omninoli arbitria laeta esse inter civitates culti 0res qu0rum quinque per Patriam

simus des finibus eontenti,,uem exhibent Subii mihi , sentianus, ubi

38쪽

rari dico num secundum enumerationem, utini taederi)e posuit ut nuperrime publici iuri fecit, unum et nonaginta arbitris X aetate antiqua nobi QOmmemorantur, inter quae non re Censentur arbitria, Uae quidem ab una parte blata,

nempe maior par non a Seriptoribus sed lapidibus postoritati tradita sunt, dum Complura iam olim delevit, alia nunquam in aprieum proferet aetas Multum profecto debemus Raedero, quod hauriens X vetustissimis fontibus singula arbitria dilucido descripsit, qua re facile idemia arbitroS, quam Vi non Semper bono eventu adhibiti sint, tamen aui universae multum ProfuiSSe Ceteroquin notum est Graecos sua ipsorum indole et locorum natura adductos esse ad bella gerenda, quae CiVitate eonvollerent, et libenter credimus Mardonium ruete loeutum esse apud Herodotum ), ubi vituperat Graecos, quo oportebat, clam essent homine eadem lingua usi per praecone et nuntiOS et alia quavis ratione potius quam proelio lite SURS COInponere. Historia graeca adhuc ineerta est et parum nota, cum iam audimus se arbitrio inter civitates, si minus faeto, at certe proposito, Si fides Pausania 3). Messenii et Spartiata contendunt propter duos viros utrobique interfectos Messenii hane

du vicini de finibus ambigentes et iurgantes arbitrum sumpsisse dicuntur Heaut III. 1, 89 sq. Simus et Crit0, Vicini nostri hic ambigunt de finibus,

me depere arbitrum. Hunc l0cum e graeco exemplari menandre desumptum esse essistere p0ssumus e Prologo: Ex integra graeca, integram comoediam Hodie sum aeturus Heautontimorumenon.

' Hi sunt arbitri externi, qui istuntur, κασω αεταπεμπιο quorum ergamum et Magnesia n0va exempla attulerunt. Illi arbitri ex alia civitate advoeati conieeturam pr0bant mnes Graec0s iam satis mature de iure et iustitia similem in m0dum sensisse. Vid. E. 0nne De arbitris Xternis, quos Graeci adhibuerunt ad lites et intestinas et peregrinas componendaS. Diss. 0tt. 1888.

39쪽

dilium Areopagi quippe quod antiquitus de h0micidiis iudiearet

Spartiatae autem negant Et bellum i tum primum exardescit a. 40). Hae narratio a Pausania i traditu in mulam suspieionem adduci potest, ii praesertim de inusis, qui nusquam alibi huius rei mentio lit, ei illis temp0ribus suu pagus tantam celebritatem habere non potui si omnino exstaret , ut eiVitate litigante e Peloponneso ad suum iudidium alliceret ' Quidquid id est, neque probare neque improbare quidqUam Pro eri poSSumus ei quamdiu aliis fontibus sumus destituti, Pausaniae idem denegare taediusquam prudentiu mihi Videtur. Longam seriem arbitriorum enumerRr POSSUm, Sed ne P tquam ante multos renases eier' et nuperrime aede fuse et Oete hae de re disputaverunt, aeta agere Videar, num modo alterumque testim ii ausu

Pleraque arbitria faeta esse, ut iam instans perieulum belli averteretur, legimUS, Sed Graeei quibus Paulatim persuasum erat O remedium re SSe probatum, in foederibus pangendis Statuere CoeperUnt Ut omne colit Vertiae, quae militiae ei SOCietati beSSe OSSent, arbitrio Componerentur. Cuius rei inSignia exempla hue afferre haud abs re mihi videtur Thucydides, qui prae ceteri Seriptoribus rationem Omnium rerum non minu quam res ipSa perspeXit et ita imaginem Perspi-CUani nobi eXpreSSit animorum atque voluntatis suorum aequalium, egregia documenta posteritati reliquit, e quibus studium belli arbitrio avertendi si aperte elucet, Ut apud Graeco paei amorem et motum belli magis ori se quam

In ratione, paulo ante bellum Peloponnesiacum habui Thucydido Periclo in vituperantem daei L Lacedaemonios,

40쪽

ponnesi laetum, a Lacedaemonii fraetum est, hisce verbis . LRCedaemonio autem Um ante manifestum orat insidiari nobis, tum Vel maXime nune Cum enim OnStitutum SSet, ut ii rebus controversi iudicio vicissim inter nos diseoptaretur, et utrique ea retineremUS, quae tenemus, tamen ne ipsi adhue

postularunt iudicium, neque a nobi oblatum accipiunt, sed armis, quam VerbiS, erimina dilui malunt et adsunt iam, ut imperent, ne ampliUS, Ut OStulent . Alterum foedus, talibus conditionibus factum, legimus apud eundem Scriptorem, qui in libri quinti parto posteriore i incertam Conditionem, OSt Niciae pauem inter civitates graeca natam, descripsit Athenisenses sibi Argivos adsciverunt Soeios contra LaeedaemoniOS, Sed postquam clade apud Mantineam an . t illam ouietatem dissolvit, Laeo daemonii cum Argivis in gratiam redeunt et

pacem Oeietatemque quinquagenarium inter se confirmanto aliis conditionibus et his: Si quae vero ControverSine Ortne fuserint inter aliqua socias eiVitates, Vel earum, quae Sunt intra PeloponneSUm, Vel earum, quae Sunt Xtra, SiVe de agri

finibus, Sive aliqua alia de re, iudicio dirimantur. Si qua

autem Socialis Civitas eum alia contendat, ad civitatem aliquam eat, quameumque UtriSque eiVitatibus aequum esse visum fuerit . Hi non praetereundum esse censeo illud praeelarum P0riclis consilium, a Plutarcho memoriae traditum, quod, quamquam nullum Ventum habuit, tamen animum testatur magnum atque egregium. Cum enim Lacedaemonii Athenas florontes et Superbientes moleste ferre inciperent, PericleS, magnis factis dignum Se putanS, deerevit, ut omne Graeei, undecunque Siae et Europae et e quacunque urbe AthenaS conVenirent, ut de rebus Communibus agerent. Emisit legatos grande natu, qui X Omni Graeein homine conVOetarent,

κοινοποαγέα της Ελλαδος Nil autum effodit et Lacedaemoniis resistentibus res in irritum redacta est, sed Plutarchus oeine optum Periclis ab oblivion hominum vindicare voluit,