장음표시 사용
91쪽
est eontra legem : tum quia aduersatur rectae rationi: tum quia e em praecepto saepὶ peccata venista, &mottalia prohibent ut, vi patet in hirto graui. & leui; de
ita tenet plutes tetitens Salas a . 2.q. 88. trari. i 3. άιο. 6.es .n. 27. Vasqueae δέρ. .cap. .de alii communiter. Quare cum Doctores dicunt peceata venialia non
esse eomta legem , sed praeter legem . intelligenda sunt
non absolui , sed eum addito, hoc est, non esse magnoiane,& notabilitet eontra legem , et non esse contragem necessat iam gratiae,& amicitiae diuinae. Non enim
pectatis venialibus gratia,& amicitia diuina dissoluitur.
esto infirmetur, & temittatur. Peecatum habituale est macula motalis relicta in anima ex peceato actuali praeterito , quae macula dum non remittitur a Deo, vel non retractatur,reddit hominem dignum odio diuino,& poenae aeternae destinatum. Hae macula neque est peccatum praeteritum alias nudis
quam deleti posset, neque est catentia diuinae condonationis, quia hae in Deo existit, & a Deo est intenta. Ergo non potest neque partialiter peceatum constituete, sed est quid resultans ex peccato actuali peditetito , quod dum non condonatur, semper censetur petia- uetate. sed de his satius in materia de gratia.
PuticetvM V. Qua ratione peccatum mortale a veniali differat.
4 Poea um ex genere sua moriare aliquanda poteri esse
t on dissetur formaliter ex obiecto,cum virum
1 l que tationi naturali, de legi diuinae aduersetur,
ae proinde esse possunt. etiam in genete motis eiusdem speciei, ut bene probat satas i .a .rris. I 3. Ho. i 6sect. ai. vasqueΣdio. I M.cap. 2.O 3. valent. ἀθ. s. q. χρ. 2.o s. 8 p. 1. disserunt tamen ex modo tendendi in obiectum , quia veniale leuitet aduersatur rationi naturali,& legi diuinae, mortale grauiter : in effectibus autem maximὸ differunt. quia mortale destruit amicitiam Dei. seeus veniale ; mortale metetiit eatentiam perpetuam diuinae visionis, & poenam inferni, veniale autem munimὸ, se A solum aliquam poenam temporalem. a An vet3 veniale mereatur eatentiam diuinae visionis pro aliquo tempore breui ρ Quaestio videtur de notamine , eratum enim est existentem in peetato veniali exclusum esse a diuina visione, quoulque illius poeniteat , vel pto illo satissaeiat, quia nihil coinquinatum in illa eluitatem intrahit. Sed dicunt aliqui hoc non eontingere, quia peccatum veniale mereat ut rarentiam illius visionis. sed quia
illa visci cum tali peccato incompatibilis sit, sicuti etistens in peccato moriali habete non potest amorem Dei, non quia peccatum mereatur huius amotis earenis
iam , sed quia eum amore habet incompatibilitatem. Ita similitet videtur dicendum de peccato veniali, non meteti quidem eatentiam diuinae visionis, sed eum illa
esse ineompatibile. Quod autem non videatur mereri eatentiam diuinae visonis, etiam pio determinatorem pote. inde probatur, quia peeeatum veniale non meteis tui etiam pro breui tempore niuationem glatiae , & i
stitiae, quae est semen glotiae . seu ius ad gloriam. Ergo neque etiam potest meteti ipsam gloriae priuationem. Alii veto dicunt. & mihi verius apparet, peccatum veniale mereri priuationem gloriae, & visionis diuinae pro aliquo determinato tempore. Quia ideo Deus asgat gloriam existentem in peccato veniali, quia se in-ὰignum illa constituit. Item talis negatio gloriae a Deci satia. poena est delinquentia venialiter, & est poena iusta. Elgo venialiter peccans poenam hanc metetur alias iniustE Deus gloriam negaret. Adde pereatum venialemcteti poenam aliquam in purgatorio. Eigo meret earete diuina visione toto tempore, quo nece flatio sue
tit ad illam poenam subeundam, quia illa poena cum vi sone diuina esse non potest. Ex quibus talionibus patet solutio rationis opposi
tae sententiae ἔ carentiam enim diuinae visionis non infert peccatum veniale ex incompatibilitate vi eumque quam cum visione habet. sed ex incompatibilitate mearitolia , ideoque huiuimodi carentiam innit Deus in-rcenam illius. Catentia autem diuini amoris . cum alia quis Deum odio habet, non insera ut a Deo sed ab ip met peccatote habet ut et eaque de causa non potest esse
propriὸ poetia . quia illud quod debet habere rationemptaem ij, vel poenae, ab alio ab ipso metente, debet pii niscipaliter effci Ad teplicam de metito priuationis gratiae pro aliquo
tempore, dicimus peceatum veniale non mereti praua
tionem glatia, meteti tamen dispositionem illius, qum suscit, ut gloria non data, sed danda mereatur pto aliquo determinata tempore eatrae ; stellius enim te inis dignum facis beneficio acquirendo, quam acquisito peccatum enim veniale non priuat gloria habita, sed impedit habendam ob status excellentiam, de pellictionem : at non priuat gratia habita , neque habenda in hac vita ob statum multis impresectionibus abu
3 sed obiicies. Catentia diuinae visonis ob aliquod
breue tempus est maius malum . quam poena aeterna
sensus, eo quod priuet maiori hono ; sed peccatum umniale huiusmodi poenam sensus non metetur. Ergo ne que illam. Respondeo prim/, eatentiam diuinae visionis iam
habitae esse maius malum eone o r carentiam diuinae visonis, seu tetardationem illius nego. Secundo respondeo cum Salast a. i 3 ρ. isse a.
g. m. a . negandum absolute assumptum , non enim
. eatentia diuinae visonis ob bleuissimum tempus est m ius malum pasione Iongissima . seu aeterna torment rum insoni, alias magis purgaret ut anima per breuissi-niam retardationem visonis, quam per grauissinu tot menta, quae in hae vita, vel in alia pati posset, cum decedens in peccato mortali, di veniali, ob solum mee tum veniale posset puniri poena sensus aeterna , quantumcumque aeterna. quia carentia diuinae visonis non punitur, eum haec peccato mortali collespondeat. Quae Omnia.& alia, quae adducit salassura M. 23. concedi non debenti Rursus peccata alia sunt ex genere suo mortalia. alia venialia, alia vero per accidens mottalia, alia ex a ciflenti venialia. Ex genoe suo peccatum mortale est homicidium, adulterium, fultum, falsum testimonium. α similia. Ex gentie suo veniale dicitur Ociosum verbum, inanis gloria, impatientia laborem, di similia:haee tamen, quae ex genoe suo sunt mortalia, fieti possunt
venialia, tum ex imperfecta deliberarione, tum ex paruitate materiae, si enim in homieidium. adultellum, vel fultum semiplena deliberatione consentias , carebis motiali eulpa. Item stonsentias in sutium non in magna quantitate, sed leui. & in salsam testimonium non graue, sed leue . peceatum veniale solum committes. E contra veto, quae ex genere seni venicilia, fieti possunt mortalia ex accidenti, si occaso sint. & perieulum vel tibi, vel alteri grauioris culpα eommmendae. Neque in
his potest esse intes Doctotes dissensio, sed indigent e
92쪽
PvΗc TvM VI. An peccatum ex genere suo mortale, fieri possit veniale ex defectu plenae
s sis. sat indui a plena, viti semiplena derisoasionis.
I probaui ad peccatum mortale suscere, si adueristas malitiam in eommuni. eis non Aistinguax, an mortalis. vel venialis sit. Item liane malitiam mortalem potes dupliciter cognoscere. Primo clare,& distincte, se- eundo consusE . & quasi dens s tenebris obuolutam. Quango clarδ, 8e distincte eognoscis, valesque persect/voluntarem ab eius prosecutione prohibere . gicetis plene libet; quando autem eonfuse, ut contingit,quan-ὰo non es integrε a somno excitatus , vel es semiebitus, vel alio distractus . tune diretis imperfecte liber. ita
a Dubium autem est, an haee imperfecta libertas pe ratum . quod alias mortale esset, reddat veniale y Sunt aliqui, in tet quos est Ioan . Santhea institu ἀθω. sitia. ρ i s. qui maxime inclinent non posse dati peecatum veniale ex semiplena deliberatione . sed neeessatio esse mortale. vel nullum esse. Mouentur ptimo, quia Deus non imponit sua praecepta seniihomini, sed homini integro , & suarum facultatum domino. Ergo dum non
est integre dominus suarum actionum . non vige ut a Deo obligatus. Secungo committens fultum.vel adulterium ex semiplena deliberatione , vel potuit plena Aeliberate. vel nonr si non potuit, non videtur pectare: s potvit . iam est in eulpa. Tettio. s semiplena aduertentia potest peceatum , quo3 alias etat mortale, excusare a mortali. & sacete veniale. Ergo poterit si citea veniale peceatum seratur excusare ab illo. v g. s iocosum verbum . vel leue sultum ex semiplena aduertentia amplectaris, excusabit te a peccato, alias semiplena doliberatio fauorabilior erit peccato mortali, quam veniali, squidem a mortali esto sit . & non a veniali. Q Harto, non satis explicatur, in quo consistat hae e semiplena adnertentia in peccato; non enim constate potest in dige ultate eessandi a peccato : nam cum maxima dissicultate cessandi a peccato , stare potest plena libertas. ut patet in homine male inclinato e neq; etiam cons stere potest in temissa cognitione . seu aduertentia obiecti, nam in gr1du quantumcunque remita dari po- . test cognitio susiciens reddere voluntatem plene liberam. Ergo non est in quo haec semiplena aduerte ita consistere possit. 3 N.hilominui certa omniam sententia, omniumque Doctorum authoritate consimata da quibus Ioan . san-chra non ausus suit recedete . eis animum manifestauerit. ast ma ex semiplena Aeliberatione reddi peceatum alias mortale, veniale. Ratio est elata, nam qui se. miplena libertate in peccatum consentit, libere consentis. Ereto pectat. Quod vero non peccet mot aliter in de ecilligitur; quia peceatum moriale diuinam amicitiam dissoluit. de hominem aeternis erueiatibus destinat. At non est aequum ob actum semiplene liberum ita grauit et hominem punite. Ergo sgnum est non esse in illo malitiam morialem. Item ad rationem peccati requititur liber consensus Ergo ad rationem peccati mortalis,qu dpropriissim E peeeatum est, perfectus co sensus tequiritur. Fod de Castro m. Mor. Para L Neque obstant contraria.
Ad primum Deum imponere maerepta homini abia solute: si autem ipse semiebrius , vel semidotmiens ea transgrediatur, reus erit eulpae non grauis, sed leuis. Neque parua metem teputanda est ex satio a grauieulpa, & ab integra praecepti tris tessione. esto leuis
Ad secundum concedo non potuisse plenὸ deliber re , sed non obinde ab omni eulpa exculati, sed a mot. tali, quia semiplena deliberatio libertatem eonstituit.
Ad tertium semiplena aduertentia potest a mortali excusate, & reddere veniale . non tamen potest a voniali omnino excusare, quia ad excusandum a mortali, sussicit quilid plena libertate non aduersetur legi: at ad excusandum a veniali, necessarium erat omnino libet late carere i quod omnino repugnat, clam semiplenὸ li belum si r erit tamen intra terminos venialis peceati leuissimum.
Ad quartum sateor esse dissicile explieatu, in quo hete semiplena deliberatio sta si ; non enim consstit in dissicultate voluntati tecedendi ab obiecto prohibito . neque in cognitione intensa, vel remissa de malitia obiecti, ut bene probat obiectio, sed eonsistit in e gnitione distincta, vel confusa huius malitiae, vi dixi mus in princ.s Sed inquites quae indicia habebis, ut cognoscas plon 8 . vel semiplenὸ aduertisse, libertatEque plena, vel semiplena operatum esse rRespondeo nullae sie, quae semiplenam deliberatio. nem a plena distinguant, ita cetra, ut nulla relinquatur dubitatio ; cum enim hae in animo in sint, solus Deus ea pei sectὸ distinguete potest : ideoque dixit Augustinus in Enchiria e . 8. quς sunt glauia, di leuia peceata, non humano, 1ed diuino sunt pensanda iudicio: ali quibus tamen coniectutis haec distingui possunt, de quibus diximus tristi. d. eonscientiai . paneΤ.i I. Prima coniectura inserendi semiplenam deliberatio nem sumitur ex desectu aetatis, quia non attigisti sep ennium, tune s dubites habuisse plenam libertatem, praesumere poteris non habuisse. Idem est si dubites. an pei secte a somno suetis excitatus, vel ebrietatem depuletis, quia haee cum persecta sunt, libertatem tot lunt; ergo eum impei secte existunt, illam diminuunt
d. peccat. . a. .3.in a. Seeunda coniectura est si animum simum habeas,& isse repetitum nunquam committendi mortale, praesumere poteris peccato non plene consensisse; illa enim quae odio multoties sunt habita, quando amantur plene, facile. & sue disticultate cognoscuntur. Tettia est, si faeile potes peceatum exequi. illudque. eum tui eompos es , pio vitibus respuis, praesumere poteris antea non plene consensae; non enim ita Leila dissectus mutatur. tradit SanchezIupra Iram. 37. Bonaei na
Quatta coniectura sumitur ex eommuniter contina
gentibus, quae essicacissima est, ut tradit Menoch. M. .Pν simpι. I s.ctia . s. praesumpt. 3 a. Quale si aliquis stti moratae eonscientia, peceatumque moriale abhorreat,
praestimendus est non plenὸ consensile, cum de eo sensu Aubitat; seeus diere dum , s perditis molibus si, hic enim eum peccatum . velut aquam bibit. etim illo angitur . praesumere potest vetὸ commisisse. se doter
Supragictae coniectur . ut dixi, veritarem non osteridunt, nec dubium tollunt, ac proinde illis non obstaniatibus tenetis in consessione mans stare . cum diabius existis, an plene consenseris, secus si opinionem habueris probabilem , qualem regularitet iacit quaelibet ex supradictis eoniectutis.
93쪽
An mortale ex genere in veniale transeat
6 Elelaaiιὰν hae timitatio. Non est verum Urmare gravem materiam esse qua estorius praecepti violatio, leuem, qua est pariti iei ei et D Rima in haere est certum apud omnes esse ali-lt qua, in quibus non admittit ut patuitas materiae.& alia esse in quibus admittitur. Quae autem haec sint, non est facile definire. Suatra lib. a.de tigabus, cap. as.
nullam dati patuitatem materiae in his, quae directὸ . de
immediat , circa Deum, de eius honorem vetantur e &hae ratione in odio Dei, eontemptu ipsust. de infidelitate , nulla est patuitas materiae. Item in tutamento asisertorio salso, in s monia, & aliis. Rationem reddunt, quia in his omnibus, quantumuis sit parua materia, inuenitur integra irreuerentiae , de offensonis ratio.
Nam s neges aliquem minimum fidei attieulum, vetitatem diuinam negabis: s odisti Deum,infinitam Dei bonitatem odisti; s eontemnis Deum, infinitum esse Dei eontemnis i s salsum tutas, mendacem Deum L. eis; si smoniam committis, pretio temporali rem spititualem aestimas. Ergo graue peccatum committis., sed hete doctrina dissicultate non eatet, inquiri enim potest . quare integra Dei offensa, & ineuerentia in materia parua odii , infidelitatis, contemptus, & iuramenti asteriorii salsi inuenitur; & non inueniatui in iuramento promissorio, eomminatorio , voto, sacrilegio , & aliis teligionis actibus 3 Item non eatet disseultate, quare in odio Dei, & contemptu dati non possit paruitas materiae r squidem non vis Deum absolute
contemni. & offendi, sed eontemni, le offendi leuiter, quod se explico. QiIodlibet peeratum vemale est Dei offensa. de inobedientia, di qui illud committit, re ipsa
offendit Deum . eiusque praeeeptum transgteditur Et-go si hoe velit ex expleta voluntate . 8e animo Deum offendendi, eluique praeceptum in illa materia trans- rediendi, non Obinde Deum in graui materia offenit, aut contemnit. Ergo solum venialitet peeeat. Deinde, esto concederemus, s vivetE concedendum est. in tespicientibus Deum, eiusque honorem non possie dari patuitatem materiae. Quae et go tegulaetitin respieientibus naturam humanam . eiusque hono rem 3 Nam in his aliqua sunt, in quibus non agmittit ut patuitas matellae, ut in homicidici , sornicatione, pollutione. 8ce. In aliis admittitur, vi in contumelia, percussione. surto , cum in omnibus his inueniatur integra ratio sacrilegii. Et explicatur in iuramento iniusto, quod diuinam bonitatem videtur offendere. aequὸ ae si esset in materia graui. AEque enim diuina bonitas pugnat cum peecato veniali, ac eum mortali. scut diuina veritas eum salsitate graui, ae leui. Item in furto paruo integra ratio iniustiliae reperit ut . se ut de in furiato magno i haec enim assaequa te consistit in contieehatione rei alienae inuito domino. Alias sultum au teolum decem non dicetur habete integram ratio
nem iniustitiae , cum possit dati iniustitia glauior, de
grauior. Propter haee dicendum existimo ex communi sensa Beelesae, Ze fidelium desumendam esse grauitatem aliquarum retum, & leuitatem aliatum. Quae autem haec sint. suis locis examinandum est : sundatur autem hic sensus Eeclesae in natutis ipsarum rerum, aliqua enim ita de se inoldinata sunt, ut in qualibet materia reputentur glauissima : quaelibet enim i/ololattia . simonia. iuramentum salsum , instilitas, desperatio , odium, Meontemptus Dei . itestatio saeramentorum , homicidium , pollutio, sornicatio, di similia de se grauem in ordinationem habent , de in quacumque materia constituatit ut, non variant i dicium i alia vero ita leuia sunt, ut Dis ex aliquo accidenti extrinseco grauia esse non possint, ut verbum otiosum, scurrilitas, & alia huius mosi. Alia vero, quae esto ae se grauia sint. non semper aequalem de Ainatione labent, ut suetum, si fiat in magna, vel parua quantitate , variat enim multum iudicium.
3 Rursus est discultas edipli eate, unde desumendast grauitas, vel leuitas materiae, in his . in quibus dati non potest a nam vel sumenda est ex ipss tebus, ves ex fine intento a lesistatote . vel ex voluntate ipsus r neque est imaginabile aliud caput, unde desumatur. Ex ipss tebus desumi non potest , esim saepe venialia, vel indifferentia ob aliquem specialem finem a legi satore intentum, sub graui culpa prohibeantur , ut dicemus. Neque sumit ut ex fine intento a legissatore; hie enim grauissimus semper est, de idem tespeetia materia leuis. de grauis. Deinde ex voluntate legissatoris desumi noti potest r alias tem glauem sub leui culpa , 8e econtra Ie-uem sub glaui, imperare posset. Item inquiti posset. vnde hac voluntas cognostenda solet, quando expressa
explicata non est. Dicendum igitur est, grauitatem, vel leuitatem materiae praecepta desuinendam esse non ex ea secundum
se spectata, sed secundilm quod eonducit ad finem intentum a legissatote i s enim materia praecepta glaui ter conducit stii legissatotis, et it peceatum graue illius transgressio , esto materia leui, si a si leuiter eonduci r.
Exemplis cones usonem declato i ptaeeipit legissatorine alienum eontra voluntatem domini accipias, vel retineas; finis huius praeeepti est, ne dominus damnum
patiatur in bonis suis e aec Ipis contra eius voluntatem centum aureos ; talis acceptio grauiter eonducit fini
praecepti, squidem tali aeeeptione grauiter dominum laedis r at s assem aeeiperes , non esse aeceptio grauiter conducens fini precepit. Item multiloquium, de se leuis est materia ; at tit obseruantia religiosa minuatur grauiter, &ob id petior silentium praecipiat, violatio silentii peecatum graue erit, quia grauit et conducit
stessus unius teligios in e ubi eulum alterius glatia loquendi , materia leuis est de ser at si supeliot ingressum prohibeat, vi aliqua in conuenientia mitet . quae ex tali ingressu otiuntur, sine Aubio ingressus grauis matella erit, & peetatum moltate. Item si scholastiei tormem tum igneum, vel alia arma secum deserti prohibeantur ob pacem teipublicae . de aliquis una hora eum illis incedat , sne dubio laedii grauitet finem a lcgislatore intentum , qui est vitatio occasonis rixarum a secus veia
dicendum, si breuissimo tempore desertet, sublata omni
occasione, etiam te mota lixae. ita Bonacina stipia n. 18.
Deinde ii prohibilum esset scholasticis, ne cum armis in scholas initent, de aliquis illa de tens loli: m trans
94쪽
eunter illae intret, quando nullo modo apparet occaso rixae, non videtui grauitet laesisse finem a legistat te intentum ; seeus veto si ibi pet horam commoraretur. Colligit ut ex his, quae dicit Bonaei nasupra v. i9. Deinde inseres quantitatem. quae pro sulto materiam grauem constituit, non constituere illam pro donatio ne prohibita r pro sulto enim sex, vel octo drachmae censentur grauis materia in communi sententia. At si hae dones , non e sebetis grauem donationem Leere , sed omnino leuem : quocirca pio donationis graui. tale expendenda est priscina donantis, de donatatii. de aliae cit eum stantidi i de seeundum illas iudieanda est grauit vel leuis donatio , ut recte dicit ut an cap. etsiquae-jhominis aesi manua . ubi pensata qualitate donantis. de
donatarii. non reputatut magna unius equi donatio, etsi pro tempore reputetur: regulatitet ergo pro donatione materia grauis duos, vel tres aureos debet excedere. se Molintam. I.de iustit.tra I. I. dispul. 88. circa sinem,m se iliaci a s erim. ΑΣot tora lib. s. p. 18. β scio diam est. Saepe eadem materia tespectu unius fini 3 est
glauis, respectu alterius est leuis. Deinde auditio saeri tingulis diebus, s ob teligionem, de spiritualem euiusque prosectum impetetur, ut potest imperari ὲ Praelato religio tum; non est dubium esse glauem maletiam rat s imperetur a Praelato Eccles astico . vel saeculati,obtectam alicuius uniueisitatis, vel colles ἰj gubetnationem di sie uti solet Rector uniuersitatis seliolastieis sibi subiectis imperate aliquibus diebus sub poena praestiti
iuramenti I materia glauis non videtur Omissio unius, vel alterius diei. se Bonaeinaspra de legibus . num. 1 g. Vasqueet i 1 aes til. 1 ff. p. s. Thom. SancheΣ in De
Ex his constat attendendum praecipuὰ em fini praecepti an grauis sit, de an res praecepta glauiter ad illum finem,quod ex circumstantiis eoiligendum est ondu cat e nulla enim certior regula in hae materia praesetibi
grauisque sit finis . presumi debete , de esse s nem grauem , de grauiter conducere : quia praesumptio stat pro
communiter eontingentibus, de raro , vel nunquam praeceptum imponitur, nisi ob finem grauem , de de materia illi maxime necessaria: de ita tenet Suareet s. tom. io 3 p. disp. 4 sM.f. n. H. ct de legιbsupra num 4 Thom.
s supra dictam eonclusionem limitat Thom. Sancheatis iis D eatu cap. . num 8. de Victoria da par/sate eis ulli. m. 10.ut non procedat in legibus prohibentibus aliquid eiusa vitandi Aamni in tepublica: qualis est lex,
ne arma, neque pecuniae,aut aliae merces ex regno extra hantur , ne e triticum coctum venAatui r existimat
enim . si in graui quantitate haee sant ab uno, peccaturum illum mortalitet, quamuis damnum graue ex talisacto non proueniat reipublicae. Mouentur, quia non debet spectari, quale damnum sequatur uno contraueniente . sea quale s a multis, de eommuniter sat. Se eundo , in furto datur quantita, notabilis, etiamsi parum alicui noceat . ut si centum aut eos a Rege accipias. Ergo in hi, non est attendendum damnum , sed quantitat 1 alias sutati mille aureos ἡ diuersis surando a quo-l bet unum dipondium, non esset lethale. Tettio , quia alias suis legi, seu sttaretur; nunquam enim quilibet
tantam quantitatem extrahit, ut ex ea solum ingens reipublica damnum sequatur. Quatio. quia ideo iustὰ suspenditur praedo in itinere Meipiens a viatore so. nummos auteos, quia eis id damnum non sit notabile
semel illatum, ain agni momenti est grauiter id deILctum punire,ne passim fiat. 6 vetiam haec limitatio mihi non probatur. Existimo
namque asportationem mercium, diuitiarum , armo tum , & similium ex civitate , tune solum peccatum mortale este, quando ex tali asportatione ciuitas damnum graue pateretur. Moveor ad id assiimandum, ptiamo quia tota ratio huius prohibitionis est vitatio damni reipublicae cut suppono. Ergo dum respublica prauiter non cumnificatur . non fit grauitet aduersus huiuimoda prohibitionem. Confirmo. Tunc violatur lex grauiter , quando violatur grauiter finis intrinseeus ipsius legis. at finis intrinsecus. huius legis, non est alius quain vitatio damni in republica. Ergo dum hie non
violatur grauiter, non violatur grauiter ipsa lex. Secumdo sequeret ut ex opposita sententia asportare quantit tem de se lassicientem ad surtum , esse peccatum morta e aduersus hanc legem:quod videtur ridiculum,quia illa quantitas de se grauis est,etsi passim,& communitet a multis asportaretur, non est dubium ciuitatem fore aecepturam graue damnum. Ergo peccaretur grauiter aduersus hanc legem. Neque obstant rationes contrariae.
Ad primam dico spectasse legistatorem in serenda I
ge, ne damnum sequatur reipublicae ex tali asportatione. non tamen intendisse sub graui culpa prohibete a n tionem mercium iactam ab uno , quae graue damnum reipublieae non causat, tametsi si a multis fieret, graue damnum respublica ex illis pateretui; aliis asportatio unius aurei, imo drachmae essEt mortalis: si enim haee multis,& passim fieret, sine dubio graue damnum reipublicae proueniret. Ad secundam nego ex graui sulto non accepturum ruemlibet etiam ditissimum graue damnum , de quano a multis aufertur, tota illa communitas per trodum unius damniscatur. Sed gratis admisso non damniscati dominum grauiter ex quantitate graui de se, v. g. dericem aureorum , non obstat, quominus furtum grauen n committas, quia retines alienum inuito domino,in
matella graui, quae est ratio, de finis immediatus huius prohibitionis Ac non damnum ipsus domini. Ad tertiam nego finem legis sustiari tua eulpa adae. quate, de persecte,si quidem in culpa non es,ut damnum glaue tespubliea patiatur. Ad quanam concedo tectὸ suspendi praedonem atriapientem a viatore so . aureos, non tam ob damnum ill tum quam ob iniuriosam actionem. In praesenti autem supponimus adaequatum finem legis esse vitare damianum in tepublica, quod si graue non si, non apparet, unde meratum motrale nasci possit. Ee ita tenet Meris cado tis. Dde contractib. p. est.s estisUM . ubi solum dicit esse mortale extrahere 1 regno triticum in magna quantitate anno sterili. Idem tenet Margat ita Conissessotum inquishomb. moria. quaest.an licite posia trans famistumantum, equa contra luis inie, dactvim,s Io. de Sanchea svra m. . refert pliates viros doctos senti
re non esse mortale vendere panem coctum contra pragmatteae tegni interdictum , nisi si in ea quantitate, ex qua ingens damnum reipublicae sequatui, carioti multo reddito ob id uitiei pretio. Sed inquites. Ex qua mercium asporiatione censebe iis damnum graue reipublica saerae Respondeo non posse eetia tegula des niti, sed pensandum esse prudentis albitrio . retulariter loquendo,
centum aureos, vel merces illius valoris, seu alma deiseem militum existimarem esse grauem materiam , ex
qua damnum respubliea pati posset . seeus in minori quantitate, nisi sociὸ tespublica oppressa esset ab inimia
eis,vel penuriam pateretur, tune enim non est dubium minorem quantitatem susscere.
Ex his inscitur decipi Doctores asserentes grauem G mate
95쪽
materiam illam esse.quae est tota praecepti a leuem, quae comparatione totius malefiae praecepti leuis est. Nam, Ur eonstat ex exemplis allatis, totalis materia praecepti leui, esse potest, si leuitet ad finem a legistatore inten tum conducit. Item leuis esse potest materia comparatione totius teiptaeceptae : at secundi)m se grauis, ut si habeas obligationem dandi eleemosynam millium aureorum , Ee s . Omittas i omissio lo. eomparatione millium leuis est materia ι at quia secundilm se te in oldine ad finem intentum, qui est subleuatio alienae misstiae , vel exercitatio pietatis. grauitet eondueiti ea geeausa grauis materia censetur: Ac peccatum moriale ilialius omissio. Econtra si obligationem ex praerepto, vel voto habeas recitangi coronam virginis, Ac decennaiarium duplex omittas eomparatione totius rei praeceptae grauis est materia, quia est tertia pars r at quia ad finem intentum. stilicet deuotionem excitandam , virginem colendam, non videtur grauiter eon dueere . sed solum leuiter ; peecatum solum veniale erit illius omissio. Idemque eenseo de tertia pane cuiustibet horae mino
rix se tenet Bonacana aio. a. de peccat. θ M'. M punct. 3.num. 4 Sanchez num. I. esto contrarium videatur senti
ex voluntate legissatoris peetatum mortale
4 Ex intentιana legislatoris coea materiam grauem potes esse veniata obtigario. s Corirari semen id proponitur probaturi
I Vm quodlibet pereatum moriale transgressio ci legia sit. le transgressio ex voluntate legislatoris pendeat e dubitum est,an possit legissator e cete, ut materia de se grauis. Be grauiter conducens ad finem praeceptum,obliget solum sub veniali eulpa ; de econita, an possit materiam leuem, & leuiter fini maerepto conducentem, sub glaui eulpa imperare v. g.ex m liuo temperantiae imponit tibi ieiunium , ex motivo religionis, 3e spiritualis prosectus imperat auditionem octie ieiunium enim & grauis materia est . & grauiteteondueit sni a legissatote intento. Idem est Ae sum auditione, poteritne solum ad culpam venialem obli
gare econtra vero verbum otiosum, mendaeium leve,
levia sunt de leuitet virtuti reponuntur; poteritne obligare sub graui culpa.ne pio erant ulla In hae te certum est, nullo modo posse legissatorem in materia leui obligationem grauem imponere , quanis tumuis velit, fle intendat; ita eommunis sententia. Sua
alis innumeri . quos superuacaneum est retensere. Ratio est,quia talis intentio.& obligatio esset iniqua 3e iniustarquid enim magis iniquum Ze iniustum,quam leuis prae-eepti transgremoni culpam gravem. 8e poenam aeternam adiungete ' Non igitur est coneedenda supelioti talis potestas. 3 Hane assertionem limitat Saytus in claui regi .lis. 3.ev . num. I . ag legissatorem saeculatem i de dieit Ee
ethsiasticum posse sub glaui culpa tem leuem imperare. Quod posset probati ex usu teligionum, in quibus test ex sub poena exeommunitationis prohibentur : de ex praecepto nostris primis patentibus imposito , quod videbat ut leuissimum. Beex l. i . Ni ean Atti . princi . ibi.
quoa principa piacuit,tegu hasea viginem. Seg reprobanda est haee limitatio , quam reptoritSaneheet sura de suareΣ nam. . de tenenda communis sententia r quia ratio facta tam de Principe freti lati. quis Ecclesiastico probat ; in utroque enim grauitas materiae desidetatur. ut fundamentum necessisium grauis obligationis. Neque obstat usus teligionis. ibi enim si aliqua res leuis in virtute obessientiae, vel lub exeom. municatione mandatur. credendum est ob aliquem finem grauem . redditam esse grauem , ut diximus de silentio selirando .de ingressu in cellas; secus vero qua in
do omnino constaret leuem esse materiam: Ae hcie mo do explicanda est Crement. emus.da verborum sun0icat. O cap ex ha/.eodem tir.in 6 dum dicunt verba praeceptiua in tegula sancti nancisti indicate obligationem .sub mortali. Minus Obstat praeceptum nostris parentibus impositum de abstinentia a cibo vetito, quae licὸt in se spectata videatur levis r ad finem autem a Deo intemtum, grauissima res fuit, squidem elat praecepta inr cognitionem diuinae authoritatis , de humanae subiectionis. Dictum veto legis primae loquitur non deptineipe Eeesesinieci, sed de Leeulati, de quocunque tamen loquat ut . intelligi debet seruata prudentia, de iustitia,quod enim Principi placet, lationabilitet,de iuste legis habet vigorem. 4 Rursus eitea materiam grauem . an possit sentior
sub veniali obligate a Mihi probabilius multo est posse.
de ita tenet & late probat Suareae lib. 3. δε legib. - . a .
g. tertio . Ee alii plutes ab eisdem relati. Nam oblistatio legis ex voluntate legissatotis est. Elgo s legislator non vult ad mortale obligate , lex Obligare non potest. quia nequit extendi obligario ultra mentem legista. totis,ex Isi quis naec Ham , sι.non omnu ,ss.s cerium
Diee, , superiorem habere intentiones repugnanterier una parte vult obligare sua lege, ut suppono J squidem obligat ad eulpam venialem I ex alia parte noti vult obligare ad morialer hae autem intentiones viden
tur repugnantes,& una aliam exeludere.
Respondeo huiusmodi intentiones repugnantes non esse: nam de ratione legis solum est obligatio ad eulpam ; non vero obligatio ad mortale. Ergo intendens obligare, de nolens ad mortale, non committit repugnantiam. Praeterea hie modus obligandi in materia
glaui aliquango potest esse conueniens . praecipue in religionibus, ubi ne multiplicentur obligationes graues , de quia leues sussciunt, possiant superiores praeci pere aliqua grauia,v.f. ut Missa singulis diebus audiatur obligando sub ueniali culpa di quae indecentia in hae constitutione esse potest, qum iniustitia. aut quis e cessus 3 Assirmandum ergo est hune modum imperandi de possibilem esse, de saepe esse conuenientem, δe ita
an. 9.ad a. in aliquibus teligionibus obseruati.s Vetum aduersus hanc sententiam pugnat aeritetrisqueet r. viom. 1.Lθ. 1 1 8. cap. 3. num. 47. ct caρ. 4 num. 32. probans in potestate legissatoris este imponete praeceptum 1 at ilici posto non esse in eius voluntate obligationem eoatctate , sed necessatio metiendam esse obligationem iuxta materiae qualitatem. Idem renet Bellum.
96쪽
Bellum. σm. .eonino utari. I. controu.s Iememb. Eccles pam leuem; secus vero lex positiva, diuina, vel humana. πιιιι.ι b. 3. Gi I influt .ad Pen. Salmeton tom. . Euari. Et ratio differentiae est, quia obligatio legis naturalis ex pari. ara Li 2.3.disse νι autem Mexi a pragm. panu. con- ipsis rebus,dc deordinatione , quam habent immutabietas I . m. i II. Uictor. Aest .ri potesta uilis et Im Aragon. lem cum recta ratione . oritur : at obligatio te es positi-1 x.quast. 62. t. 3. tal. s. F. secundo est aduertendum. Sa- uae cum auferri omnino possit pro voluntate legi satoris,lon. ueli. II a I. I. Utrou 8. I. 2.3. tento, quia non pos potest etiam pro eadem voluntate Iimitari. sunt. Ochia gavia tract. vis. desar aes.sa --.3.3. num. . Ad tertium concedo non posse legislatorem ad eul-Zarata trahitae sust. distrib. xl e P 3. fol. t 14. Reginat d. pam mortalem obligare in materia leui:nego tamen non tib. s ... num. 44. Bec an tract. .c. s. q. .num. Io. & dele- posse in materia graui non Obligare ad eulpam morta-gistitote saeculari, quod non possit imperare sub eulpa l : m, quia prior voluntas est iniusti, de iniuriosa subdito,
veniali. vel mortali, sed necessivio iuxta qualitatem ma- non vero secunda esto aliquando suetit imprudens: m teriae debeat procedere,tenet Grassis i. pacis lib. 2. GR. gis enim requititur ad imponendam obligationem, quams . u. 6. Solus lib. I.rin J.quo.6. m. Salon. 2.2.3.77. ad illam minuendam; ad obligationem enim impone
a l. 1 ontrou. . . eritio, quia . dam requiritur necessario,vt limites potestatis non exce-
Mouent ut primo, quia voluntas superio tis sol im to dat superior, ne subdito iniuriosus liti it ad tollendam quiritur ad imponendam obligationem equalis autem obligationem,uel minuendam, tussicit potestas superi obligatio sit,ex grauitate, vel leuitate tetuin , quae pix- tis,quia inde nulla iniuria subdito prouenit. cipiuntur,debet sumi. Et go non stat in voluntate lupe- Ad quartum admitto obligationem subditi obset-riolis hanc obligationem extendete, vel materire. Et uandi legem elle quasi effectum legis, nego tamen hune eonfirmo ptimo, peccatum ei se veniale, vel mortale effectum coarctati non posse pro voluntate legistat non pendet ex voluntate imperanti x. sed ex ipsis rebus iis ; legistator enim seire potest legem obligantem , se- praeceptis, quae posito praecepto grauem , vel leuem de- cundum totum quod potest, vel solom obligantem l oldinationem habent. Ergo pro voluntate superioris uiter,dc secundum minorem obligationem, quam misnon potest fieti veniale, quod alias est mottile. Const- test imponere.
ino iecundo, superior sua lege, dc praecepto rem praece- Ad quintum negari posset eonsequemia; posito enim
piam in aliqua vittute constituit .v. g. cum imperat ieiu- Voto,dc iuramento , non pendet ex voluntate voventis.
nium in materia temperantiae, de cum imperat sacrum ec iurantis obligatio, sed ex iure acquisito Dei .aepto- sacere in materia religionis. Ergo haec omittens, si gra- inde non mirum si vovens, vel iurans non possit se ad uia sunt . grauit et laedit virtutem. Ergo non potest ve- Venialem culpam obligare in matella graui; secus vetorii aliter tantum peccate. Secundo lex diruina, de natura- possit legi stator , cuius voluntate si euti potest tolli oblialis obligate non potest sub culpa veniali in materia gra- gatio , potest Zc diminui. Secundo tespondeo negandθni. Ergo neque lex humana. Tettio non potest legilla- voventem non posse se ad venialem culpam in materiator ad culpam mortalem obligare in maretia leui, quia graui obligare. quia sicut omnis obligatio a sua volun- est illationabilis, de iniusta talis obligatio : sed etiam tare otium habuit,ita potuit ortum habete limitato ino- est litationabilis . de iniusta obligatio leuis in materia do. 8c non secundum omnem materiae capacitatem, de graui, siquidem non proportionatur materiae. Ergo. ira docet Thom. Sancheae lib. I Aematram.ώθ. y nam 6.
hi alto obligatio est quas effectus consecutus ad le- Secus dicendum existimo de iuramento , in quo Deum gent; ideo enim subditi legibus superioris obligantur, in testem, de fideiussbrem rei promissae adducis: in hoe qaia leges legitimae sunt, de validae: sed effectus con- enim non potes limitare obligationem ad veniale, si secutus ex causa naturali impediti non potest. Ergo materia grauis est ἔ quia non pendet a tua voluntate neque potest impediti obligatio , posita lege. Ergo ne- obligatio implendi promissi1m. Nam etiamsi ab initioque obligatio grauis, posta lege de re graui. Quint δ hineres animum non implendi, vel non te obligandi, siti votum, vel iuramentum facias de re graui, tenetis sub tamen iuras, debes implete. eulpa graui adimplete, quantumuis te voluetis obliga- Ad sextum respondeo pHmo negando antecedens, te sub eulpa veniali. Ergo similitet tenetis obedire stib quia negat Suare X n. 4. depcaemeni .di'. si Z. .u. monali lege a supeliore lata de re graui, etsi i pie velit 3 Medina C eeons tract. 1. Pap. 48. Diximus namis tantum sub veniali. Sexto in sacramento poenitentiae que pro voluntate Confessoris coarctari posse obligatio is poenitens tenetur sub mortali poenitentiam grauem nem poenitenti , quia est quaedam lex, de praeceptum pro grauibus peccatis implere , etsi Confessarius dicat dc conditione legis , dc praecepti humani sortiti debet. se velle ad venialem tantum culpam obi gare. Et go secundo respondeo concedendo antecedens, de neganei lim si legista tot velit ad veniale subditum obligate, do consequentiam. Et ratio diuersitatis est, quia Conis obligabitur ad moi tale. sessarius non imponit nomine proptio satisfactionem,s Vetum hae rationes non obstant, quominus tenen- sed nomine Christi de vices illius gerens: Christus autem da firmitet sit nostra sententia. non praesumitur velle grauem satisfactionem leui oblia Ad primum dico, voluntatem superioris non sol im Satione adstringere Ergo. Item poenitens non obligatur tequiti ad imponendam obligationem . sed ad qualita- satisfactionem exequi virtute solius prccepti a Consessa tem illius o quando autem ipse superior voluntatem rio impositi, sed etiam virtute sacramenti recepti, ne saiaeramentum impersectum relinquat: hae autem obligatio si materia grauis est. non videtur eci posse venialis. de
Suibus modis veniale peccatum transeas
MVltiplicitet Me eontingit. Primo si ultimus finis
in peccato veniali consthuatur, vel ei morialis
non coarctat,censetur velle obligare Iuxta materiae qualitatem 1 de tunc ex grauitate. vel leuitate materiae pensanda est obligatio. Ad eonfiniationem primam fateor peceatum veniale a motrali non distingui ex voluntate legissatoris immediate , sed ex ipsis rebus impetatis ; distinguit ut tamen mediata , quatenus voluntas legistatoris intendentis ad istum veniale obligare facit, ut tesimpetata, etsi grauis sit, non grauiter laedat legem. neque grauem deordinationem habear. Ad confirmationem secundam admitto anteceisens, de nego consequentiam, non enim grauiter laeditur virtus,cuius omisiasio non est graui praecepto prohibita. Ad secundum argumentum concedo libenter legem naturalem obligare non posse in maretia graui ad cul-
97쪽
stadiunctus. Meundδ ratione eontemptus. Tertio si oecaso . & peticulum proximum si incidendi in moe- tale. Quand si sepe multiplicetur. Quinto si proximum scandaliret. de his omnibus sigillatim est di
Qua ratione peccatum veniale in mortale transeat ratione finis.
3 D tinctio Suar et,ct saniae: non admittitur. sseit explicarem confessione mar ιιam mariaris meiaciis aciιομe veniati. 1 Et tum est apud omnes peccatum esse mortale, si Dis ex affectu fornicationis mentiatur, vel aliud veniale committat, quia habet affectum, & voluntaIemleecandi motialiter : at quia huiusmodi aD sectus exti insecus est, & peccatum veniale , quod vi medium assismitur, non immutat : ideo declarato in consessione affectu , veniale peccatum declatari non est
a Eeonita si ob studium, vel iactantiam, vel alium vanum finem , Omittas sacrum . fornicetis vel Oecidas. vlieris non solum peccatum fornicationis, vel homi-eidij committere , sed etiam iactantiae glauis neeessatio in consessione explieandae. Probo , quia amorem illius obiecti creati piaescis amicitiae Aiuinae, siquidem ob illius conseeutionem nihili pendes peccate mortaliter. Ergo talis amot inordinatus est i ergo non solum peccas peteato sotnicationis, quod Ob illius eonsecuistionem admittis. sed etiam alio speciali peccato . &eo firmo , qui furatur,ut sornicetur. magis est inhonestus, quam suti quia malitia potius ex fine . quam ex mediis desumitur. Ergo qui ob studium , vel iactantiam, vel
alium vanum tinem, sacrum omittit, fornicatur , aut ociscidit . magis est censendus curiosus, vanus, aut superbus quam sacrilegus, intemperans, vel iniustus. Ergo magis ex am te finis, quam ex amore mediorum debet malitia desumi. 3 In hae te Suat. tom. ιτ 3 φώ D. rasa. n. x t δε ex illo Thom.Saneh. lib. I. in Decal. cap. l num. II. affr-mant duplicitet ex fine veniali te operati posse. Prima ex vehementi, & inordinato ad illum affectu. Seeundo ex tua libertate. & facilitate. Si primo modo operaris, Aebes sinquiunt) circunstantiam stiis sateti: secus sseeundo modo. Probant priorem partem, eo quia veniale essiciatur moriale , quoties in eius obiecto ulti-isu, suis eonstituitur. secundum probant ; quia tota malitia in praecepti omissione consilit, atque ex ea in finem redundat: quate explieata omissionis malitia tota culpa explicatur. Fateor tamen hane distictionem non percipere, non enim intelligere possum in quo vehemens, de inoldiia natus ille affectus consistit r quia non consistere potest in aliqua graduum intensone. hae enim de peccato veniali nunquam moltate constituit: de ad praesens institutum esse omnino talem intensonem impertinentem tradit ipse Sanctersupra num. t o. Ergo solum eo n-s stete potest in eo , quoA ex eius amote non dubites peccatum mortale eommittere: satis enim inordinate procedis , de nescio quomodo possit esse maior inordi natio. Ergo vel dice dum est cireunstantiam fini, ve nialis sempet satandam esse ; ut plobant rationes num. 2.
allatae ; vel nunquam pile necessatio satendam, quod probabilitiam istimo a sed suffcete explicare malitiam medii allum pti: ita videtur sentite Bonacina disp. a.da
peccat. . l .p. .num. 2. ubi eodem modo loquitur, qua
do peccato veniali finis mortalis adiungitur: ae quaniado uni veniali mortalis electio eopulatur, & in materia de poenitentia loco citato de ultoque eati Aicit noti esse ne eessarium in consessione sateri malitiam venialis , sed mortalis malitia declarata satis Etae r idem
sne ulla distinctione. Ratio est effracissimar nam vel ille assectus, qui est causa amplectendi peceatum mortale , versatur cito obiectum bonum, uel indifferent, vel malum i s eirca obiectum bonum , vel indifferent. nullam inde tecipit malitiam. Ergo tota malitia est ex electione medii. Eiso declarata tali electione in Onsessione . manifestissime tota malitia declaratur: si vetAversatur circa obiectum malum, elatum est declarati debere. s graue sit a secus s solum uenialiter delinqui cEt confirmo si ex affectu vehementi, & inordinato stu dendi, vel equitandi, vel furandi leuem quantitatem. factum omitteres ; rogo an talis affectus sit illeligiose . facti legio distincto ab omissione sacri, vel non 3 Dici non potest esse sacrilegum sacrilegio distinctum; cum equitatio,vel stagium , vel surtum ad religionem nullo modo pertineant: & alias cum aliquis sutaretur rem grauem, ut fornicaretur, non solum in futto , sed etiam in sotnitatione duplex esset malitia morialis, alterai iustitiae, altera intere petantis ν quod eere est inauditum t non enim multiplicari Aebent peceata absque necessitate. Ergo dicendum est affectum finis solum esse malum. vel ex malitia propria, vel denominatiuὸ ab electione. Malitia autem propria esse non potest mortalis ; cum eitea rem bonam, vel indistentem. vel leuiter malam versetur, ut suppono. Ergo solum malitis megis est declaranda in consessione necessatio, & noti malitia finis venialis. Neque obstat quod dicit D. Thom. I. a.quo. 8gis .s .ab omnibus receptus, veniale trans re in mortale, quando in eo vltimus finis eonstituitur e concedo enimitans te in motrale ; sed non malitia distincta ab eo, mistione cuius transit.
An ratione contemptus veniale transeat in mortale. 1 Transgresso legis conreptus est, ct qua ratione eo ιingae.1 Si tangi. ων transiressoni legis. duplex peccauiam Dem3 Ia qua θecia peccati contemptus sit.
6 Resoluit vir contempι- formalem semper esse monade
1 Ettum est quamlibet legis transgressionem, sue
umortalem siue venialem, este aliquem contemptum ἔ contemnit enim lesem . qui delinquit in legem postponit enim eius obletuantiam propriae voluntati,& utilitati. At hie eontemptus vocatur maletialis; quia in ipsa materia, & opere peccaminoso imbibitur, &quia non habet malitiam distincta ita ab ipsa legis trans gressione , sed pet omnes transgressiones vagatur. vibrae diaeit D. Tlaom. ab omnibus teceptus in . . . s.
art. 3.quis ne. . De huiusmodi contemptu non loquiam ut in praesenti cum latione lauius peccatum veniale non transeat in mortale, sed immutatum pei se uetat.
Alius est eontemptus sormalis. de quo in praesenti. hiepto cedit ex intentione formali despiciendi aliquam rei
98쪽
personam eiusve praecepta,& consilia. Hic autem contemptus. ut benedixit Suareethb. 3 ae tigris ap. 28. n. I s.
poteti esse in intellectu , & in voluntate ; in intellectu es . quando sine ullo sundamento , & ratione iudicaturres aliqua. vel persona minoti aestimatione digna , quam pat est: qui actus, s circa Deum vetiatur . erit blasphe
mus i s citra homines, erit iudicium temerarium, cuius grauitas ex grauitate obiecti mei tenda est. At ad me tum e temptus hie error intellectus non requiritur ἔ in voluntate autem est contemptus .si velis petis sonam aliquam vel eius praecepta, de cransilia , pro nihilo habete: hane voluntatem subsequitur opus, qua intendis pei nam illam , vel eius naxem. & eonsilia ostendere patum aestimati debere. 1 Ex hae doctrina insertur ptimo contemptum legis esse speciale peccatum, distinctum ab illius transgres sicine ; ae proinde est necessario explieandum. colligitur ex D. Hom. communitet recepto a. a quas .i s s. male. q. v. g. si omittas sacrum die festo ex contemptu te gis , duplex peccatum committis, de omissionem sacri debiti,tu contemptum praecepti. Probo, quia violans ex contemptu legem, ncin solum peceas peecato contrario legis violatara sed etiam mecas, quia ex tontemptu iulam violas. Nam si hic eontemptus, etiam sine volo
tale legem transgrediendi, adesset, quis dubitat peccatum graue scire Ergo ex eo quod transgressioni legis iungatur, non amittit militiam. Neque potest malitiam transgressionis habete . cum in Asilete sit iungi
euiuilibet Iegis iransgressioni.ita tradit Valent. l. a.dι ι . . clarast. s. pant .s. s. i. Thomas Saneheaetis. ι . in De log cap. s. m. 6. Bonacina iussat. a.de peccat. quas.
3 Sed inquires . in qua speeie peccati contemptus se a
Respondeo si elaea Deum in eius precepta, Bacons. 1a eontingat, peccatum etit conita teligionem 1 religio enim Dei te obligat debitum cultum , de honorem Deo exhibete, de consequenter illum non despireret si circa
parentes contemptus sit , erit peccatum contra pietalem eadem ratione; pietas enim virtus est obligans te Mereti patentes, de consanguineos : si circa Praelatos , desuperiores, erit aes uersus Obseruantiam, de obedientia in
illis debitam i nullo timeri modo est formaliter contra obedientiam ; potest enim despici superior , quin eius praecepta despiciamur. Quare inobedientia formalis, non est formalis contemptus, sed aliquando contem. pium praesupponit, aliquando non : s enim nascatur ex superioris despectu, te abiecta illius aestimatione, ut regulatitet solet, contemptum sapponit; si tamen ex indignatione illius . praesupponit o/ium di s ex proptia aestimatione . & arrogantia. alguit superbiam a semper enim inobediens sol malitet hahet aliquod ex his moiativis r nam praeeis inobedientiam moueti non poterat; nemo enim intendens ad malum operat ut . Quods eontemptus versetur circa alias personas minotis, quam par est, illas aestimando, est actus iniustitiae; ex iustitia enim euilibet debet ut reuerentia honor, de aestima: tio iuxta eius qualitatem di s tamen velis illum aliter itactare, iniuriam illi irrogas. Insettur seeundo contemptum non solum versari posse circa praecepta, sed etiam circa consilia ; haec enim contemni possunt, ut vana , & inutilia. Quod si ha contemnantur, quis gubitat, peccatum committi ita
in me. Bona cina svra n m. i 3. Ex quo fit latius patere contemptum, quam inobedientiam Mimalem , eum haec solum sit eitea praecepta ; eontemptus esse poterit citra consilia, & circa petanam , ut tenent suptadicti
s Difficultas praeeipua est . an possit dati contemptus formalis, qui solum veniale peccarum sit. Ratio dubitandi est , quia potest contemptus versari
circa materiam leuem ; potes enim contemnere legis a-torem, eiusque praecepta non absolutia, sed quatentis sunt in hac materia leui. v. g. in silentio seruando : sed tunc contemptus non videtur grauis , sed leuis ; leuem enim iniuriatii videris legislatori irrogare,leuia eius praecepta comcmnens, auia aestimans.
Propter hanc rationem plutes Doctores assirmant dari pollis peccatum veniale contemptus , sicut de inobedientiae formalis . si praeceptum superioris contem nas, non absolute . sed quatenus est in materia leui : te
ct 46. loquens expressὸ non solum de legis atore humano,sed etiam diuino: de a firmans, si nolis illis patere in rebus minimis v ut ostendas eorum minima praece pia te patui lacere, non esse mortale r consentit Thomas
tore humano, secus in diuino. 6 Dico igitur ptimo sormalem contemptum Dei, seu de Deo indignam aestimationem habere , aut illam aliquo sqno ostendere, emper esse mortale;cotui etenim tacitam blasphemia me in hoc omnes conueniunt, suar.
Salas da ιεσι, aistit. io feci. g. ma 8. Idem est, si nolis Deo in redeui obedire , ne illum solatio assicias, neve. eius beneplacitum sacias; est enim actus odii, grauisique iniuria, & ostendit satis animum deplauatum. se
Duo seeundh, sol malis eontemptus diuini praee pii etiam leuissimi. de euiusuis consilii est semper mortale. Thrim Sanch spra num. i i. Ine. Ratio est, quia tucise ipsum Deum despicis, euius praecepta , constiave eontemnis. Item si praecepta diuina , de consilia contemnis. quia vana , S inutilia , nemini esse potest dubium esse grauissimum peccatum, ut iplente Leona dus fatetur. Suar.lib. s. de tegi eap.28. m-. 21. sed non videtur este posse citra illa alius formalis eontemptus. Dicere namque te illa contemnere , eo quod vis ostendere te illa patui sacete, non satisfacit. Rogo enim in quo stat te velle ostendete, patui facere placepta diuina leuissima, seu eonflia. Non enim conssiit in eo quod illa transgrediatis; qu a velle ostendere te transigredi praecepi iam diuinum, non est contemptus formaliso alias quoties te laudas de eeeeato commisso, vel vis peccatum committete in praesentia aliquorum,dicereris prς-cepta diuina formalitet contemnere. quod non est eoncedendum. Neque etiam state potest in eo , quod velis ostendete praecepta illa leuia necessaria non este ad salutatem,& multo minus consilia etiam hoe est vetissimum. Ad in hac ostensone contemptus esse non potest . contemptus enim non est, quoties est vera tei aestituatio. Restat ergo, ut contemnens praecepta , vel consita diuina. illa eontemnas ut vana,& inutilia, vel saltem vi minus
utilia, minusque conuenientia. quam de facto sunt j sed hoc, meo iudicio,continet tacitam blasphemiam, deto-gat enim aestimationi debitae praeceptis diuinis, di consiliis. Ergo es peceatum mortale. Dico tertio, contemptus legislatoris humani, quat nus legislator est, seu violatio cuiuscumque legis , pi*eepit.& eonsili ipsius , ex tali eontemptu semper reputo esse peccatum mortale , non solum in graui materia, vi serὸ omnes dicunt sed etiam in leui. Ratio est esse rem leuem,quae tibi imperata est, non ebstat is quo minus tibi impetetur ex eadem potestate ,
99쪽
tur res grauis. Ergo si ex contemptu huius potestatis praeceptum leue violas . ita grauiter peccas , ac si violares praeceptum grave. Item poste ira imperandi tibitem leuem , , Deo dimanar, sicuti di manat potestas imperandi tem gravem. Ergo cum illam contemnis, bo ianum ipsius Dei eontemnis. Ergo Deo irrogas iniuriam;
tacite enim Deum temnis . temnendo eius potestatem: hae enim ritione dixit Christus Lucae ici. aera ' --,me audit, re qui inspernit est it . ita Bonaci nanum. o. Suaro uum. 24. Ec in hoe sensu explicati potest,quod dixit Augustinus relatus in cV.υπum raraum. dfiin. I s.f. hine autem , nullum scilicet esse peccatum veniale, quod non fiat moriale, si placet; quinta pia ce .inquam , ex legis contemptu : se explicat Santhe et M. . . s. m. . t 6. vel quando placet ex contemptu Dei, ut explicat Suareae num. 1 3. sin. Vetum si superiottem natur, non quatenus superior est . sed quatenus est infimat sortis, indoctus .imprudens. ει ex huiusmodi eontemptu nolis et obedire in te leui, non erit pecca. rum mortale, quia tunc non contemnit ut sol malit et eius potestas, contemnitur enim eius persona ob desectus, quos habet: potest ergo hu/usmodi eontemptus venialis esse, sicut & murmutatio . dc detractio. Item si ex indignatione leui, & prauo aliquo affectu , erga superiorem nolis illi obedire in te leui, non est mortalis talis inobedientia , neque talis indignatio. de prauus affectus charitatem grauitet laedat, ut tenet Lessius
que etiam supradictus contemptus se petiolis laedit grauiter revetentiam illi debitam. 8c ita tenet Sanchre in m Ib.i ἀπ s 2. θ' ι ι. Suale E de tu b ιιb. 3.
Castio lib. i i Ieg ρω- .cap. s. Glas. 1. Ioann. Sanchezdio .seus. - . 3 Ex qua docilina inseri Bonacina num. r I. exeu in1 mortali cieticos seminatij. vel aliorum collegiorum, nolentes obedire suis praefectis, ex quodam ipsorum contemptu , quia tales praesecti veram potestatem non habent . nee vere superiores sunt, de se potius videntve contemni, ut particulates homine . ob aliquas ipsotum imperscctiones,quam ut superiores. Dico ultimo eontemnere alias personas , quae luperiores non sunt liquando est mortale,aliquando venialeto materiae grauitate vel leuitate, cum enim tectatumo e iniustitiae si .aeeipii magis, de minus: colligitul ex Doctoribus supra relatis. suid da domino. eui iuber canetilina renitim δεν spi s Absoluenda ape es quι est in oceaseon. ρυα ma me caissmopomι non peccara ing mamι Ioann.Sauch. ct rasilit r. I 6 Sa resin perιιωium, tamets non eses oceasa , alsitis
17 5ι non tenetur paenirens occasionem diserere, assolui poses. 18 Sι tamen tenetuν , non διοι Confessarias absitieraquin prim pernatem occasionem friια, ι a mers sint. Hi iterim possit. is sua dicta sunt praeeiana ram in vero peccatore,quam in eo.qui sic reputatur. 1 Onstat apud omnes non solum peccatum vet u niale, sed etiam tem de se indifferetilem setimottalem , s oeciso moralis, fle mox ma tibi sit inciadendi in mortale. Ratio est manifesta quia eodem praecepto , quo teneris peecatum mortale non admittere. teneris de proximum illius Dei iculum vitare . quia si non euitat, eum possis, eonvincetis sane amare peccatum illud , euius amas periculum. sc Suarea tam . s. in .p.. o. I 8 sui. 3. num. ι 6. Ex quo fit te obligatum esse in consessione manifestare pereatum cum omnibus suis circunstantiis, cuius periculo te exposuistir se Alaoetersiam p. in . . Thom .sancheet ita. tua Decalog. cap.
a Illud autem dieitui periculum proximum, de re rate peccandi, quod sequentet ad peccatum inducit, vel attenta tua fragilitate te in peccatum insiectit, de passim sese offert: se Suareet 4. rem. ia 3. 'aisp. 31sti. v.
leticulum proximum requirit ut domi concubinam ha-iete, si alibi habeas pio tua voluntate. liberque tibi staditos ad illam, ae D tecum habitaret, sicut lenones s lentemcete, ut liberius absque metu iudicis concubinariam vitam transgant. se Ioann. Sanctaet dotia. io. setis. m. 3. Neque necesse est peccatum esse opere c5- summatum, sussieit esse solum in voluntate, ut tenearis Oecasonem illius vitare, quia iam illud est peccatum mortale:quale si domi retines ta minam, ex euius prae sentia mouetis illam lasciuὸ Aes derate, ab eius consortio te debes separare .se Grassa a . p. duU. lib. I. eap. 26. Ium. 6. Nauare in sum. p. 3. niam. 13. Chapi in aras dacob res in an examine configar ol. 386. Ioann. Sancti.
An peccatum veniale fieri possit mortale
A Sol iurisnaamentum num 4 positim. sua dicani non σι ιιritum ob Iam ea am te perieula pereanai exponisa quomodo probent. s Exponitur qώomada liceat te periculo peccaui exponere s Solvit infundamantum num . aduaestim. io suid duandam is acesti au Wadieaniam Etiange lium infidelibus, ct conuersonem mere νιeibm cum perieulo peccandala I Inferiar parentem posse alere illos ex con bana domi
Dixi, si te frequentet ad peceatum indueita nam si semel, aut iterum mecasti, pluries veto restitisti, non
quas semper mortaliter peetate faciat personas, quae sunt eiusmodi qualitatis. 3 Triplex est pro intelligentia huius matellae tractanga quaestio. prima . an si occasio proxima peccandim taliter, propositum committendi quoacunque veniale , quod se tibi utile obtulerit 3 Secunda, an ita in lum sit te exponere periculo pectandi mortaliter , ut nulla ratione honestati possit a Tettia . an existens inpeticulo peccandi. ex eo quod proponat non peccare. quin se a tali peticulo remoueat, possit . de debeat absolui. Circa ptimam quaestionem Thom. sancher Lb. I in
Decal Op .s .m. .de Bonacina da p. 2 depece q. p s.n. 7. assimant propositum committendi omnia venialia, quae se tibi obtulerint, esse peccatum mortale. Mouentur. quia peccata venialia ad miattale disponunt, ut ita ait S.Thoni. ab omnibus receptus r.2.q. 83. a1ι. 3 de collis tut
100쪽
Tradi. II. Disip. II. Punct IX. g. III. 8s
gitur ex Eeclesiast. 18. Quissemii modi , paulurim iseia aer. Eigo qui illa vult committe te, in manifestum petieulum eommittendi motiale se exponit: ergo peccatrimi taliter. Additque Sincher non solum propos-lum generale committendi omnia venialia , quae se tibi obtulerint, mortale esse, sed etiam propos tum eo m- mittendi omnia venialia in materia periculosa , ut luxuriae r nam si in hae materia habeas propostum admittendi consabulationes , aspectus, tactus , quoties solum venialia suetint , peceas linquit) mortaliter . eo quod cetium libidinis motialis periculum sit.
s vertim supradicta sententia mihi semper disset
lis apparuit. Faleot namque habentem longo tempore propositum committendi venialia quaecumque metito timete posse esse a Deo despiciendum, de relinquendum in mortale incidere : at ex vi talis propositi , praecipue si longo tempore in illo non perseuerat , non eredo esse in peccato motiali. Moueorpti. mo , quia peccata venialia . eis ad mottale dispinant. non disponunt ploximE . de motaliter, sed i
motἡ . eum saepε videamus homines, qui de fugana
dis venialibus nihili eurant , mortale non commiti
re. Ergo venialia de se non sunt disposito proxima moti alis. Ratio est , quia lieet venialia peecata animuin labefactent , de charitatem refrigetent , hominemque in inretitum adducant : at propositam non committendi mortale, exercitiumve operum pietatis , & religionis detinent, firmumque reddunt ani mum , ne cotruat i quod enim ex una patie deperdiatur , alia via reparatur. Secundo propositum L.
ciendi venialia , ideo esse potest peccatum mortale. quia est pio postum petieuli , & occasonis proximae committendi mortale a sed hae ratione esse non Iotest. Ergo ex nullo capite esse potest mortae. Probo minotem. Vel illud morale periculum, de occaso proxima committendi mortale eonsistit in omnibus venialibus smul sumpti , vel in aliquihus ' Non in aliquibus tantum e alias propos
tum committendi aliqua venialia in qualibet materia diceret ut esse piopositum committengi moriale . quod est plusquam salsum 1 praeterquam quod si
gnati non possit , quae venialia haec debeant esse. Neque etiam consistere potest hoe perieulum in omnibus venialibus simul sumptis, eum nunquam dari possit casus, in quo haec eommittantur. Ergo pro. positum illa eommittendi , non est ptopositum ali- euius petieuli , de occasonis motalis , quae de si Eho esse possit. Tettio ex opposita sentetitia seque. tetur quemlibet obligatum esse sub graui peeeato vitate aliqua venialia; nam si omnia sunt occaso ptori ma mortale committendi , & quilibet tenetur non se exponere octagoni proximae committendi mor tale, esscit ut teneti peccata aliqua vitare. Rogo e
go , quot, de quae haec sint Cera E signari non poterunt. Item nostra salus non constatet solum in obseruatione praeceptorum obligantium sub mot- tali , sed ei iam in obseruatione piae ceptorum obligantium sub veniali , squidem vitatio venialium,
ad vitationem mortalis necessario requiritur. Taniadem teneret quia ad contritionem habendam , non
solum eonteii ἡe mortalibus , sed etiam de venialiabus . utpote illotum dispostionibus proximis , quae cette eoncedi non debent ἔ sed potius eoneedendum est pio postum non vitandi venialia compati posse cum proposito simo non admittendi mot-
6 Ex his solutum manet argumentum agductum in fauorem Thomae Sancher. Fateor namque pro positum committendi venialia disponere ad mortalia , sicut & quodlibet aliud veniale disponit. Non
Ria d. Cabira sum. Moν. Pars I. enim dubium est veniale ex indeliberatione aὰ mor tale deliberatum disponere . & veniale ex patuita te materiae , ad glaue eiusdem , sultum enim leue
disponit ad latium graue ; sed non quia veniale disponit ad mottale, te constituit in magno . & aperto,
vel probabili periculo illius, ae proinde non essici
tui mortale ratione peliculi praeuis, ut optime notauit Salas i. a. ram. a. quast. 8s. tractat. 3. .ustinat. 16.sen. 13 niam.67 ne. Qua te solum propos tum committendi illa venialia, quae occasiones proximae suerim mortalis peccati , erit mortale , vel propos tum committetigi illa venialia , quae smul sumpta moriale constituunt . ut si proponas multa fulta committete in parua quantitate , licet enim quodlibet sutium per se leue sit : at coniunctum cum aliis non leue , sed glaue est , ut statim dicemus.
ΕΨtta huiusmodi casus propositum committendi venialia . non est peccatum mortale , ut te Det Salas distuιM. I 6. sectioneas. nam. 8 . 3. sed au-
De secund: quaestione non desunt Doctores, qui assiment ob nullam causam temporalem , licitum esse te exponere certo , vel probabili periculo pee-
candi, docet Lotea a. a. sese. 3. dis in. 23. num. s. as
simans ob bonum spirituale proximi non licere tibi exponere tali periculo. Grasis in decison s. tib i.
Iaria Otiim. 8e alij. Mouentur, quia bona spitia tualia , cuilibet temporali bono praeserenda sunt. Eigo pidi serendum est petieulum lapius quodlibet alio bono. Ergo ob conseruationem famae proptiae , vel alienae non poteris te exponere peccandi peticulo. Items tua , & alietius salus peti clitatui, non erit legitimus ordochatitatis, si tuam Aeseras. 3c alienam respicias rgesetis autem , si ob vitandum alterius peceatum te peccato exponas. Elgo non erit tibi licita talis expositio. 8 Nihilominus communis , velaque sententia docet licitum esse ob grauem , honestamque causam lepericulo peccandi ea ponere. vel si iam expositus es,
finem. Bantius de Leon tib. s. ae mmmm . eap. 3 s niam. Ioannes Sanchez innumeros reserens . de videtur ex
presse tradi in cap. constrationi, ae frigidia; ubi pei mittuntur coniuges , quorum matrimonium Ob impotentiam est illitum smul habitate , ut staires. At constat aperte ex tali e habitatione periculum tactus necessatio esse. Ergo ob rationem urgentem.
scilicet , ne det ut scandalum periculum peccati per mittitur. Ratio huius conclusonis est man festa; quia periculum peccati , non est peteatum Arma- litet. sed soli1m oceasci illius. Ergo potest aliqua ratione honestati. Item in tantum perieulum peccati . peccatum est , in quantum est tibi integie voluntatium , seu in quantum eensetis illud gratis amnia te at si vigente aliqua occasone illua suscipis, non tam dici potes amate petieulum , quam illud subite, pio ut eglegi Θ docuit Baslius in consti ut . monastic. p. q. pag. 489. ubi inquit, qui urgente aliqua eausa , de necessitate se petieulo Obiicit , vel permi tit se esse in illo . cum tamen alias nollet, non tam Alcitui amate periculum . quam inuitus illud