장음표시 사용
111쪽
Ad seeundum nego volentem mentiti , casu quo liceret , velle ut licitum sit mendacium . quia circa bonitatem , vel malitiam mendacii non set tur eius volun tas . sed negat tu E se habet: sicuti si voluntatem habetes oecidendi latrones. si iudex esses, non insitivi te habete voluntatem assumendi ossicium iudicis. Neque teligiosus, qui diceret: Si solutus essem a voto, ducerem uxorem et infert ut habere voluntatem se a votis libetandi,
sed solum dieit . quid in illo statu Aeetet. sbique gia.
tum solet. Elgo ex tali voluntate non infert ut velle, Ut rerum natutae mutentur. secundo respondeo eonis
cedendo te velle, ut illa omnia essent lieita. Ae naturaeterum mutentur ; sed quia non vis illud eis caciter, sed inesseaeiret, & pet simplicem affectum . de ob finem bonum, non est cui peccati mortalis talis affectus damnandus sit, ut bene dixerunt Vasq. 8c salas supra. Ad tertium respondeo illam voluntatem, s esset licitum , destruerem Deum mortalem esse non ex sor- mali obiecto . quod tespicit, sed quia videtur effectus esse alterius voluntatis Deum odio habentia j qui enim serio id diceret . manifestὰ conuincetet ut Deum sibi displicere, &ex displicentia ipsus esset mortale ; non ex obiecto. pro maiori intelligentia supra dictae doctiinae ad Vetto aliquos esse easus, in quibus a mortali aliqui se existimam excusatos ob conditionem appostam, elimiainen non fiat. eo quod conditio illa non tollat malitiam inteme. Si enim dicas, vindicaret, fornicarer, aut aliud malum facerem, si infernus non esset, vel si non essem sacerdos, religiosus, lec. sine dubio peceas, quia esso, vel non esse infernum , esse . vel non esse sacerdotem . non tollit malitiam vindictae , somnicationis, &aliorum peccatorum . tolleret tamen aliquam circum- sunt iam i vi s diceres, si non essem religiosus, forniearet, & constitueret peccatum solum contra temperanis iam . non contra votum, ut benὰ notauit Bonaei n. da
qui nam a v. aduertit. cum aliquis dieit, s hoc mihi alio tempore aeeideret, vindicarer. esse peceatum, s potentiare exequendi vindictam desdetat: at si solum enuntiatiue proserat, enuntiandi inquam. quid tu ne siciendum suisse existimat. culpa vacat. Nunquam tamen est peccatum velle relinquere peccatum ob timorem inferni . vel ob amissionem honoris , ob quemcunque enim finem peccatum telinquatur, peccatum non est.
An delectatio morosa de turpi obiecto habeat omnes species, quas haberct desiderium illius . .
Explicamur quastio , ct dictarasur, in quo sita es
lis .st oeciem habet adultery .sem si vi raptita ciam
1 onstat primo Mes/erantem Arnieari eum so ista contra temperantiam peccare; seu nupta. addere iniustitiam ob adulterium; si eum religiosa , vel voto eastitatis ligata, peccare eontra religionem . si eum consanguineis, mecate contra pietatem, quantumuis vellet non esse eoniugatam. religiosam . vel consanguianeam, quia desiderium peccati tendit ad exequendum peccatum, & eum 2 peeeato illo separati noti possintillae circumstantiae , necessari3 illatum malitiam habete debet de fidelium, seu voluntas essea x.
Dissicultas autem est, an ctiain illas habere dorat eselectatio: siqvigem delectatio non tendit ad executionem opeiis, sed potius ipsum opus, quasi exeicilium supponit, & in illo delechatur. 1 Ei quidem s delectatio si de copula habita , vel
habenda cum coniugata . quatenus coniugma est : ita ut obiectum tuae delectationis non solum si copulaeum illatiae mina, quam cognoscis coniugatam. sed in puta illa coniugata, taliter q Ha esse coniugatam te delectet, nemini esse potest gubium talem delectatici ianem non solum comta temperentiam , sed etiam contra iustitiam esse i squidem iniustitia tibi placet. Aenata est.& tradiderunt Aetol. Vasq. Ac Salas insta alle gandi. At vero , vel nunquam hoc contingi, quia so2minam esse eoniugatam . vel alio impedimento ligatam , patum delectationi deseruit, imo potius temperat delectationem , non illam excitat. Ergo cum de illius concubitu delectati, non delectatis de illo , quatenus est concubitus coniugatae, vel teligiosae, sed ab omnia' bus his citcunstantiis praescindis. posse autem delectationem ab omnibus his circunstantiis praescindere, videt ut manifestum t scemina enim illa esse poterat taeconiugio, vel voto eastitatis. Ergo bene potest apprehendi, quin applehendatui affecta coniugio , vel voto castitatis esto alia eognitione cognoscatur affectam esse coniugio , vel voto eastitatis. 9 Ergo apprehendete potes copulam cum illa, ut se apprehensa. Ergo si delectetis in tali copula. non delectaris in copula a duuietina , vel sacrilega r quia copula illa prout est in tua appli hensione ab omnibus hi, malis piaescindit. Elgo delectatio de copula cum eoniugata, religiosa, vel eon- sanguinea, eiusdem esse potest speciei, nisi fot maliter delectatio sat de illis, quatenus tales sunt, ita tenet. &latὸ plobat Ua'. t. a..i vir. t i I. cap. 2. Azot lib. 4 in M.
3 Sed obii eles , cum delectatis de obiecto praU , v. g. de copula habita cum coniugata , copula evira coniugata tibi placet, & grata est. Ergo tibi grata est copula adulterina , quia ab illa eopula cum coniugata separati non potest adulterii malitia. Respondeo, s per approbationem voluntatis tibi plateat topula cum coniugata, certum est , malitiam: dulterii talem approbationem habete ; illa enim voluntas est voluntas opetis : at s pet delectatio em tibi placeat, non est necessarium, quod tibi placeat eopulacum eoniugata , quatenus eum coniugata est, susticit,s placeat illa copula, quae cum coniugata est facta. quatenus est cum sex mina pulchra, di a te amata ; sat enim optime non posse ab aliquo opere separati plures malitias , de in delectatione illius opetis omnino separari. Exemplis probat Coninctius, Lemus, de Salassi is , s in loco sacro malὰ tractet ut tuus inimi eus , de tamen de illius calamitate delectetis absque eonsdetatione loci sicli r talis delectatio malitiam sacrilegia non habet, et .s opus exiereum saetilesum suetit. Item augia vetba facetiae; sed contumeliosa , impura, detractoria , delectati Ae illis potes, non quatenus contumeliam causant, sed quatenus risum excitant, item noriquatenus dei ractoria, sed quatenus imputa. Ergo mori est necessatium delectationem integrὸ obiecto conso mari . de omnem eius malitiam in se ieeipere. sed poteris solum ex parte turpitudinem ab ilici aecipere. 4 Aduertendum tamen est, s delectatio contingat geeopula sodomitica, vel bestiali, necessatio satendum esse , quia omnino sunt distincta a copula sol nicaria, Ee specialem cum virtute castitatis oppostionem habentis ue
112쪽
sue hete opposito illis proueniat a tnt pitudine obiectomim qua' respiciunt , sue a se ipsis pet ordinem ad obiecta. se Vasque et e p. a. Lessius num. Iaa. Salas
Secund4 aduertendum est, s delectatio fiat ab habente votum eastitatis, esse non solum conita temperantiam . sed etiam contra votum . quia votum omnes, delectationes carnales exeludit. Solum est disse ultas, i an delectatici eoniugis cum scemina aliena habeat non solum malitiam eonita castitatem, seg etiam contra- iustitiam 3 Assimat Bonacina que r. 4. punii. 8. ae ma
trimonium non solum corpus, sed etiam affectus alteri coniugi obligauit. Ergo si in alteram a coniuge inclinat, iniuriam irrogat. Haec tamen ratio non caret Aisseultate . supposita nostia sententia assirmante A lectationem non accipere malitiam omnem obiecti, sed quatenus ab intellectu voluntati repraesentatur.
Cum autem a circumstantia eoniugii possit intellectus praescindete . de se ipsum quasi solutum considerate ; non videtur circumstantiam coniugii. poste malitiam tali delectationi tribuere. Ad autem pet coniugium non se eoniuges obligauerint ab his delecta tionibus abstinete , scuti obligantui voventes castitatem; inde probatur , quia hae delectitiones sunt petia incognitae alteri coniugi. Ergo non potest ratione illarum iniuriam pati, neque ob illas priuatur copuist, sibi debita. Eigo non sunt contra iustitiam , sed solum contra temperantiam , quod dubitando dictu in sit.
An delectatio appetitus sensitivi cum commotione corporis peccatum sit mortale, si voluntas in talem delcctationem
expresse non consentiat.1 ma ratione in his motibin consentire possit, G de quo
ν Visid si ob causam honesum non reprimis. x Vplieitet voluntas io huiusmodi motibus eon- sentire potest. Primo explessὸ appetendo illos & in illis se delectando. de de hae voluntate nemini est
dubium esse peccatum mortale. Secundo consentire potest tacit ἡ de virtualitet, quatenus non reprimit, neque coercet, eum possit. Et de hac secunda volun tale est controuersia , an sussciat. vi motus appetitus senstiui snt peccata mortalia. etiam , quando abis est peticulum pollutionis, vel alterius eo sensus mor talis. a1 pii ma sententia assimat. se Aetor rom. ib. . cap. s. quas . s.ct es. M.quest. s. Petrus de Ledesma 1.paridis M.
reserunt pro se D. Thom. Bonavent. Alens Richaid. de alios sed immetito. ut recte expendit Salas I. 1. Irat .r3.άθ. 6 sea. 3.in prisc.nωm. 24. O as. Probaal potest piimo, quia voluntas tenetur regere appetitum , se omnes alias potentias , ne rationi pu-Hia. de cis ro Susis. Atiri Pina Lgnent , ideo enim eonstituta est domina, de tegina potentiatum. Ergo si cum appetitus, aliaeque in seriotes potentiae oppugnant rationem , voluntas non se opponit , de appetitum reprimit . obligationi non satisfacit. Ergo peccat : di cum si materia grauis, excusari non potest a mortali. Secundo, si voluntas in huiusmodi motus expresse consentiat , Omnes assi: mant, peccare mortaliter. Ergo etiam peccabit . s viti ualiter consentiat, tacitus enim, de expielsus consensus pro eodem reputantur, ex I.de quibu/, in sine, f. d. tigi
loco ab exa, o ad riacitum. Confirmo . quia vix distina gui potest . an voluntas se negat me habeat, an expresse consenserit: nam eum appetitus secum trahat voluntatem , diis cile erit decernete . consentiente appetitu voluntatem non consentire. Tettio, si aliquis huiusmodi motus per tactus, dia amplexus in te excitaret, obligatus esses sub mortali illum reprimete. Ergo etiam cum a natura excitantur, cum eodem modo ad seminationem prouocent. Neque valet dicere te esse obliga tum repellere huiusmodi tactus , ne peccato alietius consentias: nam etiams alter non peccatet, eo quod ebrius, aut amens esset. teneretis illum a te repellete,
neque tales tactus permittere q. quia talis irritatio a quocumque proueniat, eastitati obstat. Quarto , velle hos motus, de delectationes inde consurgentes, ideo est mortale, quia hae delectationes initium sunt, de causa proxima pollutionis, vel coitus, sed sue apponat ut
express3, siue tantum interpretatiue . eodem modo sunt initium , de causa pollutionis, vel coitus. Ergo eodem modo erunt peccata , cum consensus interpretatiuus vetus consensus sit. Quinto, ii voluntati lieet hos tu pes motus non reprimete , sed illo tum delectationem recipere, contenta etit tali delectitione, de de matri moniali copula non curabit. Obstabit ergo talis licentia snt matrimonii.
3 Nihilominus eis supradicta sententia valde proba
bili, si i probabiliot mihi vidu ut non peccare mortaliter voluntatem qua non reprimit hos turpes motus,
sed mete negative se citra illos habet, dummodo ali sit
petieulum pollutionis, aut ulterioris grauis consensus tenet hane sententiam Caietan. I a quast. 74 ara. 3. σια
lib. .eap. 18 &alii plures. quos refert Salas traiiar. i s. dispus. 6sil. 3. niam. 1s. Et sic/t ipse noluerit suam iren tem declarare, satis insinuauit esse pro hac sententia , velegenti patebit. Probabilissimam esse assim at Thom,sSancher lib. 3 de mamm .dij, unum .as.s' lib. I in 'Deis calu .cap. a. num. I 3. vhi hanc reputat probabiliorem in
rigore metaphysico , praetice tamen aliam dicit esse
Praeeipua ratio, quae me mouet, est . quia huiusmodi motus a natura proueniunt, ita ut omnes coercerest i impossibile , aliquos disse illimum. Non est igitur
credendum de diuina bonitate salutem sternam hominum his periculis exposuissa ; esset enim salus aeterisna cuiust bet hominis non leui peliculo exposta , si eum a natura sit in malum procliuis, archatus sit non solum non admittere hos motus, sed etiam illos repti mete , 3e eo ocete. Item s obligatus esset homo hos olus reptimere , elim possit, obligatetur sanh media apponere non disseilia ad reptimendum. Ergo si videat hos motus consurgere, eo quod in lecto tali. vel tali modo decumbit . tenebitur a tali cubitu abstinere. imo surge ie. de se aliqua litet vel betate . quod certὸ est durissimum, de pauci admittunt. Deinde pectabit moris taliter . s non euitat causas, ex quibus cognoscit huius modi motus prauos insurgere e nam si postquam exeitati sunt, tenetur illos reprimere, a sortiori tenebitur
113쪽
impedire pe excitentur a tenebitur ergo sub mortalisce ininam non alloqui , nec videret, aliaque si nulla mittere , quae in omnium sententia vel bona s unt , vel solum venialia.
4 Denique argumenta contrariae sententiae non uria gent.
Ad primum Alco, voluntatem obligatam esse sub
mortali regete appetitum , ne ita cum ratione pugnit, ut ex eius pugna ipsa consentiat: at impedite quamlibet pugnam, non videt ut obligata voluntas saltem sub
Ad secundum admitto gratis in eontractibus idem esse iudicium taciti . & expiessi proptet praesumptum
consensum : at in peccatis nequaquam nunquam enim
tibi lieet aliorum peccata velle: licet tamen illa non impedite , & Deus peccata permittit, non tamen illa vult. Quare si recte expendat ut hie consensus tacitus, qui solum est permissio, non debet diei propriὸ consensus voluntatis, sum voluntas, quantum est de se, illos non velit, & in tali appetitus delectatione displiceat. Alias diceretnt Deus tacite velle nostra peccata,& viti ualitet in illis consentite , siquidem illa permittit potens cohibete, quo nihil absurdius. Ad consima tionem , dissicile quidem est discernere voluntatem
non consentire , consentiente appetitu e at expetientia constat ita contingete, praecipue cum in voluntate adest displieentia sol malis de tali delectatione, quae Aisplicentia essea citet detinet voluntatem, ne consentiat , esto inessicax si ad plauos illos motus reprimendos.
Ad tertium concedo obligatum te esse sub mortalit repellere excitantem turpes motus: at non obligari eo, in dem modo, quando a natura excitant ut, esse enim ex
citatos a natura, diminuit obligationem , scut in pollutione contingit, quae permitti potest suete, quando a natura prouenit: at s alius in te excitaret, Omnino debebat illam repellere. Ad quatium concedo velle hos turpes motus, illos. que procurare, esse peccatum mortale, quia initium sunt, & causa pollutionis. Nego tamen inde insciti it Ios permittete esse mortale a quia aliud est velle eausam pollutionis, aliud permittete illam. Qui enim permittit causam pollutionis 1 natura prouenientem , non dicitur illius causa r at qui illam vult. eausa illius est. Adde si praeuideat ut sutura pollutio, etiamsi non prae-
uideatur illius consensus , eommunitet Doctores sateniat ut teneri tunc voluntatem tes stete . nec posse solum negative se habete , quia tenelut causas notabiliter ad pollutionem inquentes auet tete , s commode possit si Saneheet supra lib. s. de matrim. disput. s. num. 2 s. oin Decal.ι b. i. p. an. I 4. Salas i. 2. ι A. a 3. disp. 6.s 3. I s. um. ial sne esses.s. num. .sne, quamuis diss-
Ad quintum nego talem pet missionem obstate grauiter fini matrimonii, cum enim voluntas fion possit horum motuum delectationem procurate, vel in illa gaudete , sed ad summum illam pati, cum acciderit,
non potest periculum elle, quδd his delectationibus
1 E, dictis oritur non leuis disieultas. an sit peccatum veniale hos motus non reprimere, cum possis Ratio disseisi talis est. Nam si est peccatum veniale non reprimete hos motus, ideo est, quia est obligatio reprimen i , de catentia illius repressionis aguersatue alicui praecepto: at nullum praeceptum esse videt ut cui aguet fetui : nam illud praeceptum, non concupisces, non de appetitus concupiscentia, ubi non est libertas , sed Ee concupiscentia voluntatis . laium est. Ergo dum ipsa voluntas non concupiscit hos motus. nullum peceatum esse potest. Deinde si adiit praeceptum reprime di hos motus, cum haec sit materia grauis, obligatio erit sub mottali. Ergo vel dicendum est nullum esse meeta tum hos motus non reprimere, vel essetnociale. Dera i-que non reprimere hos motus, ideo esse potest pecca tum veniale, quia ips excitant , & mouent ad pollutionem , cuius causas debes auertere , s commode possis Ergo haec talio probat non esse peccatum veniale se a
mortale. mia non auertere causas in materia luxuria: notabiliter influentes in pollutionem , mortale cst, Hexpendit Sancheet Iib.9 de matrim. da tit. A s. num. as . Confit mo, pollutio praevisa, & non intenta, in tantiam
est peccatum , in quantum est peceatum causa illius, sciaquando ex huiusmodi delectationis appetitu piae uidet ut pollutio , delectatio appetitus peccatu in incit inlcest. Ergo etiam erit motiale , quando non prauidet Dr. Probo consequentiam, quia causa pollutionis esse mor tale, vel non esse, non prouenit ex effectu sequuto, seclex eo quod ipsa per se talem cinctum habeat. Ergo vel dicendum est nullum esse peccat uni hos motus non reprimere, etiam stante polluti otiis periculo , vel sem-Wr esse peccatum mortale. Quapropter plures Doctores asserentes hane delectationein mortalem csse, non tam de perieulo pollutionis, quam de periculo conserisu, in ipsam sunt locuti : quocirca Alensis, Bonavent.& alii, quos refert satas i. a. traci. I s. duput. c. sed . 3.eirca finem, κωm. c. sentiunt nullum esse peceatum has delectationes permittere , si ab st perieulum consensuq . N Eutesse docet Ioan . Sanche E in fleti.δθ. 2 i. m. 3. 6 velum timnino tetinenda est communis sententia. quam docet sala, supraseli. s. num. 3 o. e, Oseia. s. in prine. ubi plures tenti Thomas Sanche et in meaLib. I.
cap. a. m. 3 ne, di omnes communiter . permittere,
inquam, hos turpes motus , & delectationem appetitus absque aliqua causa honesta, esse peccatum veniale, quia de se sunt inordinati. & ad eopulam incitant. At a copula prohibitus es abstinere : ergo etiam prohibitus es abstinere ab iis motibus, sub graui culpa . ne illos uelis i sub leui, ne illos petmittas. Nee mitum est hos diutisos modos consentiendi , non eadem grauitate eulpae plohiberi , sicuti non eadem grauitate culpae prohibetur res stere tepidὸ tentationi , ae illam velle. Ex his patet ad primam di secundam lationem dubitandi. Ad ultimam dico te obligatum esse auet tete causas per se ad pollutionem notabiliter insuentes, quando commode potes; obli statis, inquam , sub mot-
tali , s tibi voluntatiae surt ; sub veniali, si a natura snt appositae , vel f intelligam ut probabiliter pollutionem causaturae. Vnde cum Doctores dicunt causam Aare pollutioni , absque ulla necessitate moi tale esse,
etiams pollutio non sequatur . s causa per se reseitur ad pollutionem , optimὸ dicunt: at qui petiuituit huiusmodi motus, non dat causam per se pollutioni, sed
permittit eausam a natura datam hae e autem permisso non videtur sub graui culpa prohibita , quando pol lutio non intelligitur proueni uta : suscit, s tunc subveniali intelligat ut piohibita. Notandum item est , s ob causam necessaliam, vel
utilem tibi, aut alteii non teptimis huiusmodi motus, quales sunt, audire consessiones , legere, studere, locutio urbana cum foemina, equitatio, timor inciden-δi in turpiores delectatione' vel vrgentius tentandi, nullum peceatum commitiise etiams adst periculum pollutionis, modo absit periculum coli sensus, quia tunc
114쪽
PvNcτυM XI. Qua ratione pecces, si te iactes, aut iactari permittas de peccato de donis Naturalibus, & de
virtutibus et Iactantia de peccato, pecearum est. a Sari dexteratasa, isti. Deriretim κρύ. ias oris. ILque Lentes intelligam, a peccato mονι ali excusari potes.s Si alias. re de pereata latiavi, o laudes aeceptas, mον rariter pecca .
s An iactantia in peccatviis eandem habear maritiam, eipsum peccatum. 6 Iuctaκ ia immodreata in donis n. tiralom per se ea
ν Aliquando est moriati , ut si in damnum teriis vergat. S suarere ab hominum astimationem , cto riam in
sinate aliquando lices.s Humanas laudes propteν se sp tere illitatum est. 1 o Sia quid sis gloriam humanam eapιandam fueras
a C Ine eontrouersa est, iactantiam de peccato peccatum esse, quia laetintia& est complacentia in peeeato , de ex illo laudem quaelit. unde si peceatum suetit mortale, mortalis erit iactantia , si veniale, veni tis. Neque refert, sitne peceatum vetum, vel salsum, de quo te iactas, quia iactantia eadem ess e potest, sue me catum verum in , sue salsum, se omnes Doctores eum
sed quid s non tibi placeat peccatum , imo potius illiud Aetestetis at ne eondemnetis ab aliis, neve ex probrem . te iactas de peceatis commissis, vel shgis commisisse. Respondeo in iactantia de peceato communiter duo pliciter peccari, primδ pet complaeentiam, & gaudium de peccato, de quo te iactas. Secundo pet extollentiam
prauam, de elationem in orginatam. Si in peccato, de quo te iactas. non complaceas. excusaris a peccato eo m-
placentia'. & delemtionis illius t at non excusatis armcato elationis. seu inanis gloriae,quae consistit in quaerenda laude, de honore ex peceatis. se D. Thom. supra
a Vettim si in peccato narrato non complaceas, ne que ratione illius laudem quaeras, sed solum te iactes, de ingenio, dextetitate, vitilitate in eommittendo, asst.
non esse mortale casu, quo audientes intelligant te neque complacete in peccato , neque laudari de illo , sed solὰm de modo, qui in committendo adsuit: nam s id non intelligunt. peccas inanis gloriae peccato, siquissem opere saltem externo exultas in rebus pessimis. Et
ita praesumengum est contingere, quoties tuus animus in contrarium manifestὸ non declaratur, sumitur enim praesumptio ex communiter contingentibus, ex l. nam
ad . -ὰe legib. Negati item non potest talem narrationem perieulosissimam esse. 3 Quod si alius te de me raro iactet, te laudes accepies, illlsque congaudeas , elatum est te peccare mortaliter . vi bene dixit Nauari. 3e Sanche et finis i at s tibi aisplicerent, de orae verecunAia tacete , existimat Sania cher non esse mortale, nisi talis esset laudatus. qui taeendo stantibus scandalum praeberet. Ego vero, ut renia de Canra Stim. Mor. Pars Lercusem a peeeato, semper existimo necessa Ium, ut alse quo modo displieentiam, quam habes in corde,exterius manifestea ; alioqui censebetis laudes ex malefactis a ceptate, de in illis consentire. At si tu alium de peceato commisso laudas, vel eri probras , quod non commiserit, clarum est te peceate pro grauitate peccati.de quo laudas, vel exprobras, tum quia meitas ahum , ut de peccato gaudeat; vel poenitear non commisisse, exeiteturque ad committendum, tum quia fgnis eas laudem, & honorem ex male actis esse
ubi bene aduertit aliquando oriri obligationem restituistionis, si tua expoblatione, vel iactantia motus aliquis uetit damnum in sene. Quod s solam dexteritatem, iugenium , de vires in peeeato laudare intendetis, id ut excusetis a peceato explicate debes, de cauere omnino, nec in te, vel in alio perieulum sit iactantiae, de gaudii de mortali admisso ratione euius bene dixit Sanebranum. ia. Dequentissimὸ hane laudationem motialem
s Sed inqu4res, an laetintia eiusdem si specifieaem litiae eum peccato, Ae quo te iactas, ae proinde inconissessione teneatis dicere, & declarare peccatum . de quosuit iactantia, si fuit, inquam, iactantia de surto, vel de
Assirmat Santhe et ido eap. 3. num. 3. Mouetur, quia vitius non solum prohibet peccatum sbi sotitialitet contrarium, sed ei iam delectationem , de iactantiam de illo. ae sententia vera omnino est, si iactantia si cum gaudio de peceato commisso : at s gaudium excludas, de solum peccatum iactantiae eommittas, existimo prohibilius non vatiati eius malitiam ex varietate peccati, circa quod veititur ἔ ae proinde te non esse obligatum declarare peccatum , euius suit iactantia, sed susticient et satisfacete dicendo te de mortali culpa iactasse. Probo, quia tota iactantiae malitia eonsistit in captanda gloria , de honore ex male factis ; quod veto male ista snt latiocinia, homicidia. aut fornicationes. m teriale quid est . & per accidens ad iactantiae malitiam, sevit ad violationem voti , Ac iuramenti, materiale quid est, quod violatio si in eastitate , vel in paupertate. ita tenet expressὸ Naua tr. sum m. praeiaci 0. num. . Neque verum est quamlibet virtutem prohibete iactantiam de peeeato sbi contratio, seu ti piohibet deis chalionem , gaudium, di desdetium illius, quia iactantiade peccato, quodcumque si, per se prohibetur a virtute humilitatis; est enim iactantia filia supelbiae . seu
inanis gloriae, ut dixit Gregor. lab. 3 i .mor. p. I. 5e D.
Thom is communitet receptus a. 1. q. 31. art. 4. ac
proinde humilitati conitaria i at delectatio, gaudium &des detium ge meeato sol sem ab ea virtute prohibetur, qua prohibetur ipsum petratum. 6 Vettim s de iactantia in donis natural thus, nempe ingenio , nobilitate , robore, de sortitudine loquamur, de de his te iactes, plusquam oportet, petratum veniale per se tantum est. Esse peccatum constat, siquidem appetit excellentiam, de honorem indebitum. Esse tantum veniale ex eo probatur, quia res quae appetitur bona est, se ilicet honot. & gloria humana e modus autem appetendi non est cum damno tertii, ut suppono. Ergo non videt ut esse grauis culpa. Et confirmo, quia actioris ingenii , nobilioris prosapiae, pia stantiolis doctrinae
opinionem assecutus est quam sua merita postulant,non tenetui manifestate vetitatem, sed potetit hane opinionem , er si salsam . permittere: dummodo non vel gat in detrimentum aliorum. Ergo procurare opinionem exiscedentem meritis, non est mortale, squidem non est peceatum illam conseruare.
7 Dixi non esse mortale per se appetere excellentiam, de honorem indebitum, quando non vergit in allocum I a a glaue
115쪽
glaue detrimentum. Nam si iactatio horum bonorum, eo quo/ salsa sit, in aliolum graue detrimentum veris git , nemini est dubium esse mortale. Vnde si ignarus iuris canonici, vel medicina te fingas petitum Medicum, vel Advocatum . de obinde exponaris periculo medendi infirmos, vel ditatuendi lites, nemini est dis
hium peccate mortaliter, cum obligatione testituendi, si damnum suetit sequutum. se Nauarr. I. ct 16. Leis ustis. yeap. 7.ὰ .s .num. a. Sancheae alios reserens Lb. I. in Deratu. cap. 3. num. a. ubi a peccat mortali ereusa generaliter eompetitores ea thedrae,
ut se eotam electotibus plus iusto extollunt, de laues, & saei nota fingunt, ut competitoribus aliis prinserant ut, quia huiusmodi dictis tete nulla fides adhibetur.
s Quod s de iactantia in virtute loquamur, dicendum est narrare recte facta, de ab omnibus gloriam, de aestimationem ob illa quaeiere , fieti posse aliquando absque peceato, iuxta illud Eeeseliast. i. num. s. Curam haba de bona nomineri hoc enim magia permanebit tibi, quam mitti thesau=i. 3e Apostolus ait. prouideχιes bona non stantiem coram Deo sal Nιam caram hominibvi.Dehet
tamen huiusmodi tecta aestimatio non proptet se appeti . sed ut mellila Deo ratione illius obsequatis, vel causa sis, ut alii obsequantur; qua talione dixit Matth.
s Qui enIm solum humanam laudem ex operibus
bonia captaret, peccaret sanE, ut optime expendit Nauare.m es miniso. 23. Mast. s. nam. 3o. ct 44. de Azotlib. 43nstu ut .ea'. I 3. quas I. tum quia omnia eteata non
sunt propter se appetenda : tum quia inordinatio est vittutem , quae taeellentior est , ad humanos honores dirigere, & propter illos appetere r tum etiam . quia virtus per se solum est laude digna. de dignissima, ut per se appetatur. Deinde non leuiter demonstrat Chii. stus Matth. s. Aliena ιι linquit in ne ius mam Osram satiatis eorum hominibus, is via mini ab stis. Nam de illi, qui hoe saeiunt, subiungit Neepisse mercedem suam, quasi di teret . iam illis est sati actum iam eorum opera ptetmium a Deo non meruerint, cum non Π ptet ipsum fuerint sacta. At haec culpa etiamsi in in
administratione, vel receptione sacramentorum , solum est venialis, quia non videtur grauis inordinatio ex bono opere humanam laudem eaptare, de ita tenet Nauarr. cap. 13. num. i 3. verse. 4. qui res principaliter. Sylvest. verba vana gloria. sviast. a. fine. HentiqueE lib.
seres opera virtutis . adhue eristimo te soldm venialitet peccate , s inde damnum aliquod graue aliis non obuenit, quia non videtur grauis inordinatio, quia ex
AU. s. ubi postquam dixit hypocrisina, qua quis sactis
vitae integiitatem , de sanctimonia in fingit, ae simulat, cupiens, de studens bonus haberi. de pisdicati, subiungit in his tune lethalem culpam inesse . cum proximo graue damnum insertur, aut grande aliquod imminet peceati periculum . aut eum in deprauatum snem , animum . de mentem intendimus. Ergo iis excluss sentit solum esse veniale Leon ardus Lessus Lb. h. cap. 4 .dias. s. num. 4s. dicit esse solum veniale, scut menda-eium . dei a lantia r de solum ex adiunctis esse mortale, colligit ut ex Nauare. cap. 13 . num. 1 3. de Sanchlae Lb. . in Decalog. p. 3. n m. a. er 3. ubi salsὁ laud
tum peccati mortalis condemnant, si ad uetiens inde graue damnum otiti taceat, imδ aliquango subdunt Saticheet, de Nautit. nee veniale esse salsis laudibus non eontradiceter dummodo illis, quae salsae sunt. non delecteris, sed quia pet opinionem . eis salsam, quam habent alia de tua vittute . quae tuo statui necessatis
PuNC TvM XII. An repraesentatis duobus peccatis , voluntati, v.g homicidio, & leui mendacio, teneatur
voluntas utrumque respuere, Vel
possit absque peccato unum prae alio amplecti.
3 Petraitim es elec is minoris mala in svradiso eas. 4 Non es peceariam aduersus Heli onem , seu ad risu.
s sui mauia malam rigeret fecisse minori. adaeU- Ω- iam virtvitem peccaret, aduersus quam es malam
debere. s id sibi est possibile, quia utrumque
malum est, ae proinde vitandum. Controuersia igit ut est an ea . quo determinata si, utrum respuete posse elicere absque peccato hune actum a speccatvim a mea stranaum esset, eligerem potius leue --acrum, quam homicidatim 1 Assimat saneheet lib. t. in Decalog. es. In a num.
as. lieitam esse hane electionem . seii praeelectionem minoris mali, comparatione maioris ἔ iniquam tamen, s maius malum eligetet. Mouetur primo, quia hic non absolutὸ vult eligete minus malum ', hoe enim esset iniquum , sed vult eligete . east quo stagilitate sua unum e duobus illis precatis esset detetminandus etiagete i sed eligete minus malum comparatione maioris . est recta electio. Frgo. Constraatur. Licitum est detetminato. unum ἡ ducibus peccatis esseete; consulere, ut minus eligat i quia tune non consulitur abso lute malum , sed electio minoris, quae bona est SN eun8δ etsi charitas te obliget vitare in proximo quodcumque peccatum, at ubi ipse determinatus est unum E duobus eligere , tenetis Maiori vinetalo maius vitare. Ergo etiam tenetis in te ipso arctiori vine to maius peccatum vitare. Ergo voluntas, eligendi minotis mali potius quam malotis, bona est, de sub praecepto. Tertio hie actus , s niihi mentiendum esset , aut neganda fides , eligerem negare sdem, esset grauissimum peccatum : at non esset peccatum. nis qilatenus opponitur praecepto de minoris mali praeelectione: squiaem voluntas filmiter ad non pee eandum est determinata. Quarto, quando duo praecepta incompatibilia concurrunt, datur praeceptu in eligendi , quod grauius est , de quo3 grauius malum eui tat. Ergo idem erit . quando ex voluntate se quis conis sicit in has angustias i quia necessitas non esseti praeceptum de vitando grauiori malo , sed illud supponit. Haee sunt praecipua argumenta , quibus Thomas
116쪽
paenitent.e .sis. s. eanelia fol. 438 Dosci de la die a se giis. Qui tamen , meo iudicio, non negant electionem minoris peccati, etiam facta illa suppositione, peceatum este r sed solum dicunt non esse peccatum distinctum, neque habete malitiam distinctam ab ea, quam habetet . si per se eligeretur, & nulla compar tione facta : consentit sententiae sanched integre Bona-cina da pus. 2. de peMat. ι3Mas. 4. pune l. 4. 'Fusi. s.
3 Ttiplici conclusone meam sententiam decla
Assiimo primo dieentem , s surtum. vel leue men Aacium ego determinatem eo mittere , eligetem potius men actum , quam homicidium; peccare peccato mendacii, quantumuis habeat voluntatem virumque vitandi. Probo , quia etsi eligit minus malum, ad euitandum maius ἔ at absolute malum eligit . sed electio libera mali nunquam potest esse bona. Ergo. Quod long aliter se habet in consissente , in cuius potestate non est, dimouere pior imum ab utroque peccato. ideo recte saeit eonsidens. ut minuatur malum illud: at in eligente, ut bene ἡixit Suareet rem. 4. ιn 3 para. ἀθώl. 3. sci. i .niam. 3. semper habet in potestate sua virumque vitare , neque fieri potest, ut eommissio leuioris Hecati . sit necessitia ad vitandum grauius , quia est aperia contradictio. N ideo in ipso eligente nunquam ille actus potest esse bonus. Confirmo. illa supposito,s determinandus esses ad mendacium leue , vel ad limmicidium, nullo modo tollit malitiam ab illo actu, quo dicis te electu tum esse mendacium , quia non tollit malitiam menssaeij ε, Aeterminatio enim tuae voluntatis agunum e duobus eommittengis, non immutat obiecta, neque illa aliter quam sunt, supponit. Ergo. Item cum dicis i si essem lateus, & non Sacerdos , me vindiearem . peceas peeeato vindicta, quia esto habeas voluntatem absolutam nunquam te vindicandi, habes tamen voluntatem illius, sub conditione non auferente eius malitiam , ae pioinge peccas, ut omnes saten tui s sed eodem modo te habes in praesenti a sub condi. tione enim , quod determinandus esses ad unum e duobus ad homicidium , vel ad leue mendacium , dicis te electulum mendaeium , peceas quidem eligendo mendacium . quia illa suppositio tuae det et minationis, non tollit mendacii malitiam, quia di libera est, & menda-eio extrinseca.
Dico secundo , posta fictione supradictae comparationis, in qua minus peccatum relicto maloii eligitur, talis electio minotis peccati non habet malitiam aliam distinctam ab ea. quam habet minus peccatum. Hae concluso a nemine negati potest r imo hoe est solum, quod Doctotes relati a sanche et videntur docere ; cum tantum dicant s)cta illa comparatione ficta , potius minus malum . quam maius est agmittendum , nunquam tamen dicunt in illa electione libera minotis mali malum n n esse, sed non esse malum aduersus praeceptum electionis.1 Dico tertis, qui sub illa comparatione homicidium Migetet, omissis leui mendacio . peccaret sane mortalipe eeato homicidi: at non eredo aliam malii iam habe. te. Quod peccet mortaliter . eonstat ex prima eone lusone . S explesia omnes Docto tes admittunt; qud dueto non habeat aliam malitiam . inde probo : nam saliquam haberet, maxime aduersus praeceptum, quo cauetur ex duo hus illis malis militis esse eligendum, sed in piaesenti nullum si tale praeceptum : squidem qualibet suppositione facta vitumque vitati impetatur. Et go. Deinde vitate homici ilium . potius quam lene mendacium , ipsamet iustitiae virius obligat, quaelibet enim vitius, quo grauior est. & excellentior, eo stlictius obli- stat ad stii obiecti oblertiaticinem. Ergo non est neces.satia alia obligatio distincta. Eigo qui vult committe 4 Fera. do castra Sam. Mor. Para L
re homicidium , potius quam leue mendacium aduersus iustitiam peccat.
Seὰ quid direndum , cum inter duo peceata mortalia eligis
Respondeo semper te peccare mortaliter, quia semis per tenetis vitate virumque qualibet suppostione facta. At peccas solum aduersus illam virtutem , cui opponit ut peceatum . s de facto committeretur: un/e proqiralitate vii tutis est maior , vel minor obligatio ; sein-pet enim s des, v. g. s delitate exeellentior est. At cum te determinas unum ἡ duobus violare, & te luis violare sdem . solum aduersus fidem peccas, quia fides est, quae te dictabat magis esse ipsam seruandam, quam fide litatem. Neque enim necellatia est alia vitius, quae hoc dictet. 6 Argumenta pro sententia Sanchez ex dictis ma nent soluta a qualibet enim determinatione facta semper est malum eligete mecatum leuitis; non tamen est malum consule te eligendum , quia non conis tulitus eligendum minus malum absolut/, sed dimi nutionem maioris , cum in potestate consulentis non si vitumque vitate , scuti est in potestate ele. elotis. Ad secundum concedo te teneti arctioti vi neu lopeccatum grauius vitare. quam leuius. non tamen im
de inlitii, si eligas leuius ., non peccaturum . peccabis; inquam, sed lcucus. Ad tetitum concedo illum actum negandi fidem esse glauissimulta. & aduersus fidem , quia suffiit sit beonditione non aufeiente malitiam velle fidem ne
Ad quarium quando duo praecepta incompatibilia
concutiunt, s recte expendatur . non datur praeceptum eligendi, quod grauius est , quia ibi tunc non sunt duo praecepta . sed unum tantum; aliud enim ces ii, quia ponet ut aliqua eircumst istia , qua posia et stat obligatio. vel bi gratia, adest praeceptum audiendi Missam.& simul necessitas succurrendi insimo. cessat omninopiae ceptum audiendi Missam . quia ponitur aliqua circumstantia, qua cum non Obligat e at in ptae senti casu supponimus virumque praeceptum de ficto obligate.
neque unius obseruantiam alterum excludete. Ergo vitumque est seruandum. Ergo si unum ex illis violes, peccabis.
De Peccatis, quae ea de eorum d stin hone , gra-
Vnde distinctio peccatorum sumenda sit.
Ri N C I p i v ra constitutivum euiuscumque rei est principium Aistinatuum illius, ex Philosopho e cum au
tem constitutivum peccati . ut ex prae
cedenti disputatione constat, sudu i 3 nantia
117쪽
io 1 De distinctione S grauitate peccat.
nantia eum natura rationali , quotiescumque bre dissi, nantia numeto , vel specie diuelsa est, diuersum est pee
Diffcultas antem est, an quoties multiplicantur praecepta . multiplicent ut dissonantiae , 3e consequenter
Et dicendum est praeceptum multiplicati posse , vel
ex parte praecipientis, vel ex parte rei praeceptae r ex pariste praecipientis multiplicatur, quando ab eadem pet na pluries praeceptum repetitur: a diuelsis, quando e dem tes adiuersis praelatis praecipitur, vel a Deo, Aecreaturis. Ex parte rei praeceptae multiplicat ut praeceptum , quando multiplicant ut res . quae praeci
a Dieci ergo primo , sola multiplicitas ex parte praecipientis , non multiplicat grauiter dissonantiam rationis, ita vi sit necessatio eonfitenda. Probo, quia haec multiplicitas non facit esse praeceptum multiplex, formaliter, ted solum Deit praeeipientes esse multiplices. Ergo non potest haee multiplicitas giuersam obligationem constituete ; ae proinde neque diuersum peceatum necessati Ain eonsessione manifestandum . ita tenet AzotVasqueE cap. i. salas sem. I. Bonacina alios te serens dii'. a. de peccat. quast. 4. punct. 3. nam. s. Io. seqq.
Ex hae conclusione insero omittentem ieiuniuiti in v Igilia alicuiux sanisti concutientis in Quadragesima, desactum die S.Petti occultentis in Dominica non peccare duplici peeeatri neeessario mati instando, sed satisfacit piaecepto consessionis , si dieat semel violasse ieiunium, uno die festiuo siettim omissiar scuti satis ceret cleticus , qui diceret se Omis sse ieeitare uno die, etiams tatione ordinis facti. & vnius, vel plurium benes elotum obligatus. suetii. Ralio omnium est, quia omnia illa praecepta eandem rem praecipiunt. ita VasqueE dispiam.
3 sed obiicies. Praeceptum est actus intellectus,
de voluntatis praecipientis. sed non potest esse idem a causintellectus. 8e voluntatis , quando praecipientes sunt Alucis . v. g.homo, de erea tuta, pontifex , dc Episcopus. Ergo neque potest esse idem praeceptum. Ergo est multiplex. Ergo violator illorum violat multiplicia praecepta. Ergo multiplex peccatum committit, ac proinde
Secunda quando tibi ab uno superiore praecipitur aud te Missam . & alius indepen Aenter ab illo id ipsum tibi praecipit quodlibet mandatum ex his te integie obli pat i siquidem quolibet desciente manetes obligatus.
Ergo omittens Missam, virumque praeceptiam violas; non aenim est maloi tatio de uno , quam de alio. Ergo dupliciter peccas. Tettio negati non potest omittentem factum a Deo, de ab Ecelesia praeceptum inobedientem esse Deo , Ze Ecclesae. Ergo grauius peccat, quam si solum Ecele-sae, vel Deo inobediens solet. Ergo saltem ratione huius grauitatis tenebit ut manifestare in eonsessione a quibus suetit shi praeceptum impositum. Facilis est horum solutio.
Ad primum dieo esse quidem diuersum praeceptum pontificis. 3e Episcopi. non sormaliter, sed materias iter,
quia unus alteri non superaddit obligationem nouam,
Ad secundum eoncedo quo a libet mandarum ex his te integre obligare: at quia ad idem formaliter obliga ,
non peccas duplici peceato, sed uno , scuti si ab Esiscopo , de Pontifice lata esset excommunicatio ob sutis tum in Ecclesa commissum ; si committeres sutium, non duplicem excommunicationem , sed unam eonti
Ad tertium eoncesso omittentem sacrum a Deo , de ab Ecclesia praeceptum, esse inobedientem Deo, & Ee-eles , non sit mali inobedientia, sed generali, quatenus
omnia peccata dici possunt esse contra obedientiam, vel charitatem , aut gratitudinem r at quia pluribus est inobediens. coneedo te aliquo modo grauius peccare, sed non est grauitas tantae eonsiderationas, ut necessario m hi se standa in consessione sit, quamuis concedetemusciteumstantias notabilitet aggravantes esse in consessione manifestandas.
- Dieo se eundo. Nulla est alia distinctio peccatorum, nis seeundum Aistimctionein praeceptorum. Vnges ex
patie rei ptaeceptae sit solum diu et sitas numerica, peccavitum solum numero multiplieatur, si diuerstas specifiea, peccatum diuersum et it in specie. Conclusio est manifesta: nam clim peecatum si transgressio legis. & lex se diuersa, quoties res praecepta diuersa est, esse itur san Eo mittentem quamlibet rem preteeptam distinctum peccatum csscete. Hoc autem intelligi debet ge distinctione rei praeceptae formaliter, non maletialiter : non enim ex diuet state materiali obiectorum. 3 isseni ut diuersificari peccata; qui enim plodigus esset expendendo aurum, non eommitteret diuersum peccatum specie, s expendet et argentum. idem in plurium sententia contingit
in intempetantia ex diuersitate ciborum, non enim a
tendi debet materiale obiectum, sed sol male praecepti, diuet stas enim materialis eo ducit ad diuet statem nu
s Sed obiicies primo. Vnico praecepto plura diuersa
mandati possunt, praecepto enim tutandi prohibetur tu tamentum falsum, i mullum , Otiosum a & praecepto non sotnicandi, prohibetur fornieatio, adulterium, potitutio. bestialitas . & tamen haee omnia disserunt specie. Ergo diuelsitas peceatornm non tequitit diuersitatem in praeceptis, sed solum diuersitatem in te praecepta
Seeundo obiicio. Eadem tes duplici via prohibeti vel praecipi potest , titulo, inquam, telisionis, de iustitiae,
ut contingit in pracepto prohibente surtum rei saetae, titulo pietatis, de temperantiae, ut in fornicatione cum consanguinea, titulo, castitatis, & iustitiae , vi in sornieatione cum uxorata, sed tune committens surium rei sacrae , vel fornicationem cum consanguinea, duplex peccatum committis necessatio in consessione manifestandum. Ergo multiplicitas recati non requirit multiplicitatem in re praecepta. Tettio contingit multiplicati rem praeceptam forma- litet, de non multiplicati peccatum numero , ut contingit , s so minam insequatis, alloquaris, deosculeris pluries, de tem eum illa habeas a quodlibet ex antecedentibus est peccatum distinctum, δc tamen non est necessarici in consessione manifestandum, ut tenet communis
sententia. pigo non ad multiplicitatem tei ptaeceptae pecta a multiplicantur.
Ad primam obiectionem concedo unico praecepto materiali, seu unica ptopossione plura diuersa prohibe ti, sed hoc non tollit, quin aequi ualentet. de inratitet plura praecepta dieantur : alias omnia. qua Deus prohibet, dicetentui unico praecepto prohibeti, squidem unico indivisibili achii prohibet; suscit enim , ut dicant ut essὸ pluta praecepta , s res praeceptae na distinctae sunt, ut quaelibet seorsm possit luo praecepto prohibeti.
Ad secundam, ibi esse duplicem lem praeceptam, vel
118쪽
unam rem sub aliqua diuersa circumstantia , ratione enim iustitiae prohibet ut fultum cuiuilibet rei, sue saetae, sue protina, ratione enim religionis prohibetur specialiter furtum rei sacrae , quod cette distinetum est: nam tespectu iustitiae . rem sacram esse, vel non esse, est per accidens ; solum enim respicit, ne alienum , contra voluntatem domini accipiat ut r at respectu religionis est quidem pet se esse rem sacram, quia religio non prohibet furtum rei factae, quatenus furtum est, sed quatenus illo causatur irreuerentia, & indecentia rei saerae.& Deo Aleatae. Idem est in praecepto non sotnieandi cum consangu nea ; eastitas enim prohibet quamlibet
sornieationem cum aliena. Quod veto si consanguinea, vel non , non pettinet ad castitatem : at pietas, fleteuetentia consanguineis debita expostulat , ne te illis
turpiter immisceas, ac proinde , quod est per aecidens respectu castitatis . est per se tespectu pietatis. Similiterque dicendum est de fornicatione cum uxorata, quae
est aduersus castitatem prohibentem accessiim ad non suain, quaecumque sit, & simul est aduersus iustitiam prohibentem cuiuilibet iniuriam. Quate dicere possi1-mus in omnibus his duplicem esse rem sotrea litet praeceptam ἔ ea enim , quae sunt per accidens prohibita respectu unius virtutis , sunt per se prohibita respectu
Ad tertiam tespondeo , ex his quae latius gieemus intractar. is poenitemia , d. Far. a. de his quae necessario sunt confitenda; Fateor, inquam , quodlibet ex illis peccatum esse, de peccatum physice distinctum: at quia
moralitet, & secundum communem aestimationem non
distinguuntur, sed ad idem sunt, ideo declarata copula,
omnia illa, quae communiter eontingunt, censentur declarata , & deosculis, 3c tactibus copulam praecedentibus sere omnes assimant, non esse neeessario satenda. vi
videte est apud Nauarium cap. 6. num. 38. g. inferetur. VasqueΣ I. 1. tam. I. disput. s. eap.2. ine, de poenitent.
d θM. χχ. sis. s. num. 26. At de osculia, tactibus, Zeccillocutione subsequente eopulam, esto vasqueet, de Suareet supra existiment necessario esse satenda quia sunt initium alietius copulae: at s absque animo illius sint existimo satis probabile non esse necessario fatenda,quia
videntur esse complementum copulae praeteritae, de non initium alterius: & se declarata copula, omnia, quae regulariter euenite solent, intelligunt ut declarata delicet aliquando id non contingat, est per aceidens. ita Nauart. in cap. considereι , de paenitent. Apin E. s. num. 6. ct in sti . ev. c. num. i . generaliter dicit actus, qui praecedunt, vel subsequuntur eommuniter ad actum principalem peccati, non esse necessatio in eonfessone manifestandos, ut si quis alietum oceidat.& statim gaudeat, litetur, vel de illo colloquat ut . aliIsque ostendaesbi placere, quia haec communitet contingunt. Henri- . ubi in eo trament. dicit esse
ai φώι. 6. selictam. num. 3. addit supradicta esse vera, etiam si magna intercesserit interruptio temporis inter copulam, de consequentia ad illam a gummodo ad alia negotia, qui commisit sotnieationem , non se diuertat, sed in eodem statu , de stu permaneat . detinens formi. nam, ad deosculandum illam, Ze eolloquendum , vel si
sorte fremina discessit, ex utriusque conuentione expectet tessitum. ad iterum deosculandum illam: nullo in
do mihi probatur, neque Nauari. quem pro se aggucit in es consssint, id dicit, sed solum dicit in sti . itixia
di , qui postvnam sol nicationem cum amica habitam, eam sepius osculatur, non a 3 iterangam semirationem, sed ad maiorem delectationem , quia omnia illa oscula videntur consequentia fornicationis, de rei iam habitae,
de an cap. consideret , num. 48 fine, aequauit praeambula,
de consequentia ad copulam, & ea, in quae quis uno impetu fertur, quae omnia intelligi debent de immediat Econsequentibus copulam , quaeque potius sunt copulae complementum, quam alietius initium t at tactus, deoscula longo tempore post eopulam subsequentia nescio qua ratione possint dici esse complementum illius , de
Vnum tamen est omnino ingubitatum apud omnes, coitum unum non esse viam ad alium, ae proinde etiam
si mox post alium sequat ut, necessalid est peccatum distinctum in eonfessione mani standum.
sv N cev M II. Vnde distinctio numerica peccatorum non
solum in esse physico, sed morali,& in ordine aὰ confessionem desumenda sit.
1 Resoluitur.3 Respondesinrationi Abiιandi. x ron leuis est dissicultas quando peccata quoad
I numetum mortalites censebuntur multiplicata , ut tenearis in consessione ea manifestare, de declara te. Ratio dubitandi est, quia, peccatum praecipue con-sstit in voluntate, quam in opete extetno. Ergo multi plicata voluntate , etiams opus externum non multi.
plicetur , multiplicati debet peccatum. Ergo eum quis pergit hominem occidere, de ex hae voluntate parat equum, assumit arma, quaerit inimicum , multiplicat peccata , nee in eonsessione satisfacit, si di eat hominem occidisse, nisi huiusmodi voluntates declaraueritii necessarium enim est eas multiplicare , praecipue si alia quo tempore in ea durauit. Et consimo. Demus te post aliquos δies poenitete voluntatis habitae , 3c omnino ab illa cessate: satisfacies ne s dieas te voluisse homi nem occidere. quin dicas, quoties voluisti, vel quo tempore perseuerasti in tali voluntate ' Nemo etesso audebit id affirmate, eum quaelibet ex illis voluntatubus peceatum distinctum st. Et o etiam cJm sequituto celsio. sunt hae voluntates manifestandae, squidem eorum malitia non obinde immutatur. Agde declarata oceisione non se scientet hae voluntates geclarantur; non edim ad quan libet oecisonem necessarium est tanto tempore in deplauata voluntate perseuerare: alias qui toto anno in ea peis steret, de in fine illius eam executioni mandatet . satisfaceret dicendo se hominem occidisse, quin deelarauerit in tali voluntate integro anno persenerasse. Fateor pressum me esse hae discultate. Nam, vi ted Edixit Nauatr. sue p. consiuerat, in prine. iustin s. s. num.1 I. vesci pane item s quis velit occidere hominem subitanea quadam voluntate, sed Aeliberata , mortaliter peccat, si continuauit paululum illam , certum est ex praxi eommuni non/um teneri ad illam extensionem confitendam , neque si eontinuauit unam horam, neque duas, neque tres , s tamen octo Ates , vel mensem , vel annum continuaret. tenebit ut sanρ; quis ergcraeterminabit temporis illam quantitatem, post quam tenetur, Beintra quam non tenetur
1 Pro te solutione supponendum est aliqua esse peecata , qua interilis consummamur, ut odium, superbia, inuidia. haeresis, Aelectatio motosa: alia , quae extetitis persciunt ut, ut iuramentem salsum, idololatria , homi
119쪽
telias consummantur, sermo sit, communitet Doctoia res tradunt multiplicata voluntate , multiplicari peccatum . quia cum illae voluntates inter se non uniantur, neque uniuntut in aliquo e flectu qui causa si talis pee-eati , non est unde unum peccatum dici possint. Eego sunt pluta peccata, ita docet Aetor rom. i. tib. 4. cap. 4.quo. 4. eonsentit Salas I. a. ιν si . t . disput. s. DEI. 3. num. 89. Vasque a d spvit. l. e p. r. m. 2. Nauarr. sum m. cap. c. num. IG. Si vero de peccatis , quae exterius eonsummantur, loquamur, dicendum est . si uoluisti occidete hominem.& in te reuersus decretiisti a praua illa voluntate cessare, si postea iterum velis occidere. pee ea . & necessario est manifestanda talis multiplicitas;
quia postrema voluntas cum priori non continuatur, etiam in aliquo opere externo, eum suetit pet contratiam voluntatem retractata ita Nauart. cap eonsideret in prane. d. Il. 3. num. 48. circa finem. Emanuel υι, ιι eofesso cup. sa. num. s. Salas alios reserens. I. 2. εω43.73. tras. 13. disp. s. ses. 8. nam s . ct Iraci. P. ai p. 6.sees.s. num. s.
eanestis i. Quod si non mutasti voluntatem occidendi. sed perseuerasti in illa. quousque occidetis . tune distiniauendum esti si dulante illa voluntate ad alia operarei uetiisti, quae via non elant occisionis: interrupisti si nὸ voluntatem non solum inter tu . sed etiam extetiu ; aepto inde tenebetis in consessione declarate , quoad poteris , quoties interruptam voluntatem assumpsisti, neque satisfietes dicendo te oceidisse a quia omnes illae voluntates oecidendi, chm non fuerint in aliquo opere, quod via suerit occisonis continuatae , censeri non possunt continuatae,ac proinde neque Unum peccatum cum Oeeisione emeete. A cet Sylvest. Declo pereatum, i A. i. At milia Orebo peceatiam, g. 4. & plures recenitotes,ptout renit Salas rara. i. in I. 2. trari. . ἀθ.6. sed . c. num. 28. sine .ct 3i Ine. Bonacin .dio. a. de peccat.q as 4.ptinet. 2.n. s. vasqueΣῶθ. s. eap. a. ct 3. ubi q atuor modos apponit interrumpendi voluntatem. Primo per contrarium actum. Secundo per sonantum.Tertio per inaduertentiam. Quarto pet diuersionem ad alia opera. Qui omnes mihi probantur, nis somnus suetit assumptus, vemedium aA ptauam intentionem exequendam; esto Emanuel umbo confesso. p. s a. num. s. Lopez I. p. int, ct. cap. 3 . Grassis lib. 1 .eap. a . num. 14 σ1eqq. de alii,quos sequit ut Salas l. 1. quas. 3. trua. a 3. dio. s. set . 8. num. 8 . doeeant solam interrupti nem per ahum contrarium, de non per somnum, de esum effeere nouum me eatum necessatio eonstendum. Si veto voluntas occidendi non fuit interrupta alia voluntate contraria neque
aliquo 'pere exierno , quod via non suetit ad oecisio nem , sed perseuerauit moraliter, quousque hominem oecidetis . existimo te satisfacete obligationi eonfessi nis . eonfitendo Oecisionem. quin declares quo tempore durasti in illa voluntate. & quae oreta ad illius executionem assum sti; suppono enim cimnia illa opeta non habere aliam malitiam . nis a voluntate occisi nis. Raatio est . quia quando est unum propter aliud , non censetur, nisi unum , ut tradit S.Thom. lara . uast. s.-Ls a. isa via. aroum. Omnia alitem illa opera, di cimnes tuae pi uiae vossitiones, etiams in genere entis. & peccati physice loquendo plura sint: at quia ad Oceis cinem ordinant ut . & eum illa unum constituunt. quia suetunt illius causae. sicut lapides , eolumna, & ligna iurausae domus, ideo declarata occiso egensentur omnia de-elarata sicitque ad id textus in ι.etim qui Fde ιμωρ on.
dum, quando inter hos actus modica est distantia:& M. ηε: quia quando pliarima est, non potest voluntas ad alia
non diuerti. quae media non siit fin7s exequendi, aepto inde est sacta interruptio moralis. Vetum si occiso non suetit sequuta, eo quod retra. Elasti voluntatem, vel fuit tibi impossibilis. ciam tota illius peecati malitia sita suetit in voluntate . nec ei laria obligatus es voluntatis multiplicitatem dectitare, quia
non habent, unde tales voluntates uniantur. & moralitet unum snt : & eum tali, multiplicitas declarati fac lit non possit, cum singulis momentis voluntas rennuetur debes de clatate te toties habuiste v luntatem occidendi , quoties opera aliqua externa diuersa ad illum effectum assumpsisti. vii quoiici voluntatem intelligis tenouare. Quod s id tibi videliae arduum . de scrupulis expolitum, declara tempus. quo in voluntate illa perdurasti, quia hae via videtis volunt: tes exptimete. sie
3 Ad tationem dubitandi respondeo praeambula illa. etsi in elle physico peccata listincta sint, tamen secundum communem hominum aestimationem non reputa
tui distincta , sed idem peeeatum cum occisone facta. quia suetunt via, & causa illius, de nullo modo inte rupta. Ad confirmationem, concedo antecedens, te obligatum esse manifestate voluntates, quas habuisti occidendi, quango occisonem non suisti executus; quia tune illa voluntates non habent tertium, in quo sint unum rat quando occisio sequuta fuit . etsi eodem modo mala suetint ea peecata , quia habent, in quo continuentur. ideo non debent necessatiA explicati. Ad aliam confirmationem, concedo non esse ne si satium ad quamlibet occisonem multiplicati tot opera, de voluntates, sed non obinde si integro anno, ima neque mense in eadem voluntate perseueraturum, quin debeat manifestare r nam sere impossibile est , quod ad alia opera . quae via non erant occisonis , non se diuerterit: quando autem interrumpit voluntatem , vel per eontrariam voluntatem . vel per opus a l executionem illius iacin ordinatum, iam diximus manifestati tune debere, de ei te peccatum, non solum physice . seu motaliaret omnitio distinctum necellatio in conscitione mani festandum.
ΡvN crvM III. Inferuntur aliqua pro clariori intelligentia distinctionis specificae, & numericae.
8 Desena /ὰν esse plura pluuia necessario mona 63ianda in confessone.
120쪽
Tract. II. Disp. III. Punct. III. Ios
14 Causa peccati qua ratisne declaranda meanfessiones .is cuia dicanaum de ea . vi in plures Sanctos hi θhemat, mi alietis familia maledicis,
is stuι indissem spe propoηit non audire Massam, qui
i m X his inserint testituito illius discultatis, an ae-liseipiens rem aliquam, neque restituens mulio tempore, teneatur declarare, quo tempore aceeperie, de petaurauit in illo peceato ' Et videtur esse obligaeum deelatare, neque satisfacere dicendo se rem alienam ae-eepisse, neque adhuc restituisse. Ptimo, quia perseue-tans in concubinatu multo tempore tenetur deelatare. Seeuod ὁ . quia perseuerantia in peccato commisso auget mec earum. Tertio. quia gaudere de peccato commisso peccatum est distinctum ; sed qui tem alienam vult non restituere, gaudet de elu; retentione. Ergo. Quarto, sequeretur eum, qui rem furatus sueti t. etiamsi eam saepius e nrtecta uetit. imo etiamsi ab alio sute, qui eam tem sutatus suetit, re petauerit, diuet sumpetrarum non committere, eum semper eandem ha
huerit obligationem restituendi , & noluetit testia
Propter haee aliqui dicunt, quoties uteris re aliena, vel renouas voluntatem non restituendi. .el aduertis alienum possidere , esse distinctum peceatum necessa- έδ in eonsessione manifestandum e si e Nauare. δε . p.r .num.Π qax quo insertiar prim Aeontra vero do-eet Hentium lib. a.de'--ι.cap. s. s. Aragon 2. .
4 ais s.t6.propost. 23. si toto eo tempore, quo rem alienam retinuisti, potuisti restituere, & noluisti satisfacite, si Alcas, te alienum accepisse, neque restituisse; quia non commisisti diuellam. & distinctum meratum , sed unum longo tempore continuatum . retenti enim illa toto illo tempore una est , & non diueris . &ab eadem voluntate moraliter existente prouenit. At Auratio in peeeato non est cireum stantia necessario L. tenda, quia neque mutat speciem, neque auget numerum , cum a re durante non distinguat ut, tamets grauissimast, & in grauitate aequivaleat pluribus peccatis rindieat Azor rom. 1 .insit.lo. 4. p. 3. viast. sine, quat nus soldm eam vendit . di alienat tem sortiuam , censet peccare suetem, quia tune se se impedit a restitutione facienda , & videtur esse Nauart. insuram. LV.unens. Is 97. I.6.num i .versic addimis Heundo, ubi dicit quilatatus est insantem, qui apud eum adoleuit. unum sui. tum secisse dicitur, ex inficianaa f. infans gaesint.1 Ego vet3 existimo direndum primὁ , si Aeeteuisti restituere, & postea boni propositi poenitens persistas
in retentione , mani est iam est te peceatum diu ei sume ommittere; quia iam cessauit illa tetentio esse volun . talia. Secun/o, si impotem factus ex restito ere,de postea potens non restituis , committis peccatum ἁistinctum , quia per impotentiam restitutionis discontinuata fuit prior voluntas . cum iam retentio non sumit peccatvinosa . ut antea I S in his sod omnes eo nueniunt. Tettid, s postquam tem aecepisti animo tetimendi, ad alia te diuertas, neque eo gites de retentione, ει iterum recoidatus retentionis, aghue non restituis, credo te de nouo peccare, de tanquam nouum pecca tum manifestandum sole in eonsessione. Probo , quia tune voluntas retentionis est noua . neque cum priori continuata. Ergo est nouum petratum. Et confirmor toto illo tempore , quo non aduertis, neque potes adis Uertere te alienum retinere, retentio non est tibi actualiter voluntaria : neque est voluntaria in aliquo esse . qui sit eausa illius. Ergo csim de nouo fiat voluntaria, de nouo fit peccatum , ac proinde necessario constem
num ad uetiam retinere. somnus interrumpit retenti . me nam durante somno retentio fuit inuoluntatia. Concedo totum: neque obinde fit semper somnum interrumpere voluntatem. nam aliquando sumitur, ut medium exeqsendi illam r at in retentione nunquam, .ut medium assumi potest, quia non indiget positivo insuetu, ut sit, eaque de causa, quaelibet inaduertentia voia luntatem interrumpit: & ira tenet VasqueΣ i . a.dissut. s. num. ct II. Suare E iam. 4. - 3.pari. Loiat. 2 a. sci. . v m. a. optime Fernand. Rebeth de ab . iusti. I. an. Iib. 2. Δ rsu. quo. γ set . a. 'acapae canetas
3 Rationes eontrariae leues sunt. Ad ptimam die perseuerantiam in concubinato m nisestandam esse, quia non perseueratur in una copula.
sed in pluribus, quaelibet enim copula ab alia est distiniam, neque una cum altera continuatur.
AA seeundam concedo,perseuerantiam in peeraro auia gere meeatum, sed quando augmentum non constituit preeatum diuersum, non est necessatio in confessione minisestandum. Ad tertiam eoneedo,gaudere per deleetationem motosam de furto eommisso, esse nouum peccatumr at gaudere pet voluntatem escacem non esse peceatum distinctum a voluntate retinendi, nis adsit aliqua interruptio. Ad quatium concedo eonite Etantem saepius rem sut-tiuam in sua. inquam, potestate existentem, non esse peeratum distinctum , sed idem eontinuatum , quando ex eontremtione non reddit ut res deterior: imo etiam
probabile est non esse peccatum distinctum . sed idem,qnando a sute, qui tibi rem sutripuit, iecuperasti, quia semper est eiusdem rei retentio , seu non restitutio , vi
Seeundo insertor.quid dicengum, si eodem tem p re plures maledistiones in alium iactes . plura iuramenta salsa ad aliquam rem confirmandam prositas, pluribus plagis inimicum asscias, pluries foeminam eodem tempote deostuleris , an, inquam . tunc plura peccatarum reo distincta esse ias nee eitati λ confiiendo p Ratio gubii esti quia quodlibet ex his tutamentis, plagis. de maledictionibua, Ee Osculis, etiamsi aliud non sequeretur, esset peccatum consummatum interius. & exterius.
Ergo quodlibet ex his est distinctum ab alio . neque
cum alio eontinuatur. Et eonfit mo : s hae maledictiones , & iuramenta prolata ellent diuersis temporibus. quaelibet ex illis maledictionibus. & iuramentis constituetet peccatum consummatum distinctum. Ergo quod saeti suetini successue unum post aliud , non impedit hane multiplicitatem , scuti in pollutione, & miratione . non impe/it eorum multiplieitatem, esto succes.sue fiant.1 vetum eommunis sententia est , haee non reputatipeecata distincta, sed igem pereatum numero b se Aetor
laraonstit.mo I.5λe .cap. 13. quast. i s. Ratio est,quia omnia illa iuramenta eonfirmant eodem tempore uni-
eam sal statem . maledictiones idem malum inimico imprecantur, percussiones unum vulnus constituum: quod non leuiter eonfirmati potest ex negatione D. Petti . tet enim diebas est negasse Christum 1 neque absisque temetitate, aut errore , ut dicit noster doetissimus.& omnibus creulis metit1 laudandus Ioannes Malis donatus Marsh. 2 s. num. I. dici potest saepius, quam