Summa theologica

31쪽

a Praeterea, posita causa sulficienti, nihil aliud videtur

esse necessarium ad effectum. Sed passio Christi est sulficiens causa nostrae salutis; dicit enim Apostolus, ad Rom. V Si, eum inimici essemus, reconciliati sumus Deo per mortem Filii ejus, multo magis recoliciliati, salvi erimus in viis ipsius. Non ergo requiruntur sacramenia ad salutem huma

nam.

Sed contra est, quod Augustinus dicit, XIX. Contra avatum cap. 11): In nullum nomen religionis, seu Verum seu salsum, coadunari homines possunt, nisi aliquo signaculorum seu saeramentorum visibilium cons0nio colligentur. Sed ne-eessarium est ad humanam salutem homines adunari uia unum ene religionis nomen. AErgo sacramenta sunt neeessaria ad

hassianam salutem.

CONCLUsIO. - Cum homines corporeis rebus per affectum Se eecando subjecerint, neque lacit ab iis se abstrahant, per quas etiam ad res spirituales deducantur, perspicuum si ad bassianam salutem sacramenta esse necessaria. Respondeo dicendum, qudd sacramenta sunt necessaria adbminae salutem triplici ratione uuarum prima sumenda estra Maditione humanae naturae, cujus proprium est, ut per sporalia et sensibilia in spiritualia et intelligibilia deducatur. Pertinet autem ad divinam providentiam ut unicuique rei pro- rideat secundum modum suae conditionis. Et ideo convenienter divina sapientia homini auxilia salutis consert sub quibusdam in oralibus et sensibilibus signis, quae sacramenta dicuntur. Secunda ratio sumenda est ex statu hominis, qui peccando se sabdidit per affectum corporalibus rebus. Ibi autem debet medicinale remedium homini adhiberi, ubi patitur morbum. Et conveniens sui ui Deus per quaedam corporalia signa ii duci spiritualem medicinam adhiberet; nam, si spiritualia Rada ei proponerentur, eis animus applicari non posset, e0rporalibus deditus Tertia autem ratio amenda est ex studio actionis humanae, quae praecipu circa corporalia versatur. Ne ergo esset homini durum si totaliter a corporalibus actibus abs-iraberetur, proposita sunt ei corporalia exercitia in sacramentis, quibus salubriter exerceatur ad evitanda superstitiosae dicitia, quae consistunt in cultu daemonum, vel qualitercum-

32쪽

que Maia, quae consistim in actibus peccatorem. Sic igitur, per sacramentorum institutioRem, homo convenienter suae naturae eruditur per sensibilia humiliatur, se corporalibus subjectum cognoscens, dum sibi per corporalia subvenitur; praeservatur etiam a noxiis actionibus per salubria exercitia

sacramentorum.

Ad primum ergo dicendum, quod corporalis exercitatio, inquantum est corporalis, non mulitim utilis est. Sed exercitatio per usum aeramentorum non est pur eorporalis, sed quodammodo est spiritualis, scilicet per significationem et causalitatem. Ad ineundum dicendum, qubi gratia Dei est sumetem ansa humanae salutis. Sed Deus dat hominibus gratiam secundum modum eis convenientem, et ideo necessaria sunt hominibus sacramenta ad gratiam consequendam. Ad tertium dicendum, qud passio Christi est sufficienseausa humanae salutis. Nec propter hoc sequitur qubd sacramenta non sini necessaria ad humanam salutem, quia operantur in virtute passionis Christi, et passio Christi quodammodo applicatur hominibus per sacramenta, secundum illud Rom. II: Quicumque baptigati sumus in Christo Iesu, in morte ipsius baptigati sumus. B

ARTICULUS II.

Grum etiam ante pereatum fuerint homini necessaria

sacramenta.

Ad secundum sic proceditur l). Videtur qud etiam ante precatum luerint homini necessaria sacramenta. uia, sicut dictum est art. 1 ad 2), sacramenta sunt necessaria homini ad gratiam consequendam. Sed etiam in statu innocentiae homo indigebat gratia, sicut in I. part habitum est qu. 5 ari. 4, ad ij. Ergo etiam in sint illo erant necessaria sacramenta. 2. Praeterea, sacramenta sunt neeessaria homini secundum it B his etiam IV. u. dist. 1 D. 1, art. , quaes

33쪽

-α-m humanae naturae, sicut dictum est vi l . sed eadem est natura hominis ante peccatum et post pereatum. Ergo videtur ubd etiam ante peccatum homo indiguerit saeramentis. 3. Praeterea, matrimonium est quoddam sacramentum, di

eundum illud Ephes. V Sacramentum hoc magnum est; er autem dico in Christo et Ecclesia. Sed matrimonium sui institutum ante peccatum, ut dicitur Gen. II. Ergo sacrarumini erant necessaria homini ante pereatum. Sed contra est, Fbd medicina non est necessaria nisi aegroto, secundum illud Natth. IX u Non est opus sanis medicus. nia saeramenta sunt spirituales quaestam medicinae, quae adhibentur contra vulnera peccati. Ergo non fuerunt necessaria

ante ematum.

CONCLUsIo. In statu innocentiae, homo non indigebat saeramentiss, nec pro remedio peceati, nee pro persectione animae. Respondeo dicendum, quod in statu innocentiae , ante pe in , saevamenta Messaria non fuerunt cujus ratio aeeipi prasi ex reelitudine latus illius, in quo superiora inferioribus dominabantur, et nullo mod dependebant ab eis; sicut enim mens inherat Deo, ita menti suberant inferiores animae vires, et ipsi animae coryus. Contra hunc autem ordinem esset, si anima perficeretur, vel quantum ad scientiam, vel quanium ad gratiam, per aliquid corporale quod fit in sacramentis. Et ideo in statu innocentiae homo sacramentis non indigebat,ma solum in quantum sacramenta ordinantur ad remedium Merali, sed etiam in quantum ipsa ordinantur ad animae peristaenemo

in primum ergo disendum, quod homo in statu innocentiae pulla indigebat, non tamen ut eam consequeretur per aliquamsibilia igna, sed spiritualiter et invisibiliter. Ad secundum dicendum, qud eadem est natura hominis

tale pereatum et post peccatum, n0 tamen est idem nturaestatas nam, post peccatum, anima, etiam quantum ad supe-

rem partem, indiget accipere aliquid a torporalibus rebus i sul persectionem, quod in illo statu homini necesse non

erat

34쪽

24 PAR III, QUAEST. LXI, M. III.

Ad tertium dicendum, quod matrimonium ait institutum

in statu innocentiae, non secundum quod egi sacramentum, sed secundum quod est in ossietum naturae. Ex eonsequenti tamen

aliquid significabat futurum circa Christum et cclesiam, sicut et omnia alia quae in ligura Christi praecesserunt.

ARTICULUS M.

Utrum pos pereatum, ante Christum, saeramenis debuerint

f erae. Ad tertium sic proceditur 1). Videtur Fbd post peccatum, ante Christum, sacramenta non debuerint esse Dictum est enim art. 1 ad 3), quod per sacramenta passio Christi hominibus applicatur; et sic passio Christi comparatur ad sacramenta sicut causa ad effectum 2ὶ Sed effectus ni praecedit causam. Ergo sacramenta non debuerunt esse ante christi

advenium.

2. Praeterea, sacramenta debent esse convenientia statui humani generis, ut patet per Augustinum XIX. Contra Faustum cap. 16). Sed status humani generis non fuit mutatus post peccatum, usque ad reparationem factam per Christum. Ergo neque sacramenta debuerunt immutari, ut praeter sacramenta legis naturae, alia statuerentur in lege Moysi. 3. Praeterea, quant,aliquid est magis propinquum perfecis, iani magis debet ei assiiussari. Sed persectio salutis humanae per Christum lacta est, cui propinquiora suerunt sacramenta veteris legis, quam ea quae fuerunt ante legem. Ergo debuerunt esse similiora sacramentis Christi Cujus tamen contrarium apparet ex eo quod sacerdotium Christi praedicitur esse sui rum si secundum ordinem Melchisedech, et non secundum ordinem Aaron, a ut habetur Hebr. VII. Non ergo conve niente luerunt disposita ante Christum sacramenta. Sed contra est, quod Augusιinus dicit, XIX. Contra Fau si Be his etiam IV, Senι. dist. 1 qu. 1, ari 2 quae

2ὶ Hoe idem inses, qu es, art. 5, ex proseas ditetur.

35쪽

tum eap. 13 , quod si prima sacramenta' melctriniature observabantur ex lege, praenuntia erant christi venturi. . sed necessarium erat ad humanam salutem ut adventus christi praenuutiaretur. Ergo necessarium erat ante ciuisium sacrassienia quaedam disponi. Cincinsto. - Cum post peccatum, nullas sanctistrari posset nisi per Christuae, necessario post peccatum praecem ma Christi adventurii aliqua sacramenta, a quibus fidem stata in Christum homo protestaretur. . Respondeo dicendum, quod sacramenta necessaria sunt ad humanam salutem, in quantam sunt quaedam sensibilia signa invisibilium rerum quitias homo sanctifieatur. Nullus autem sanctificari potest post peecatum, nisi per Christum, uri rem

proposuit Deus propitiatorem 1 per fidem in sanguine ipsius, ad ostensionem justitiae suae, ut sit ipse justus et innotidianseam qui ex fide es desu Christi m. III). Et ideo

noriebat ante Chrisι adventum esse quaedam signa visibilia, quibus homo fidem suam protestaretur de latur Salvatoris adventa et hujusinodi signa dicuntur sacramenta. Et sic pari quod ante Christi adventum necesse fuit quaedam saeta at institui. Ad primum ergo dicendum, quod passis christi est eausa uitalis veterum sacramentorum, quae scilicet ad ipsam signitia avi sunt instituta causa autem finalis non praecedi tin pore, sed solum in intentione genus. Et iam non est Iaeon, veniens aliqua sacramenta ante Christi passionem fuisse. Ad secundum dicendum, quod status humani generis post pereatum et ante Christum dupliciter potest considerari. Uno modo seciuidum fidei rationem; et sic semper unus ex idem manet, quia scilicet justificabantur homines per fideis tali Christi adventilis. Alio modo potest eonsiderari secundum levationem et remissionem peccati, ei expressae cognitionis de Christo. Nam per lacrementa temporum et peccatum ecepit si In Vulgata significantius legitur propiιiaιionem, sicut

36쪽

in homine magis dominari, in tantum quod ratione hominis per poemium obtenebrata, non sufficerent homini ad recth ivendum praerepta legis naturae, sed necesse fuit determinari praecepta in lege scripta, e cum his quaedam fidei sacramenta. oportebat etiam qubd per incrementa temporum magis ex iubearetur cognitio fidei, quia, ut Gregorius dicit Bomil. VI 8uper Mech.), si per incrementa temporum erevit divinaeeognitionis augmentum. AEt ideo etiam necesse testinis inveteri lege quaedam sacramenta fidei, quam habebant de Christo ventum, determinarentur. Quae quidem comparantur ad sacramenta quae luerant ante legem sicut determinatum ad indete minatum, quia scilicet ante legem non fui determinat praefixum homini quibus sacramentis uteretur, sicut fuit per legem; quod erat necessarium, et propter obtenebrationem legis naturalis, et ut esset determinatior fidei significatio. Ad tertium dicendum, qud sacramentum Melchisedech, quod ait ante legem, magis assimilatur sacramento novae legis in materia, in quantum scilicet, obtulit panem et vinum, sui habetur Genes. XIV sicut etiam sacrificium novae legis oblatione panis et vini perficitur. Sacramenta tamen legis Mosaicae magis assimilantur rei significatae per sacramentum, scilicet passioni Christi, ut patet de agno paschali et aliis hujusmodi et hoc ideo, ne propter continuitatem temporis, si

permaneret eadem sacramentorum species, videretur sacramenti ejusdem esse continuatio.

ARTICULUS IV.

Utrum post Christum debuerint esse aliqua saeramenta.

Ad quartum sic proceditur l). Videtur quod post Christum

non debuerint tesse aliqua sacramenta veniente enim veritate, debet cessare figura. Sed a gratia et veritas per Iesum Chri tum lacia est, o ut dicitur Dan. I. Clim igitur sacramenta

37쪽

mi veritalis signa sive figurae, videtur Fbd post christi passionem sacramenta esse non debuerint. 2. Praeterea, sacramenta in quibusdam elementis consistant, ut ex supra dictis patet qu. 60, ari. 4 et 5). Sed Apostolus dicit, Galat. IV cum essemus parvuli, sub elementia mundi eramus servientes; n nunc autem temporis plenitudine veniente jam non sumus parvuli. Ergo videtur quod non debeamus eo servire sub elementis hujus mundi

corporalibus, sacramentis utendo. 3. Praeterea, s apud Deum non est iransmutatio nec vicissitatinis obumbratio fui dicitur M. I. Sed hoc videtur ad quamdam mutationem divinae voluntatis pertinere, quM alia sacramenta nunc hominibus exhibeat, ad santificationem, tempore gratiae, et alia ante Christum. Ergo videtur qudd post Christum non debuerint alia saeramenta institui. Sed contra est, quod Augustinus dicit, XIX. Contra Fau tum eap. 13 , quod si sacramenta veteris legis sunt ablata, quia impleta et alia sunt instituta, virtute majora , utilitatem in actu laediora, numero pauciora. nico C sIO. - cum, sicut patres per fidem Christi venturi saluti sunt, ita et nos per fidem Christi et nati et passi sal- emar, praeter veteris legis sacramenta, quibus Christi mysteria latura praenuntiabantur, oportuit alia quaedam esse in nova lege aeramenta, quibus significarentur ea quae praecesserim in Christo )Respondeo dicendum, quod, sicut antiqui patres salvati sunt per fidem Christi venturi, ita et nos salvamur per fidem christi jam nati et passi Sunt autem sacramenta quaedam signa prolestantia fidem qua homo iustificatur. portet autem aliis uvis significari latura, praeterita et praesentia; ut enim A gallinus dieit, XIX. Contra Faustum eap. 14), eadem res aliter annuntiatur acienda, aliter acta, sicut ipsa verba, passurus et passus, non similiter sonant. AEt ideo oportet quaedam alia sacramenta esse in nova lege, quibus signiu-eentur ea quae praecesserunt in Christo, praeter aeramenta eieris legis, quibus praenuntiabantur sutura. Ad primum ergo dicendum, quod, sicut Dionrsius dicit in V. eap. Meses kierares. status novae legis medius es inter

38쪽

statum veteris legis, cujus murae implentur in nova lege, et inter statum gloriae, in qua omnis nud et periecis manifestabitur veritas et ideo tunc nulla erunt sacramenta. Nunc autem quaendi a per speculum et in aenigmate cognoscimus, nut dicitur I ad Cor. XIII, oporte nos per aliqua sensitillia signa a spiritualia devenire quod pertitae ad rationem sacramentorum.

Ad secundum dicendum, ab saeramenta veteris legis Apostolus vocat, egena ei infirma elementam Galat. V), quia gratiam nec continebant, nec causabant; et ideo utentes illis sacramentis dicit Apostolus sub elementis mundi Deo servisse, quia scilicet nihil aliud erant quam elementa hujus mundi. Nostra autem sacramenta gratiam eontinent et causant et ideo non est de eis similis ratio. Ad tertium dicendum, quM, sicut pateriamilias non ex hoc habere monstratur mutabilem oluntatem, quhd diversa praecepta familiae guae proponit pro temporum arietate, non eadem praecipiens breme et aestate ii non ostenditur aliqua mutatio esse circa Deum, ex hoc quod alia sacramenta instituit post Christi adventam, et alia tempore legis, quia illa fuerunt congrua grauae figurandae haec autem sunt congrua gratiae praesentialiter demonstrandae. Unde Augustinus ad Marcesilinum, isti , matre quosdam de hujusmodi mutatione conquerentes is Mutata inquit temporis causa, quod rect ante dictum uera ita mutari vera ratio plerumque agitat, ut cum ipsi dieavi reet non fieri si mutetur, contra veritas elametreeth non fieri nisi mutetur; quia utrumque tunc erit rectum, si erit pro temporum varietate diversum, etc. si Sic aptum sui primis temporibus illud quod praeceperat Dens. Nunc verbnoctia est aliud enim praecepit quod huic tempori aptum esset, qui muli magis quὲm homo novit quid cuique temporiaecommodat adhibeatur, quid quando imperitat, addat, au-lara detrahat, augeat, innuatve immutabilis mutabilium moderator sint paulo insta is Sient avis non ideo mutabilis homo quia mane aliud et aliud vespere illud hoc mense, illud alio non hoe isto anno quod illo ii non ideo mutabilis Deus, quia universi saeculi priori volumine aliud aliud post riore ubi jurat offerri, quo convenienter signineationes ad

39쪽

cierinam religionis saluberrimam perlinentes per mutabilia tempora sine ulla sul mutatione disponeret n

Deinde considerandum est de effectu sacramentorum. Et primo de effectu eorum principali, qui est gratia secundo de tactu secundario, qui est character. circa primum quaeruntur sex : 1' Uutim sacramenta novae legis sint causa gratiae 2 Utrum gratia sacramentalis aliquid aleat super gratiam virtutum et donorum. 3 tritim aer media eontineant gratiam 4 Utrum sit in eis aliqua virtus ad tangandum gratiam 5 Utrum talis virtus in sacramentista metae , passione Christi. 6 Utrum sacramenta veteris legismum musarent.

ARTICULUS I.

Utrum saeramenta sint eausa stratiae.

Ad primum sic proceditur si . Videtur Fbd sacramenta non sint eausa gratiae. Non enim idem videtur esse signum et eausa, eo quod ratio signi videtur magis effectui competere. Mi saeramentum est signum gratiae. Non igitur est causa eius. L Praeterea, nullum eorporale agere potest in rem spiritalem, eo quod si agen honorabilius est patiente, n ut A rastinus dicit, XII. Super Genes ad lit. cap. 16). sed subjectum gratiae est mens hominis, quae est res spiritualis. Non

o sacramenta possunt gratiam causare. 1 Do his etiam ium, art. 6 et qu. 64, art. 1 et III, sera. Mat. M art. 3 et IV, Senι. dist. 1 qu. 1, art. t et ari. 4 et re ne i et art. 5, quaestimo. 1 ad 1 et co ra

40쪽

3. Praeterea, illud quod es proprium Dei, non debet alicui creaturae attribui. Sed causare gratiam est proprium Dei, secundit illud Psalm LXXXIII u Gratiam et gloriam dabit

Dominus. Cum ergo sacramenta consistant in quibusdam verbis et rebus creatis, non videtur quod possint gratiam conferre.

Sed contra est, quod Augustinus dicit super Dan. Tract. LXXXJ, quod, aqua baptismalis corpus tangit et cor abluit. nMdisor non abluitur nisi per gratiam. Ergo causat gratiam; et, pari ratione, alia Ecelesiae sacramenta. CONCLUsio. - Tametsi solus Deus effectiva et principalis causa gratiae sit, sacramenta tamen novae legis causani ipsam per modum instrumenti.)Respondeo dicendum, quod necesse est dicere sacramenta novae legis per aliquem modum graiiam causare. Manifestum est enim quδd per sacramenta novae legis homo christo ineo poratur, sicut de baptismo dicit Apostolus, ad Galat. III Q otquot in Christo baptigali estis, Christum induistis. Non autem emeitur homo membrum Christi, nisi per gratiam. quidam tamen dieunt Fod non sint causa gratiae aliquid operando, sed quia Deus, sacramentis adhibitis, in anima gratiam operatur. Et ponunt exemplum de illo qui asserens denarium plumbeum accepit centum libras ex regis ordinatione non quod denarius ille aliquid operetur ad habendam praedictae pecuniae quantitatem, sed hoc operatur sola voluntas regis; unde et Bemarius dicit is quodam sermone B eoena Domini 1): a Simi investitur anonicus per librum, abbas per baculum, episeopus per annulum, sic divisiones gratiarum diversae sunt inditae meramentis . Sed si quis recth eonsideret, iste modus non transeendit rationem signi. Nam denarius plumbeus non

est nisi quoddam signum regiae ordinationis de hoc quod pe-eania recipiatur ab isto. Similiter liber est quoddam signum

Genι. lib. IV, cap. 57 et τε et de Wiι. qu. 27 art. 4; et ovodιib. V art. 14. 1 Annon emardus tamen sic explicari potest, ut non ad medas eo renai satiam id reserat, sed sola modo ad

evmparationem symbolorum quae adhibentur citeritis in a in entis.