장음표시 사용
121쪽
166 De distinctione & grauitate peccat.
tet negasse i attamen sngulis vicibus plura iuramenta.& attestationes protulit , ut optime ipse Maldonat. e pengit num. o. 1. Ptim δ enim interrogatus.
quasi Aubitantet ab anelli an esset ει diseipulit Christi,
responat te non jum; ut dicit Ioan n. at eum ancilla instaret . de diceret a sit mantet . Et tia eum Iesia Galilao eras , Respongit ipse: nique noua istans eques1a .Pici a eis, ut Matth. Mare. & Lueas stribunt. secundo ver δinterrogatus adhibuit iuramentum. Tettio examinatussu laetaddit execrationem illam , quam saepe ingeminauit,quod constat ex illis vribis, topit λι effari; quas saepe, & multis modis execratus suetit: ideoque Aixit Mareus execratione Usiam Disse. Secundo probat ut ex op. cum ρνη cavisa, άε ρη tem. excommunica iov. ubi h ver herationem clerici sactam in dolinitorio, & eominu tam per claustrum , unis excommunieatin cnntrahitur ratione verberationis: est pluties quam semel percussus si, quia omnes illae percti siones reputantur una. Et licet in textu videatur duplici excommunicatione illum ligatum esse i hoe non est ratione solius pereusionis, sed ratione violationis Ecelesiae ; vide glossam. Conia simat hane sententiam Ioan . Andreas rig. ἁelacium e M. penala. aeret. tu, lib. s. aist mans eum , qui ter pugione eletieum percussit, continuatis vulneribus, unam
tam i)m excommunicationem contrahete, quia reputatur una percusso : facit eap. Lοι har . adiuncta glossa verba appellavit. D. quas . I. ubi dicit ut eum, qui uno,&continuo impetu appellauit bis, vel ter a sententia , semel appellasse Alcitur. S i eum quaesto. C ae tigaria. 9 sedes alia, dieitur , qui eandem rem cuipiam in testamen. o bis, aut tet legauit, pet inde est,ae s semel legauetii:& ita hane sententiam docet expresse Nauare. in summ. cap 6.nam. .ct in eap.consedem in princip. de poemtem. dus num 48. N. ex Pibus. Henriqueet a. Aptae rem. p. s f. s.ct cap. 8 6 3 . Bonacinta l. a.ae peccat. quast. .
pana. 1. m. II. Simanchas da castitie. in Arut es s. e.Couare. 2 v-- cap in num. 8 Salas alios referens I. 1 rrael. i3.d θ.sses. 3. n 86 ct w ct r.m. i. tract. 7.ἀθ. 6.sEi.6. m. ., .dico septima. Azor I .um. Lb. 4. cap. 4. quas. 1 Ioann Santhe et au seMUiadisput. s. n. r.a. 3.s s. indieat V asqueΣ rom ae paenitent. quas. 9 l. art. I. EM. .nvm 8 . quatenus dicit unum peccatum eo mittere , qui alium lancea tet vulnerauit, uno, inquam, ictu, id est, uno iracundiae impetu, de rom. I. is a. a. disput. s. cap. 2. Itas , dixit unum esse petratum pluries sceminam deosculari lasciuὸ, vel tangere in eogem tempore, quia in uno opere exteriori continuat ut , videlicet in petieuerantia conuersationis cum scemina permanente periculo.
scias eodem tempore , ut si nomines illum latronem, adulterum, homicidam et ecline diuersum peccatum. quaelibet ea his contumeliis 3 Communis est sententia esse plura peccata, & necessatio in consessione manifestanda, quia est diuersa species iniuriae, sicut si vocares
latronem.& simul pereuleres. se Aetor. ram. Is. 4 v. . consentit Salas react. di .ssis. g. num. m. Ioann. Sar, . an siles .d φ. s. m. . SuateΣ ιν-.3iatio. 6.da et ratare oppositisse l. a. m. . Nauari. cap. 6. si . num. 18 vers infertur secundo. Nihilominui potiatina dip.ae prae t. quali. 4. punct. . num. II. censci non esse plura peeeata. neque in eo sessione debete eaeplicati r quia esto essent intutiae Ai- uelis laticinis , tamen in ratione iniuriae , & eontumeliae eon seniunt: seuti si a Petro suratus esses equum, vestem, de arma, non teneris explicare ea in eonsessio. ne. sed satiΑsaceres sissetenter declarando quantitatem; uia in ratione surii, omnia illa eiusdem rationis sunt. e videntur esse in ratione contumeliae e alias sempet deberes in eonsessione explicate , quibus nominibus
proximum dehonestasti: quod cote non est apud consessatios satis receptum ι & hae sententia probabilitec sustineti potest Tertio insertur, quid die gum sit, si existens in
peceato mortali, pluribus eodem tempore sacramentaministres. vel iratus plures vulneres. etiam eodem ictu, vel prohibitus ludere, ludas eum pluribus continuate per noctem 3Fiistit placebit alicui haec omnia unum esse pece tum, neque obligationem habere se opetantem cistinguendi in eonsessione , quot suerint personae , quibus male saetamenta ministrauit, quasve vulnerauit. quibus cum lusi; sed sati,saeete, s dicat, male semel adiministrasse saetamenta , vulnerasse taminem grauiter. lusile, clam prohibitus suetit & de hoe ultimo ea
Pan νι.ὰψλ s .arum. 8. vos ex stirbari, & docuit Bait. in I. ιnficiandast. d. Itinis. 8 Verum tam in hoe quam in aliis eas bus tenendum est . esse plura peccata necessatio in consessione manifestanda tenet vasq. i. x iotis. 98.cap. 3 ntim. 9. Hobo. quia ad multiplicitatem petionarere multiplicantur actiones, neque una cum alia unum e siciunt, quis enim dicet administrationem saetamenti Petro factam. unum componere posse cum administratione si ista Ioanni, &vulnus Ioanni insimam perii te aliquo ni ad ulnus Petti Et idem est de ludo ; quaelibet enim ex his actionibus omnino independens est ab alia in esse peccati , di totam in suo genere malitiam completam h bet, scuti habet fornicatio cum diuoss perlonis , de ptobari potest ex doctrina Battoli in I. infriando. s. imfans. Isae Drris. num. s . eum qui vendit certi vini mensuram decem nummis . stante lege, quod solis octo
vendatur, toties delinquere, quoties vendit etiam emdem die. --s Quartλ insertur, an coniugatus habens rem cum alia uxore, debeat utrumque coniugium explicate, vel satisfaciat dicendo in eonsessione adulterium commiasse i Probabile teputat Saa in eas iane Complurens. te ιο cofesso, m. 3 o. non esse necessatio mani se stanis dum : & posset probati I quia esse utrumque coniugatum, aut esse unum, non variat speciem adulterii , neque numerum illius, sed solum auget eius grauitatem. Ergo non est necessariδ manifestandum in consessione. Tenenda tamen est coniratia sententia, tanquam certi sma , debete, inquam , te manifestare vitum comu-
sun . quia esto actus sit unus numero in esse ph3 sco, di motali semicationis: at in ratione adulterii, seu in . iustitiae duplex est, & duplicem malitiam continet. e quod duplex iniuria, duabus misonis inseratur. ita vas.
i o Quinto insero,quid dicendum de religioso habente ordinem sacrum, & violante castitatem Respongeo non esse obligatum manifessare vitiam
que , sed susseete . s dicat se esse religiosum vel ordinem factum habete ; quia ordo saeet non obligat ad ea-ssitatem setuangam . nisi ratione voti in eo inclus , quae est obligatio eadem cum oblieatione voti in professione saeti. Ergo deelatata qualibet illarum , susscientet
it sed quid si habeat votum smplo2 eastitatis N insuper solemne ratione ordinis saeti, satisfaciet ne . si dicat se peccasse adueisus votum eallitatis, tacens est e s lemne
Respondeo satissaeete: tum quia votum simplex a s lemni
122쪽
Train. II. Disp. III. Punct. III. ior
solemni non dissiti essentia litet, sed solum accidentalites , ut latius in materia de teligione : tum de praeei i me quia esto votum solemne eastitatis distetit speetea simplici, eo quod inhabilem reddat hominem ad matrimonium , de ob alios fines : at ad seruandam castitatem eodem modo , de sub eodem fine obligat i scilieetoe irreuerentia Deo fiat, si non set uelut, quod ei promissum est : quapropter m cap. rui sus Hm cleries, et vo- .ntes, ait Celestinus votum solemne non magis obli iagve apud Deum, quam simplex. Idemque traditur in I. Oil. 8.part. I. de ibi Gregor. Lopez alios reseri r de ita tenet,Ac latius probat Salal supra num. 12. Vnum tamen est omnins certum, in quo serὸ omnes conueniunt. Saceldotem violantem castitatem . satissaeete . s dieat se ordine sacro esse insignitum , quia idem votum repeti tui in omnibus ordinibus, aduersus quod peccat.11 Sexto in sero , religiosum transgredientem praeeeptum superioris intendentis sub mortali obligate. 8uplicem culpam committere, necessario in confessione manifestandam; alteram aduersus illam virtutem , in uates pracepta est constituta , alteram aduersus obe ientiae votum. Quod ut recte intelligatur supponendum est superio tem praecipientem constituere tem praeceptam in ea virtute , ex cuius amore mouetut praeceptum imponere, seu quam intendit, ut subditi exeeu tione rei praeceptae consequantur. Hre autem virtus aliquando est eadem cum ea, quam ipsae res praeceptae tute ipso naturali respiciunt, ut contingit, cum sucium, de homicidium prohibet ut, ne fiat alicui iniustitia ; Zetune non constituit praeceptum superioris distinctum receatum : aliquando est distinina, ut eum furtum teisuetae prohibet ut ob specialem loci sacri te uerentiam, e tune iam Aiximus peccatum constituete speciale
contra virtutem religionis aliquando veto res mandatur . quae tute naturali mandata non erat: ut ieiunate,
audire Missam i, aliquando prohibetur, quae iure ipso prohibita non elant; videlicet ne teligiosi domo egrediant ut, ne inter se loquantur, neve unus in alterius euhieulum ingtediatur ἰ in quibu praeceptis attengendus Est finis immediatus legissatoris, de dieendum tem praeceptam in ea vittute eure, in qua suetit finis immediatus squidem ad illum consequendum ut medium assu iam itur. Hoe supposto ptoho manifeste teligiosum transgredientem lupetiolis praeeptum peccare duplicitet. Primo aduersus illam virtutem , in qua est praeceptum. secundo aduersus votum e nam cum superior habeat hanc vim constituendi tem praeceptam in aliqua virtute , ae si iure naturali ab ipsa vittute esset mandata, violans tale piaeceptum , violat ipsam virtutem: ex alia etiam parte religiosus habet votum obedienssi
superiori in his , quae sbi sub obedientia suetint imperata. Ergo peccat aduersus huiusmodi votum, cum obedit suit. Quocirca Franci leanus , qui seria c. QuaAtagesimae non ieiunat, duplicitet peceat. Primo contra praeeeptum Eeelesiae , & superiorum , per regu Iam id sibi praecipientium. Secundo ratione voti obe dientiae . quoad obseruantiam regulae obligantis sub mortali se adstrinxit: Ze ita tenet Vasqueet t. 1 dil=ώρ. 98.
Non tamen ex hae doctrina infert ut teligiosum omittentem horas canonicas ab Ecclesia piaeceptas, & Misitim die Dominica, de alia , quae communitet aliis religiosssunt imperata, peecare aduersus votum obedientiae ; quia ratione illius solum obeflite tenelut in his, quae sibi, ut teligioso fuerint imperata, ut bene notauit
a 3 Septimo in seto scholasti eum omittentem praeceis pium sbi impostum in virtute praestiti iuramenti a stes alioqui sbi erat piaecepta. peccat dupliciter, & eontra iuramentum, & contra virtutem, in qua erat res prς-cepta. sc Azor, Se Salas sp d. Dixi, si tes alioqui sbierat praecepta : nam si praeeipit ut sub virtute praestiti iuramenti res non sibi alioqui praee epta ; existimo solum contra iuramentum delinquere, eo quo A videat ut superior nullam illi obligationem imponere , etsi possit.
Quando tamen aliquis veru superiot non est, quia non hibet vim obligandi aliunde, nis ex voto : tune certum est violantem rem sibi imperatam a supeliote alioqui non praeceptam , solum peccare tonita votum , Ut con tingit in saeuiati vovente obedire suo Consessimo in omnibus , quae iudicauetit fur spitituali saluti maximὰ conuenire. ita Salas d pH. 3. secf. a. niam. 16. VasqueZd p. 98.6 3. m.7. Insertur octauA , te non teneti declarare in consessione omnia illa, quae causa fuerint peccati omissio nis, v. g. Missae audiendae, si nullam aliam malitiam in se habent, praeter eam . quam eontrahunt ex omissione, quia declatata omissione , declaras integram illorum malitiam: quapropter non teneris dicere ob voluntatem studendi, ludendi. εee. Missam reliqui si e , susticit,s dicas te Missam omisisse, euin audire δeberes. At si ob fornicationem, vel sutium reliquisti factum , teneris id de clatare, vi constat. se Saytus lib. 2. in Hai, s
An vero ludus, vel stugium, qui eausa fuit omissionis, dici debeat eommissionis peccatum , vel omissionis a res est parui momenti r existimo peccatum esse commissionis , licὸt sit contra praeceptum assit matIuum , quia non est contra illud dilecte, sed indilech quodlibet enim praeceptum assirmativum habet adiunctum negatiuum prohibens omnia illa, quatenus impediunt praecepti assimatiui executionem. I s Insero nono, quid dicendum de illo qui in plotes Sanctos blasphemat, vel alicui familiae maledicit, committit ne tot peceata , quot sunt Sancti, vel tot peceata, quot sunt peisonae in familia 3 Videtur id assi mandum; quia s omnes illos Sanctos specialitet malediceret, Feomnes illius familim de facto occideret, etiamsi uno impetu Leeret, tot iniurias, & homicidia committeret, quot ellent persona maledictae, Ae occisae. Ergo etiam in voluntate maledieendi, de Meldendi, tot debent este peccata, quot sunt presonet. item s aliqua pet sona ex illa familia esset Cleticus , habetet malitiam sictilegii ille actus. Ergo quaelibet persona secundum se tribuit
dit , eo quod in iure tota una familia, una persona teputatur./.i F. familiastinumbis e di asin. idemque tradit
Dicendum tamen est , voluntatem occidendi totam unam familiam sumptam pet modum vnius, unicum este sotin aliter peccatum r at virtute multiplex esse, iuxta multiplicitatem personarum , quae appetuntur Occidi. Quod si unum peccatum sormale, plobat rati Nauarii, & quia unus est indivis bilis actus : alias qui vellet homines infinitos occidete , malitias ins nitas formalitet habete 3 Quod vero sit in virtute multiplex , inde probatur, quia habet in voluntate sotma litet plures occisiones, atque adeo est voluntas plura peccata committendi. Ergo saltem in vittute illa voluntas plura peccata continet. Adde qui intendit fami liam oecidere, non satisfaciet consessioni, si di eat habuisse uoluntatem homicidi j ; quia non est voluntas unius homicidii, sed plut um . se uti non sitissa ceret consessioni, qui diceret habuisse voluntatem fornican-gi , s hubuit voluntatem fornicandi eum omnibus , qui in una domo residebant. Elgo signum est illam volun
123쪽
io 8 De distinctione & grauitate peccat
talem in re esse multiplicem. Quocirca Bonacim, qui tenet unum esse peccatum, unicamque malitiam habere . nihilominus assimat in eonsessione ex ptimendum
esse obiectum huius peceati , quod nescio an sit satis consequenter dictum, cum solum numerum , & speciem teneatur quis consteti, cui obligationi satisfacete videtur . s dicat habuisse semel voluntatem homicidii,s in illa voluntate non est nisi una numero malitia. Alias si obiectum peceati declarare getabat. solum quia pestinet ad constitutionem huius numero peccati, etiam teneretur declarate. s utituit occidete Ioannem potius. quam Franeiscum. Item si furtum fuit pecuniae, vel sup . pellectilia. si intemperantia fuit in ei bo aut in potu; cum omnia hre ad constituendum peccatum condurlahi. Item teneretur declarare intensionem, & dutationem ipsus peceati, quia ipsum peccatum constituunt Neque est simile de uoluntate surangi omnes libros alicuius bibliothecae, vel defit uendi aliquam domum ; hie enim actus formalitet , & in vittute unus est , quia solum unicum furtum, unicamque destiuctionem causat; at voluntas oceidendi similiam, continet, & causat plures occisones , quatum quaelibet est peccatum distinctum.
6 Insettut deeimo quid dicendum ge illo et qui eodem die festo proponit saepius non au Aite Missam , &de facto non audit, an peccet uno, vel pluribus peccatis, quot sunt voluntates omittendi. Negare tenentur omnes illi qui dicunt peccata, quae opere externo consummantur, tunc tantum multiplicati , quando voluntas peccandi, quae fuit intercisa peteontrarium actum . multiplicatur : nam si per eontrarium actum non fuit in teteisa, censetur semper moraliter manete, & eonsequenter lice physeὸ repetatur, non constituit diuersum peccarem neebinario in con fessione manifestandum: tenet explesse Caietan. rom. r. Nasicat. 3 i. i .ressons in I statib. 2. Nauarr. p. 6.uum.
I s.ct i . Glassis M. i. cap. 1o. n m. 34. O seqq. de alii, quos siqnitur Salas I. i sp s.feti. 8 m. m. 8 s. aghi-hita hae limitatione, nisi inter ipsos actus voluntatis multum temporis intercedati quae limitatio in praesenti casu non potest habete locum. Ratio huius est, quia
voluntas non retractata semper censetur moraliter rea
nere. Ergo cum alia smilis superaddit ut, eadem est moralitet cum ala. Dein Ae cum una voluntas ab alia non multum distat. moraliter loquengo, continuati censentur, plaeeipuὸ cum vimque ad idem obiectum tendant, se eundem effectum causent. Praeterea, qui vult occidere inimicum , & ex hae voluntate parat a ma, & ex alia iter atripit ad oceisonem , illae voluntates neque inter se uniuntur, ut eonstat , neque uniunis tui mediis , sed ad summum uniunt ut in effectu , hane autem unionem in effecta etiam habent illae voluntates, omittendi Missam. Ergo sunt unum peccatum. &non plura.
1ν Dicengum existimo, si ex voluntate alicuius operis inrempossibilis eumptaecepto Missae, Missam omittas , unum peecatum cenietis committere, quantumcunque renoves voluntates, qui omnes illae in illo opere raditantur , & sunt medio illo causae impedientes praecepti adimpletionem : neque in hoe est maior dis scultas , quam in voluntate oecidendi petrum. ex cuius voluntate paras . media apponis. At si propos tum habeas omittendi Missam . neque ex illo proposito apponas medium aliquiss incompossibile. led ibi sista, . x post factum tetici sex taem propositum . Ad postea a/ue
niente tempore urgenti praecepti eandem renoves vae luntatem . censeo te multiplex peccatum commissse: quia omnes illae tres voluntates non habent . in quo sint . num , non enim sunt unum inter se, cum non imam se uniantui . neque in aliquo effectus producto, cum
nihil producant, neque in omissione Missae, quia omisso audiendi Missam non incipit nis ab eo tempore. in
quo Missa auditi non potest. Ergo necessalici illae voluntates debent reputati multiplex peccatum. Const-mo. si voluntatem habetes etastina die Petrum occidendi , neque ex hae voluntate medium aliquod apponeres , sed easdem voluntates saepius repeteres, quousque crastinus dies accederet, in quo S appositio medii,& oecisio simul iungunt ut omnes illae voluntates antecedentes, & repetitae iuxta nostram sententiam pescata essent, quia non habent, in quo uniuntur ; non inter se, neque in aliquo effectu, cum nullus sit, quando ipsae sunt a seg smilitet voluntates repetitae toto man non audiendi Missam hora 12. non habent, in quo vniantur, & unum snt. Ergo etiam debent eenseti distinctae r & ita tenet vasque E i. a. disput. 7s.cap. 3.Ina
is Ad rationem dubitandi respongeo voluntatem non tetractatam manete moralitet habitualitet , sed non actualiter. & in vittute ; ideoque constituit voluntas de nouo adueniens diuersum numeto actuale peccatum ἔ neque in hoc attengi debet distantia , vel pr pinquitas temporis inter unam, & aliam voluntatem; sed an illae voluntates cause snt alicuius cssectus comiam tinis . vi contingit in casu de inimico occidendor tune renim media, quae apponis, intet se uniuntur ad consequentiam finis intenti, scuti uniuntur lapides, & ligna collecta ag aediscationem domns, ob quam unionem moralem, & aecidentalem collectio lapidum, di lign tum, etiamsi physee multiplex sit, moraliter tamen una censetur, quia ad unum snem oldinat ut, & ab eadem voluntate aedificandi prouenit.
ΡvNC TvM IV. Vnde grauitas, Si malitia peccati desumenda sit.
1 Reuiter me ab haedis cultate expediam omissa II vallis dicendi modis. De fide enim celtum est
non omnia peecata aequalia elle in grauitate, sed unum peecatum alio grauius esset constat ex Venes t 3. ubi sciis domitae pessimi iudieantur, & peccatores e tam domino nimis. & Genes 3 . Ioseph accusauit stattes de etiamine pessimo di de elatius Christus Dominos Ioannis I9. dixit Pilato qui me triaidit tibi , malua peccatum haber. Ergo peccata aequalia esse non possunt.Ratio est manifessa , quia licet omnia peecata in eo conueniant, visnt
contra rationem r at ipsam et rati nem naturalem grauius offenAit unum peccatum . quam aliud; grauius enim offendit bestialitas. quam fmplex fornicatio , &simplex sornicatio diu desdelata, quam casu contingens. Deinde. quia omnes essent aeque puniendi,quod est eonita illud Deuteron 1s φ, a mensura detim, ea re ct
pere magis. & minus, ut dicamus peccata,quae vident ut priuate rectitudine , non suscipere magis & minus; quia non priuant rectitudine priualiue . sed positive, &in formis postiuis datur locus inaequalitati. licet enim stigus piluet subiectum calore . quia tamen priuat per formam eontrat iam , potest suscipere magis , & minus. Item licet tectitudo alicuius lineae in ingiuisibili conias stat rata, hae tectitudine magis. de minus linea recedere potest; de quo late vasqueΣ t I ai p. 99. N Salas rae . 3.a θ. s. q. a . Azor ram. I ib. 4.is . I s. Praecipua
124쪽
1 praeeipua peccati grauitas, & malitia sumitur excibieeto directo . quia inde sumit speciem: ti adit D.
Nom. r. ι.εσ3 aru 3.seeundo ex circumstin iis. Tertio ex continuatione.& dutatione. Quarth ex intentione. Explico in homicidio iacto in loco saeto,euiu, prima gi auitas sumitur ex iniustitia sina Seeunda ex eitia eum stant ia sacrilegij. Tettio ex continuaticiae volun latis . muta ex eius intensione. 3 Contingit autem saepe grauior in malitiam pem cati esse ex ei teumstantia. quam ex obiecto, vi si quis cognosceret sceminam religios.in, vel ii uptam,grauius ex circumstantia,quam ex obiecto pecc ret. Disse ultas autem est an peeratum ex obiecto minus graue, possit ratione intentionis vel dulationis vel extensionis obiectivae fieri grauitas, alio grautiti ex cibi iaci, quia nunquam uidetur specie, iti fetior superiorem vincere posse. At tenendum est ianquam timnitio certum peceatu inferioris speeie, superare pode aliud peccatum grauius ex obiecto, tu quidem si eum peccatis venialibus superioris speciei fiat comparatio, res est indubitata quas enim negabit surtum, pollutionem, de adultetium superare iuramentum otiosum, vel falsum non plene deliberatum Ex qtio no leue a gumentum sit Nitur ad probandum aliquod pe eatum mortale an
serioris speciei superate polle aliud de sup tiori speete.
Exemplis res mani statur. Dei factio.Je tumelia ex obiecto,& speeie lenio tu peetata sint homicidici at squis unam nobilem & i ut ire ri simili m de oro ditio. ne,vel haeresi diffamaret, sine dubio gemitis peccaret, quam si unum ex infima plebe oecideret. rgo. Itein squis gilapidaret aetatItim publieum,& teiptimica maxime necessatium,grinius peccaret, quam omittendo Missam,veloeeidendo pi belum. Ra io th. qitia cum quodlibet peceat im habeat grauitatem iri tata in , &finitam absolute, potest aliud p eeatti leuio iis speciei ita multiplicari,& intendi. vi eiu grauitate .idaequet, scuti csiringit in arsento. quod licet secundum mat riam suam in setius si auro: at in distimatione ,ac valore ob eius quantitatem crescete,& suo erare aurum pG-test. Neque est inconueniens quia io dividuum alaeuius speeiei in serioris, superet individuum ultioris speciei;ceella enim latione in eorruptibilitati, , Ae aliarum
qualitatum,quae sibi sunt propria superat in perfecti ne plura viventia Ciblunaria: N ita tenet, fle laὸ probat
Saytus lib. s.c.4.yumsa Zor.lom. tuo. q. . A Suareaeom. .in 3.p. ais 66. sis. a. salas q. .reas. ... P. s. n. t 4 Herreta in a.di'. I 3. 3. Ae videtur claraei se lententia Augustini relati ine. quaere f. q. .ubi inter ignotanter haeretieum.& scienter auarum.& inter haereticum bene moralitet viventem, & Cathos eum sceleribus plenum, non audet ferte sententiam , quis grauius delinquat. Supponit ergo Augustinus pece tum minus graue ex suo genere ita adgrauari polle ex multiplieatione . vel intentione, ut vincere possit pee catum grauius ex suo obiecto.
de latἡ valent. Salas, de vasque E ibi, exponam praecipuos ea breuitate,qua in omnibus studeo. rLia castio Sum. Mari Pars Li remus . ffectu, peccati si dimit. uere inclinatio
Ptit. I s. 75. a. AZOr rom. i.tib. . . e. a. s. l. QuCd ut recte intelligatur,aduertendum est . inclinat onem naturaia
lem ad virtutem ab psimet poten: ia voluntatis non distingui ; quate cuni iji se psa substantia uet voluntas non immutetur,esseitur nuι ici peccato in ii sece eius in elinationem diis,inui polle : verum quia voluntas no ita inest natui ad virtutem, quin libere primi vitium amplere; si multiplieaio vitio, multiplicari habitum,& qualitatem ad vitium inclinantem e ac proinde inclinaniem voluntate, ut v .rtutem relinquat,& vitium amplectratur: α hac ratione dicitur diminui rei peccatum inclinationem ad .iitutem, eat tinsece quidem, deaecidentali ei ;quia quo magis voluntas in vallum in. clinatur,eci mag s a laquenda vit tute impeditur Non quam tamen ita impedit ut quin vo .untast heia ma.
Peat, di potens stivirtutem sequi.& natiuam si .m in clinationem opere eomplete , ut dixit Trident .s F. c. Rarici est mani sista; luia cum Oinna haec dimi nutio si per habitus vitiosos inclinantes ad vitium vi i tute oppositum . Ae omnes hi habitus non necessitent . oluntatem, se3 potius illi subdantur ἔ nunquam p it est ita inel natio ad viti utem diiti: nui , ut finiri ur; sepei enim intrinseo .de libeta potestas ad vitiues , ae proinde natiua ine inatio subflatitialis integra manet. a Secundu , i flectus receati mortali ι est priuari hominem gratia vi ii imbus insutiricum enim peec tum eo tistituat hominem De . inuisum. inimicum, necessas ih do bet exeludere ab illo gratiam.qua amicua redde tur.3 Tertius esse mas peceati mortalia est destinatio ad poenam aeternam, quam necessariε omnes peccatores decedentes in mortali subi sunt iusta illi 3, Ite multas m ia gnem aio m. A 'an h. as. Mart. 3. s s. s I. ad Negis, . 1 ct t. Corinh 6. O aliis in locis . ubi passim Scriptui a ate nitatem prenae peccatoribus con mina tur. Solum autem est disseultas in ieddenda latione. qhomodo hae poena aeterna proportionata si eulpae,imd leuior,quam culpa ipsa metetur cum rει eptum stab omnibus Theologis eum Mag. 4 d. c.& ibi D.ΤΙ,
punire citra condignum , Ad dissieultas in eo sta est. Nam peccatum moi tale non habet hiauitatem infinitam,quia neque illam habete potest,ex Dei infinitate. aduersus quam peccatur , neque ex vilitate peisona pereantis luia haee omnia extrinseca sint, ide6qne non possunt restaudete in actum infinitatem; alias quodlibet peeeatum veniale haberet institiam grauitatem,& aetemitatem poenae mereretur. Item quodlibet mortale eontineret grauitatem Oninium mε italium nequctv num mortale esset grauius alio, Se aequaliter pro uno,
ae pro multis deberet peecatot puniti. quod est absit-dum. Quie ergo est ratio, quate pecca um finitum in
grauitate puniatur citra condignum poma aeternat plures rationes ad hane vetitatem confirmandam a/ducuntula D. Gregor. ..ti Iag. e. 4. D.Thom. . a. q. 87. ara. 3.4.o' s.& ibi Vasqueet, Salas,Yumet, Ualent Sa .
num. 86. Ea tamen mihi videtur esseatior, quia poena, quae in intentione est finita,& solum in dulatione non habet finem.absolutὸ finita est, de seeund)m quid infinita, seuti Angeluar di anima rationalis fio ita entia sunt, etiams finem non stit hibituri; sed quodlibet peccatum moltate .esto simplieiter finitum si aliquam tamhn habet infinitatem eo quM sit eontra Deum infinitum. Ergo poena in duratione aeterna non excidit
4 Sed inquires, an poena aetema sit et km effectu apeeeati venialis.
125쪽
i io De Vistinetione S grauitate peccat.
Et vi seolr,qui a se. Nam deeedentes eum mortali, aliud peeatum:& quidem secundum quod pecca um& ueni ui .n Q lolum rationem italis, sed et i tin ratione vetitai s perpetuo puniuntur : nam cuna semper in
illo per se aetem,efficitur semper ob illud debere puniit ideo euim D. Ihom. vas iura, Zurnei,salas, de alii
nuper telati affirmant poenam inferni aerei nam esse, quia deternum suturum est peccatum . Ob quod insigit ut sed ueniale peccatu in in damnatis etiam erit aeternum. Ergo etiam poena i ii eo tres pondens aeterna debet est e. s Dicendum tamen est, poenam aeternam non esse effectum proprium peccati venialis, quia pereatu veniale de se illam non metetur, sed soluin meretur tem potat iam. Concluso esto innitim Catholicorum decedentes namque in gratia cum peccato aliquo veniali non te misio non puniuntur ditetnaliter, ted aliquo tempore in purgatorio, de poste i gloriam consequuntur alias peccatum veniale gloriae eonsecutionem in aternu impeditet , quod est contra fidem Si ver A peccatum veniale in damnatis existat,etiamsi ex se poenam
aeternam non meteatur,puntur tamen aetetnalitet. est
ti in insemo sustinem, etsi de se est et sussciens extinguere debitu peccati venialis, si voluntarie aeceptaretur: at quia son solii inuite, sed etiam impatienter, Seblaspheme sustinetur, non videtur vllo modo suffciens extinguere debitum peccati. Ergo post unam poenam tolerata potest Deus aliam, de aliam infligete. Seeun-dd illius poenae toleratio non potetat culpam di debitum illius extinguete . quin a Deo aereptaretur, de acceptaretui ex meritis Christii quia nullum peccatum hominibus te mittitur, nisi ex Chtisti meritia. ut tradit ut in Trident. Vis .e. 8. de doeuit Suar. tom. 4. in se.
ta Christi iam non operant ut in damnatis; sunt enim membia abseissa a Christo in perpetuum. Quarto de damnatis dieitur, uti e/rideris lignam. ibi mari.bit, hoe est,manebunt in eadem poena,in quam ceciderunt. Ergo non possunt pro peecato veniali satis pati. Quintδ, quia peeratu .eniale aliquo modo habet infinitatem, cum sit conita Deum. Ergri salie pro aliquo statu mer tur poena aliquo modo infinitam,qui status non potest esse alius, nisi quando eum mortali e ni inctus esset. 6 Quartus effectus, seu poena precati solet enumerari cst,nequit et se poena. quia nciti fit a Deci,neque appeti ab eo pol eli; non enim appetet e potest sbi heri onui,sam,de iniuriam . neque rationabili et piocedet et , ii vellet iniuriam sibi facta alia iniuria vindicate. Poena autem, ut tradit August. δε lib. arsuri c. i. est a Deo, de placete ei aliquo modo potest , ii in idein procedit ab illo. ut a suptemo iudice iniuriam factam vindicante. Ρeeeatum autem secundum qued est peimis tum , hoc
est , pet missionem ipsain peerati posse . de saepe esse
poenam peccati, negari non potest . cum id constet ex variis loci, Scripturae .pi recipue ex Paulo ad Rom. I. an. 24. Proprer qMod ιυάιάιι ιhos Deti in d sideria cord seorum , an ammaendaraam,die. id est permitit illos in suades delia defluete, denegando auxilia specialia, qu in denegatione potest Deus velle .ctim nihil in ea malumst. vide D Tho m. i. 1. q.U.s . an. a. Caietati. Medio. Zumeliatu. vasquea disp.rasin. 9.s Llpa o.Salas iras. i 3.das aΑ ΤΕ . I. Uuem .d p. c. q. . U.pMnes. . Bonaei disp. 2. L peccat. quo. . an I. 1. Neque obstat aduersus hane doctrinam Augustin. i. conses e. ra. ubi dieit: IHydii Domina σφ . I,is omm anoMinaιώs animassuetipsi poena μ. quia August. loquitur causative non sor- maliteri quia non est formaliter poena,quatenus est inordinatus,sed ratione tristitiae,dainni infamiae,& ali tum essectu uiri,quos inordinatio causat.
Quintus essectus peccati est nota. δου infamia peccatoris; sed hie effectus non sequitur quodcumquepeocatum sed peccatum publicum:illo tamen semel pos
propter quod dixit vlpian.in setis,*.tiae de accusat. quod ille qui semel est ealumniatus,in futurum calumniari praesumituri 3e semel periurus,in futurum peieraturus, ob quod a tutamento piaestando repellitur. c. sta ira 21. v. s. ct υρ.hateras, da prasampi. de aliis multis exemplis probat Menoch. da praestimρ.tib. P sump. a.de Maseatd. da nobationis conet. Io s. ia n. 34. purgati tamen eenset ut huiusinodi nota,& infamia exsacto proueniens, s per iiiennium ab illo delicto per petrado abstineas praecipue, si octa sicines committendi illud libi suerint oblatae ..t tradit Albetie. an l.omnia
mo addendum existim ci eum Menoch. 33. per Ne nitentiam sacramentalem omnino tolli infamiam, denota,& praesumptionem simile delictu eommittendit quia Se tollitur pectatimn.quod in simiam ea usabat. de tetractatur voluntas ex qua praesumptio oriebatur.
126쪽
TUDIOSUS rerum moralium prae oculis habere debet dicenda in hoc tractatu, utpote principia Communia omnibus quae de vitiis , dc virtutibus insequeo tibus dicenda sunt. Claritatis gratia hunc tractatum in sex disputationes diuidam. In prima explicabo naturam legis, eiusque condi
In secunda specialem sermonem institua de lege irritante, dc poenali: hoc est,de lege imponente poena, Sc irritante actu Contra ipsam factum. In tertia de lege non scripta, quae est consuetudo. in quarta de lege speciali, quae priuilegium Vocatur. In quinta de cessatione legis, eiulque interpretatione. In sexta de illius dispensatione. DIs PUTATIO I.
dum Isdotum a. umol. p. .s lib. s. cap. 3. quia in ea legitur qo id laesendum sit, quidve vitandum. Secundo dicitur a deligendo, eo quod ex multis eligat quae aptiora videntur, ad rectum uiuendi usu ut tradit Cicero iis. 1. de marina Deoram, vel ut dixit Augustinus 3n q.ast in mus Tes mensa, qtias s. Ut de multis,quid eliga a seias. Tettio aieitur a ligando,qui avgat homines ad sui obseruatitiam i se D. Thomas I x. quast 9o.ari. . variis autem nominibus solet lex appet lati .ivxta vatias L 1lones, quas habet, edm enim lex doceat instituat, praese libat quid sit agen/um . vel omittendum, aliquando seset appellari doctrina institutio, praescii pilor spetialiter tamen diei tui, uu eo ἐ- FHaeda cassitis stim. Mari Para Lmus statutam, os Ams. Dieitur inti quia iubet,&
petat, vel quia intendit tribuere utilemque qEod tuum est: diei rer eonstitvitio,ctst vivim, quia e stituit,& statuit,quae sunt laetendar djeitur I aestia,quia sancit rc nam non obtemperantibus exi. sanosa, f. .a poenis. Haec autem nomina in eo disset uni. quia leges Pi incipis supremi saeeulatis. Regis vel Imperatoris . amursura ; Pontifieis veto deetet .voeantur constitutiones. inferiorum vetA principum,ciuitatum,& populoIum 4eereta, voeant ut statuti. Vide Azotio a. t. instu gr. I s q. .ct a. Suar. de legauis. i. cap. i. a Salas I. ntrassi. 14.dio. .pct. .a est 3. a S.Thomas receptus ab omnibus i. I. N. 9 . ara. definit legem,ut sit ordinatu rationis ad bonum commune ab eo, qui euram commuuitatis habet promulgata. Dieitur ordinatis,quia ordinat.& praescribit quid ut saetendum vel vitandum: dieitur ratiams,cq uia a raistione prouenit hale ordinatio. 8e quia non tam respicit
bonum speetale subditorum, qu1m reipublicae, ideo
munis boni habet i 5e insupet requirit lex promulgationem,ut ex sequentibus videbimus. Ut autem hae definitio plenius intelligatur .supponenduin est,quemlibet legissatorem, antequam serat legem, iudieate debere legem illam conuenientem essis rei publica; alias imprudentet, de iniuste legem seraea absque hoe iudicio , illoque defieiente lex nulla esset. quia nullam vim habetet obligandi, utpote, quae iusta non esset. Hoe iudicio supposto accedit seeundo vomluntas quia vult subditos obligare ad legis Obseruata nem.Tertib signo a i quo manifestat eius voluntatem. Ex quo fit lege mella actum intellectus, dc solum alis; intellectus, inquam. ludieantis rem impexaram per legem esse conuenientem bono communi: voluntatis. i tendentis obligate subditos ast elux Obseruationem.
Nam sine quolibet holum a tuum non erit lex; sne Κ a primo
127쪽
na. De lege in Communi,& eius catlssis.
primo non erit iusta ,& rationabilis , de sine secundo .nete personarum latum, lex in tigore erit:s autem si non obligabit. Requiti tui in per tanquam eonditio, pro singulari peisona concessum , a lege propita di& applicatio , ut lare manifestetui subditis ti alias non stingimur ; quia tune non tespicit bonum commune, poterunt obligati. si e Suato Iib. . da tegi, c. . n.6. Er sed speciale. c. s per toram, pracspiae num. 12. Bonacina d θαι. tari Ad tettium leges uectigalium , s vect Igalia iusta ud.quo. i lini. i.κώ-.i .& alij apud ipsos. sunt, utiles esse reipublicae, quia Oihil reipublicae vii -
cci isilio . a petitione, di praecepto. Nam licet per haec inbuta imponuntur. ordinetur quis . M iatrisatur ad recte operandum, non Ad quartum legem piae scriptioni, utilem esse rei- tamen a. igitur per ilia, tanquam pHr aliquem actum publiea.quae vitat lites.& pacem eonstituit,esto alicui oculus super tot s iespiereti iis bonum commune. damnosa sit: sisti lex punitiva damnosa est delin- Consilaum enim , ad petitio non est formalitet actus quenti, villis tamen rei publicae. peoorta eum ab aquali,& in sei toti possint proeedeia Ad ultimum concedo indilectum illum & remose, Praeceptum verb, etsi necessarid petat a superiote tum tespectum boni eo inmunis non susscere adse-ori' i non tamen a superiora respicleate bonu m eo- gem , ut plobat exemplum de praecepto lato pessenae mune,cam praeceptum spe et ali bono illius, eui praeeeia singulatis. Quate ad rationem legis necessariό requi' p um in sonitur,contentum sit. si aeterea praeceptum ritu t,ut per ipsam lege immediate respiciatut bonum
spirat moite imponentis: at lex eum si perpetua, eius commurie quod non piatest esse,nisi ei rea ipsam ecm- morte non sinit . quam differentiam notauit Meno munuatem, vel partem principalem illius seratur lex.cbius lib. I . .e bar.quas . 69. Uas aer i. 1. disp. is i a. s. De intentione autem legassato iis non est curandum: sanchea lib. s. demvirim disp. 1 3. q. a. u. 47. Suareet de Im nam esto ipse legissator malo animo plocedat,si tamen gib lib. .cap. O . s. lex ipsa tulia eit quia bono communi est conueniens ἰ4 Meunitaeonii at legem iniustam , inutilem, non sussi ei et ad or,ligitionem inducendam. si tamen ipse conuenientem bono eommuni legem non esse, neque pet legem dimnum alicuius intendit, quiaque in bo- obligationem indueere. ita vasquer i. a. dispar. i s i. nu in eommune non eedit , iniusta et it lex , & nul -- . a. sitas Glui sui. δ ρει a. set λ. q. γυ- so. donaci- iam obligationem indueet, & ab illa ut iniqua licebit
aliis docet suae. Bona cina,& Iiilv1a. V de quae di- 8 Seeundi eonditio requis ta ad legem est, esse latam
dubio legis. qua eutam sed curam politicam,& iurisdictioni 1. Pros P linam go conditio tequisita ad legem, est te spi- quo aduertendum est duplicitet te curam communica ceto honum eo ramune, ex Papiniano in Uex est,ss de tit b,hete posse. primδ per potestatem dominaiiuam, legib. bi, Oxs commune praceptism. de e et Isidoro tela- & reeon micam. Seeundd per potestatem politicam. to .n cerat autem Ire,aimne 4 ubi inter eonditiones tm ptimam potestatem dominatiuam habent parentes inquisitas ad legem ait ess4vt nullo pio prio eommodo, filios,domini in seruos, maliti in uxores;& hae potest d pio communi ciuiam utilitatu eonsetipta st. dit stat non sufficit ad serendam legem: tum quia ex vi in
tradit D. Tiro in . communiter recepius i. i. q s. o. lius nihil post unt erigere quod tibi non debeatur .ium ar . 2.s ian .s .v. s. Ratio est inani sella: quia leges sunt etiam qilia ex vi huius potestati, non attenditur sem-
de se reg ilae perpetiue humanarum acticinum. Non pet bono subditorum, sed ptoptio. Restate goads ergo perton sparticuiates .fle bonum illarum, quod ii - tendam le-gε m neeesatth tequiti potestatem politinem habent serient respice te.lcem sunt a petiana puta eam seu tui isdictionis qua sed ieet leg sator potens stb ea. quatenus publiea es. subditos coercere, & bonum non proprium, sed com-s Diees plutes esse respicientes bonum speetate,& mune respicere. se D.Thomas i. 1 3M .' .art. D AEd ais
non commune, quales sunt leges minorum, pupillo- Salasae re kd o. i. Ly. num. s . Sayrus inciam regi , rum,militum, quae respiciunt bonum harum persona- lib. D Op i. no. . Bonacina es p. .ae Uιbus, q- . t. ira, non communitatis. Secundo quodlibet privile- pan 3. .n. r. funct. 3. u. a. Suarer tis. a. de Iegabaap. s. gitim.quod lex priuata dicitur in cap.pm MLI iam diu. 3. n. a. 2 n. 6.pluribus exornat.
in bonum tantum priuilegrati cedit, non eommune. 9 Tettia conditio ta uistia ad leaem est. esse promuti Tettio lex tributorum , & veetigalium solum tespicit ἰου imatam subditi inii ne hac en tin promulgavid talem Regis non eommunitatis; inio potius est in tione vim obligandi habete non potet Leum non possitigamnum illiu . Quarto lex piaeseriptionis, quae aliqui- de illa subdi is e. instate. Debet autem haec pio mulga-bus est utilis,pluribus est damnosa. Elgo non om s lex tio comunitati fieti, quia pro bono eo minututam ser- cedit in bonum commune. Tandem, quia si testes liae, tur, se quia tinguli non obligantur, ut singulat ex peis quae bonum spectile aliquorum eluium te spiciunt, le- nae, sed quatenus partes sunt communitatis 'i ac Proing s propriὸ nuncupamur, eo qu)d bona eluium sint de ipsa eommunitas debet quasi lius obligata esse. se
bonaeommunitatis;quia bonum partis est bonum ro- D. Thomas i .a ι est. 9oAM. de tradit itido . in h. cap. tiuxquodlibet praeeeptum latum cuilibet petanae par. erit aut/m lex, dist. i . Sayr. n. ia. Suarea Iib. t p. ιι - . aieulari .dici potetit lex: quia Eius honum cedit in bo. Castici ιιι. i .de ter malast. I. mim commune. Ergo haee indilectaeelso non sustieit to Aliae autem conditiones 1 Doctoribus enume- ad legem. tantur, quae vel in superioribus conlinentiat, vel imu Respondeo leges pupillorum, minorum,militum. sunt necesIariae. Expostulatur inquam ad rationem l nobilium, &e. bcinum commune iespicere . quia non gis scriptura: sed hane probabilius est necessariain non attendunt bonum euius bet personae sngillatis , qua. esse , sed eonuenientem;voce enim mani liari volun- tenvi laus et .sed qu itenus in ucit tuti nem commu- tas legi a triris potest, ut tecte dixit Ioati. Andr in t . nem pupilli, minoris .militis.&e. Praeterea bonum ii, n/Mo nos strueret. ariin c. ΡaDormit. Decius,de Felin. tum personarum cedit in bonum totius teipiiblicae .eui in νubν.ae constitus. At multis relatis tradit sua, eg lib. I. Oxurae eonuenit supradictis personis Auere. de Iegab. e. ι ι se T lis. s e. te .ntim.6. Aetor. Om. i.in ei- Ad lecundum di eo,si priuil giumst pro aliquo ge- est ο-am istium .s. c. i. quest. i. st e confiat cx c εἰ Mu, uv
128쪽
accepta a populi, sed hoe ex benignitate leg satoris, ut postea dieemus. Tettio tequii itur perpetuitas, I enim pro determinato tempore lex ferat ut . potius praece rium . quam lex diei debet. Nam csim lex pro hon communitatis sera ivi, de communitus de se perpetuast. lex etiam debet esse perpe: ua: Ee ita tradidit glosi.,nev a nobis, i .deso tent. excon Mn. de Pano initanus
a Lex triplex est, alia disina . alia nata. 'is,alia ha
x T Ex alia est diu his alia naturalis .alia humana seu Lia potititia. Diuis o fixe recepta Est ab omnibus Theol.3. . s. I iuris peritis. a Lex ergo diuitia .st Deus ipse, quaternas iudicat. quid faciendum sit, quidve omittendum, dic volunta tem h ibet obligiti di homines. de Angelos ad sui ob set uationem. Ex hie igitui lege omnes leges dimanant . illi lue eon soliti m debent; quia est prinia resul . de meritura , ad quam omnia tanquam ad finem ordinantat. eonum .itque illi pei sectissime definitio legis in superiori puncto constituta i est enimatatu lationis . sis achiis ab eo, sol est ratio per ellemtiam , de potestatem habet in omne x creaturas, quibus suam testem lumine rationis indieat, & mani-
3 Lex naturalis pio pt e sumpta dicitui illa, quae rationali naturae inlita est . quaque natura rationalis dis cernit honestum a tuto t. in qu 1libet enim creatura tationali dat ut dictamen quoddam lationis , consistens in eo itione eorum quae honesta, vel inhonesta sunt. conuenientia,vel disconuenientia suae naturae.
Disseultas au em est , tin heedia imen debeat diei lex Z Ratio di sevitatis est, quia non est a superiore,sed ab ipsumet i toponente. item q ita nihil aliud Leit,nis proponere in alitiam,v l boisitatem in obiecto.Ergo supponit iam o ictum esse malum . & prohibitum. Ergo ipsum cognitio non pio hibetialias ipse mea Deus respectu sui ipsi ui haberet proprie legem nariaralem. squidem etiam habet hoe dictamen rationis..Neque
etiam alleonuenientia, uel eon enientia obiectorum cum rationali natista legem eonstituere potest .sed est fundamentum ipsius legis protubentis, ideo enim prohibetur mendacium. quia eli A lloniimr 8e ideo mandat ut subuenire gθno. quia est conueniens. lim si in hxe ditanuenient ia .e conia enientia lex naturalia consueret . dieeretur Deus legem naturalem habere, Non minu .' iam h mo . quia nori minis . imb magis naturae diurnae , quam humana est dissonum men.
Mn. i ci au 1. & alij relati a sua re et Id. a. d. luisti, p.A. ni. . l. Sed hoc nullatenus pia adntit tendi i m. cuti, Ilax naturalis , lex proprie appellet ut i Daitibus,& D ehcitibus, & illius tiauigie flores. vere peccato. te, dicunt ut es sunt. Qu'circa existimo legem D tu. tutatem,seu dictamen lationis includere si uici legem aeternam Dei, quia procedit a Deo tanqua in a supre- .mo leg u.tote Deus enim cum naturas, ratii hales creare voluit, simul voluit illas legere, S gubernare, ad euius guhernationem neces latium erat epes illi imponere. imposuit ei go illis legem de vitalidis lus.
qua init in se te lunt ii honesta, de uitiouenientia rati . nati naturae , ut autem hanc dicionuenientiam . di in honestatem cognoscet et rationalis natus , lumen i a.
tiores ei indidit, quo illuminatur,ta legitur, ac proinde hoe die amen quatenus repta sentat ea, quae a Deo sunt ptohibita, habet rationem propriae legis; aisque de causa dixit D. Thomas a. 9 a. artis a. legem naturalem este participatiosum legis aeternae,&-s .an 6. adducit D. Augustinum a co. Usc.4. Eleentem, Lex tua sompta est in cordibώs hominum. Ergo lex naturalis reserti debet ad legEm Dei, ut sit p. pite lex. de ita tradit Get ii ινὰ sis. δε ιιιὰ IVNιώ.lι.
ii, Se diuina , est, quae a supe, iore acciden asito poni tui r & hie est duplex. alia est diuina . alia humana. Diuina polii tua eii, qua Deu hominea regit de gubernat, quatenus corpus qriodisin politicum con. iiituunt. Sae piscepta v ietas legis 4e Diu iacti si i sum, & ordine iudiciali leges polit viae diuit ae dice. hantur: de in praelemi praecepta de administrati ne sacra itientotum N illorum ec pticine a Christio Do. mino lata, legεs diuinae dicuntur. Lex hu diana diritur, quia ab hominibus proxime , A immediate pi uenit. D. u enim sua prouidentia voluit hi mines pethomines gubernari. Be alios alloiuua superiores este: qui ergo stipetiores sunt, & suptemam habent potestatem , leges eondere postunt. quibus inseriotes suis
bernent ut . Sed quia hi superiores alii sum Ecclesiastici, abi saeculates . alij recipiunt . Chusio Domnootestatem condenesi legem ; alij vet4 ab ipsa tepulica. Ideo lex humana in Ecclesiasti eam, de ciuilem diuiditur. Eeclesiastica est , qtiae a Christo Domino
tanquam ah eius authore primo prouenit , di subditos in supernatu talem finem dirigete intei δ t. Ciuilis P aec ipse attendit gubernationi polii cae fc subgitos in
quae dantur ea voietate obiectorum, satis notae sunt; dieit ut enim lex alia assi trestina . alia negatiua Alst-mativa est quae impetat aliqv d postiuum . & rea .le, esto verbi nego tuis imperet,ut est lex de audie do saeto die but sis is . de communione recipienda rhPaschate. Negatiua lex est . qua negati cinem imperat .de actum postinum prohibet.qualis est lex de non surando . de non occidendo, de non fornicando. dce. In sepet aliae sunt lepes mei e praeceptiuae. alia putEmenales, aliae itiitantes contiacium. ali pro hic mistes feti. ge quibo, omnabus in sequentibus lare ag nisdum est. vide Aetolium tom. i. m. s. cap. . Pi f. s. Suare E lib. t. eo. 3. sine. & lati4s ob. s. cap. i. st a. Bonacina Lo e. i. qtiast. I. p. uri. 1. sine. Salas de s gins , dispua. v. sin. r. VasqueΣ ιsm. a. d.oti . lsa.
uiditur lex in leg m odiosim,& sau tabilem. Odiosa dieitur, i si quia odio digna sit .eli enim iusta.de sancta; sed quia imponit grauam n aliquo ιvel poenam,quam
129쪽
ii 4 De lege in Communi,& eius catlsis.
merito reeusat subire humana natura. Fauorabilia dici i ut lex qua fauorem eontinet. At dissicultas non leuis est,in cognolcendo, quae lex dicatur gravamen contisne te, atrae fauorem 3 Saepe enim lex ,quae gravamen a Iieui imponit altera benescium confert. vi contingit in lege impotiente tributum , quat s. luentibus grauis est, de odiosa: ei aut i cui soluitur,saucitabilis item ptiui legium alicui conde Ilum,quo eximitur ab obligatione legis eommuni t , fauorem continet respectu priuilcgia-tit at tespectu communitatis glauamen habet ; lentit enim eommunitas,qudd aliquis ex illa eximatur,eique non con timetur Deinde sex poenam delinquentibus imponens odiosa e enset ut respectu illorum . quibus stipotii ut: at respectu aliorum , in quotum defensionem lata luit,fauorabilis est.Quea ratione multi dicunt,
so e. eleticorum excommunicantur, esse favorabilem,
qua licet tespectu delinquentium odium contineat:aere pectu uatus eletiealis, in cuius defensonem lata
Proptet haee Titaquet in praefat. ad retrare tignag. num s s. eetistimat legem odio ia in dici illam absolute. quae gia Iamen alicui imponit,etiamsi aliis fauorabili, sit;quia absolute favorabilis diei non potest, de bonum ex integrae au ta At diei poteli absolute odiosa, quia ad hane denominationem sui seit,ex parte Odium comtinere. Deinde quia ne odia extendantur,rat qne odii
semper est testtingenda lex. Vettim haee doctrina absolute piobanda non est, aliai nulla esset lex , quae odiosa non es et censenda, elim qualibet lex eo ipso.qubd praecepti uast, nus, flegravamen imponat eis. quibus praecipit. Quoeitea dicendum existimo , ut lex aliqua dieatur fauorabilis, vel odiosa, spectanda est materia praecepta, qua si eonia ueniens si his quibus praecipit, auorabilis est censen .dais autem onerosa sit, censanda est odiosa. Exemplal gis fauorabilia sunt, lex apponens contractibus olemnitatem aliquam, ut fraudes euitetur, item signans laxam meteibus, ultra debitum valorem vendantur.
Exempla veth logis odiosae, sunt leges qiue imponunt
vectigalia , vel poenas transgredientibus aliquas leges; quia his,quibus vectigal solue dum mandatur, vel peeinna subeunda est, onus est. de praeiudicium. esto Odae in alterius utilitatem . vel in utilitatem boni eommunis nam hoe est per accidens.alias omnes leges seuota biles essent;eum omnes tam poenales, quam praecepti uae ad bonum commune dirigantur. Non igitur spe
ctandus est finis legis; sed solum attendenda est materia legis primo aee per se intecia. Colligitur satis aperia
te ex glosses.si propter λ νescript.in s. 'bo,prima an nι, ubi appellat favorabilem illam constitutionem,quae reseruat fructus vaeaturae Episcopo mortuo,quia cedit
in si votem Episcopi defuncti, ut soluat debita quod
erat praeeipuὸ intentum .etiamsi inde damnum Gue
niat iis, quibus alias debebant illi fructus plouenite.
Quando autem dubium est, an lex aliqua direndast Miosa, vel fauorabilis. quia non apparet, quid praepondet et, iudieanda est fauorabilis, quia de Plinei potius beneseium,quam odium praesumendum est de
quae si lex fauorabilis.' de odiosa.
naturali,de civili distinguatur.
a T lstingui ius gentium a iure natu tali, & ciuili,
O lupponulit Doctores ex I. i. g. luitis studi , st. delastit. O iώνι, ubi traditui ius coalescete ex praeceptis naturalibus,gentium,ee ciuilibus. Item habetur insis.
Dissicultas autem est qua ratione distinguatur 3Nam quaelibet lex, vel est lev neeeuatici adstringens homines ad sui obseruationem, vel solum accidentaliter. Si necessatio est lex ad sttingens homines ad sui obseruationem, pertinebit ad ius naturale ; si accidentaliter,
ad ius ciuile. Ergo non est medium inter aus naturale, de ciuile. Die dum igitur est,ius gentium medium esse iniet ius naturale,&eiuile,de eum utroque conuenientiam habete. ita omnes Doctores insta tentendi,& manifestὲ eonstat ex eisp. s. d . i.ubi diuiditui ius ianaturale gentium,& ei tale
a pro deelatatione suppono legem naturalem, seu ius naturale illud esse, quod est insitum euilibet a natura, supposta humana foetetate,de communieati ne politica:nam hac societate,oc communieatione politi- ea polita,insitum est semo obedite domitio,de promittenti reddete plom illlam , 3c contrahenti non gestaudare in contractu; quae omnia sunt de iure naturali. Quoeitca quotiescumque aliqua ita sent prohibita,ut nulla ratione possint non prohibeti. eo qui d de se mala sint, iure natu tali pio habentur. us autem civile estruod Plineep, statuit ad tegimen stolis subditorum. 3 ita statuit, ut possit illud non statuete, quia liber ait in iure illo fetendo, illoque solum obligare potest
shi subditos.Ius autem gentiu,quod est medium interius naturale , de ciuile, assimo esse ius,quod neque a natura est insitum necessit id, neque a delet minato alia quo Principe. aut regno ortum habens. d sere ab omnibus gentibus introductum est,non seriptura,sed usu ea conluetudine gentium. Quod probo inductione i l rum quae dicuntiit de iure gentium. Principio diser tio gentium de tegnotum diuisio iure gentium inito
ducta e G H. iti .a.da tultitia,s iare. nam iure n turali stante bene poterat omnia esse communia. Item bella contractus,seruitutes, legatorum admissio, paces. foedera,& alia,quae restit Isidor. s.ti motu .cap. 4. est 6. de traduntur in ι. vigentium, dULM . r. iure gentium sunt introducta, quia ius naturale non necessitabat ad illa eommeteia, bella. fetui tutes.&e. alia enim vi agubernati homines possent de de iniurias sbi iactis sitis. factionem recipere, ut benx expendit Suarer lib. I. da
legibus V. manam. .& ex alia parte non sunt ab aliquo Principe in aliquo speciali tεgno stibiliis,sed e
muni usu gentium determinata. Ergo ius gentium est medium inter ius naturale. de ius elui te naturali,& ei- uili maxime conforme. de ita tradidit Iustinian. i. g.ἐπι auremansti/.de iure naturali dantiam .ct civili. ubi dicit, Augemiam omni iam no genιri commane es : nam Umerirante, ct Mmanis nec statibus, genteι λmana ἐν dam sibi constitvirium. Ergo non a natura etant talia iura constituta, sed homines sibi, usu fle eonsuetudine ob necessitates oecutientes constituerunt. .uem habe tur cap. mnis sex. Quapropter ius gentium,et si natu
tali rationi conforme si, in illoque fundetur, proxime tamen, de immediat post tuum est,de humanum; uia ab hominibus oritur ips ue usu, de eoaetudine bimet constituerunt. se Suareet jus a tis. i. e. 8. I9. ctao. Molina de iunc iris Iai. I. disp. s.est tractat. s. da
130쪽
'da iurij Ict. disput. 69. ad finem. actus. & habet obligare . ne validos illos emetant. e IE s. punct. 1. Salas de Dib. dis ue. 1 3. num. a i. Hoc secundum vetum habet, etiamsi ignoranter proia
a Quatuor enumerantur. a P, sponituν obsectio.
a. q. 91. an. I. de communiter Doctores , ex his verbis colligunt nullam esse legem, quae vel non imperet,aut vetet,aut permittat aliquid saetendum, aut factum puniat. de ita probat u variis textibus exornat Aetor rom. .instil. morat. lib. s. eap. 3.quas . s.suareet lib. t de tuo.
p. 3 3 . sqq. a sed obitet potest i quia aliqui ex his actibus non distinguuntur; alit vera ad legem non pertinent. Primo enim impetate , non videtur dii ingui a vetare. Nam prohibens aliquid fietis imperat ne fiat. Ex alia etiam parte ret missio , de punitio non sunt actus legit: nam permistio non inducit obligationem , quatenus permissio est. Ergo non potest ei se actus legis permictio. Item punitio fit proptet legem violatam. Ergo iam supponit totam legem. Ergo non est actus ipsius: alias etiam collatio ptaemii actus legis enumerabitur, de se plures actus legis erunt , quam quatuCr enua
3 Respondeo impetare,& vetate distingui tanquam assimatiuum, dc negatiuum a nam eis omnis lex s in rigore sumatur, vete, de proprie impetet lex eommuni tamen aeeeptione accommodatur sollim legi impetan.
ti aliquid positivum. verbi gratia, auditionem Missae,
largitionem eleemosynata econtra vetare accommoda
tum est legi prohibenti actum , de imperanti negationem . quales sunt leges prohibentes furta, sci caliciis nes homicidia, Ae alia huiusmodi. De permissione autem , sue sit de bonci actu, sue de malo: qua ratioue ad legem pertinere possit Dieo non pertinere ad imgem per se, sed consecutiue,quia non est les tespectu illius, eui est sacta permissio, est tamen lex respecto aliorum. Nam eo ipso , quo tibi permittitur aliquod malum absque punitione raeete, prohibentur iudices, de omnes alii, ne te Obinde puniant, aut molestent. Quod fi pet missio non de aliquo malo st, sed de ali quo bono i s militer etiam prohibentur alij, ne te in eius usu perturbent. De punitione similitet dicendum est obligare iudiees ad eius ereeuti nem . de subditos.. vi punitionem sustineant.Neque est smile de praemio. nam lieet aliquando proeedat a superiore serente legem; non tamen est neeessarium .vt ab illo semper procedat . potest enim sicut de consilium ab aequali.& inisset toti oriti: igeoque punitio est semper actus legislatori s. non tamen praemii collatio. solum de inhabilitate personarum ad aliquos actus, de de illorum irritatione dubirati potest, an stactus legis 3 Ratio dubitandi est i quia ignotantes assicit a quod de praeceptis olei non potest. Sed diuendum est inhabilitatem pet natum ad eontrahendum,& i ritationem actuum a lege otiti; quia lex ipsa prohibet . ne subditi talea acta a valigos esse iam di de litat
ignorantes ligentur, quoad valorem actus, non tamen
ligantur. quoad eulpam. Q citra lex irritans duo habet ile habet obligate subditos. ne etaiant talas
An materia legis necessarib debeat esse hone virtuti conformis & de differentia
inter legem canonicam, te ciuilem.
4 Qtianus Aeetisi, situs tiri debes Iege civilli. a D Atio dubitandi est, quia plures sunt leges γ-
het nationi politicae attendentes potius, quam morum honestati: qualis est lex prohibens actionem aduersus de laudantem insta dimidium iusti pretii: concedens praesctiptionem possidenti bona fide ad uetias proprium dominum: petmittens metettiees, non punieas occisonem adultetae,& aliae similes. Item saepe res indisserentes prohibentur. Eigci non est de La tione legis,quod si de matella virtutis. i Certa tamen sententia est omnem legem, sue naturalem, siae canonicam, & ciuilem necessario esse de aliquo actu virtutis: quia lex omnis debet ess e hon sta . Ac iationi consormis r ut dixit Isdorus lib. s. αγ- molet. p. a.& resertur in eap.omnis, lex dist. 3. Ae tradit D. Thom. I . a. aast. 9 s. m. s. sed ea qum sunt honesta, de lationi naturali eonformia, ad Wittutem perti nent. Ergo. Item finis cuiuslibet legis est Aeate subditos bonos, ut tradit D.Thomas ieeeptus ab Omnibus . a. uast. 92ia r. a . Sed non potest subditos effetie b nos , nisi id, quod impetat,bonum sit. Eigo. Item lex humana intendit elues suos. bonos elues effrete . quiesse non possunt tales. nis bonis motibus praediti stiti Ad lationem autem dubitandi suile respondetur, omnia illa ad paeem,& tranquillitatem teipublica pertinere ; quia lex et uilis actommodatur humanae condiistioni,& stagilitati,tui est eonueniens,& honestum im . punita relinquere aliqua mincita mala, ne in maiora ptolabatur. Ex quo fit lege humana non prohiberi omnes actus vitiosos, o attenta hominum eonditione . neque prohiberi polle; quia attenta hominum conditione est conuenies ad rectam gubet nationem aliqua mala perinmittere . Ac impunita relinquete. Ergo non potest esse conueniens Omnia mala prohibete,& ponite ili ita d euit salas disp. 9.ΔIusin. 1. - . 3 s. Suarratis. 3 de Ieg.
Neque obsat omnes actus uitiorum 1 lege naturali. de diuina pio hiberi; quia lex naturalis, & diuina aditendit . quid unicuique eonueniat, lex veta post tua. quid communitati di & eum communitati hominum conueniens si attenta eorum stagilitate, aliqua min ta mala permitti, non potest esse conueniens omnia
plohiberi. Dices. Lex eo stiva prohibens ea . quae naturali, vel diuina lege sunt prohibita . non addit specialem malitiam. Ergo s a lege naturali sunt pio hibita, poterit lex postiua, & omnia prohibere, cam nullum gravamen subditis inde imponat. Adde qui peeeat aduersiis legem naturalem , Ae diuinam, dignus est non solum poena apud Deum , sed etiam apud homines;
ad iudicis enim peltinet eura,vt omnes leges naturaleg servent