Studia ad arbitrium in Menandri Epitrepontibus exhibitum

81쪽

Ergiolio de grieuhisehen Nation ii Sein ' ). Mirum quantopere OStra cena Oe Comprobat ei ho philosophus magnum in arbitrio locum oecupant Meua autem aristophanea Sophi Sta illos et rhetores, quorum tune laeta seges Sueerevit, saStidiebat aut Suspeetabat non mi oquod eorum doctrina a patriis institutis abhorrebat, sed etiam, quod orum dictio arti Scenicae, praesertim comicae admodum orat inutilis Euripides, qui meritissimo uenae philosophus

et pater OVne comoediae nominatur, novam illam disciplinameSt ampleXu et per Suam artem largiter sparsit. Alii tragici sunt secuti in Quid enim si Rhotorica eum nondum esset adulta, Sed in primordii Versaretur, eum a Gorgi intro lueta magis res esset delectationis quam utilitatis. gravibus et grandisonis potissimum utebatur Olibus Pan gyrtei et commissiones, ostentationis et Xercitationis ausa pronuntiata audiebantur genus demonstrativum erat notum et cultum genus iudietate nondum sicut postea florebat. Paulatim autem, Cum magi magisque gratiosa fieret haec ars, et ad Sum cotidianum descenderet, praesidium ei auXilium X ea potita Sunt ab iis, qui ausis et litibus erant implicati. In usum publieum ergo usurpabatur et quai Getieeliiselle iter. - Iesch. II, β, p. 3. Maurice Croiset, Menandre Iedernier de altiques Rev. d. deu M0ndes 50 1909 p. 808 n theatre

denote ne connaissane ali 0in superficieti de a philosophie eontem-p0raine i atteste galement ne pratique, peut-etre asse 1amilii i . de a rhet0rique et de se preceptes Rhet0rillust et phil0sophie V tali iit alm Iesdeu formes priueipales de to ut haut culture intellectvelle et in ale

G0rgiam Le0ntinum clarum sophistam eiusque discipulum Philippum eini nem latet . id praeterea de rhetorum usu uti. 166 sqq. inquit 318 sqq. Vesp. 560 sqq. et 76. - Vid. h0m. Milior Euripides Rhetorious illas. 6 dit o887. l. - . '. I p. 43 sqq. Blas l. c. I p. 14 .au de Sophocles solo Suripides undisi di enandere, etche vollend nichis ure ais Rhetoren in togischen Costum . Vid praeterea ibid. p. 43 sqq. De erste uisuli Rediter' iure eum o ut illas i p.

82쪽

- primum floruerat magnificentia, evanuit, eum Otidianus loquendi usu assumeretur in Non orationis spe etes Sed utilitas spectabatur, ut iudieibus persuaderi posset ). Hocesseeit, ut Sermonem cotidianum assumeret ita, ut sua ipsius Voee quiSque iure agere et Causam dicere OSSet.

Aetate menandrea nemo non dictione tribunali erat imbutus: Uni QUtque e Xeepti τοιο ἰσχου o 6ιν γημηγορεῖν licebat ), et notum habemus homines etiam infimo Oeo natos apud iudices rem suam defendisse oratione a logographi compoSita. Neque mirandum est artem rhetoricam, Simulae populi gratiam sibi paraverit, laeto pullulasse apud homineS, qui natura ad distendum tantopere essent propensi in Hinc provenerunt Seholae illa foro innum orabiles, in quibus etiam comici adulescentes iam Xercitati erant ita, ut postea libenter doctrinam se artis rhetoriea spe dimina in operibus Omponendis adhiberent. Quod quidem uiamus, Menander artem rhetoricam prim USSeenae eomi eae adaptavit in Post Euripidem aliosque t Demosthenem, qui in orationibus metrum tantopere Xeoluerat, in ad id aequata rat et praemunita h). Mutua fuit inter artem sceni-y Similem in m0dum dicti tragida, argumento ad Vulgarem p0pularemque SenSum magi accommodato e regi0ne sublimiore paulatim in terrestria deseendit. ILειθους κυιο Doror, os me persuadendi fiebat finis rhetorices. Vid. L.

Spengel Artium Script0res pagg. 3 et 155 Epitrep. 338 Habrotono excla

0ratione quam habuit de Antidos haec iactat, et superlatio rhetorica abesse

N0 solum in nostra scena se ptimum praestitit rhet 0rem sed qui etiam Demeae, initio Samiae fabulae, solitoquium perlegerit, statim admonebitur orationis, quam Lysias habuit in Eratosthenem. 2 0 Lysiam autem, Sed Hyperidem proxime aededere Menandrum putat v. Wilamowit N. Jahrb. 1908 p. 9 , Hyperides de dem Menander congenia istV. ' Blas III, 115: Darnaeli modii te an behaupten das manchma Z ischen Dem0sthenes' rosa und indar Lyrili, o de Strophenlar abgeSehen, de Abstand geringer se ais gwischen indaron Homer . Cicero Or. 175 perhibet Thrasymaehum primum induxisse metrum in rationibus scribendis: si princeps inveniendi se numeri fuit Thrasymachus, cuius omnia nimis etiam

ex Stant scripta numerose' .

83쪽

- 6 eam et rhetoricam relatio. Seeniet et rhetores int0llexerunt altorna disciplina doceri it proficere posse. Summa enim praeeipua rar erat D ρισις, sterio S. pronuntiatio λὶ Eastronum elaborat, effecit ut, a te aristotes uitii . . plus quam poetae in agonibu Valerent. Quae ex semper vale in oratore eadem quo ille in metore valere re nascitur sit ulla discrepantia inter verba quae iant ei Daturam habitum oris eiu8, qui loquatur, Quique unxi est vitandum Eod0m tendit quod Cicero rogat in D div. quid ipsa metio poteSt SS Vehemen et gravis ei opiosa, nisi animus ipse commotior I 'Novimus DemOSthenem, eum eloquentia populi gratiam sibi conciliare nondum OSSet Satyrum histrionem adiisse, querentem Se peram Suam perdere et nihil in eloquentia prosiste

Tunc Satyrum respondisse ferunt I. i' . . . . Ilias

Nimia ovi ἐθελ=γύης et πριι rru inr0u- uae tum cisDemosthenes, Satyrum eandem iusto modo pronuntia ut prorsus aliter videretur Demostheni qui hac re intenquantum decus et quantam viratiam irationi reddat pronuntiatio. quin mutes labori ies daret non iam traetermisit A schines. Demosthenis adverSuriuS aetor tragi ab et cum Thoodoro et Aristodemo tragoedis celeberrimis, ritu-gonistae munere functus esse diei tu i Secundum vita in Anonymi cenae tragicae non eliciter peram dedit, nam eum Oenomai parte ageret Pelopem persequentis turpiter in scena eorruit ).

84쪽

Ha narration 3 ideo u me Memmiur, ut ostendam uiriumue artem rhetoris ei autoris urei inieris esse uoniuneta The indoetes rugietis ei rationes seripsit, librum c. i. χ' r0U , quapropter a Civemne or 51 arti se appellatur Menander, si rides Quintiliano seriptor habebatur rationum, quae sub Chi risii noni in cireumferebantur ' qua e re alia emeerei sumu8Menandri nomen Otiam intor h0toros celebratum suisse motam dignum videtur pistulam, quam Aleiphro Menandrum GlΤrae Suae Seribentem saeti, praesertim ad finem artis rhetorie plenam Me eum in Glve erae pistula nullum huius artis vostigium indicari possit IV, 5 et IV, lii Sel p.)

Haec omnia ideirco observando esse putavi, ut clare videret Mimia unde ars, quam tam splendide in nostra Seenn0Xhibuit Menander, si ortu Sicut lietor Seena. Si Semiel SuggeStu proficiebat Mutuus erat USUS . quem ter ille ab alterius arte eapiebat Aetio in omnibus maxime Valet ita, ui statim eoneodendum sit Demostheni, quem serunt ei, qui quaesivisset, quid primum esset in dicendo, aetionem, quid secundum, idom et idem tertium respondisse ). Hoemente tenendum est in nostra Seona legenda non eodem Odonos eius praestantia frui posse atque AthenienseS. Cum Speetn-bant, audi obant nisi dentidem nos interrogamus, qua aetione, id St, UR Oeo quo Vultu omnia sint enuntiata ). Poeta ipse nobi viam aperuit per linguam, quam 700 si cui Venetori tribuit.

Inter orat0res qui propter morum depictionem novana Omoediam quam proxime accesserunt Lysias habendus est. Cf. Blas I p. 39i ,, In mancher

85쪽

Priusquam Singula petamus, etiam pauca quaedam de to dicor' volim. Quod ubique contra tribunalis morem habetur, hic iuri videmus: Qui accusatur, prius loquitur xj. Poetu optime porspexit, quod etiam in Vita cotidiana ObServatur eum, qui in aliqua au8 90Sterior loquitur, facilius quam qui priorvorba facit, iudieibu perSuadere posse, praesertim apud Athenienses, qui prae ceteri τ0 λ ui erant propensi r). Hoc artificium, quod Menander usurpavit, apud omnes indoliciis est, qui certamen ita deSeribere volunt, ut audii una vel Spectatorum animo quam maXime erigat, i si per totius δ). Ovidius, qui Singulari arte iudicium armorum . scripsit, hoc fecit ita, ut iudices, qui Aiaci audita ratione, do exitu ne dubitabant quidem, paulatim Ulixis verbis, ira

quae Oet omnem Suam Operam rhetoricam impendit, tu fluetantur, ut, do illiu iure iam ne cogitantes quidem, liuiestatim pretium, quod petebatur, decernant. Hic Si Davus, qui primus rem Suam defendit et nemo negare poteSt, o ius argumentatione teneri; Sed Syrisei audita ratione, milibus virtutibus plendi tu, equis est, qui inierinis iudicium improbare volit Victoria Syrisui, de qua nemo dolet laudi S poeiae, Cuius ingenium XCogitavit et Composuit hanc rationem

Hoe artificium tiam in Monandri Thesauro usurpatum eSSe meere OSSUmUS, Ut opinor, e Prologo ad Ter Euli., ubi poeta advorsarium Luscium roprehendit his verbis 10 13ὶ Atque in Thensauro scripsit, causam dicere Prius unde petitur, alarum qua re sit suum Quam illi qui petit unde is silthensaurus sibi Aut unde in patrium monumentum pervenerii Non est, quod dubitemus an Luscius Lavinius menandi in

λωκον co probat, ut opinor, apud Athenienses saltera rem dini,dum insoluam fuisse, qu0 ὁ δέγων prius I0quitur.

86쪽

- fabulae ordinem aetinuerit. Sed a fori regulis et Iege abho rebat tantopere, ut Terenti gratam Praeberet CRUS nm. Ur adverSarium vituperaret ). Donatus hie annotat: Arguit Terentius, quod Lu Seius Contra consu0tudinem clitigantium, defensionem ante meeuSntionem induxerit Nam possessorem feeit priorem agere, Uam petitorem quod abhorret a consuetudine et iuris et litium V.

verbis autem, quae legimus apud Hyginum fab. 187): ille

autem, qui infantem donatum Ceeperat, repetere inSignia coepit ' fortasse concludendum est in Euripidis Alope petitorem priorem ausam diXisse. Restat nune, ut de meritis rhetoricis duarum rationum disquisition0m instituamus, et hoc ita taeere mihi propono, Ut quam minime repetere videar, qua Cohoon in libro praestantiSSimo nuperrime disseruit, qui liber mihi, eum SSem in Oe opusculo conficiendo oecupatuS, in manu Venit. Vetor enim illo doctissimus, exorsus a loco illo apud Quintilianum eodem, quem ego in initio huius ibolli citavi, demonstrat orationes Davi et Syrisci optime satisfacere legibus et prae- Scripti omnibus quae Aristoteles, Quintilianus, alii in orationibus Componendi ObserVanda esse putant. Quod autem multisaeeedit, qui OStquam Secundum Certar regulum aliquam remeXplorare e BeeinXerunt, nimio Studio adducti, hane regulam ubiquo putant adhibitam ho Cohoon quoque hie illi passus e8Semihi quidem videtur in nimis parvis, quae nil notatu dignum in Se habent, vel Seenie ingenio magi quam rhetorie Sunt tribuenda manum rhetorieam Se indieare posse arbitratur, ubi mea quidem opinione nil tale volebat poeta. Oe vitium inesse videtur huic operi, ceteroquin UtiliSSimo, docta prU- dentique manu Omposito ). Unum Xemplum deSumam. Rhetor quidam nonymus . de prooemiis apud antiquos

87쪽

non SSe, quia Verba SyriSei, quibus inierinem arbitri inutiore ut fungatur, compellat, prooemii Sint instar Davo ergo prooemium SuperVaeaneum Sse in Auctorii Hui hae in

Quintiliano repetit IV, 1, 2 : Supervacuum aliquando

se prooemium), Si Sit Praeparatu Satis etiam sine h0 iudex, aut Si res praeparatione non egeat' ' Inde dem si re sit ei Cohoon verba, quibu SyriSeu Smierinem alloquitur, verum prooemium Sse, cui illa tria inSint, quae omnes ilantiqui prooemio ine88 90Stulant ). Hae ita esse equidem obloqui non USim, nam revera Syrisei verba inierinem en volum, attentum doeilem facere OSSUnt; Suni austa, poetam intra angu Stiore sine quam rhetorem versari debere

re nascitur et te operi iubet Attamen non Verum Prooemium esse et rem a Cohoonio nimium augeri niihi constat.

Equidum in orbis Syrisci nil aliud videndum esse arbitror, nisi praeparationem Scenicam et arbitro et spectatoribus ii CeSSarium, quae huc tendit, ut imprimis inierines es usu ipsi non personi Coneilietur. Quod Syrisco soli lino tribuit verba Menander, hoe duo fucit, ut iam indo ab initio iudiei ben

VOlentiam erga totam ausam conuitio carbonarius, qui iuris PI OPUgnatorem Se profitetur, simulque, ut auditoribus verisimiles ut Syriscum vietorem evasurum esse, Davus autem, qui nimis fiducia sui se totam orationsem arbitri bono volentiam sibi conciliare neglegit, inferior videatur etiam antequam unum Verbum dixerit. Hoc artificium Seonteum ita explicare velle,

quasi do industria prooemium legitimum composuerit poeta, nimi longe potitum est, quar illi rhetori nonymo adstipulari non dubito.

Orntione α φροιμιαστοι rara sunt apud seenie0s Euripidem nominare Velim, qui semel modo rationem φροιμιαγ-0ν admisit,3 l. c. p. 157. Vid. i. g. Quint. IV. 1, 5 . Causa principii nulla alia est, tuum ut auditorem, quo sit n0bis in ceteris partibus ac tum , luti ix praeparemus I lfieri tribus maxime rebus inter auctores plurim i nstat, benevolum, attentum, docilem fecerimus, non quia ista ii in per intum steti inem initodienda. sed 'uia ciuitiis praecipue ne es saria, per quae in uniuium iudi

u procedere ultra p0ssimus, ad inittimur '.

88쪽

scilicet in Troadum fabula us. 969 sqq.), ubi Hecuba statina

refutatione incipit in Quaerendum St, quare a Vi rati Prooemio careat. Unam causam iam nominavi est ut Davo arbitri benevolentia adimatur. Sed etiam alia eXStR CRUSR, tune n rhetoribus memorata Optime hue attinet. An Onym Seg. P. 430 enim,dOeenS, Uando ratio prooemio melius Carent, dicit haee o D

διχ νησις αναγκαι0re γα. Um hi optime eoneinit Quintilianus IV, 1, 2): aliquando tamen ut ne si Velimus eo ieet, eum iudeX

OCCUPatUS, Um ngUSt Sunt tempora . Prose et nostrae Seenae admodum alienum fuisset, Si Davus Smierinem, ViX UreS praebentem, i ii rogantibus morem gerentem, Uno Verbo

tire eum ut ineipiat hortantem, prooemio qualiounque USto diuti US Oecupasset Davus erat coaetus medias in re in eidere et, Uamquam pS hoc non intelligens, lingua libur et sollerti adversarii rem suam perdiderat etiam antequam locutus Sisin. Ea ipsa temeraria diaeta, quam Davo propriam SSe modo dicebam, eum indueit, ut Sine epilogo iusto orationem suum terminet δ); tantum hoc solemni Xitu utitur iam αὐτον ἐμὴν λογ0ν, ut arbitrum Oeeat se satis esse locutum. Pleraeque rationeS longiore Vel breviore epilogo lauduntur, quo Seeundum Cornificium II, 30, 7ὶ, numeratio, amplifieatio, CommiSeratio, Seeundum Ciceronem de inu. I, 55, 8 enumeratio, indignatio, Conquestio continentur, vel ut Quintilianus brevit0 dicit VI, 1 1): eiu Se epilogi duple ratio est, posita aut in rebus aut ini Th0mas Milter Euripides Rhetoricus diss. 6 dit. 1887 p. i. Etiam

orati0nes Epieleri fabulae Menandri tigno Ociti oro erant Vid. AD Onym Spengel-Hamm. h. gr. p. 359 Sq. Haec non observavi, ut 0hoonio obtreetem; nam profect0, OPUS, quod eonfesti maiuS St, quam cui mea censura p0ssit n0stere quin etiam orationem utramque tam accurate tam subtiliter mihi, iterum iterumque legenti, XaminaSSe materiem tantopere consumpsisse videtur, ut novi quidquam afferre 90SSe Vi Sperem. Verum, quod habebam in animo supersedere n0lim, quia et res ipsa et voluptas me trahunt, ut pus institutum ritu Xequar atque

- Optime C0h00 totam orationem si dividit: s. 23-63 narratio Vs 63-75 probatio. s. t ultima Verba epilogos.

89쪽

ast etibus' i). Harum omnium rerum nil in avi ratione Quod numerati Vel graece μνα Qui uim quia deeurrendi imper capita , Quint. VI, 1 2 abest, non est nobis mirandum,

vos et simplices fuerunt Quint. VI, 1, 8ὶ sed qu0d neque iudicis affectus, qui et in prooemio et in pilogi m hi boni Quint. VI, 1, 5 l), eone itavit, hoe nimia fidiaetae sui

ut conscientia Sui iuris tribuendum est l. Tamen ut obliviscendum est Davum, antequam probationem finires, ira et indignatione Commotus artiri et rhetori asseetus Hosdem 3 apud mierinem Oneitare Studuisse iude s. 0nim orationem ab arbitro avertit in adversarium, is ululo ποστροφὴ β dicitur, qua aerior fit atque vehementior ratio. Audiamus Quintilianum IV, 1, 66 67ὶ Et Demostlioni Nautem ad Aeschinem orationem in prooemi ConVertit, ei M. Tullius eum pro alii quibusdam . . . . tum pro agario ad Tuberonem nam erat multo futura languidior, si esse aliter figurata, quod facilius cognoseet, si quis totam illum partem vehementiSSimam, Cuiu haec forma est habes igitur, Tubero, quod is accusatori isti Ximo Optandum' et e tera On Vertnt

quae etiam in epilogo quatieunque subit terminatur, qu0d Ilass. Att. R red I , p. 520, tribuit fiduciae rei de vietoria nihil dubitantis, cui opinioni repugnat, iniuria, ut opinor, Vothmann l. c. 272. lenum affectuum epit una habet Aesch. in Ctesiph. 230 sqq. δ Ratio fert avum n0 scientem prudentemque hoc artificium ad hil misse. sed peetus est, quod disertum eum facit. Vid. 0hoon p. 190: F0 Davus. Who is represente as a stupi flave an consequently ith0ut is ling, rhetorica devices, his is meret the seconi instanee vid. p. li de s 46-57 in his speech, here str0n Delings have ive birtho a naturalel0quende et p. 174: F0 Davus there is no rhetorica figurati ut nil anatura an unconseious revelation liaracter . ' Cf. Quint. VI, 2, 26: Summa enim, quantum ego quidem Sentio circam0vendos affectus in hoc posita est, ut movea inur ipsi', et uel primum est igitur, ut apud n0s valeant ea, quae valere apud iudi in W0lumus,

adficiamurque antequam adficere Onemur' '.

90쪽

ea vis omnis, dicentibus nobis habet igitur Tubero, quod

est aestusatori maXime optandum illo enim modo pressit atque institit, hoc tantum indicasset . Per hanc figuram παθητικο 9 i loquitur Davus, et quoque sere Oeabulo Prae- Sertim eum imperativis utitur, gravem iram et indignationem exprimit, quibus etiam Smierinem affectum iri pro certo habet. Sed post hanc Ir0στροφην non iam Se ad arbitrum eonvertit, sed subito claudit orationem formula, Qui autem pluS

ubiquo in Xitibus quales hie abest invenimus apud tragieOS et Oratore Varia clausula. ), Sed nusquam Spirant tam immodicam fiduciam et aestimationem Sui. Notandum est Davum, qui, ut iam supra diXi, litigatoris magi munere fungitur, dum Syriscus tamquam infantuli advocatu prodit, Semper de Se et pro Se ipso loqUi, unde pronominibus rob t uo fere abundat eius Oratio Contra ea SyriSeu puerum infelicem ut in animo ita quoque in ore Semper habet. Diluuid hoc apparet e S. 36 qq. ubi avia prioreS

ram, Uae κυκλος dieitur, reetissime notavit Cohoon j, sed non satis indicasse mihi vid0tur quantum odium hi se versibus Davus moveat ). Insulens inim et imprudens Davus virumi C0h00 p. 48: The patheti pr001 0nsist in pulting the judge in aemotiona state hieli assecis his judgmen in favor of the penkerV. Ad Soph. i. s. 480 laydes contulit Phil. 240, 89 Trach. 484, 876 Anti 402 Aeseli Agam. 565 Eurip. r. 202. id praeterea Milleri. c. p. 70. Ex oratoribus e0llegi Isocr. 20, 21 Aesehin. 2, 181. Cf. 0lk

mnn l. c. p. 264.

mistocles et λεγ/c G anfangi uti selitiesst . ' Contra graviter estuat, id est, non ita l0quitur ut auditores bene de eo cogitent. Cf. Quint. VI, 2, 18. Nam qui, dum dicit, malus videtur, utique male dicit non enim videtur iusta dicere, alioqui ncto videretur .