장음표시 사용
71쪽
s 6 De libertate, & illius impedimentis.
o. ut idelicti, vina ui tibi inuentot accusationem, velo iuneratione ira, Disi eius filiam ducas aec., satio enim, vel der unciatio iusta est.tu suilli lilius causa. Utibium
ergo est , an teneat matrimonium celabiatum t: uioletia accusem. Hanc quaestionem optime,ea claritale,rue iuditione,qui solet omnia,explicuit Thom. sane hertis e. s ut ED Q.i 3 aliplicem sententiam rescit .duas piob biles.Teitiae ut plobabi: toti adhaei et . Ptiam negat valere matrimonium,quia metus, uetuste, siue imus e insetatur aeque adimit libellatem .Et-go ii ob f se im libellatis irritatur,cum metus incubui itii ulti etiam com iuste incutitur ii ritabit. Conin i . o. uia aeque ex . troque matti momo infelices exiis ius spetari pollunt. cimi contra voluntatem illius m. t e uis metum fiat.Secundo,ux cap. veniem,el a.d spon- dib. iudieatur matridionium irritum cuiusdam adole- ieentis,qui a parentibus cmusdam puellae te pertus eum ea tu lecto, eoactus fuit eam ducere, cu in tamen videa-titi t i, merus aulle ineuitia. Ergo metus iuste ineus si ue ma rimonium illitat. sic docet Couarr. 4. decret .a. i. ap 3. . . nun .l s. Manuel 3.
s e ulla sententia distinguit. Si metu si lege illa ui Iiis ad illum sinem extot quendi matrimonium, mat in vitilla valet: si autem non iit a lege indullus,lediu flet .vel alius piopria aut holitate incutit metum,itiaium c d sit matrimonium, v.g. vi lasii pitellam .potesent ii ex leue obligari dueere,vel solum dotate . si ex lege obi gatus es dueere, valet matrimonium. secus si ex lege non obi gatis. Pilotem patrem prohat sanci,.quia tune non ab alio, quam a te metus incutitur;li enim tu
commisisti delictum cui annexa est obligatio ducendiivia etiam, eua, ea n dueete obligitis,obligatis ad id , a l l lod r-mes obligatus , alias celebrans lponsalia,c gi non posset perficete .quod Llii: smum emtum quia tali, eo, ehio debita est nolenti promi ilis flare,ac proin .
de illitare contra mim non p. temtum etiam quia iudex i litidie e procedens , non dicitur metum inserie. l.c Iiset. s seu in14f. de ea quod met in eistis. & in hae parte serὸ nullus est, qui dii leutiat, ut videri potest in i irinacio a pa=tiris.cνιM.qtio. s. H 7. Ras l. de Leon b. a. i; .n s. Neque obstat textus in caT.fin γάρ appel- Isti ovib. ubi patiens inetum a iudice excusatur, ne ap- p si atronem intei ponat, quia ibi erat metus iniustus, dia uire enim non debet iudex aspenationem impedii et 1 atii em metus iiiii ut citet , n ri excusaret . ut bene exspecto . t mola.& aliis doeet Baslius n 6 ct eas. s.f.7. se . in Iam potem se probat. Pii .no.quia nemo ab alioti . a Da se ipso ubligati pote i ad matrimonium , velyto sessione n , sunt enim statias summain libertatem te qui tentes: at ex d Elia , commisse non est delinquens obla tu, ad matrimonium. vel prosellionein, ut pisporio. Ergo si de factci obligatur ex metu glaui. iniuste obligatur, non enim iustum est mattimonium extoris quote ab eo qin iuste renuere poterat.. Secundo si h sens ius a usandide delicto.ut cedas accusationi, ex-io queas a delinquente summam aliquam,qua excedat pretiiim 3ustum Mevisationis. vltra dinudi- , vel ut coneesas latebras lationi fugienti, extotqueas ab illoc nit ictu nimis damnosum i coinmiti s ipiustitisin, de conit ieius rescindi potest, vel ad aequastatem reduci, ut do-et Lesius Id. a. cap. ar. ἀηb c. m I. quia obligas delinquentem eessionem iuris emere plus iusto. Et go etiam erit inti stitia . si ob liane eessionem ex tot- qaeas matrimonium ab eo aliis non celebraturorquia peti, iem non sol viri .lita dimidium,sed infinitum e cedentem cessio m iuris actu sandi . de sint bet alteria et ii mi. Et gra matrimonium ex t liciantiaou celeb tu ri est nullum . probo hanc vltimam consequentiam, quia mptus . de dolus susteiens ad te scinde cis alios coraramas,teddit o uti actum matrimonii nullum , eo qui, d semel validum te seindi non potest & ita surio
accusatio delicii ad punitionem delicta vidi natur,non ad matrimonium: eigo iniuste saeis si pet Meusationis
3 verum probabilius eenseo nun tiam matrimonium irritati ob metum iuste meus tum ad extorquendum matrimonium , quia tu proprie non incutis motum, sed metu aliunde incusso offers mattire onium in remedium illius. Explieo hane lationem: eomprehensus es in des icto, ratione delicti tulle timere potes , ut
acculetis; qui ergo a te petit matrimonium ne accuset, tibi Oisei t matrimonium, vi extinguat timoi em aecula
tionis iam eonceptum Elgo iniuste non procedit,cum non timorem apponat, sed remedium. Deinde minans tibi accusationem Misi matrimonium celebres, non te obligat, si tenuas matrimonium subire ad aliquod ina Ium,quod alias subite non teneretis. Elgo nullam inlinstitiam tibi Leit extorquendo matrimonium. cum non extorqueat inniendo aliquod malum. Teit: h non potest diei tale matrimonium coactum . eum nullus te cogat celebrare, sed a te ipso . & a tuo delicto coactio Otit ut, siquidem ab illo otitur metus accusationis. ita Thom. Sauch. plures te tens Isb. .da p. a ι.η. 3. Lessius
4 Argumenta vetd ptimae de secundae sententiae ne nobstant. Ad primum primae sententia nego irritati matri. monium metu intusu ineusto ob defectum libet talis, vicunque, sed ob desectum libertatis prouenientis exini utia, vel, ut melius dicam,potius ob iniuriam,quam ob desectum libet talis. Ad confirmationem dico e dem modo matrimonium itiatari, non quia infelices exitus ex illo sperantur: sed quia spe tantur ex illo tanquam ex causa iniusta. Secundo te spondeo generaliter loquendo ex mattimonio eiu iuste iacusio. non sperati infelices exitus, sicut ex matrimonio initisse petitor quia si iuste in isto tibi metum,iam tu eausa illi es, ac proinde matrimonium non est tibi ira inuoluntatium . cum saltem in causa voluntarium . de O mn inh liberum suetit. Ad textum in ea seniens, a.dioariatis respongetur, tale matrimonium iri itati, non quia patentes minari Letim delinquenti accusationem .sed quia minati suerint mollem, vel aliud δamnum propita aut horitate inserendum : quod malum iniust) minabantur,eum s cun um canones instite non possent. Et licet ex text. tax comminatio non colligat ut , .sed absoluto die
Iur vale e ira atti incnium nisi coactio suetit Paetu e
detrae in e stantem virum, hoc sufficit, ut intelligamus,debere elle metum alicuius grauis inali iniuste inserendi , quia metus mali,quod delinquens s hi inseri, non cadit in virum mnstantem, neque virtute illius dici potes delinqvena coactus, ut constat ea I. s istilis, a I. in plae. fae o quod meravi μυνώ. munda 1ententia quoad primam panem nobiscum crintrauit ; quoad secundam,quae nobo non probatur, respondeo neminem obi: gari polle ad matrimonium..el professionem in alis,quam a se ipso absolute: potest tamen sub conditione obligail. icilicet,si velit, vi tu cedas alicui lini, quod habes aduorous illum , ob
tu cessionem expostulas matrimonium, vel proset. sionem. tune enim non cogis ad mattiimonium , sed ipse s cogit, qui vult regionem impextare. Ad oecudum te pondeo coneedendo metum iniuste incussum , qui suiselena sit ad rescindendos alios
corinactus, anti ullate matrimonium', sd quia metus
72쪽
renis etiam cum enormi issione, non rescit c. si - Rx Qt ς Metus . t ed ratione tri Nς uti non annulla matrimonium.
Respondrii laeso sit ei rea subitauiam contractus.
mammon q, lom contingit, quando est error in persi conti alias eum Maria
ad substantiam eontractus, sed, i o et liuent, ac proinde non annullat
truar orauim , ut medium purgandi metum . ita saneliea alias pluribus relatis dis M. i s. num.'. o. quae rati non solum probat validum esse matrimonium a capto. condemnatoque iuste adniolteinaede iam b eo qui iniustὸ eaptus, condemnatuique sit modδ tamen non capiatur,vel condemnetur fine extorquendi matri ino- niuinoquia semper offertur matrimonium,ut medium purgandi metum alias incussum. sie Sanctio su
causa rescindi eon π, sibi A. tia ' Ciu. filiam, valere mutimonium. uia noti iii duci it,dΛΘ .. ς LI, te moliti a Medico incussa matrimonium et lebia, sed dimin ira doeu:t Sanc heria Ad tς xtum concedo delicti a ceu satio em non ad mammium de te ordinati, sed ad punitionem. Nego
b Meu uione ress es , quia non extorques matrimonium absolute,sed sub conditione, quod alius velit te cedere iura aecusandi. 1 Sed inquites.ati si minans alicui malum sine ani ni otii se teruli aer si posses iuste inserte, valeas re inere,
tu qu - lius non donat , nisi inquautum intelligis sibi nerestitium en ad vitandum
malum comminatum , aliti non donaturus. At ad hunc finem non est ne eessiarium: siquidem etsi non donaret, adhuc malum non fieret. Ergo donatio est nulla. probabilius retineri posse se dona, ec posse repeti. Probo, quando petis alicui pretium, ne accuset, carens animo aecusandi,alitisque tibi pretium donat,donat pretium .H eessiet accusario, non utcunque, sed ut cessiet cerib, secure ,& irrevocabili-
e donatum. Et eonfirmo, pretium expetis, non solum ne accuses, sed ut ne possis accusare,etsi ve- . . p φ nis,ut Idas iures Meuiandi .eui cessioni im- γ 23ςWxei, bere,vel non habere animum actu . . . l*ς 0bii t ratio in contrarium. Fateor delinia. non daturum pretium, si cognosceret minan-
prctium curationis. Quod esto excessuum sit, non an nullat contractum,quia non est erior x dolus in coni tactus substantii sed in accidentibus,s italea et Cot-dub Amm. 17i. p. l. Conincti FVGn. I. S. clier Asy. Ia.π. II. donacina n. 13. Limitarem tamen liuiusmodi doctrinam, nisi Medi eus obligatus esset vel ex iustitia , vel ex charitate te medeti pietio communitet taxato, tunc enim minans non curare,nisi ob matrimonium, minatur inetum iniuste inserendum,ae proinde sub metu. iniuste matrimonium extorquet ita Basilius de Lzon cas. 3. num. 3. y ct cap. t 9 num .i s. AEgidius disp. 2 8 . .. ix. ulus r.
3 Tertio inliti ut . quid dicendum sit ad illam quaestionem,an sit validum matrimonium , si iudex cogitiust E secundum allegata ,δc probata, tui uste tamen secundum tem; ut si te enat matrimonium contrahet e eum tamina post pcomissionem datam fornicante. Thomas Satichea M.4. ἀθω. I . . F. Bonacina de matrim quasi 3 puri t. S. nutu. I . existimant validum esse matrimonium,quia huiusmodi compulsio , de eoactio iuridica est, de iusta formaliter. Ergo non est credendum matrimonium ex illa contractum reprob tum a iure, si enim ius coactionem non reprobat, si a potius approbat. quomodo potest matrimonium ex coactione consurgens reprobateὶ E contra vel b d eunt supradicti Doctores matrimonium non valere.s iudex eogat iniuste secundum allegata.& probata.
PvNC TvM XI. Aliqua inferuntur pro clariori intelligentia 1uperioris doctrinae de metu graui.
dmςtu mortis iam per delictum incusso, offert ut ma- nem te ducendam esse in seruitutem,ex hoc timore ali
patientis coactionem. Fateor, inquam.quando rudiarpi Oeedit secundum allegata, de ptobata. assci tamen probata .instam esse eoactionem ex parte sua; at ex patin te patiemis iustam non esse, sed iniusta in .iniuste enim cogitur, clim ipse non dederit causam tali coactioni Ergo ius irritans contractum ex eoactione iniusta hune casum non excludit. Meundd si pater alicuius puellae minaretur adolescenti cum ea reperto, m riem . nisi dueeret,nullum esset mali iiDonium, vi omnes D elo. tes doeent in cap.vemens a.dum . quamuis ex errore eri stimaret patet sibi lieitam este eoactionem,quia in te,de respectu natientis metum iniusta est, at quando iudex cogit ob allegata,de probata, quae salsa sunt, in te,& tespectu patientis metum . iniusta est eoactio. Ergo te indit eontractum. Tetti5 s tibi salsὁ probet ut te dedi illa fidem puellae de matrimonio eontrahendo. de
eogetis earcere, vel excommunieatione ecinita hete,ne
quis diei causa talis metus quia non tu,se A malitia,vel ignorintla testium illius est eausa. Ergo te scindendiis eli talis contractias. Probo consequent iam ex is muluφa i .in prine gae eo quod mesus eatis. ubi multet contra patronum suum ingrata facta , timens ob ingratitudi-
73쪽
quid aedit, donatio non leuocatuli quia. luine sibi me-ium ipsa intulit. Eigo ne rescindatur contiactus oe-quiritur nece stat id patiens metum , sbi inerum antu-l ille cum autem in praeserui non sibi inserat ni e tum qim cogit ut injuste secundum iem, eis iuste secun stimal legata , esidit ut . eo tittactum iescindendum fore.
Quario talis eoactio iudicis in silsa piae sumptiones iudatur: sed ea quae salsae pix optioni innituntur,
non habent locum iri scito animae, quae velitati debet stare. . .t . cap. ὐ qui Orin desponsalib. ergo talis co- ct o inia o animae non potest matrimonium approbare. Neque obstat ratio in ntrarium. Dico conia illam coactionem iniustam elle ex palle patientis, licet non si iniusta ex parie iudieis insetentis, ae proinde ius ipsi,nno ae 'rob it inserti, reprobat autem sustine-ti. qu ad mitum non est, eum in fessa piae suinptione sanititur. se lue tenet Basi .de Leon Ith. Hap. 19. r. I t.
An metus leuis irritet contractus. Diti. Duia neqvi tale nartira , neque possitio irrisat
i vi dicunt' iure naturae metum glauem iniuste illatuiti irritate contractum , consequenter dicere tenentur metum leuem irritate , quia etiam iniustitia in tali metu in te ieedit. At quia biobabit ins existimamus taleium grauem non annullate contractum fide numae, absolute dicimus metum leuem neque contractum re inde te neque matrimonium vel pio. ili inem annullate. Raco omni ira est , quia metum lauem, pro nihilo te putat ius . quod constat ex ι. me
im magna litium . si ob metum leuem daretur aino re in o di contractum. Aliquilinis Doctoribus placet esto non elut patienti metum leuem actio ad rescindendum colat Iactum tute positi uoislati tamen os licio praeto iis, quia aequum
non estiua ieem petinitti te, ut metum inserens commodum ex iniuria te portet. lie docet Th. Sanch. aio. s. tum. s.cr.6. vertim talo metum leuem patienti subueniet ut os scio sudiei, etsi possut)ne litibus ostiuina pe-
iatur.qitae ratio est suis elen .ut iudices time hane leuem ni uti lan pei mittant.se Bis l. sse Leon,telato Pau
verum et ii hoe ita fJi,nillil minus in soto conse te is i Eo ies eontiactus tam luerat tuos, quam onerosos s.cto ς pri metti leuem te seinfli probabilius existina o. . t eo, rescindete velit metum passus , quia cogens talixi:-tux iurali re in inllitiam iri Lilitenetur ergo iniu- Atiani illam tepclle te in quantum possit. ergo tene tur , si potest,res in pristinum statum reducere, reduc t
autem, si eoactum eonstituat in statu in quo possit libere piobate , vel reprobare eont tactum Nam vique hunc statum illa eoncedat,non manet reparatum eius ius sed potius laetum. ita Couam.ντ.peccartim
ιraei. I. Asp. is . n. Thoram Sancti lib. 4. dio. 9.mram . I effviIun. O .. ain Rebel. 1 p. de alti at vis. Α . . 19.ct i 6.de alij plutes,queri ipsi reserunt. 3 Ex hae doctiina infertur primo . si mulier, vel fi liua metu reuerentiali ductus hdeiubeat, non tenet in conseiemia soluete ex fideiuilione , etiam ii fidei unso solemnitate, habeat 1 tute requilitas. item si promittat solutur viti debita patris. vel marati morientis, non teneri silue. e.& generaliter nubra tenetur state contractui per metum leuem celebrato, sed pote a se tueri exceptione iniuriae saeia , de is qui aliquid ritali
contractu accepit. estituere debet. Ratio est,cu a meis tu reueremiali consentietis . per initi am consensit; potest ergo l: bertate suam opprellam te petare,& stan do initate natitiali se tueti exceptione iniuriae suctae . sic essus num. Ailich sis. A p. s. n. a q. Quares donasti aliquid tali metu fluctus , tibi que non rei it iratur,potes oceulta compensatione vinis tamen tutasti, debes prius iuramenti relaxationem impetrare, quam potest Episcopus concedere. seeundo insito , idem elle dieendum de eonsentiente precibus importunis,quae cicbtῖ,& vehem&etvrgent consentientem, & quatum molestiam non potest in in ora ineommodo repelles e. quia preces importunae inuoluntarium mixtum constatuunt, ut optimε probat sancti .lis. .ae mairim fota dijρM Io.Quate et is si metus illatus non cadat in virum constantem , quia leuis est; at quia iniuriosus est, ideo patiens illum non tenetur pici missis stare, S inserens metum non potest accepta ex tali contiactu retinete sie Lessus de Saneh.
Dixi eonsentientem inutilum alie precibus debere taliter consentite ut molestiam illatum non pollit facile, seu sine disse ultate repellete ; si tamen facile molestiam illitum tepesiere possit, uti pollunt Plaetati, de Prinei pes benescia , & ossieta concedentes precibus
agitati, censeri non debent per in tui iam concedere. ita Lessius n. 48. qui dicit saepe contingere cosscedentem aliquid precibus impollutiis , etsi inconeessionesierit inuitus,at in tetentione non est e,led concellione facta, nullo modo vult sibi donatum reddi. de tiadit Ballistas. f O. m. cr a c. saepe enim Principes si a Datip eeibus supplicantium volunt, disseruntque, nem morsit rogantium turba,ut dicebat Senec.plusitque saetis eium aestimetur. M3 Sed aduet sti, supra dicta obstat Ioann. Med. Ceaede
ratione, quod metus leuis facile te pelli potest. Sed probari vigenti is potest Primili, quia in tute negatur
actio patienti oletum sie donata tecupetandi. Ergo cactres iure recuperandi, alias ius negans actionem eooperatetur iniustitiae illatae,seu illam continuaret. Confirmo iniquum est in noeinem punire nocente manc t te indemnit at s aecepta per metum leuem restituen a sunt iii soro consei et uiae , iniquum est patienti metum denegare actionem ea recuperandi. Seeungo sorum iniet num contorme debet esse extetno , quando externum saliae praesumptioni non innititur, ut sepe diximus ; sed exte inum cogniti, tractu leui adluic negati est tutionesti eorum . quae se sunt aequisia. Ergo in
solo conteientiae non debent leui tui. Tertio matrimo
nium se contractum validum est Ergo di alis contractus simi esse deb t. Probo conlequentiam . nam
74쪽
metus qui alios eontra ius reseindendos constituit, matrimonium nullum reddit, quia maior libertas in nisi nonio est requisia, quam in aliis contractibus. Ergo cecinita metus,qui matrimoni j valoti non obstat, non obstabit firmitati aliorum eontractuum. Quarthsi aequii ha per metrem leuem testitui deberent ratione intutue saeta , non solum insereris metum ea restituere
geheres, sed etiam quilibet illorum polles latusquidem patiens metum sempet habet ius, ut tibi detur i,tis Hactio de iniuria illata, quae satisfactio nequit fieri, nisi reenparando rem sibi ablatam per metum ; potest ergo
quolibet possidente recuperare. Hoe autem videtur allum . quia si polsidens non tenetur sic accepta patienti metum reddete . qaia non tenetur ratione imus e accepticinis, eum ipte nullam iniustitiam commiserit,ignatus enim hut in suppono,metus illati, neque etiam tenetur ratione rei acceptae, cum liae non lit pa. Itientis metum, ted ptissidentis. Elgo ex nullo capite eliobligatici se ae eepta restituendi. in his ex parte eon4 sentit Aetor lib. t. r. ii .quisse. is dum dicit extorta per metum leuem,qui est causa actus, sine quo actus non fieret.elle testituenda ι seeus si solum si causa impii Is ua . seu exeitativa, & qiis non intereedente actus fieret. 4 verum his argumentis facile respondetur. Ad primum admitio patientem metum leuem care re iure forensi reei, perandi sie donata . esto non eareat iure naturali neque proinde Eeclesia. & reipublica ne gans hane forensem actionem e petatur iniustitiae
L ctae .sed illam permittit ob bonum eommune scilicetne tespubliea litibua perturbetur. Ex quo sit nihil iniquum sacere priuando innocentem serensi recupet
Ad secutissum, solum internum raterno consit tur. Externum autem non negat restitutionem saeten- dam elia . sed negat faciendam esse eompulsione iudicis. Adde esto non detur actio quod metus causa,adre-ie indemias donatione , & quos ibet contractus metu leui celebratos. At bene potest officium iugi eis implo- .rari,& ossi eici iudicis tales contractus rescindi,& aequuest . ut ita fiat ne inserens metum e mmodum aliquod reportet ex sua malitia vel ne patiens metum damnum iniuste pallat ut . se glossa cap. ctim ultimia, his qvia vi.
dit Garcia de nobilis. glos. i ...1 .Thomas Sancheg ιιι.s . Lessius ιι. Le. 1 .dub. 6.in sine. & alij plures a Sancheet & Gateia relati. Ad tertium respondeo, metum qui valori matrimo ni j non obstat, non ob lite simitati forens aliorum contractuum, state autem simitati naturali quia caeteri contractus rescindi possunt. etsi validi sint ; at ma trimonium nequit reseindi .s semel validum fiat.
Ad quartum respondeo probabile esse se possidentem non teneri se aequisita restituere. ita docet Ioan. Gareia de nobilis toga i I. arum. 19. Lessius Isb. I . p. II.d b. c. n. 3 9. - cias. vniam. 3. Verum probabilius erissimis ratione rei aeceptae teneri ex iure naturali. Nam
clio dominium rei ita ossatum sit, est tamen infirmum, es reuocabiliter transatum ob iniuriam commillam, ac pio inde quoties voluetit transsatot sbi rem reddi, debet possidens reddere. se Sanchezlib. .δθ. 9. 6.
An metus mortis ves alterius grauis damula praeceptortim transgressone
excuset. i Framitii in iugerentia actioistim prohibi aνsm.
9 Afram grauia vi, ut axe ais se non semp/r ab obser-nastane hamani pracvn.9 qtianua tic canista, t. 3 Λ Ctiones prohibitae sunt ut multiplici dissete uxtia. Aliae sunt ita piauae , 'et nulla ratione etiam per diuinam potentiam ii ethara queant;quales sunt mendacium, idololatria, odium Dei, pollut o voluntaria, sornieatio de similia Aliae acticines lutit quae liolae statem admittere possiunt, ut est aedeptio rei alienae nuito possidente , ii enim tibi cotie edat ut a Deo facultas turripiendi . nullum in aeceptione peecatum commit
tis.1icuri non committis, cum ex graui et extrema necessitate alienum accipis similitet accessus ad mulie rem,sa iacta ut nostia .nullum est peeeatum. Aliae iunt actiones, quae ex se nullam ho pellatere vel de honestatem habent. habeni tamen illam ex diuino, vel Eccle- fastico praeupto. Hae sunt conseeratio in duplici specie, mixtio aquae ag consectationem calicis, ritus communis celebrandi sacrifieium, integritas consessionis, die. His polit is 2 Dico primh, Metus mollis. & cuiuslibet grauis
damni, esto nune exculet a culpa. illam diminuit. CG cluso expressa est in eap. acria,δι hra qua me-ι- extenuet etityam. Et ratio est manifesta. quia metus extenuat libertatem ad culpam requistam;raio tamen, vel nunquam illam in tantum extenuat, ut ex peccato mortali saeiat veniale, sed res intactas relinquit. se Sa-Ias i . 2.3.ε.a.6 ιν a. s. disp. 3 es i.n. 18.Sylvest. te bamram, . . Sanchra lib. .dema νim. d. p. 1 .n .c. Villatobos traE . 3.ὰ g. . n. c.
3 Dico iucundo, Metus mortis non excusat in his, quae sunt intrinsece mala, quaeque nulla ratione honestari possiatit. habetur septa d. f. e frixis. ibi, t iam ebnustum metum γε arti sirii debela ι. R ex tetminis liquet,s enim actio intrinsece mala est, metus, cum libcrtatem non tollat, tollete eius malitiam non potest. hac enim ratione non licet mentiri ob tuendam vitam, neque adulterari, neque sornicati, neque pollutionem procurare, Deque homicidium iacete, quia omnes haeactiones intrinsece malae sunt. 4 De homicidio non desuetunt Doctore ,qui affererent, licere tibi Meidete innocentem, si a tyranno minetis oecigendum,nisi Oeeida s. sic docuit Iason g)ινγι--
ram, mangato domini minantis mortem. scilicet. l. a Qvnde υi.Bari. 7sν - .de noxia .actionis. quia iti ea l.
apertὸ dieitur seruum nihil deliquisse, qui domino iu
de homie,d. excusat illum qui metu tyranni alium occidit. Cardinal.es.s oti,de his qtia ti. Ratio esse potest, quia si te fugiente hostes, adsi in itinere in noceris, quem pedibus debes conculcare, si transeas non obligaris te detinete , sea pro defendenda tua vita potes cursum prosequi, etsi in euisu innocentem interficias Ergo pro defendenda tua Nita potes innocentem vitaptiuare
Nihilominus Catholiea sententi, est ob nulliina
metum lieere directh innocentem vita priuate.habet ut Exod. 23. Iris te .ct innocentem non occides.qusa auer s. ν impium. R at ira est, quia nemini datum est taminium vitae alterius Ergo nemini licet alterum oecidere. Ne que obitat ratio contraria. Fateor, inquam te posse su-oete, eis tu fuga innoeens sit oecigendus, quia tune inaeocentis
75쪽
6 o De libertate,& illius impedimentis.
in e iis occiso non tutendi ut, sea pet aecidens, istitieipeeiu tua intentionis,quam fusae, contii sit. lic Lelsius M. et uti ratione tibilieet in dentisionem tui, vel alterius aggredientem interficere , quia non intei secti neni, ita desentionem per te intendis. ideoque ιns. M tm47. de myti. O iure, dicitur , συι δε ιιι. lam vi coνpMM iatiqvita facia. id ιανescissi via ι-.quare lota Oecilio innocentis per te intenta .eti quae prohibetur taliter, ut nulla ratione valeat honestata . non tamen occiso inditecta, unde etsi tel. publiea si ligultatum dominium habeat. possimae moeommuni hono tonoeentis v tam periculo expci re, vel irrantio oceidendum tradere , quia etiam ipse innocens vel ex pietate , vel ex tultitia legali pro commutii bono ob .igationetia habet se tradendi. At nullo modo licet reipublicae perte , de directe innocentem occidere, etsi lciat tyrannum occisione illius sore eon. tentum, quia se eisio innocentis de te mala est, neque est medium per se oldinatum ad rei publicae desentio. De in . sed ex malitia trianni, cui non licet et operari. vi optime probat Lelsius lib. 1. de in i .cap. 9. rib. 7.
s Secunda actio , quae vocatur in dubium, an sit in-ttinleeu mala. est comes iocarnis humana hominum, in quam qui alias iunt interfecti. Valent. 1.2.dispis col. 3. absolute defendit eis e initiii iece malam, neque hortestati polle tim re mollis. Probabile reputat victor. reties. de tempera-
Ratio est quia natura ipsa hane eomesticinem execra- tui,vtpote baibaram, de serocem, illaque uteiites harbatos . de brutis seriot os appellamus. signum ergo est, tale intrinsece malam. Nihilominus probabilius existimo .hane cometiionem Don esse ita malam,quin ex grauissima necessitate honestiri possit. se Nauair. cop. 2 3. num. rha. Emanuel
disp. r. cis pece .cl. 8. a.n. 3. Ratio est,quia hortor ins-tus in eo mestione carnis humanae honestiri satis vid tur extrema necessitate.& horrore mortis, horror en inamo. tis alium horrorem vincit, magis enim durum,dehorti dum apparet te velle morti tralere . de same peri- Ic , cum facile possis vitare, quam horridum sit ue let carnibus, quae setis, de auibus comedendae relinquuntur. Seeutidb tota malitia huius eomestionis sita est in indecentia , Ee horrore , quem secum trahit comestio carnis eiusdem naturi cum comedente Ned iraee an de centia non obstat, quominus in medicinam lumatur caro humana virguentis condita , vi ctintingi r in i dicamento,quod mediet in nil amappellant. Ereto noque etiam 3ebet obstare,quoininus sumatur in medicinam urgentis neeessitatis, siue caro sit cotidita, sueta n : condimentum enim nora videtur variare naturam
cibi.& ees alia palle necessitas urgens est , quasi quaed ira naturae itisi iras Pinerit ergo in huius temedium
applicati. ε rq hi, patet quid tibi saetendum sit, si tyrannus
minetur mortem, ni comedas carnem humanam 3 s
enim tali eomestione intendit detestati huius abstine talia quasi malam, vel inutilem . & superssuam,gebes omnino abstinere. de mortem subire alias irrationabi-lc In consuetudinem comedendi carnes approbares, &,lhu, abstinentiali, lautibilem rc probates. quod est inra infece malum. qua ratione non Ileet idolothγtis
quoti selinque in odium religionis, v I legis aliquid
sacten iam impetatur lubeno minati ne mortis, alias J:c rm uillo modo licet tibi illud estieere , quia religionem,& legem salictant facto ipso reprobates. Qua- . propter lanctissimi Machabat, cum compellcientur 1 Rege Antiocho carnem porsinam manducare , Dbe dire laoluerunt,quia in odium Luicta legis talis come-astici imperabatur, a. Asa. haltie p. 6 γ. verum uallo sine de se honesto tibi comestio carnis humanae impera
tur .sub comminatione mortis , poteris nuta lupiadis icta ad vitandam morium comedere,quia tunc vere a eli extrema necessitas, quae est ratio excusans hanc co mellionem ita Thom. Sanch. lib. l. in Dec. i. cap. s. Num I s.cum Victor. Relati. de ιem1 α νώm. 6. Laudabilius tamen procederes . si motum subires, non enim tenem
medio ita de te indecenti, de botribila vitam couicianialte, ut multis exemplis probat Lisius sapra Au . .. Bonavi tua niam .i s. Idem quod dictum eii de cvimestio lne carnis humanae,dicendum eiu de cibis idolo inuuo-claminon enuia licet ullo timore vesci illis, ii in odium Ed e temptum n lirae religi ciuis imperet ut .sem verdeessante tali fine: ita Valqu. La s. icta .cv. I. disp. .,e μι c. q. 8. p. a. ns se. i. . I 'Aliae sunt a ct ones tute naturae prohibitae,vel imperatae extra ea sum necessitatis, illo tamen adueniente honestam dicuntur, qua ratione famuli intercedentes dominis, illόique eomitatu es in executione turpis au oris remigantes in citremibus Turcarum, debitores, dia
depostati j in soluendis deb iis, mel deposcis excusan-ttir, de quibus, de aliis multis exemplis luis locis eiit
sermo, pracipue ινae .de charit.dq; .de scandalo. Dico tertio metus mortis excusat etiam ah obseruantia piae eepti diuini positivi respicentis utilitati m. propriamia e lpecialem operantis; ecus verb respicientis bonum commune. Vtramque partem tradit Salas ινώ 2.3. disp. 3 e LI .num. 3 s.s 36. Priotis pariis exempla sunt integritas confesti is, eonfessio ipsa pIam t- tenda Euchalis ix communioni. Non enim lex diuina cum eo Iigore videtur obligare. Vasq. i. a talis M. i 6 a.
6.92. sin. . plures reserens Bonacina diap. a. de pecc.q..8.p. 2.M. 3. Suar. tib. 3.de legib. cap. 3 c.num 6. de probari poterat illo i. Rei . i. v ni Dauid manducauit panes
propostionis,quos non licebat lateis manducate,de tamen in illo facto nullum peccatum commisit, ut con stat ex Af., ,h. ia. Discipuli die Sabbaii spicas colligebant, Machabaei pugnabant quae omnia ex necessitate
Ex quo fit habentem votum smplex eastitatis, posse
timore mortis. vel alterius struisIria damni matrimonium contrahere, quia votuir non Obligat cum tanto rigore: non tamen potetit se contractum consuri mare, quia latione metus matrimonium non contraxit. Vtile consummans aecefleret ad non suam.
Solum de susceptione communionis, vel baptilini
ad possis tuam sternatu salutem, quod seri non poteti absque holum saeramentorum receptione ; vera enim contritio dissicilis est,& ignoras an illam consequatis. Vetum existimo probabilius te eum vitae discrimine non teneri illa iactantenta fulcipere . quia nee teneris ratione praecepti diuini. Alias cum vitae diserimine deberes confessione 4 communioni praemittere , inte- grcque consi: et i quod omnes reprobant,neque teneristatione periculi amittetidi uitam aeternam , tum quia hoc perim dum mora, ter non inest , quoties ti oraliter tibi eo stat de cora iri totie Ite in luscepto sacramento etiam remanet idem se, e periculum . non enim scis aririte si se eper . ati rite suciit administratum : non ergo teneris Omiae reticulum amittendi salutem vitare ; sed solum mor te. probabile periculum, alias ectet obligatio impoli bilis. i est ii elles obligatus securam saltuum
76쪽
Iutem tedgere. quma posses , suseepto sacramento eon. sessionis, debetes Euchatistiam suscipere ; de suscepta Eucharistia. exite mam unctionem, vel aliud sacramen ialom r . t si sorte in uno suit desectus, alio recompense tot. Adde eum non fis in extremis,quando obligat con- emonis. & Euchati stri praeeeptum diuinum, sed loeus concedatur ea alio tempore sumendi. eesIat omnino periculum propostum amittendi aeternam salutem; quia usque periculum sit mortis . non petielitatur amet-
Exempla posterioris partis conclusionis sunt. sgim linia eonfessionis, consecratio in duplici specie , illius
consumptio, lita sacramentorum e sectio . scilicet E charistia in pane triticeo, absolutio saetamentalis ritὰ disposto, vel cum debita iurisdictione. extrema vinctici infirmo, de non sano, de alia huiusmodi. hae enim ore nia nullo modo licent ficti, etiam si obinde mortem deberes subite. quia bonum commune religionis, quod his praeceptis attenditur, praeponi debet cuilibet pa ticulati damno. sic colligitur ex Sanc Σ supνanum. g.
Suareet rom .scin 3.ρ.Lo .ssct. .n. . Sed obiicies, metu vigente in eonstantem uirum potetis contrahere matrimonium absque peceato dummodo illud non e-- summes ut optime probat Thom. Sancheet lib.4 aio is n. c. aIias s peceates in tali contractu . non petmittetetis ab Melesta e trahere ob vitandum temporale peririculum . seuti permittit ut e p. cum locum, cap.veniem, dassans.l. sed qui contrahit metu. esseit sacramentum nullum. sieut eaeit, qui indispositum absoluit, vel in materia indelata consectat. Ergo non omne prohibitum ratione boni communis debet praeserti cuilibet partia lati damno. Respondetur esse elatam disserentiam inter saeta mentum matrimonii . de reliquorum saetamentotum consectionem , sacramentum enim matrimonii habet pro materia. de ima esse contractam legitimum. At quando contrahis metu . non assicis contractum , non quidem tua culpa dum metum non intuletis, sed eulpa inserentis, illa autem culpa interueniente irritatur ab Eeelesa contiactus in tui fauorem , ae proinde se e trahens non petras, quia non apponis materiam, neque Dimam indebitam sacramento, eum ibi non sit conita ctus legitimus , in quo materia . & forma huius sacra menti consistit. At in reliquis lacramentis, cum deter minatae sint eorum materiae. 3e formae, si de facto abs lutionem in disposito impendas . vel vecta eonleetatio. nis super aquam prositas, iam formam. quae de se forma est. supet indebitam materiam constituis , ideoque gi uiter peccas , & in his eonsentit Thom. Sancheg tis. t . in
de a primum auum rum. AE isaeram.dι9.28. das. 3 Bani. de Leon tib sap. 6.n. 8 Ah hae tegula excipit Thoar. Sanch ἰφν.n. g. ere eitium potestatis Eeclesiasticae. Assirmat namque exeommunieare absque potestate non esse tanti momeniati . quin timore mortis honestari possit, praecipue eum nullum damnum ex tali exeommunicatione, utpote i lita exeommunicato proueniat. Mihi tamen haee exemptio non probatur. Assiimo namque tale exercitium illieitum esse, nee timore mortis posse honestati, quia .a fictio, de simulatio potestatis, de quasi in opere mendacium. ae proinde et u nullum damnum alicui inseras. senti non inseri io sum mendacium, habet tamen de se malitiam, quae timore mortis nullo modo tollitur, &ita doeuit Suat supra num. 3. Ioan.veta Sanchez disp. foris. m.6. aliam limita tionem adducit, quae audaciam, de temeritatem videtur redolete : assi at namque ob grauem causam in admi
nistratione sacramentorum uti posse simulatione . de huius smulationis varia exempla adducit. Primo in
quit, si haereticus minaretur mortem, si non consectare omnem panem in foro extantem . poteris uti aequium ratione, de intentionem non habere consectandi. Se-
eundo poterit Consessarius verba absolutionis sine in tentione pio litte eis indispositum, si alia via inlumeomminatum vitate non potest. Tertio potetit ob sola tium serupulosi anxie petentis absolutionem , clim tamen indispositus sis , verba sne intentione pinserre. Quan4 lieete sacerdoti ministrare hostiam non eonia secratam . pro consecrata mulieri, quam cogit maritus ad communieandum, quae sne iactura opinionis non potest communionem omittere , quia in omnibus his datut sussciens causa utendi aequi uocatione . de simul iione. Et idololatria, quam inde sequitur, est solum ma tetialis , Ae non nimalis. Haec tamen mihi nullo modo probantur. Tum quia illa simulatio non obstat, quin vere actum iurisdictionis exerceas citea rem diuinam, de si pernaturalem. Tum etiam , quia in soto externo sacramentorum fictus usus videtur esse, quasi quaedam exteriot idololatria. Adde eis alii ob ignotantiam ab idololatria excusentur, tu vero excusari non potes, eum materialis illotum i3ololaitia tibi si voluntaria. Ma net ergo citium in his quae pertinent ad communem, Ee generalem ritum sacramentorum ob nullum timo. rem omitti posse. immutati. aut simulati, de ita uadit Suare Σ 3.ιom. in 3φ.di .s sect. . circa Ila. vasqueet da char.disp.2C3.n. i. 8e alii. 9 Dico ultimo, metus mortis, Be alterius grauis damni ereusat aliquando ab obseruatione legis humandi tam eluilia, quam Ecclesiasticae. aliquando non . Examinate autem quan Aci hoc in paticulati eontingat, de cuius mali metus suseiat, esset omnes materias praesenti traiactatui immiscete. Brevitet tamen dico , si lex humanaptohibeat, vel ire petet actum aliquem respicientem de se titum communem, obligat ad sui obseruantiam periculo mortis, quia tale bonum commune praesetti debet cuilibet utilitati pallieulati. hae enim latione non licet ob euiuilibet necissitatem eonficere factamentum Eucharistiae, sine vestibus sacris, neque sine mixtioneaquet, de aliis huius di, quia sunt actiones respicientes ritum
. 2.q.9s .ari. . Nauari .c. 2 l. n. 84 Motrentur, quia leges
humanae non obligant eum tanto dispendio. Addunt tamen . nisi ira expostulet bonum commune, quod ego sempet existimo adesse in his actioni b. Veram s actio nes non respuiant de se bonum commune, sed potius sngulorum isthatem; nunquam obligant cum Ailatimi ne uitae. habetur e p. considium ae observ.ieian. ubi prςcepistum ieiuni) non obligat eum detiimento salutis, de idem est de solutione deeimatum, de auditione Misae. & eis
tur communicantes cum excommunicato ob necessita tem. Et ratio est,quia neque Eeclesia nec respublica censetur ploxime intentionem habete obligandi debet enlinin suis legibus Chtisti legibus conformari, cuius iugum suave est,& on ut leue Adde Ecclesiae,& reipublicae con ressam non esse potestatem obligandi subditos cum eo disetimine, nis communi bono necessarium suetit. non enim cogere potest subditos bellum aggredi, nisi desen iaso reipublieae instet . ut recte dixit satis iract. 3.cito. 3. DEI. r. num. 3 3. Hinc si timore mortis, vel alterius glauis damni licere tibi matrimonium contrahete cum
77쪽
61 De libertate, & illius impedimentis.
impedimento impediente, vel dirimente, quia non est cledendum eum eo rigo te velle Ecclesiam te esse obligatum . praeterquam qu/d in tali casu matrimonium nori est.& ibi Aocet expressὸ Suar.ιo. 3.det . N.n. 3. Solom obiici potest aduersus hanc doctrinam eap. s. mis ae hia qua vi. ubi pontifex credit communieantem exeommunicatis, si per coactionem adstrictu a suetit
communicare, ab excommunicatione libetum esse: at si per metum communicet, excommunicationis labe te neri r de redditur ratio , quia licet metus attenuet culpam, non tamen eam protius excludit. Ergo metus non
excludit culpam in prohibitis lege Ecclesiasti ea , quilis
3Alp. 3 seM. i. 3 a Couarr. cap alma,l p g 3.n. 9. Mihi tamen ea explicatio magis probatur , quae ammat loqui
text. non de qualibet eommunicatione cum excommu nicatis, sed de eommunicatione eum exeommunicatis in elimine eliminoso, seu de communicatione, quae rederet in eontemptum teligionis . vel legis Ecelesiae , quae communieatio eum initiniaeὸ mala lit, ob nullum me tum honestati potest.
4 Sinciens coniectura es, si praeessisseι eractai A. de racogendo.
negantibus.' suando censeatur metus purgatus. a D Rimo eretum est , metum alleganti incumberest onus plobationis ; tum quia nemo ptaesumitur delictum eommissse. nisi probetur ex vulgati timerito. proseis, de tradit plutes tentens Flam. tib. i s resign.
q.n. l .lum quia metus est res facti, di factum non pia sum mirim si 'obetur. p. cum Ioann. 9. eνώm restonsonem istam di fide iustr. l. in balti,gfactat ad eapt.ὰγρώ-Am. reuers de tradit Menoch. eons i l .n. 3o l. Mas Id. alios allegans, vos acta,renes.7 I t. secundo certum est,s quodlibet illorum,quae supra diximus, metum grauem indueete probet ut legitimὰ, metus suffcientet et it probatus, v. g. celebras comi ctum cum Petto. probat petius te illi, vel eius consania guineis, aut amicis nimis coniunctis, minatum suisso mortem,amissionem honorum, vel aliud graue damnet, eontractusque statim celebratus est, praesumit ut ex huiusmodi metu, celeblatus, ae pioinde rescindendus colligitur ex is donarianis, C. ωod merias causa, & tradunt communitet D D in cap. quamuis A.ae pact. in s. docet Mascard. pluribus telatis, vers meι- oncl. los s. n. 4. Ratio est Timete namque iuste poteras damnum m natum tibi esse inserendum , s voluntatis minantis non consentires. Adde ibi constat de metuin constat de contractu celebrato. Ut ergo non iudicet ut suisse appostiatum ad extorquendum tontra 'um , debet incutiens metum probate, di dum non probat, succumbit. a 3 Tertio est certum contemitis posse metum p in ri, eum enim metus raro soleat publica inserti, sed eotim munitet secreto, escitur coniecturis agendum esse ad illius probationem . vi multis te uti, doeet Maseatd.
men coniectutae, ut bene Mascard. notat n. s. Flamin .n io a.debent esse legitime,exacte ac plene probatae, ex L non esstqvid meim causa, c tradit Aleiat in cons. so . . l .ct conss.n. 2 . Et rditio est clata, quia cum de delicto non constat, nisi me liis coniectutis , si Mniecturae non prohat ut integiὸ, delictum improbatum manebit. Quo elaea ia cuiuslibet delicti probationem . ad minus D cessatium est clara cognitio illarum coniecturatum, quς vsadae, de a iure opprobatae sunt i delictum inserte docuit Follet in Dis praes .erim in vos cap at an forma,n. g. εe loquens de me stragit Bursat. cons. 72. Dim. 8.-I. t. Haec clara eo gnitio non erit. quousque pet duos telles omni exceptione maiores fuerit eonte stiira probata, quis omne in die tum se debet probari ex sententia Bate. ind. in . n. .lersquaero qua ιto debeat,1 de quaest.de notauit aliis relatis Matiatd eones. 98. n. in Ex hac doctrim insetiui. Si probas praecessisse trae atum de re cogendo ad contrahendum. 8e contractus sequat ut, plobare satis contractum sui se metu factum. quia iam probas voluntatem minantis rebellionem , de iniustitiam; dum ergo ipse minans non probauerit 1 tali voluntate recessisse, in illa iudicat ut pelleuetasse. Adde is em este aliquid cocim Aeete, vel metu ne cogat tar,exI. notissme .f.q oas sortit. th de tradit Bald. L. Decius conf69o,e6. μάυιιrationib. col. 2. n. O.Patiscons. o. n. t .vo . . Sed s contrahas eum eo, qui ita lauit damnum tibi inserte, ni eo nitalieres, metum iustum habes. ne cogatis. Ergo coactὸ contrahis, de ita tenet Scapola
s secundo insertur esse susscientem eonte biram adprobandum metum , s probes in aliqua domo etiamptiuata te retentum suisse clausum. praesumitur enim metu actum quidquid agis, haberet Isiaceu rit g ex Mib.
graue damnum, si voluntati retinentis te sistas. Neque obstat retinentem minatum non suisse carcerationem diutumam , vel aliu3 damnum grave. Suffcit, inquam, quod satis probabilitet timere possis inserendum , si te- sistas i hae enim latione, cum probatur strepitos.& fra-ot armorum, etsi non probetur vim suisse illatam proaatur suiseiento ni eius , quia satis probabiliter malum timetur, ut est decisum m l. noMqsime.st 3uad falsint ruth. is dona sonu C. tisa metaeati interpos M,C. de transas. di tradit Palis svra n is. Maseard. n 49. Flam. n. i II. Haec tamen retentio , ut suppono , debet esse iniusta, si enim iuste ad petitionem ali ius partis, vel ex osseici iudicis clausus tetinetetis, non obinde eontractus reis scindendus esset, quia non flebet 'aesumi metu factus, tum quia talis incareeratio est executio iuris. Exec tio autem iuris nee metum . neque iniuriam inducit, Limariarum β.i stri imών. t quemadmoaum g magis, tu stad legem Aquil. glossa e. e.m allet m. de his que m. Tum etiam , quia tua eulpa inearcerationem pateris, atque ade4 non alius, sed tu ipse tibi metum inscis. Denique ex actione insta noti debet praesumi iniustum ; ergo ex tali eateeratione iusta non debet praesumi tibi aliquod malum iniuste inserensum. Atqui solus metus de malo iniustὸ inserendo testandit eontractus, ut constat ex s. 3. 6 sed vim i se maturis mine. I. qui in cumrem Jquod metus causa. Ergo. Ex his reprobatur , ut inutilis consuetudo quorumdam iudicum Eeclesiasticolum exltahentium a caterie stupratorem, ve stuptatam Aucat , eristimant enim non libere.
78쪽
Trael. II. Disip. I. Puncto XI V. 63
sed eoacte eontrahete , s carcere detentus eontrahat. quod omnino est alienum a vetitate, cum talis detentio iniusta non sit. Adde easu quo neeessarium e flet stuptat rem a careere exire, ut libere posset matrimonium celebrare; debetet s ane ita a calcere exire, ut libera ei facultas datetur eundi . qua vellet, alias non intelligeret ut a carcere exiisse formaliter, ut expresse habetur in L qai neq; 48 . iuncta susυobseruatur,ofae vers.signi . di tradit multos teli tens Sigismund. snio constiastida-
c Tettici inseco esse contematam susscientem ad praesumptionem metus , esto non ad illius integram probationem, s post actum gestum fugias,ne illum exequaris, fuga enim indicat te inuite, ela eontra voluntatem consensisse .cap. constas, i . q. r. vhi Iunocent. de ordinato ab haereticis dicit Sim im disieciem ovis suis, psismo concusastita eam abrenuntiauis , cst au Ecclesia re ι, iste ι alis potest habere colorem aliquem excussionιs ex pei de col rem aliquem,non integram excusatione. Idem plobatur
argumento a contrario, ex eap.ad ιὰ, M . desponsal de ibi glossa, Archid. Cardi n. de alii, quos sequitur Mascard. n. 45. Item est coniectura ad praesumptionem , quando in contrahente, vel aliud agente , dignosceretur praeter morem pallor in vultu . aut vox tremula, aut aliud huiusmodi, quia huiusmogi aeeigentia essectus sunt timo. ri. se Maleardopria n. .& eolligit ex I msnare, g. lo menta Fia quas . Deinde est coniectura ad praesumpti nem actus suseiens, si tenuneiet quis tuti suci abs te. quia nullus plaesumitur rem sibi damnosam voluntati esaeete , & colligitur ex e .sπιν ea de renant. Abbas ibi, Alciat.derasiampi aret 3.nasumpto. n.a. Mascard. alios
ν Restant aliquae discultates examinandae. Prima est . ad probatio metus iudici arbitrio relinquatur
Assimo relinqui festo nullus textus id clarὸ piobet.
ann. rest. quam adgucit Decius in ι. in amn s.causis,n 7 . . d. ng tariolum probat iudicis arbitrio relinqui, qualita
dum iudicis arbitrio saepe relinqui quia saepe non constat
testes deponentes de metu esse omni exeeptione maiores, neque etiam constat, an probationes pro metu vincant
probationes factas pro spontanea voluntate. In his etiago , de aliis casibus decidenda res est pei iudicem. de ita tenent Menoch. dc Mastud. upra. glossa, innoc & DD.
a seeunda dissicultas, an magis cledendum si duo-hus testibus deponentibus metum fuisse illatum, quam mille negantibus3Αssimat communis sententia. Innoe. in capsiaper hoc, is ranum inglog qua incipis,ct Mevntim. Alciat. λ ρν
spontanea voluntate .deponunt de actu mentali.& in uia tibili, qui soli Deo notus est et, at qui deponunt de metu, deponunt de minis. verberibus, di tormentis, quae sensu corporis percipiuntur: praeserti et go is debent. Vettim ut haec sententia e munis vera sit, deponentes de metu deponete debent, non in genere, sed in specie se in indiuiduo,alias non probarent, ut bene Salia I'ιrdis CHyra Sum. Mor. Pars I. cet. Bart. de alij in I. inferposita Cistransact.& Bald Ui. insitens non sitis esse ad rescindendum contractum scenetatilium eontrahentem fuisse sceneratorem, nisi etiam probetur in illomet contractu sceneratum suis te,& ttadit aliis relatis Flam .lib. I DquisI. . n. Ilo. Insuper etiam deponentes de spontanea voluntate deponete debent absolute, non restringentes eius depositionem ad tempus.& locum, in quo contractus assii matut suis se factus ex metu: hoe enim modo elatum est dictis de ponentium ge spontanea voluntate, non insimati di chum deponentium de coactione, cum vitumque dictum vetitatem habere possit. Aduello tamen cum Farinac. multos reserente lib. r. prax.q. 3 sun. 3. clausulam appositam a patiente me tum, quod sponte facit actum , nullaque vi compulsus, non probati inde sponiὸ saluum esse, eodem enim timore. quo induet potuit ad contrahendum, induci poterat ad assimandum, quod sponte saciat. Velum s deponentes de spontanea voluntate , hoe est de eatentia coactionis restringant depositionem ad tempus, & locum, in quo coactam esse ali i testes asso ment , tunc probantes eoactionem praeferendi nullo modo sunt plobantibus non interuenisse, s alioqui testes numero & qualitate pares snt. Et ratio, meo iudicio, est manifesta, quia utrique testes de re extetiori ,&quae sens hus obiicitur. deponunt, scilicet de coactione, vel de illius eatentia. Ergo non est,cur de coactione deponentes praeserant ut deponentibus de eatentia' illius. di ita tenet Thom. sanche et I b. 4.de mairam.ῶν. 27 eum Decio cap n..e anetras. n. a 8. Sigismundo inter consita nudalia eo . s. n. i8. Fla in in . lib. I 3. qu i. I. num. 89. imo caeretis patibus deponentes de spontanea voluntate, hoe est. de eatentia coactionis . praefecti debent deponentibus de eoactione, tum quia deponunt de non delicto, cuius carentia sempet praesurimur , tum etiam quia deponunt de modo operandi voluntati con
supra n. 89.ct so ltem deponentes de catentia coactio nis in eontractu celebrato, eis non deponant coarctan do deposit ionem ad loeum, & tempus , in quo testes de coactione deponunt, adhuc possunt illis aquate, quia possunt deponete de talibus cireum stantiis, de eo med uiaris, quae omnino praesumptionem metus tollant: state enim optimὸ potest metum alicui illatum fuisse ad ex
gatus Communἔι sententia est , Mon censeti purgatum, dum non cessat omnino timoris c usa, quamuis in aetii externo appareat libellas. tradit Menochius Iis. 3. ρυ- sum'. 4 num. 22. Mascard. supra num. 36. Anton. Go
23.Oraecipvie m. 216 Sanchezl. 4.ae mairim.ίιθώρ. 8. num. Baslius de Leontib. .eap. i .num. 3.de alii ab eisdem telati. Durat autem timoris causa, ut tradit sania cher alios resetens, Mascard. optime conatis ros s.
nam 36. quoties durat subiectio timorem incutienti, ut si iudex metum insitat, dum durat officium,s trian nus, dum durat tyrannis, s vir, dum durat mati imo nium , s patet , dum durat patri subiectio. Hinc insese Flamin. num. i . ct seq. primo carceratum, & eoaeti mpraestare tautionem de soluendo , licet postea liberatus si a carcetibus. de cum interuallo solutionem saciat, solutio dieit ut sacta ex metu , nam si non soluisset, posset tui sus calcerati, & seuetius tractari. Secundo
79쪽
64 De libertate, & illius impedimentis.
infert, s eontractus vena itionis suit celebratus pet metum , de traditio rei venditae fuerit sacta ex interuallo, Aurante causa metu . traditio dicitur metu facta. Tet tiὁ . si malitus .etberauit uxorem . quia non consentie bat euissam instrumento, si postea uxot assentist etiam ex inteluallo, Ateit ut consensisse metu mariti. Quart3,s multet intiauit in monasterium per metum, ibique per plures annos Ierseuerauit , non purgat ut metus , sviget eassem causa , vel si non cessant impedimenta, vi possit reclamare . de tradit etiam Sanchez lib. .disp. i8.. 8. Baslius de Leon lib. 4.cap. I cum Nauarr. 4.
circa ut metus censeatur purgatus, debet adesse aliquis actus spontaneam voluntatem demonstrans, quia causa semel posta, semper durate piaesumitur, dum aliqua ratione non probatur petite, traditque optime Menoch. Lb.6.prasumstr. . Azor.lrb. i. c. I I. quast. I 8. ideoque, quod metu sactum est ab initio.etsi postea suerit confit matum . nullas vires habet, praesumitur enim metu conia firmatum I per improssonem , C. qtiod metus eatis . de multis relatis docet Mastardaeancias. ios s. n. 34. Actu autem purgangi metum debet integi/, dc liquide spon taneam voluntatem demonstrare; quare si aliam intel-pretationem recipit, metum non purgat, ut bene d
capi . n. D Ex qua doctrina infert aliis allegatis Same her tib .disp. 18. n. io. Basl de Leran de Nauare. solutionem illius quod pet metum soluere iurassi, fore te seindendam , eis solutio spontanea st, quia non praesumitui spontanea, sed sacta timore periurii ineutiendi,
iuxta cap. debitorer,de tiaraiti na. ubi iurans soluere usu ras potest tepetere , quia non censetur sponte soluisse. Qui autem fiat actus spontaneam voluntatem demonstantes, quibus metus purgetur, non est ne ite dictu. aliquos resciunt Doctores, neque difficultate carent. Primus est praesentia iudicis, seu magistratus, hane enim sentiunt purgare metum , eo quod auote iudicis possit agens quemlibet metum repellere. ita Bart. in I.vit. Τ
niam s. verum huiusmodi praesentia solum inducit nae- sumptionem, quod metus si purgatus, non tamen inducit probationem claram ἔ stat enim optime aliquem ita metu esse adstrictum, ut non solum non audeat contractum repellere , velum neque eoactionem manifesta re, de tunc contractus etiamsi si factus in praesentia iudicis , erit metu celebratus, de tradit ex Bait. & Bald. Flam .lib. I Dq. . u. Is . Secundo quo censetur metus purgatus,est. s sat actus coram consanguineis, vel ami cis patientis metum . praesumitur enim tune libetὸ consentire. ita Batt.m I. rosa monem, C. de transact. Iason
telligendum est, ut tecte Mascardus supra num. 14. casu quo consanguinei. vel amici suseientes essent tes stete
violentia eius, qui inseri metum, secus econtra. Qua-ptopter sart. supνa , dicit ex consanguineorum praesen tia non cessare metum , vel metus Haesumptionem; imo Thomas sancteΣsb. .de matrim .do. II. m. II. An
eonsi s.num. 1 de alii docent,ncque hanc praesumptionem Ossare, sed tantum cogi allegantem metum, ut probet grauiorem illatum fuisse, de clariores probatio nes astra. Tetti ὁ censetur metus purgatus ex eohabi iatatione spontanea eum insetente metum , qui enim se gere sataὸ coactionem potest, neque fugit, voluntatiEiam consentit, se en Im tensetur mattimonium , de pt sessio metu facta ratificati, si conitahentes non fugiant, vel tes ament,eum sacile possint. habet ut express E es.
relatis supra num. 3 s. sancher Isb. 4. ius i. Is . num. 3. Quod autem tempus requitatur, ut se habitans eenseatur coactionem sugete potuisse , prudentis athittici metiendum est cap..e eausis, de scio aelegat.ct Lig.da iura delib/ν. quia non est a lege tempus praescriptum. Sanch. stina n. s. unde placet mihi, quod dicit Maseatd. concl. Io I sin. 39. non plaesumi purgatum metum in m ttimonio, etsi multet in domum viri tragueatur, ibique habitet modico tempore . si statim ad domum patiis r uertarer a praesumitur enim non habitasse spontane cum sugetit, cum primum potuit, & consentit in his Baslius de Leon lil. 4 cap. I .num. IT
causet inuoluntarium.1 Desini aν Unorantia. 1 Qua D ignorantia vineis lis . ct inti cibilis.
V eum D. Thom. I. 1. q. s. ara. 8. Illa tamen nostici
instituto deseruit, quae est illarum telum, quas quisque scite tenetur. Quaproptet ignotantiam definite potamus esse carentiam cognitionis debita. Haec earentia multiplex ess epotest, alia intis alia facti, alia vincibilis, alia inuincibilis. Ignotantia iuris est , qua ius ignotas, ut si ignores eontractum usurarium esse illicitum . omnia peecata mortalia etiam dubia necessariis esse eonfitenda, diebus festiuis audiendum esse factum. Ignorantia secti est, qua ignotas hune eoni tactum esse usuratium; hoe mecatum mortale eme necessario confitendum , hae die audiendum esse factum. 2 Haee ignorantia tutis, vel facti vineibilia esse po test, & inuincibilis. Vincibilis dieitur, quia illam vitibus tuis vincere poteras. Inuincibilis, quia nullo modo illam superare potuisti. Poteris autem circa unum , de eundem actum scientiam, de ignorantiam inuincibilem
habete : eognoscere enim potes accessum ad consangui deam, vel aisnem esse peccatum intemperantiae , non tamen esse incestum Item ignorare potes scieminam esse nuptam , vel habere votum castitatis , eum tamen e
gnoscas illius accessum tibi esse piohibitum i tiane talis actus, quatenus ex ignorantia procedit, non est pereatum, eis peceatum sit, quatenus a scientia, vel ignoran tia vincibili nocedit, tradit S. Thom. I 2. q. 76.ψι. . de ibi omnes eius expostores. Hine si ignotantiam inuineibilem vocari antet dentem. iustam, de probabilem. vocatur antecedens,quia antecedit actum : est enim causa illius, quatenus si ipsa non adesset, actus non seret: sicuti absentia nautae eausa est submersonis nauis , quia si nauta non absuisset, nauis non submergetetur. Vocatur iusta, de probabilis. quia eam eanones,, leges Hobant, Ze operantem ex illa excusant. Vincibilis ignorantia dicitur consequens improbabilis, de iniusta. Consequens dicitur, quia aliquem actum voluntatis consequi tui. v. g. Aubitasti an hae hebdomoda dies aliqui, si ieiunii, omisisti iniresti. gare: ecce ignorantiam consequutam esse ad illlam voluntariam omissionem. Talis ergo ignorantia,iniusta est. dc
80쪽
di a iure improbatur. & operantem ex illa non excusat, sed accusat. De ignotantia comitante nihil est,quoadicamus, quia neque accusit, neque exeunt actum haec enim cum soluti, consitat in quodam habituali affectu voluntatis , quo quis paratus est actum eodem modo praestate, si ignorantia careret, ae piaestitit ignorans, de affectibus nec meteamur. neque demereamur, ei scitur sane ignorantiam comitantem, s in consequentem non transi, non inducere peccatum, quia non potest inducere . quin suerit aliquo modo voluntatia , vi optimὰ
probat Salas 3.ῶναι. ssea. s.num. s . San-ch. E dispuI. 32. arum. 16. Item, quia licet ille auectuspectam inrisiis sit, non tamen est caua actus, & eons quenter non potest actus ratione illius puniti. Insuper vincibilis ignotantia dieitur affectata , erasta, de supina. Affectata, quia ignotate assectas, de intendis. Crassa, quia more crassi hominis de pinguis, deses , de piger es in ea depellenda ; classi enim homines, de pingues des des lolent esse. Eodem modo dicitur supina.quia mo- te iacentis supine in teisto, qui de nulla te curat, sic non curas ignotantiam expellete , in his omnes conueniunt. Ex hae doctrina in seto non suiscete ad ignorantiam vincibilem ad sttuendam alicuius effectus . te cogno stete illius causam. nis simul cognoscas saltem sub dubio causam esse illius essectus, docet Vasque E ira di-1fur. ιπι cap. . de Sancheae num. 2s. 2θαι aliser n. a. ubi probat danti operam rei illicitae effectus inde leaquutos non imputati, nisi aliqua cognitio de connexione effectus cum tali causa occurretit. 3 Dissi cultis est , an detur aliqua ignorantia vincibialis , 5 eulpabilis mortaliter, quae tamen non iit classa,
Thomas Sanchez M. t . Decalig.cap. I 6.nMn .s lib. ' di t. 31. mim . OMq. Salas tracta . ι .is αι. s. m. io. uum. s. Bonacina dis fui. 1 .de censuris, Mucst.2. Punct. i. aliis relatis, num. 4. affrmant Iusticere ad ignotantiam vincibilem mortaliter . si diligentiam mediocrem non apposueris et at ad ignorantiam cras sim, & supinam summam negligentiam requiti. Ergo distinguuntur. Fateor tanaen me non posse percipere hane distinctionem e si enim ignorantia vincibilis mortaliter necessatio expostulat non esse appositam mediocrem diligenti im in veritate inuestiganda , necessario expostulat nullam , vel modicam diligentiam esse adhibitam: qui enim mediocrem diligentiam non adhibuit. N ali- qaam adhibuit, modicam sane adhibuit ; sed qui modicam diligentiam secit , obligatus sacere mediocrem censet Thomas Sanchez habere ignorantiam crassam,& supinam. Ergo ignorantia et assa , & supina a mortali culpabilis distingui non potest : de ita sentit SuateΣr ac m. in , ρ disp. seel. I Oin no Coninclidi 8.1 3. decen
Quocirca si placet) triplicem ignorantiam culpabilem agnosco. Primam directe voluntariam. Secundam in directe , in qua nulla diligentia adhibita est ad illam vincendam. Tettiam, in qua aliqua diligentia, modi ea tamen. 6e insuffciens est adhibita. Ignorantia dilecte voluntatia est eadem ac affect ita, de qua glossa in eap.
eo; verbo assetitum, de Iemystr. oriunm s. incv.υli. 3. tis aurem,verbo scienter,de of .delegat. in s. Affectata autem ignorantia scientiae aequiparatur, ea eV.quasilum, de ρα- mi. oe remigibi. si istu procurantib M,aut studiose neglige lib. 6E3 reperrumur oppres ab scio altam, debent Perpe iuὸ ab inere, de tradit Menochius de arbur. tib. Leemur. ia 3i6. Mascardus verbo goorant ιa , conesus 379.n. 1 t Ignorantiam indirecte voluntariam, in cilia nulla diligentia adhibita est ad illam vincentiam, appellarem ignorantiam crassam, de supinam. Et in hoc sensu ve- tum est dicere ignorantiam crassam, de supinam summam negligentiam expostulare, ex ι.regula v. , fedfacti, Fred. de Castro SMn. Mar. Para L.
At ignotantiam, in qua aliqua diligentia,etsi modica ad illam vincendam adhibita sit, nullo modo crassam , de supinam appellarem : quia qui Leit aliquam diligentiam, iam non videtur procedere ex lata culpa , neque videt ut integie habere animum omittendi & hae ratione optime intelligitur, quomodo potest este ignoram tia molt alit et culpabilis, quin suerit crasta, & supina. Quae dicta sunt de ignotantia . intelligenda sent de obliuione , & inaduertehtia. Obliuio enim . & inaduertentia quaedam ignorantia est , de eodem modo eum actu comparari debet, ae comparatur ignorantia. Quare obliuio , & in aduertentia inuincibilis operaniatem excusat, vincibilis veto accusat, scut de ignorantia dictum est. de ita tradit Thom. Sanchez Lb. I. es. I s. n. 8. suare Σ Diom.in 3 p. qφ. Ase 1. 8. num. Gr 3. Azor.
s His positis testat explicandum , quid requitatur, &sussicient si, ut ignotantia vincibilis dicatur . vel inuincibilis , potens humana diligentia sepetati , vel non potens superati Aliquibua placet susscete te esse obligatum aduertere, etiam s neque dubitationem , aut sciuia pulum de malitia habuisses: se tenet Zumel i. 1. quas.
Moventui, quia praeceptum impleti non potest sine aduertentia , de cognitione illius. Ergo praeceptum obligan; ad illius executionem , obligat ad illius ad uetistentiam. Ergo si hane omittis, peccas eodem peccato,ae si omitteres praeceptum, ut diximus in tract. de conscientis, i p. de conscientia emante. Seeungo idem est
quoad peccatum o praeceptum scire, ac illud debete seire,ex I.quod te mιhi 1 st de ν bis c, iati ibi,sed etiamsi aliqua iusta causas ιδropter quam intestetera a eram, quan-δo ergo scis praeceptum, de non exequeris, peccas. Ergo etiam peccas, quando debes scire aevφι eulpa de iniurim Tettio eommuniter Doctoras tradunt ignorantiam iuris vincibilem esse , secus veto ignotantiam facti e quod nulla ratione vetum esse potest . nisi quia tuta . & ieges teneatis scire; secus veto tacta. Ex quo olit ut illud commune axioma, Ignorantia facti excusat, secus ignotantia imis. Mihi tamen magis probat ut ad ignorantiam vinciis bilem, de eulpabilem, non suiscere te ex statu . vel ossis eio obligatum esse . nis aliqua cognitio . dubitatio, vel scrupulus si de tali obligatione , quia usque talis dubitatio sit voluntaria. esse non potest illius aduenentiae omissior prima ergo cognitio. qua voluntas moueri de bet . necessatia est, de non libera. Dices; Ergo omittens praeceptum semper omittit ex scientia illius, de non ex ignorantia; ergo nunquam datur pHeatum ex ignorantia. Respondeo facile di omittere ex scientia illius clara,& distincta nego: ex seientia illius consuti. vel dubia concedo. Ignorantia enim vincibilis huiusmodi eognitioni consulae & dubiae non opponitur, imo potius illam requirit; consstit enim malitia ipsus ignorantiae in eo quod nolueris illam dubitationem & cognitionem conis
sim de praecepto examinate. ita Sanch. tib. i. Decal. e. 6.n. 1 i . VasqueΣΙ .2.do i o 7.c. 3 .a niam. 6. est a4put. I 23. cap. a. Salas tract. 3. disput. 4. se l. num. 8. Iarius trac .i 3.dop. 8.ses .vit.num. 87. ubi teputat supradictam sententiam improbabilem. Argumenta in contrarium non obstant.
Ad ptimum dico, quamlibeti legem obligate ad sui
ad uellentiam , & cons derationem , posteaquam tibi proposta est, non antea proponit ut tamen, ciόm dubiatas, vel scrupulum habes de illa. Ad secundum concedo , idem esse quoad eulpam sciare praeceptum, ac debere scite. At nego te debete actu scite, quousque dubites de tali obligatione.