장음표시 사용
101쪽
piae etenda esse . non tameti inde se ui vitationem periculi pectati plet serendam esse euillhet alio Aamno temporali cetto , quia peticulum peccati non est peccatum in se , nisi quatenus sine necessitate amatur, neque etiam inducit necessatio peceatum:at aliud damnum temporale est cetium . & ineuitabile , ut supponimus. Ergo hoe est pix tendum illi. Aὰ seeungum respondeo , si salus alterius , aeque ac
tua petie litat ut , eoncedo , te non teneri tuam peticuislo exponete. At si alietius salus necessatio periclitatur , tua vero solum contingentet , ut contingit, quando insans existens apud infideles motitutus est sine Baptismo,s tu non accedis: at saccedis,timete potes subuersionem; existimo certe non solum te posse, sed etiam debere te illi periculo exponete ob infantis salutem. Non enim insans spoliati debet iure suo , quod habet ad Baptismum ob infidelium malitiam, vel sagilita.
tia ιοm. 3. disput x quaest. 4. f. l. 61 s. suare et vi, charita. re. dispin.9. sect.2. m. s. plures reserens Ioann. Sania chez δι put. ι o. sese iac ntim.9. Neque obstat loeus ille Christi Domini Matth. is. Mart. g. Lucae 9. sui appa
ris nem pro anima sua Non enim sensus huius loci est, nihil prodesse homini luctari totum mundum; si alleuius
peccati peticulo se exponat urgente ea usi. sed pritius senissus est nihil modesse homini luctati totum mundum, si aliquo A peeeaium committat a peccatum enim est Ae- trimentum animae, non periculum peccati, quo stante peccatum vitari potest. io An vero possis ad infideles accedere gratia illos conuellendi eum petieulo subuersonis . Ac ad praedicandum metettieibus eum periculo pecean Aii Mihi probabilius mulio est te posse , quia tune est sussicienseausa honestandi tale petieulum , cui tu te exponis : neque censendum est tune sole vete pericu-cum , sed diuino auxilio facilὸ vineendum : de ita docet D. Thomas x. a quas ro. artis. I in sinae corporis. salas i. a .rractat. s. disput. una se l. I .n m. c .f. ad secundum a gumentum de late pluribus relatis tom. i. quas .74.
ti Ex his inscio primo, posse, im λ teneri parentem alere filios ex coneu bina , qui nee separari possum a
matre, neque alia via possunt victum quaerere, etsi peticulum habeat lapsus cum eoncubina. se Ioannes Sanchez svra num. s. circa medium. Item chirurgus potest vetenda neminae curare eum peticulo eontensus r idem est aliqua nemina inclusa sit in aliquo
secreto loco , ut si in eareetibus inquisitionis . ad euius lullentationem solus custos careetis occur rit, potest Oiscium exercete, etsi perieulum habeat peccandi eum illa , si alius non sit per quem cibaria ministret. Ratio omnium est . quia damnum, quod proximὸ euenit ex omissione harum actionum. est graue . & ineuitabile : damnum autem , quod tu in- curtis , vitare potes auxilio Dei , quod non deerit, praecipue cum non tua voluntate , sed ob eius beneplacitum in tale damnum , hoc est, periculum peccandi incideris.1 1 Insero secundo, filium similias non teneti do mum patiis deserete, in qua adest occaso peccandi, nee mercatote . de scribas ab ossciis propriis abstinete , etsi in illis habeant occasionem peccandi r quia tune non est illis voluntaria occaso , sed inuiti in illam
13 Insero teriib , neque parochum esse obligatum deserere offeium , eis experiat ut voluntatie pollui oceasione desumpta ex auditis in confessione ι susseit enim s proponat simitet amplius non consentire : at Consessitius qui libetὸ eonsessiones audit, & sacile potest illas sugere, tenetur sugete, ne se periculo exponat , quia ob opus consilii non grauitet necessa lium . non debit peccandi periculo se exponere. Dixi.s Dei id potest i nam si ex desertione osseti conti- tendi , sequitur aliqua nota honoris , & famae Conia sessarii , non debet abstinere di in his consentit Ioann.
i Tandem inseri Ioannes sancheae num I o. non teneti dominum edi pellere domo concubinam , cui de
dit mutuos emium aureos , quorum recuperando-
tum spes nulla est , si illam e domra expellat: nequeeeonita ipsam teneti a domo exite . si exiens non recu petatura est, quae tibi debentur. Verum huiusmodi illationem non facile admitterem; pensanda enim est oe- ea so i si enim diuturna st, & grauiter moueat, cense rem amittendum esse debitum, ex euius amissione non glaue damnum tibi veniar. Nam quilibet tenetur saluti pro otiae consulere etiam cum aliquo temporali de-itimento.
I s De tertia quaestione, an debeat absolui, qui est in occasone proxima peccandi , ex eo quδd proponat filmitet non peccaturum ρ Ioannes Sanchez ita alροι. in num. . ausus est affirmare non solum semel.
sed tet, & quater posse absolui, & loquitur, quando libetὸ potest occasonem deserete, adducit pro sua sententia aliquos Doctotes t qui in ea sci oceasonis proximae nihil minus dicunt , praeeipue adducit S textam. 4. de pantior. LOώι. 3 qui dieii posse poenitentem absolui, antequam exequatur id, quod acete tenet uir quia satis est habete firmum propositum suam obligationem implendi. eni ereaenaum est. praesertim , si tune primum incidit in eam oceas nem , de non est inuentus ins delis . seu ineonstans in smilibus dilopositis , , neque ex aliis coniecturis p test talis suspicio probabilitet concipi r eae eo igitur. quod dicit praseri/m. instit Sanchez sentite suatium posse ter . aut quatet absolute quis non visseat, quam leuitet inserat, de quam iniuste, eum potius inserti deis beat secunda vice non esse absoluendum , si iam inuentus fuit infidelis, & inconstatis in s milibus propostis : imo s Ioannes Sancher vellet attendere Suarium , pauid in setius uidisset non esse absoluendum tet, vel quater. Aliquando, sitiquit Sualeet,) oportet remittere poenitentem , & illum non absoluere , donee suam obligationem impleat praesettim , quando iterum , atque iterum illam consessus est , te imis plete promisit, neque impleuit, quia alias relinquet ut in motali oecasione peceandi . de eius propos- tum moraliter non potest iudieati essea x , quand quidem conuincitur esse in magna mota & posse , de non facere e quapropter opoli et Confestotes in hoe
esse eautos , & constantes , ne grauentur peccatis alienis: quod notauit Caietanus voti re Titiario, cap. 6.
ct cap. 16. num. s. haec Suale E. Quid ei go clarius diei posset 3i6 In hae ergo te primo cellum estis iam tes snt mutatae , ita ut censeri moraliter possit occasionem pecca-ii cessate . sne dubio absoluendus est e hoe contingit, clim puella de imis facta est: se Grassis lis. i. d.
IcIaν. M. a. vel si cognatio inter ipsos esset subinta. quae
102쪽
quae ab ipss eontemni non ereditur, aut noua alia in tersunt obstacula. Sancher supra, com Ludovic Lope E
I u.docum. s. ιγ Dieo secundo , in casibus, in quibus poenitens non tenet ut sugere occasionem peccandi, eodem do debet Consessatius cum illo proeedere, ac procedit eum habente eonsuetudinem tutandi salso . vel murminandi, vel se politiendi; scut enim hos absoluit, quoties intelligit firmum se emcndandi animum habete, ita absoluete debet occasione ligatum. Expe
datio sit: nam si nulla apparet. dissetenda etit absoluistio; non quia necessatio sit disserti, s de fit itio ptopo sto probabilitet constat, sed vi illo intermedio tempore se amplius disponat . aliquamque poenitentiam faciat : quando autem nulla adest emendatio, sed sorte
maior in dies peecatorum numerus augetur : satis certis potest Consessarius inferre non habere poenitentem rerum propos tum se emendandi s quia in peccatum graue non ita Leite labitur quis , quando illud exanimo execratus est, malosque diligentia se praecauet. quidquid in conitatium sentiat Ioan . sancheet supra
as Dico tertio, quando poenitens tenetur deserere occisionem peccandi et si possit Consessarius semel, aut iterum absolutionem concedere, antequam de facto expellat, eo quod fidit expulsurum : rato I meti illam concedere debet, sed potius cogete poenitentem , ut a se peccati peti culu ra expellat, de se liberum velit absolui. Moueot ad id asst mandum experientia magistra: rato enim poenitens s praeeipuEs exilis est . qui semel in anno ad consessionem accedunt oecasionem eet pellit iam absolutus ; sed iterum eisiem , de grauiolibus peceatis se ita plieit, & Con- seu ius non solum ossicium iudici, , sed Mediei debet
exercete, circa see: atentem : ae proinde esto iudicet esse cit Ed spolitum ad absolutioneni ratione firmi propolita , quod de praesenti habet, ideoque posset ex c,ss cio iudicis illi absolutionem conceflete : at ex ossiciora diei fenei ut medicamentum apponere , quod videteste vities necessatium ad pr cauendum sutura peccata, timere enim iust E potest, non fore remouendam occasonem, si absolutionem non remota occasone conceis dat. In hac concluso ne a sortiori conueniunt Dractores assis mantes, nee ptima vice concubinarium esse aia soluendum, quin priui expellat concubinam : hi sunt Rodmquea tam a sti . ap. 45'num. 17. Nauarr. p. s. m ΣΟ. Ant n. Fernand. instrvi I. confess. docMmens. r. m. 4.fol. 32. Margarit. confessorio .so. Chapia uillaeca so. se res/Maiu in pise fit, 3 8 6 Sys uester trabo coneti binis rim, quast. a. de cette meo iudicio videt ut sere decisahaee controuersa a D. Augustino in eap. stiti Ara , dep uirent. distanes. I. ibi, satisfatiis poenitentia ei peccata-νum causas excιciere . neque earum suestionibu aai timindulgere de ibi glos γε bia ea as ait vitiorum rassicem, nee suseit ramo incidere, de opportunitates , vel Occasiones peccandi, & v. l/I intervum, '.LAines 8 i. ibi, o risum es en in inue ιοσο aliter auelli, ubi quisque illecebris a se tuis .s cap.leta, uti 2 4.quas. I. Gela.
sus papa admonet piustum. absoluendos non fore. qui in eliore , & oceasione peccandi sua culpa immersi
is Dieo vltimo idem quod dimina est de vero con. eubinatio. dicendum esse de eo. qui ita est in hominum opinione, ac proinde eogem modo este, vel non esse absoluendum e quia quilibet tenetur non solum a se se Hrd.de Canro Sum. Mor. pars L
mouere occasonem merandi, sed quae talis existim
habetur in fine libri . f. . ι86. Ioannes Sanchez ἀθωρ. selectar. num. I s. vitulo bos β . tractat. II. iscuti.
g. IV. An peccatum veniale fiat mortale, si si pius multiplicetur, de quid de scandalo.
monale. a Proponiantur aliqua in conrrarium.
cam recitare , quia in tenetur ex v I s.
io cuias Ivj. tiuia solo v oles eodem dae. Proponitur prima sentenis a re peccara mon later. ii γ, obab tius es oppossum. i a Respond/rurfundamentis ram I e .ada tria. a 3 Si peccaιum des riniati νaaiier ρ eximiam siandatior, peccatωm est gratie. Aelti qua ae Icand Io rami. IIumur tractanda iract.dechiam. r Ettum est a pug omnes Catholieos, nullum peccatum veniale ex genete suo seri mo tale ex sola multiplicatione r qu, te si vel bum otiosum est solum peceatum veniale. etiams sepius mu' lip ieetur, veniale semper eonstituet. di idem est de aliis peccatis. Ratio est manifesta di quia multiplicatio non e instituit actum in at a speeit , neque auget peccati grauitatem intenti ue, sed solum extensue. hoc est , plura peccata eiusdem rationis constitui r vi bene plobat SuateΣtib. 3. de Iuib .. v. 18.nti m. v. Azor tib 4.ι ιι. moraesum,cap. s. quas .i a. a Contrarium huius ecnelusonis videtur docete Vasqueet i . 1 DU.96 . Ouι. is s.cap. 6.nam.6 . ubi ait, itansgressionem legis fiequentem este mortalem , quia notabiliter loedi tui finis legislatoris . etsi alias venialis esset. Et confirmari potest in religiosis, quoium regulae communes non solent ad culpam grauem , imo neque leuem obligate. quas tamen s passim transgrediantur, peccant lethalitet. eo quod videantur illa eontem nere , & periculo transgrediendi vota exponi tr idie Abb.is cap nam con psentiam, m. ct s.cie consisItit.& ibi Fel in nam. ta an Me. Sylvest. νebgιο, I . qtias. ra. aie a 4. Valentia r .a iussur. Io.quast. 4eunct.s Oerse.at que ira est. 3 Vetum lime non obstant. quominus veri Gnium stex consuetudine , & multiplicatione venialis ex genere nunquam fieri mottale r quia snis legistat tis eodem modo laeditui actibus tepetitis. ae s repetiti ni,n cssent;
quia, ut suppono,illi actus non uniuntur inter se,neq; in. H et obie
103쪽
obiecto. &ὰonsequenter non est . unde mortale pete tum possint eonstituere. Exemplum autem de religioso nobis non contradicit. Fatem ut namque , si ex transgressione plurium tegularum ad eulpam non bligantium exponeretur religiosus periculo transgrediendi vota, ob periculum esse mortale r at non video qua ratione huic periculo exponatur. Nihilominus tamen credo peccatu tum mortaliter, non ob supradictum perieulum , sed ob scandalum aliorum , & specialem teligionis tuinam , quae sne dubio otitet ut eae illo tepido, di desectuoso procedendi mogo i quis enim dubitate potest religiosum , qui passim silentium violaret, cubicula ingtederetur . epistolas sne licentia seliberet , Ec hae parvipendete, scandalum sole aliis religiosis , de ruinam religioni non mediocrem allatuis rum , de tanquam pestem esse omnino ecetu, te eom. munieatione aliorum excludendum: ergo peccat mortaliter , s hae e siciat, vel propositum habeat ea sa-ciendi, quia religiosus tenet ut lub mortali ita viuere, de mores tuos componere, ut metito in religione sustineri possiti ita tiadit aliis telatis Thomas Sancher I b. c. in Decal. cap. n.as .ctseqq. Qudd si de peccatis venialibus, quae ex paruitate materiae talia sunt, loquam ut . distinguendum est r alia enim inter se, de in ordine ad aliquem tertium, seu obiectum uniunt ut, alia veto non. Quae in aliquo tertio non unJuntur, qualia sunt iuramenta vera, sed indeliberata , hoc est , iudicio carentia, quantumuis multiplicentur, semper retinent eandem malitiam. At peccata, quae in aliquo terito uniuntur, ita acete. scit eorum malitia ex multiplicatione , ut peccatum, quod alias veniale solet, mortale si ob peccata venialia, quae iam facta supponit. Explico eonclus nem. Furari a Petro nummum regalem, committis peccatum veniale, repetis sultum aliquoties, sine dubio deuenies ad istum a quod vetὸ peccatum mot- tale si non quia ex veniatilius peccatis, mortale aliquod sit; sed quia illud peccatum latii, quod alias veniale solet, s alia latia facta non supponeret, fit mot- tale r quia illo suito complet ut damnum notabile, quod veth tale esse iudieatui 1 quod clarissimὸ eonstat . quando rem accentam retines ; pono enim quantitatem suffcientem ad peccatum motiale esse quatuor nummos argenteos; accepisti tres, si postea unum, vel duos accipias, quis dubitat te peccaturum mortaliter , cum duos aecipis ; squidem verE es acceptor, de possessor grauis quantitatis alienae : & idem est, etiam si de facto illos tres nummos argenteos non posside res, quia suscit te possidete obligationem illa testia tuendi, quia hae e est possessio in vittute. Ratio est,quia
materia piaecedentium peecato tum venialium, unitur moraliter eum materia i ius ultimi peccati: ac proinde hoe nito ultimo voluntatie amplectetis totam illam materiam ; siquidem intendis glauem quantitatem a Petro accipe te . graueque damnum illi inserte. Quocirca quoties obiecta peceatorum venialium vniri poliunt, Ee moralitet unum effeere , potecis peetando venialiter ad mortale peccatum peruenire. sic Vasqueet
s Ex his insero prim4, te comedentem saepius die te iunii . violate ieiunium ultima illa comestione, quae adnotabilem quantitatem peruenit ; quia illa vitima eomestio, etsi pet se sumpta, leuiter temperantiam laederet: at ut coniuncta aliis, de illas supponens, glauit et Iagit ; mota litet enim illis coniungitur . de quasi esset simul cum aliis facta, reputari debet. ita VasqueΣ --
ra cap. I. num.12. Secus dicendum, li diuerss ieiunii di bus patum aliquid comedas, vel propositum habeas parum aliquid singulis diebus comedendi, quia unum
ieiunium eum alio non eontinuatur, neque comestio
uno die sacta, eum alaetius diei eomestione. se supradicti Doctores. Neque propositum seri ut in omnes illas comestiones coniunctim sumptas, sed in omnes separatas, de si nautis diebus debitas, Ee prout debitae suisti quae cum solum snt debitae sub peccato veniali. nunquam est propos tum δe mortali. ita docet opti-
6 Innio serendὁ , s intemperantet cibum sumas, Ecvltima eomestione agnoscas tibi notabile damnum insciti e peccas mortaliter,quia iam amplectetis obiectum grauitet dissonum rationi; quod eis secunἡtim se graue non esset: at graue est redilitum ob multiplicem praeeedentem comestionem. se vasqueet, sanche E de Bonacina stipia. In seto tereid te laborantem smilitet die sesto aliquoties , etsi singulis vicibus parum tempus consumas, peccas motialiter, quando peruenis ad quantit tem notabilem . verbi gratia , duarum horarum : quia omnes illi labo tes mota litet uniuntur, de quasi in e dem tempore facti teputantur r siquidem vetum est
dieete te laborasse illo die festo vitta duas horas ; secus veto, s per quadrantem singulis sectis laboratest quia tune sicut festa diuersa sunt, ita de labores sunt diuers,
neque unum cum alio continuatur. sc Sanchez cap.
8 Insero quatto, non peccaturum motialiter , qui misdem die ieiunii in causa est, ut plures modi eum quid aceipiant. de in die festo pet breue spatium smilitet la-hotent : quia actiones euiuilibet personae cum actioribus alterius nullo modo continuatitur. sc Bonac. n. 26. Sancheet n. It .ct ra.
9 Insere quintis, quid dicendum si, si omittat pluia
rex dies recitate orationem Dominicam , vel date elee
mosynam paruam , quam singulis diebus dare pi misisti, an peeees motialii et 3 Et quidem s in hon rem illius diei , vel temedium alicuius neeessitatis si guli, diebus facta est nomisso, censeo te non peceaturum mortaliter, eis pluries omittas ; quia quaelibet omisso non continuatur moraliter cum alia, neue unum quid e siciunt ; secus vero dicendum , quano intentio voventis non determinat tempus , ut finiat obligationem , sed potius ut illam augeativi contingit in solutione debitorum , tempus enim praefigi tut debito soluendo, non ut extinguat debita, si de sacto non fiat solutio , sed ne ulterius prottahatur solutio a ae proinde adueniente termino , de debito non luto , magis debitor est : quando autem hoe modo recitatio , vel eleemosyna promittitur, nemini est dubium posse peruenire ad aliquem diem , in quo omis sio eleemosynae, vel recitatio si grauis, quia tune non solum omittitur eleemosyna, vel reeitatio illius die . sed recitatio, & eleemosyna omnium dierum praecedentium , quae debita tunc est , ae proinde est glauis de ita
Sed inquite, quando censebitur vovens annectere obligationem ad diem , quando non Respondeo, quoties aliquod motivum in singulis diebus telucet, quale solet relueete in tecitando quoti-ίia calculo virgineo, nullo modo censetur vovens in diem sequentem prorogare obligationem di de in votis persenatibus ita semper est intelligendum, Aum aliud non eonstat, ut bene dixit solus lib. . de , sit . quaes
104쪽
dieit rato contingere in votis pelsonalibus obligati nem factam pio vno die in sequentem prorogati r in votis autem resibus Aellius potest praesumi intentio prorogandi obligationem , eo quod videatur non solum aliendi teliriosum scistitium , sed etiam necessitatis alicuius temedium , quod semper habet eandem orpoit unitatem. Quapropin Medina t. a. quo. 88.aν1.4. d 4. Petius de Ledesma I.lom. summ.tractat. l o .cV. 3.atib. i. & multis telatis Garcia de bene'. 3. para. cap. I. Biam. I i. sentiunt sin votis realibus obligationem insequentem diem semper prorogati ; credo tamen septa lumi, dum aliter non constat: eonflatet autem. s in honorem virginis plomissa esset eleemosyna danda singuli, Sabbatis, vel in eius sestiuitatibus: non enim ad sequentes dies transiret . sed eodem modo iudicandum esset de tali eleemosyna , ac de ieiunio tune pi misso. io Maior disseultas est, an pecces mortalitet , si violes pluta vota eodem die , quotum quodlibet de re leui si, & omnia simul grauem materiam eonstituant Verbi gratia . promisisti Deo in honorem Virginis septies salutationem Angelicam recitare ; alio voto in honorem pallionis quinquies orationem Domini. cam , & alio voto alias Orationes in honorem ali cuius sancti , pecces ne motialiter , si omnia tae
Bona cina ἀψut. 3υest. pum3. s. mm. 29. existi in te peceaturum mortaliter, de idem tradit sancher lib. i. in Decalog cap. 4. m. s. non solum in votis . quae sunt eiusdem rationis , sed etiam in votis diuersis, ut si uno voto promisisti aliquas leues orationes tecitare, & alio eleemosynam , alio opus aliquod leuis charitatis. Mo uentur primo, quia omnia illa vota eiusdem rationis sunt i obligant enim sub materia religionis. Ergo violans illa , violat vittutem religionis glauiter. seeondo pet aecidens est omnes illas Orationes multiplici voto se Deo promissas , poterant enim unico voto promis sae esse. At si unico voto promissae fuissent, & Ae facto
omitterentur . peccatum foret mortale r ergo etiam
est mortale, quando multiplici voto suerint promissae. Consimo. Si Petro magnam pecuniae summam promis stes plomissonibus diuersis , quatum singulae
promissiones leuem maletiam continerent ἔ eodem modo pee cares omittendo pecuniae solutionem , ac si
uniea promIssione pecunia illa promissa si, quia per accidens est promissam esse unica, vel multipliei pro missione i ita smiliter in promissionibtis Deo tactis
videt ut dicendum . cum ad eius honotem , & cultum parum reserat. multiplici, vel unico actu omnes illas ot tiones promiscis esse.
ii Verum eis supradicta sententia plo habilis sit. rei hi probabilior videi ut opposta : nempe in supradicto
casu non esse peccatum mortale omissionein illo tum votorum : ita eolligitur ex Francise. SusteE Iib. s. is usto, e s s. num. ii ct a1. ubi assimal, si promisistisnstulis hori eleuare mentem ad Deum , vel quoties Missam audites , nihil leue ex illa Omittete , eis toto die non eleuates mentem ad Deum, & in pluribus Missi h leue quid omitteres. nunquam te peccaturum moti aliter ; fle reddit rationem . quia una materia cum alia non eolligatur ; secus vero si promisisses tecitate ossicium diuinum integre , & in prima omitteres Psaliamum, in tertia. de se in singulis horis , quia omnes illae horae unum osseium diurnum constituunt, fle omnes illae omissiones in unum adunantur. At in supradicto casu illa υota non uniuntur in aliquo tertio , sed quodlibet ex illis est separatum , & distininum. Ergo violatio unius non potest augete violationem alterius. Neque obstat illa vota uniri in vit tute teligionis r nam
etiams promisisses Dominicis sngulis Dominieam
orationem recitate, & multis diebus omittetes, non red de Canis Sum. Itiri Pars L
peccares; quia esto omnes illae recitationes aduersus religionis virtutem sint , quia tamen inter se non Uniuntur , ideo gri uiter virtus religionis non laeditur; sed omnia illa vota et si sint uno die implenda non tamen uniunt ut inter se, sed ita distincta suntae si quodlibet illorum quesibet distincto die praesta
dum esset. quod exinde probatur : quia quodlibet votum in specialem reueientiam , & honorem alicuius Samsti, vel myster ij diu ni fictum est, in quo aliud ν tum non conuenit. Ergo sunt inter se omnino disparata. Ergo non peccas mortaliter, esto omnia illa
i 2 Ad rationem contrariam sicile respondetur. Αὐmitto omnia illa vota uniri in virtute religionis, sed haec unio non sufficit, ut ex omissione illius grauiatas alterius accrescat : debebant enim intret se vota uniri. Ad seeundum te spondeo impossibile esse unico se mali voto promitri, esto unico actu cimnes illae orationes promitterentur ι est enim ille actus virtualiter multiplex. 3cdere moli 'plici, sicuti est, quando uni in eo actu promittis singubs Sabbatis recitare salutati nem Angelicam , quolibet enim Sabbato absoluit ut promissum illi is diei , neque ultra progreditur, neque
recitatio unius Sabbati cum reertatione alterius co iungitur e secus vero est in promissione pecuniae homini sacta , quae esim in eius utiliraiein cedat. omnes illae
pecuniae promissae in huiusmodi finem , qui est immediatus . adunantur, siue unica pro mont , siue multia
pliei promissae sint, sime unico die praestandae , sine multis diebus : at vero recitationes non uniuntur, cum
quaelibet cedat in honorem particularis Sancti . vel mysterii.
An peccatum veniale, vel opus indifferens mota tale reddatur ob scandalum ρ Certum est reddi mortale. si enim tuo dicto, vel saeto inducas ad peccatum
mortale, peccas mortaliter , quia particeps es peccati alterius r& ita docet D Thomas i 1. qu. vi. 88 art s. m. de ibi interpretes, Toletustiλι fuma 'Su rez 6.ram .m 3.ριν ι .H9ut. 18 feri. num. l . Thiam. Sanchea I. b. i in D ea caρ. c. m. t. vasqueΣ de scandalo, Α .art. 8 dub.2. - p. versie. vera autem. Qua autem ratione hoe contingat , de quibus modis scandalum mortale si . cum opuς sit taluom veniale, vel 1ndifferens , late dicemus tractat. de charitate, disput de scandalo.
ΡvNCTVM X. Am 5 ra complacentia, o delectatio de obiecto malo, quatae dicetur delectatio morosa abrique proposito exequendi illud, sit peccatum mortale.
105쪽
tium ; saepe enim lieita est delectilio de aliquo obiecto,
cuius tamen non est licitum desidetium: licitum enim
est complacete de ludo . qui fuit causa omissionis Misita. non tamen licet illud des detate , de licet displicete,&tra elati de auditione Missae sacta in Aie festo obta
borem annexum, non tamen licet aes aetate Missam non audite. Ratio est, quia Aesiderium . seu voluntas emcax alicuius obiecti tendit ad pcinendum obiectum cum omnibus suis circumstantiis. Et go ab obiecto talibus eircumstantiis vestito separati non potest malitia . neque etiam a voluntate separari poterat; accipit enim voluntas malitiam ab obiecto : at delectatio non
tendit ad ponendum obiectum, sed quasi supponit iam positum, illiidque seeundum se respicit, ac proinde Ω-cili negotio denudati potest a malitia: squidem neque dilecte, neque in directe in illam nitur , eum nihil ponat , ex qna malitia sequatur. E contra vero potest esse aliquod desiderium ab obiecto licito, euius tamen complaeentia non sit lieita , gesiderate enim potes copulam habete cum Maria, ea se quo sit tua legitimavxCr. neque tu sis aliquo vinculo impeditust at complacere in tali copula. non est ita cetium licere. Quae omissa probant desidetium . de voluntatem emeacem sumere suam bonitatem, & nisi ii iam ab obiecto di complacentiam autem ex consormitate , vel deformitate immediata eum virtute sie VasqueE 1 χ.ά. 'ut i I i. . b. Salas tract. t .
obiecti mali, malam non esse : nam cognoscete obiectum malum. malum non est. Ergo neque delectati de tali eogitatione nutum elle potest. Et confirmo. Deus cognoscit omnia mala.& peccata, & delectatur ae tali cognitione : non igitur potest esse ibi aliqua malitia 3 Tettia cellum est delectationem de aliquo mogo mirabili. &artificioso in obiectis prauis relucente non esse motialem. quia non est delectatio de obiecto malo, quatenus malum est, neque quatenus sungat inlitiam, sed potius qua enus ab illa piaescindit. Obiectum enim talis delectationis bonum quid est, scilicet dexteritas, ve
locitas ingenium. sortitudo, inopinatus euentus, & similia, quae licet prauis actionibus adiungantur , non tamen
fertur delectatio , ut illis sunt coniuncta . sed potius ut
ab illis praescindunt. Hac enim ratione eum videmus aliquem ex praecipitio cadere.& glauiter vulnerati, rideiate. S laetari solemus . non quidelia de malo illius, sed de modo quo cecidit. Item cum natiantur fraudes, furta, duella , aliaque similia delectiti solemus. quia imbibunt in se inustatum modum , dextetitatem notabilem. se
Aduetie supradicta intelligi per se loquendo nam
per accidens saepe est peccatum mortale,vel veniale, delectati de eogitatione , vel de aliquo alii scioso peccato. Erit namque peeratum veniale,si cogitatio sit vana , de Otiosa r erit mortale . s periculum adst eonsentiendi in aliquo mortali. sic relato D. Thom. Angel. sylvest. &
1 Sed inquires quomodo eognoseos. an delectatio excogitatione, vel ex aliquo artificio oriatur,an voto otia tur ex re mala cogitata3
Respondeo disseillimum esse cognitu. & petieulo .sssim um. Primo enim certum est,ut delectetis de cogitatione debete te necessarib aduertere cogitate , alias conuitieetis de te cogitata delectari, & non de cogitatione , quia voluntas sciti non potest in incognitum. Posto autem quod supra cogitationem reflexeris . non inde in set tui manifeste de sola cogitatione delectati; nam potes se de cogitatione . de de re cogitata delectari. Seeundum signum licὸt non euidens, elatius tamen sumit ut ex occasione unde oria est cogitatio : nam si ex h nesta oeeasione cogitas de obiecto prauo , vi quia audis eonsessiones. egis, studes, pia dicas, praesum etiadelectati Ae cogitatione , non de te cogitata, de licet in appetitu senstitio oriat ut delectatio , censeris ei non consentite r at si ex Occasione pratia, ut ex affectu turpi,& otioso , locutione inutili. lectione vana oratur: non leue indicium est ex te cogitata esse potius delectationem , quam de ipsa cogitatione. Tettium & mihi apertum indicium est ad cognoscendum. unde otiatur delectatio , attendere, an artificium in rebus piis relucensaeque te flelectet,ac in prauis,& inhonestis ; nam si cum honesta sint, fle si sint elegantiora, S subtiliora, non te ita delectant. Signum est non ex arti scio tantum, sed ex re cui est annexum attiscium , sumi delectationem:
hac ratione optime adueriit satas i. a. tract. 3. Lotia. s. θἱ1. 8.quo. . num. 6s. conuinci plurimos consentire
in delectatione terum turpium sub piaetextu attisciosi
eatminis,vel suauis muscae, qui tamen carmina elegantiora rei piae.& honestae audire, de legere recusam, vel saltim minori auiditate legunt, & audiunt, & quas minus lepida , Ze artificiosa sibi vident ut ; indicium sane
non leue tuae prauae assectionis. Secundo conuinei latenter delectatione earnis seriati , qui sequentius, de libentius loquuntur de Occultis artibus corpotis, de agi itudinibus , medicinis, vestius , & aliis ad eas pertinentibus, quatum memoria irrumpit in risum incompositos testes alicuius delectationis latentis. Tettio inquit Salas similis peceati argui, qui metaphoris rerum turpium gaudent, quasi artificios E l quantur , Ae qui facile multa detotqsent ad turpes sensus. & eelebrant minus inconsiletate dicta sub specie ostentandi acumen ingenii, & loquetitis impetitiam, qui politis gaudeat rebus turpibus cogitatis :& quam iauis haee saepe a mortali excusentur ex in aduertentia, aut ignorantia , aut quia obiectum non est adeo obse e num; mpo tamen ob delectationem soamalem rei turpis
mortalia sunt, quare omnino vitanda.
6 Quario certum est diactationem de obiecto sol maliter inalo etiam sub tatione delectabilis esse moria tale e loquimur de obiecto non venia litet malo, sed mortaliter, hoc est , de peccato mortali s nam delectatio de aspectu curioso neminae, de surto leui . de verbo otioso, veniale est in omni sententia , scut & ipse in obiectum.) Suppositum existima ita certum , ut nulla ratione stante sde gubitari possiti qui enim se iactater, vel delectatelut de fornicatione habita , se furto coinmisso, de ieiunio violato sue a sediue ab alio, voluntate sua amplectitur obiectum grauit et prohibitum. Ergo peccat mortaliter , & idem est, etiamsi de facto Dee
commisisset, nee commissurus esset, sed fugeret com mitti . & se de illo Aelectaretur , quia ram pet voluntatem amplectitui obiectum formaliter malum e patum enim refert esse obiectum verum , vel sctum , ut malitiam tribuat.Baslius de I .eon lib. I . ue matrim. cap. rc.
Ex quo fit s coniuges copulam maritalem habentes , se delectarem ut de eo puta sol ni eatia , mortaliter caturos , quia approbant obiectum mortaliter malum : contingit enim saepe coniux accedens ad uxorem,
eogitationem habete in alia semina , & in illius congressu. quas in praesenti delectari, nemini potest esse dubium tune peccate mortaliter: ita s1Iuest o ril.
106쪽
An delectari de obiecto materialiter malo, v.g. de coitu cum foemina, de comestione carnis die veneris, sit mortale.
Io In aliti μιενι ιι a Venera Leita est delectatio de obre
ar Si de opere ex aliquis cireumstantia malo delecteris,
ax De obiecto HisposasMopνohibita pοιιIrcse deletroia absque peccat . V Ptima negat ullani delectationem de obiecto materialiter malo, etiamsi sit in re venerea . esse mortalem , sed solum venialem i tribuitur Mattino de Magist. ιν et t. de temperantιa, quaest. Iuxuria, ad ira latius illam docet quo de pollutione, post probationem .
concitisonis.Coiduba tib i .quo 13.diab. I .f.igitur, nam reputat probabilem Medina I. I. quast. 4 art. 6. non auia det illam condemnate. Fundamentum huius s. ntentiae
est ; quia sere nullum est obieetiim . a quo separari malitia per apprehensionem non possit. Ergo de illo ut se at pithenici Aele istari potes absque peccato saliena
moltis unam licet virtus castitatis omnes motus, de deis lectationes circa tem veneream reprimat at non videtur sub mortali reprimete inesseaces , sed solum illas, quae essicaces sunt, & causa Operis. a Secunda praecedenti opposta assimat omnem de lectationem , de obiecto mortale. siue prohibito iure naturali, siue positivo in quacumque materia si, esse
instit.mora Lb. . p. s. quaest . fauet D. Thom. γ II. 48. ubi probat delectationem venereain de opete mortali , mortalem elle , quia moriale est eoniaimati per affectum peceato mortali. quae ratio aeque probat de obiecto contra castitatem , ac contra quamlibet aliam virtutem , & de prohibito tute naturali, vel postius. 3 Tettia,& eommunis sententia est, omnem delectationem morosam de opere mortali prohibito iure n tu tali mortalem esse , non item de prohibito iure post luci tradit D. Thom. i . r. Pest. γε ari. 8.ιn corp. ct ad s. squidem solum in prohibitis tui e naturali exemplum ponit. Lessius lib. .deiast. cap. 3.dus ri n. io's II s. Corduba Iob. 2. q. 3o. dtib. i. Sanche et alios te sciens ιι.
Ptiorem huiu sententiae patrem probant Doctores a quia a prohibitis tute naturali separati non potest malitia, quia sunt intrinsece mala r at a prohibitis tute postiuo optime potist separari ; siquidem ab illis sepa-tati potest prohibitio. quae facit, ut mala snt. Ergo bene potes de illis, non quatenus prohibita sunt , sed quatenus in se sunt delectabilia, delectati: s enim die Venetis videas aegrotum comedentem cat nem . N Ae tali comestione delecteris; delectatis, inquam, de comestione bona, & non mala ; squissem noli delectatis de come-sione violante legem. Vetum, ut distinctὸ procedamus , ptius decendum est de delectationibus in matella luxuriae, postea de reliquis. Dicendum ergo primo est in materia luxutiae tui. lam esse delectationem deliberath qua sitam m solutis
hominibus in re venetea de obiicto gladi. quae ex .uitate materiae excusetur a mortali. ita communis sententia, neque contraria ullam habet nobabilitat. m. V4sque et disput. io'. eap. 3. salas innumeros resticiastrae at 3.d ouι .6sti. .num 4s B situs de Leon tib io.
Ratio huius conclusionis est, quia delectatio de ob eacto venereo est eausa per se, & suapte natura coirus, veleollutionis, commouet enim appetitum sensitiuum, &spiritus vitales subseruientes generationi vocat. Eigo per se est mala, di prohibita. Oscula, adius es amplexus nulla honesta latione accepti peccata sunt, quia mi lium sunt, & eausa per se coitus, vel pollutionis.QtiAd vero haee delectatio mottalis sit . esto sit actus incis x ex eodem principio , probo; quia magis quam tactus, Oscula. vel amplexus appetitum delectat,niaiosique impetu, & emeaciori ad coitum vel pollutionem prom uet. & tato abest a tali geleetatione consensus in opus;
s Ex hoe Rodamento innit ut nemini soluto licere delectati de eopula sub eonditione cogitata, s est i lici ta : quia illa eognitio, & delectatio praesens est, & causa. Ee initium coitus piae sentis. ita sanctitet, B i illius de Leon .de Vasqueet sura. Limitat tamen Sanchea ram. 3.
petitus sensi tui, & non voluntatis, quia appetitus sei stilius serti non potest in obiectum conditione vestitum, seisieet sub conditione matrimonii, quia imaginatiua non potest reptae sentate appetitui obiectum vestitum aliqua conditione, sed absolui Ε, ideo inquit appetitum non posse setri in obiectu in licitum , sed in rabie ctum secundum se & cum copula in se mala sit hi l lutis , idera mala erit etalis delectatio . secu, Helectati , υci
luntatis r probat autem non posse raginat sis , in repraesentare appetitui obi. ctum sub conditioDe. qu: a m lepraesentatione obiecti conditionalis, est quidam talitus discursus. qui imaginatiuae cum biviis communi non est tribuendus: vi letur enim in tepraesentatione obiecti conditionalis asstreatis. & negatio, vi cum
107쪽
dieitur, si homo est animal est sens bilis: aequivalet enim huic, est animal , ergo sensibilis.
stimo enim delectationem voluntatis de copula sub conditione auferente eius malitiam, si fiat in solutis, malam esse : non quia ex parte obiecti mala st , sed quia de facto excitat appetitum . &commouet ag copulam praesentem , quae nullo modo solutis licita est: si enim callitas delectationem appetitus senstiui testen at in solutis, quare non Aebet teste nate delectationem v
luntatis ' Deinge salsum est appetitum non posse, scut& ψoluntatem Aelectati de obiecto sub aliqua conditione , imaginatiua enim reptae lentate potest obiectum vestitum aliqua conditione : nam ad hanc repraesentationem non tequititur dis eursus , asimatio, vel negatio, sed sola smplex apprehenso, qualis est in bruti si
h rutis enim saepe repta lentant ut cibi conuenientes, v stiti tamen aliqua conditione , quae illos assumendo re mouet, de vere comedeient illos. nis timor Domini castigantis adesset habent ergo appetitum sub conditione. sic Ioann Sittis ιν ei. 3.d θ.ssea. 28 .num. I 85.m fel . 3 .num. χω. Quod vero in voluntate detur, non solum gaudium, sed etiam delectatio, videtur necessarioasit mandum exemplo Christi, qui summum gaudium viso Deo habebat i imo gaudebat vehementer se pro redemptione mundi pati, de moti . non tamen de illa morte habebat delectationem . sed potius tristitiam, iuxta illud, tristia es an ma mea que ad mortem , quae tristitia non solum in appetitu . sed etiam in voluntate residebat. In quo autem digeram gaudium, de delectatio voluntatis, non est sactu e cplicatu. Dico ergo gaudium esse quandam complacentiam approbatiuam boni possessi . qua voluntas vult ita esse. ec complacet, ut ita sit ; tendit enim ad rem . prout est in se ; delectatiovcro non respicit rem , prout est in se, sed pio ut sbi est utilis , & conueniens, de de illa ut se delectatur: quates electatio ex gaudio sequi tui; at non semper gaudium insiti delectationem. Adde dissicillimo negotio distingui posse delectationem voluntatis a delectatione arpetitus i habent enim huiusmodi potentiae talem intra se annexionem, ut vix eotum actus distingui possint. vi
experientia constat. Secundo insem non esse licitam viduis delectatio nem iam voluntatis , quim appetitus sensti ut otiam excogitatione copulae habitae tempore martim Oiiij, neque sponsa de fututo delectati de eopula habenda tem. pote coniugii , quia talis Aelectatio non sumit suam bonitatem, vel malitiam ab obiecto, quod bonum quidem est , sed ex oppostione , quam de praesenti habet
cum virtute castitatis , eo quod de praesenti excitet, de commoueat spiritus subteruientes generationi, de pol- Iulionis, vel coitus praesentis initium st. & ita te et Sancher plutes tentens tib.9 ae matrim. . o. T. m. 4.
8 Sed obiicies. Eiusdem bonitatis de malitiae est operatio . 8e eius delectatio, teste Aristo t. communiter reiscepto lib. O. Ethicies. Dadfinis, ct cap. s sed operatio, quam delectatio habet pro obiecto , est licita. Ergo. Secundo delectati de copula, est copulam approbare, de de illa gaudete ; seg gaudium , Ac approbatio copulae licitae licita est. Ergo licita est talis delectatio. Terii coniugibus licitum est. delectari de copula tunc habita, quia delectani ut de obiecto bono, sed idem est obie ctum , eum vidui sunt. Ergo licet de eodem delectati:
Aiuersias enim temporum speciem moralein non variat, s in obiectis non si vatiatio. Quarto licitum est delectati de comestione earnis tempore quo licet, 3 eo celsone lationis a iudice iacta, de distributione pecuniae alienae, casu, quo eget propria. Ergo etiam etsi licitum delectati de copula di & ita tenet de sponss destituto Messina restiens vict. i. χ qao. .aran. b. s. de ibi Eumel . .dtib. Paludan. - .dist. 9 otian. 3.art. r. m. 9. de probabilem reputat Cor/ubatis. I. . 13.
a b is de de viduis docuit igem Medii a d b. 1 Palud
putat delectationes etiam appetitus senstitii de obiecto turpi sub conditione ausirente eius malitiam licitam esse, de hect. 19. loquens de sponsis de suturo, solum ut plo- habilius defendit non est e eis licitas tales delectationes, Ac feti. so. niam. Ioi. in viduis reputa probabilius posse delectari de eo pula habita. s verum retinenda est nostra sententia assimans d
lectationem veneream tam voluntatis , quam appetitus
sensi tui in personis solutis esse mortalem. Dixi, tam Voluntatis. quam appetitus sensi, uti quia delectatio v luntatis excitat delectationem appetitus propter sympathiam naturalem , neque valet distingui, quando delectatio est voluntatis solum)quando velo sit etiam adipetitus , ut bene probat Vasquc et disp. ias. c. 1 ct disp.
Ad ptimum dico eiusdem bonitatis , Ae inalitiae esse
delectationem eum operatione, quam causat, non eum operatione , quam habet pro Obiecto. Cum autem delectatio de eopula licita causet illicitam, quia causat eo pulam de praesenti, quae illicita est a ideo ipsa delectatio illicita est. Se eun/o te spondeo eiusdem bonitatis , vel malitia esse delectationem cum opere, quod habet pro obiecto: at obiectum delectationis non est copula pix- terita, quatenus praeterita, sed quatenus vi apprehen- sonis modo fit praesens, Ac quas modo sit exercita, Meum depaesenti illicita si, e6cit ut illicitam esse eius delectationem. Ad secundum nego delectati de eopula esse so a. liter eopulam approbare , aut de illa utcunque gaudeternam in omni sententia licitum viduae est, gaudete .quod debitum marito reddiderit. de cuilibet licitum est pa dete . quod coniuges sibi inuicem Aebitum reddant: quia hie actus totam suam bonitatem, & malitiam sumit per ordinem ad obiectum scuti actus des delii. de voluntatis e scacis r at delectatio in effrax cum non respiciat obiectum, ut praeteritum , neque ut futurum, sed abstrahat ab illo . eius malitia, de honitas non pexorginem ad obiectum, ex quo originem sumpsit, sed ex effectu, quem causat. desumenda est. Et sorte hoe est
rraei. i 3ώ θ.6sect. a 'Ine, ct ses. 3o num i M Cum dixerunt sponss de suturo non licete delectati de eopula sutura, neque viduis de copula praeterita apprehensa per imaginationem, ut praesenti, de nunc exercita ; secus vetA de illa, vi sutura vel praesenti. Ad tertium nesto coniugibus licitum esse delectatide copula tune habita, quia delectantur de obiecto bo no , sed quia delectationes non sunt eis tunc prohibitae: cum enim licita eis copula sit, Se lieita esse debet eausa illius. Ad quartum agmitto lieitas esse illas Aelectationes, quia non habent specialem deformitatem cum virtuternego tamen licere delectationem de eopula ob rationem saepe dictam. io Tettio inseri ut nullo modo tibi licere delectati de pollutione in socii ais habita . vel coitu stre peccaici
contingente r quia talis delectatio eausa est excitativa ollutionem coitus piaesentis , 5c ob eam causam pro ibet ut a castitate. ita Zumel plures resetens I. a. q. 7 .arrae. 8.a θ. .rib. 2 ct 4. Salas tract. 3 3. disp. 6 se l. 31.ntim. ris. Baslius de Leon Id. a . ea . I6.5.2.nam. II.
108쪽
At licitum est de illa pollutione gaudete ob effectum
iusse sequutum . de ob eandem causam desidetate , quia tune non est proprie delectatio de pollutione, sed de effectu inde sequato. Verbi gratia , licet desiderare, ut pollutio naturaliter contingat ob tentationes sedaniadas . de ob eundem effectum de illa gaudeter hae enim ratione Eeelesa gaudet de Adae peccato , cum dieli:
1 Quod dictum est de pollutione ob huiusmodi s
nem , dicengum est de homicidio, sornicatione, de aliis peceatis, licitam esse , inquam, delectationem non illo rum praecise , sed qua:enus fuerunt eausae alicuius boni
te non posse procurare pollutionem , homicidium, solis vicationem : ergo neque de illis contingentibus Ael clari , quia procurate pollutionem est esse eaulam illius at delectari de illa naturalitet contingente ob effectum relictum noti est esse causam illius. Ergo non est unde talis delectatio vitietur. Verum si loquam ut de deside
complisens, asstmet lieitum esse des derate illud, de quo est licitum gaudere. Et idem docet Lessius lib. .
cap. diab. t η .ntim. ios .ve bico quarto. At mihi videtur
id verum non esse ; licitum enim est gaudete, quod aliquis fuerit intei sectus non ex displicentia personae, sedcb haereditatem inde prouenientem: at in tei sectionem eius desidetate non .idetur licitum. liem nullo modo licet gesidetate, ut aliqui ne sarie copulentur, ad haben dos filios, quia lieti desideret finem bonum , des derat illum medio peccato : at posto iam peccato lieitum esse
videlut de illo. seeundum quod caulabit liberox gaude.re. Quale solum licebit des derate ob bonum sotin illud obiectum, qnod si e peeeato efferpotest, licebjt,
inquam, desidetate pollutionem daturaliter eontingeniatem , non voluntari8 enni ingentem mortem naturalem alicuius, ut a peceato eesset, vel rempublicam non retiabet. In omnium enim sententia tellum est nullo modo licere supradicta procurate r non enim quidquid licet desiderare, licet esse ete . quia alio modo tendit desiderium in obiectum , ae tendit operatio e des derare enim potest cletieus, ut lationes inici sciantur , non tamen potest illos intersieete , quia non gestitat interfici a se, sed ab alio e quae omnia notauit Sotus I . de νψ.qad i. a.
2 Quarto insertiat non esse licitum coniugibus ligatis voto castitatis delectati de eopula legitime habita, vel habenda; quia licet obiectum bonum st: at delectatio
na non est, eo quod aduersetur voto castitatis , quod prohibet omnem delectationem sensbilem veneream: se Basilius de Leon num. 11. Sancheet lib. 0 λ ma/νim. disput 44. num. 2 s. VasqueZ a sput. I1.n m. IG. Tempe tant tamen aliqui hane doctrinam, Coninchus disp. 34.
ge, qui votum eastitatis emist absque eonsensis alterius coniugis, de latione cuius non deobligatut a debiti ted ditione. Ni iune gelectatio non videtur prohibita siquidem absolute copula non est prohibita, cuius ipsa potest esse causa r at censeo cum sanehez. Coninchonum. ii s. de vasqueet stipra , talem gelectationem tibi esse Drohibitam ratione voti castitatis , quia ratione illius obligatus es abstinere ab omni earnali delectatione quantum est ex te . seu quae sile inruita alterius conis
iugis omitti potest : at talis delectatio omitti potest s- ne iniustitia coniugis. Ergo. Neque obstat illam delectationem initium esse posse copulae licitae . quia non prohibetur ratione copulae cuius initium esse potest. sed latione sui ob votum cassitatis. Adde initium esse non copulae licitae, sea illieitae r nam est initium copulae petitae a delectante , non eopulae redditae, ratione enim delectationis, ipse qui delectatur,eopulam petiti se Les
i , Sed quid si ex alio impedimento extrinseco cotula coniugalis illicita si, ut quia utetque, vel alter asis finitatem contraxerunt, vel prohibiti sunt copulari, vel ex copula damnum est sequendum proli, an tune licitast delectatio de copula Negat Baslius de Leon lib. I o .de matrim.cap. I 6. s. a. num. ra. quia delectatio tune initium est copulae illieitae. probabilius tamen existimo oppositum ; quia esto copula ex accidente illicita si, at pet se stella est. Ergo delectatio licita erit, cum delectatio non respiciat c pulam seeund sim quod ex eleumstantia vitiatur , sed seeundum quod de se habet. Et confirmo,s votum e sitatis fecisset eonius non absolutum, sed similatum.
sciliret non accedendi ad uxotem e certum est non pe caturum aduersus votum in delectatione morosa. Ergo delectatio morosa non sumit suam bonitatem, vel malitiam ex copula , quam de ptaesenti potest eaulare, attendendo ad citeumstantias exti insecas, sed de e puta , quam potest causare per se. Adde in impedimento agnitatis esse rem manifestam, eum ratione huius imis pedimenti solum alceatui coniux a debili petitione. Elgo non a delectatione illius. ita docet sanche et tib.9.
34 Maior dubitatio est . qnando eoniugi dubium est de valore matrimonii, de ratione diibii inteldicta est debiti petitio , an tunc licita sit deli ctatio a Videt ut lis cita e tum, quia copula eoniugi Aubitandi absolutὸ lieita est: tum quia delectatio non itiscit copulae petitionem, potius quam redditionem . sed est in f Eetens. Ergo ratione huius indissetentiae licita ei it talis delectatio. Er consimo. Tactus, qui ab uno coniuge in ubientia alterius habetetur, non est mortalis , ut gesenAit Sanchea ἀθώ/.ada 44. num. is. quia de se est indifferens ad copulari, licitam, vel illicitam . neque delectatio morosa copula cum coniuge ab lente, quia te seiri potest ad copulam coniugalem, licet actu non diligatur. Ergo sumiliter delectatio de copula a coniuge dubio excusabiat ut a mortali, quia ordinari potest ad copulam licitam, qualis est petita ab altero coniuge. a s Dicendum tamen existimo prohibitam esse talem Aelectationem r quia in solutis omnis delectatio carnaialis tam extrinseca, quam intrinseca prohibita est, eo quod aduersatur castitati cohibenti omnes has delectationes: sed qui dubius est de mattimonij valore, non habet ius peteipiendi has delectationes, nis in quantum necessat tum suetit ad seruandum ius illaesum ait tius partis bona sde eonirahentis r at ad consermandum ius alterius compatiis nunquam est necessarium coniugem Aubium se morosὰ cogitando delectati, scutneque se in absentia eoniugis tactibus prouocare. Ergo nullo modo talis delectatio est illi licita di di ita tenet Sanchezlib. s. de maιν. ἁ θ. M. n. 24. Coninchus ius
is Ad rationem oppositam respondeo, cum copula solii in licita si, casu quo petatur: at sublata tali petiti ne illi e ita sit, esset tui delectationem . quae non supponit, neque supponere potest, petitionem tempet illicitam esse r quia non habet conditionem quae illam pocst honestate. Ad eonfimationem,ets Nauat. saa,Co duba. 5e alii, quos tesert Saticheet L p. 4.num. a. de B situs de Leon tib. io rimarrim. cap. is utim. i I. existiment tactus, de delectationem appetitus sentientis in coniuge
109쪽
eoniuge absente mortalia e sse quia cum non possnt esse causa , fle principium lieiti coitus , eo quod sit impossibilis . sunt eausa , & principium eoitu, illiciti, vel
pollutionis. Nihilominus existimo tales delectationes, ct tactus absque peticulo pollutionis non esse peccata mortalia, eo quod ratione matrimonii omnes delectationes ea ales , quae ad copulam per se ordinantur, a mortali snt excusatae. Quod vero copula sit impossibilis, cum impossibilitas sit per accidens. non tollit quominus Aelectatio ad illam ordinet uti laeoque licita
m.& ita tenet Vasq. l. I. aissur. l 3. cap. I. Sarach. m. 3.
Coninch. d. p. 34 dtib. i .num .ii 3. At in coniuge dubitante de valote matrimonii, cum nullam causam habeat honessandi delectationes carnales , nisi ad petitionem compartis carentes dubitatione : nullo modo illi est licita talis delectatio, aut tactus.1ν Quod si coniux dubius non est de matrimonii
valore , neque aliquo impedimento voti, assinitatis, aut
sinuli, ligatus est 1 probabilius existimo licitum ei esse Aelectati de copula mali tali habita, vel habenda, ac si praesens esset, mogo absit peticulum pollutionis: quia omnes hae delectationes coniugibus sunt licitae , eoquδd principium, &dispositio sint copulae eoniugalis.
quae illis licita est. ita vasq. i. 2 dio ut . I s.cap. 2. Sancti. Lb s de mairim .d p. num. 3. Coninch n. I i 3. Neque redditur mortalis, etiam si inde consurgat membia pu-ὰendi alteratio, & commotio absque pollutionis periculo . quia haec omnia ad copulam maritalem de se otiadinant ut si tamen propter eorum delectationem adipetantur , erit culpa venialis, quia extrahitur a suo fine. sic va' mim. . Sanch. n. s. salas tract. 1 3.ἀθm. 6.ses. 3C. ntim. 1 6 Quod vero Salas ibi n m. aos. affrmat motiale elle , si coniuges se delectentur de copula maritali imaginaria. & ficta , mihi non probatur I quia parum refert copulam esse fictam, vel vetam, si deIeetitio absolute illis piohibita non est, & non sertur ad obiectum sotma litet malum , di ita tenet Sanch. ἁιθώι. .
18 Quinto inscitur qui ὁ dieengum si de delectatione in coitu aliotum & quidem s coitus aliorum malus st, & de illo se apprehenso delectetis, nemio i est dubium te peccare, quia placet tibi, & approbas obiectum
malum. At si eo itus aliorum a culpa excusetur,eo quὁgsuerit in amentia, Hetreta a put. 3i quaest. ι . existimat non esse mortale , quando abest periculum propriae libidinis . & iniurias prolis: quia amentibus, inquit, nulla est lex posita. 3c idem est de eorum eo itu delectati . aede lectati de coitu btu totum. Vettim s coitus aliorum
a culpa exculetur tib ignotantiam , somnum, aut eblietatem , existimat moriale esse de illo se apprehenso delectati ; quia hi peccantes lege adstringuntur . licet ab illa ob ignotantiam excusentur. Ergo delectati de illo rum coitu , est delectari de actu prohibito. Adde . hos
ignorantes non licet coniungere, nec consulere, ut coniungant ut . Ergo nec licet de illotum coniunctione d lectati. 9 Ego vero existimo de direnibus esse mortale. se Corduba lib. a. q. 3o sne. Salas tris i. i s. Hom. 6sM.3a.
tur , licet ab illa ob ebtietatem , vel amentiam fuerint excusiti. Ergo flete fati de illorum coitu per se . est de ectati de obiecto malo , I solum per aecidens exeu- satis a malitia. Ergo est mala deicentio. Confirmo. Ne
mini sicet amentem ad necem hominis illamare, neque ebrios inter se eoniungere, neque desiderare, ut tu. Uex ei te in prciserenda sententia , aut testes salsum te .stimonium dieant, ei iam ignoranter , quia mala illa, Se
peccata, a quibus amentes, Sebrii per ignotantiam exculantur, tibi ciunt voluntatia, & grata. Deinde in ve
. nete is est specialis ratio, quate de his obiectis nequeas delectari, quia delectationes de his obiectis non solum sunt prohibitae , quia ad obiecta prohibi a leseruntur,
sed etiam ratione sui. &Ob tepugnant iam . quam habent cuna castitate , excitam enim, S con mouent de se appetitum ad coitum. Ergo sue obiee una excuteruta malitia, siue non , Aelectatio de illo mala erit. Unde non solum delectatio de eoitu a malitia per accidens excusato mala est , sed etiam Aelectatio de eo itu iratrimoniali aliorum a quia talis deleetitio excitat in habente illum, fluxum seminis. Et licet aliquando non exeitet, hoe est per accidens . ex se habet excitare , aeptoinde 3 culpa excusari non potest, esto contra teneat Salis Iupra ntim. Ei f. tam de delectatione voluntatis.
quam appetitus senstitui, si uota inquit) est talis distincti . , o Vettim si de delestitione in aliis materiis a Vene te loquamur gicendum est primo licitam esse delictactionem de quolibet opere bono , siue a se . sue ab alio factum st. Probo ; quia obiectum bonum est , & nullum prauum affectum imouet. Ergo licet de illo det elati . scut des letate. ma latione licitum est te Ae leetiri ge suspenso latione , de inimicis iure vallatis. scomnes Doctores.
ai Di eo seeundd, si opus ex aliqua e reumstantia malum si, & de illo, vi est sub tali citcunmmia, delecteris, delemito peccaminota est . sicut S ipsum opus.
Ratio . meo iudicio, est euidens, quia dele elatio vel est approbatio obiecti . vel supponit illius approbationem, sed applobare obiectum malum. malum eli. Ergo de illo vi se delectati malum erit. Explico conclusonem. Ap prehendis te sanum comedete eatnes in Quadragielima , si de tali e mestione dele laris, proculdubio delectatis de obiecto formalitet malo; similitet s te iudicem fingis, & sub hae apprehensione eontemplaris vindicat i de inimico, quis dubitare potest te peceatinum; eum obiectum formaliter malum approbes. 1 a Dieo tertio, de quolibet obiecto iure post tuo prohibito potest absque mortali delectitio esse, dummodo
intellectus teptet sentet voluntati obiectum denudatum conditione vitiante, & voluntas, & appetitus in illud ut se repraesentatum sitatui. Haec eoncluso est communis, Lemus lib. .eap. dAb. i s. num II. ct sqq.
ctum , ut sic repraesentatum, non inuoluit malitiam. Eigo nequit illam selectationi tribuete : poste autem tale obiectum denudati per intellectum a conditione vitiante, aperium est , cum ab extrinseco habeat mali tiam , sicuti & prohibitionem. hae ratione tibi non est
mortale, si in Quadragesima delecteri, de esu carnis
absolutε, quia esus eat nis in se malus non est, neque in se inuoluit prohibitionem ; esset tamen mortale si delectatio esset de esu earnis in Quadrages ma facto , ita ut obiectum delectationis illam mei circunstantiam
Dices. sanὸ nullo modo licet velle in Quadragesma
comedete carnes, etiam si non velit illas comedete . quatenus sunt prohibit, . Ergo neque etiam licebit in Quadragesima de esu carnis delectati.
Respondeo negando consequentiam. Ratio disparitatis est , quia voluntas emeax tendit ad eaequendum opus , de cum ab opere se exercito separati non possit mastita , neque ἱ uoluntate essiraei separati potest : at delech viti cum operis executiua non sit, potest in opus denudatum a conditione vitiante serti, ae proinde mala
non esse, ut bene notauit Coninchus ά fpur. 34.2ub. ia,
Dico quatio, de obiecto iure naturali prohibito mala est deleet uio . quoties ab illo praestir di non potest malilia r at si λ illo obiecto in aliqua circunstantin
110쪽
acto separati potest malitia , non erit mortalis eius ge- lectatio. In priori patre huius conclusonis omnes eon ceniunt: nam tunc delectatio non habet, unde honestati possit, eum malum semper approbet. Qua ratione
nunquam potest esse lieita Aelectatio de idololatria, odio Dei, mendacio, infidelitate . de similibus, quia in nulla circumstantia haee licita esse possunt. Secunda pars paueis arridet, eo qu5d existiment a prohibitis i re naturali separati non posse malitiam . de prohibitio. nem. Vetum si recte expendatur, clara est: surtum enim licitum esse potest nee est tale graui vigenti, homicidium authotitate publica factum t si igitur quis delε-ctaretur de horum actuum substantia, non insiti ut delectaui de illis , quatenus mali sunt: siquidem , de mali, boni esse possunt, secundum diuersas circumstantias in quibus fiunt ; hac enim ratione, vi bene dicit Aetol latim allegandus, non peccat mortaliter . qui se dueem fingens in bello iniusto delectatur quo/ strenue pugnauerit. mirifice se defenderit . aliaque huiusmodi uerit operatus. Item ipsemet Thomas sanctio, qui
Ah. .es 2.num. II. assim auit, delectationem de prohibitis iure naturae semper esse malam , niam. s. nobiscum videtur consentite, squidem admittit non esse
culpam lethalem , si laicus se apprehendat Dcerdotem , & iurisdictionem habentem , delectetur in confessionibus audiendis. quia audite consessiones non est malum, nisi quatenus fit a non habente potestatem, quate dum non delectatui ge huiusmodi eonditionis adientia, non delectat ut de aliquo malo , se dicendum in duello, homiciAio, di smilibus. quae licita , de illicita esse possunt. ita tenet Basilius de Leon lib. a o. de ma
An delectatio , & desiderium obiecti mali sub
conditione auferente eius malitiam mortale peccatum sit. x Ex Patur qMasio.
P,obabile e Ii honestari posse.
l r, Esgetas eomedete carnes gie Veneris, oeci-I dere, mentiti, vindicate, idololaitate . si tibi sectent . & de illi, sub tali conditione apprehens s delectari . committisne peccatum, ac si conditionem non apposuisses. 1 si de prohibitis iure post tuo loquamur, recepta
omnium sententia est. te non peccare , si apponas conditionem excusantem a malitia . & sub ea obiectum velit . ut si velis in Quadragesima comedere Maes, easu quod Ecclesia petraitimet, stante enim Ecclesiae permis. sone talis comestio licita est. Ergo velle comestionem sub tali eonditione est Velle obiectum bonum nulla ex
, Quod si de ptohibitis iure naturae loquamur, distinguendum est. Aliqua enim sunt, a quibus separati potest malitia r alia a quibus malitia est inseparabilis. plicitis genetis sunt, eoitus, homicidium , sultum, insa marici , quae stante aliqua eonditione licita sunt, coitus enim licitu est , s eum uxore pioptia fiat, homicidium,s authotitate publica, surtum, si vigente necessitate,
infamatio . s honesta causa intercessat. Alia sunt. a quibus malitia separati non potest . quia nullus easus dabilia est , in quibus haec liceant, ut mendacium , sornicatio , vindicta, idololattia. odium Dei ,& smilia. si voluntas seri ut in ptioris genetis obiecta sub conditione auferente eius mal tiam, existimo peccatum mor tale non esse, quia Ditiat in obiectum denudatum a m litia hae enim rationem non peccat m Italiter religi insus . qui velit ducere uxorem, casu quolibet estet a v to . de occidete latrones easu , quo iudex esset, de alienum accipere necessitate urgente. sic Caietanus in sum
reserens lib. i.in Decalog.cap a. num I Se alii Doctotes statim referendi. Quod si voluntas seri ut in posteriotis genetis obiecta , quae in nullo euentu licita esse possum. a mimat Thomas Sanchez ntim. 13. Baslius de
Leon stiris. Azot rom. I. Uitur. morialium, lib. . cap. 6.quo. io . te pecccare mortalitet, quomodocumque ea
velis, etiain si ea velis sub conditione , s tibi licerem, vel si non essent mala , vel prohibia. Nam cum impossibi. lis sit talis conditio, pio non adiecta debet habeti . ex texi .an cap .lin.de conditionis. appositi. at s conditio non esset apposta, sed absolute in talia obiecta motus suis ses, nemini est dubium te peccaturum grauitet. Ergo etiam si conditionem apposuetis. Secundo eum dicis te velle mendacium , s esset lieitum. eonvincetis des-detate licitum ess e mendacium. Ergo desidetas, ut naturae retum mutentur , & iure naturae vetita liceant.
Et go peccas. Tettid nemini esse potest dubium . hune actum esse eulpam lethalem, si esset lieitum, destruetem
Deum, eum tamen condulo lationem malitiae auferte videatur.
Nihilominus existimo satis plobabile non esse pee-eatum mortale haec obiecta initio es mala desidetate, vel dε illis delectati. sub eonditione , s licita essent, vel si Dei osscd si non essent; sic tenet expresse vasquee
Probo prim ὁ , qoia se desiderans illa ob ecta . non absolute. re essieaeiter illa des derat, cum videat elle impossibilia , solum enim ostendit piopensonem suae
voluntatis in tale ob ectum ; quando enim dieit semendacium commissurum , Miceret, scit nec esse, neque posse esse licitum mendacium. Elgo non habet voluntatem eommittendi mendacium qi cum hac enim voluntate mentiendi , si liceret, stat optime voluntas nunquam mentiendi, quia non est licitum. Ergo solum illa voluntas est, quaedam voluntas inessicax, seu, ut melius dicam, est qilaedam propens cinis in obiectum fgnis eatio : at quando ita est , ipsemet Thomas sanis
chea num. as. assirmat malam non esse. Ergo nunquam
est mala talis voluntas. secundo, qui vult mentiri. casu quo liceret, non vult obiectum paruum , siquidem metigacium licitum malum non est . de lieci nunquam possit esse licitum menda eium , line non obest quo mitius voluntas in illud sub ea conditione setatur; in apprehensone enim , de affecto mendacium lietatum est.
s Neque obstant rationes eontrariae. Admitto enim conditionem impossibilem in alatrimoni j eontiactusniore ipsius pro non adiecta habeti : at non in aliis eontractibus, ex g.si ιNupb tu, Insisti .ri inti irib Lpulas ct i impossibilia, .ls. de verboriam Osistas. ct . non solum. 3o. θ . de a momb. ct obligas. Ex quibus legibus constat apponentem conditionem impossibilem non habere voluntatem contrahendi , sed potius litia