장음표시 사용
271쪽
Obstrepit Oceanus BritanniS, Te non paventis unera Galliae, Duraeque tellus audit Iberiae Te caede gaudentes Sicambri
Britannis obmurnaurat, te regi Galliae Ortoni haud timentis, at lues Hispania MVt erox venerati v Tibi cru- dolos Sicambri conditis ut mi obtemperant.
I HAEBUS volentem proelia me loqui,
Victas et urbes, increpuit lyra, Ne parva Tyrrhenum per aequor Vela darem. Tun Caesar, eius Fruges et agris retulit uberes Et signa nostro restituit Jovi, Dir pta Parthorum superbis Postibus; et vacuum duellis
Janum Quirini clausit, et ordinem
Moditantem me canere certamina et urbes XPugnatas Apollo illiarii ol jω gavit, ne vel exigua committerem Tyrrhen muri Mi Tuum, Augoste, B Uum Te-5 vocavit agris mos em scΡ-CUndunt, nostroque Iovi reddidit vexilla arrogantibus Parthorum valvi ah- lata Obseravit Ianum Quirini bellis VRCuum.
Ilitudine costarum Indieos elephantos aece-dfnte, spinae cravitudine sesquipedali. 4S. Γ, ita)inis. De adjectis Augusti Imperio hisce populis dixi lib. iii Od. 5. v. 3. Iam qui sint illi dicendum. Insula est in Oceano Septentrionali inaxima, olim Albion dicta, Gallia, obversa, Britannis pridem habitata. Hos avitis sedibus expulerunt Angli, Germanica nati O, circa ianum Christi 441. In Cismarinam porro migrantibus illis regi Onena, quae primum Armorica dicebatur, exinde Britannia Minor
vocata, et nunc Par est regni Francorum.
49. Mi parentis stinera Galliet. Jmini praeserocitate mortem spernebant adob, ut immi-Dens evidensque Vitae periculum declinare cum POSSent, minime tamen vellent sortasse qui, lmetempsychosin a Druidis edocti spem reviviscendi conciperent. Hinc et coronati pugnabant. Testis AElianus, Var Histor. lib. xii.
cap. IS. C esR Beli. Gall. lib. vi cap. 13. In primis Druides hoc volunt persuadere non interire animas, sed ab aliis post mortem transire ad otios atque hoc maa ime ad virtutem aeci, turipulant, metu mortis neglecto, ὀ C. 50. Duroe tellus Iberice mispani labore et militia indurati. Vide supra Annot hujus libri Odora. v. M.
St. Sieuilibri. Supra hujus libri deae. v.
Ode XU.-Μetrum idem quod supra de . lib. i. I. Phoebus et olentem, c. Perperam certe
nonnulli codices de lianc praecedenti junctam liabent et continuam . mo Poeta in Augusti laudes PasSim effusus, ut annotavi antea, cum caeteris Omnibus ipsique Augusto satisfaceret, ipso Vero Sibi nunquam satisfacit. Hinc est quod istic a Phoebo se ait monitum atque obiurgatum, quod laudandum Caesarem promeritis singularibus assumeret, qui omni esset laude major sicque novum laudis genus contexit. Lib. iii Ode 3. v. 70. similitex, Q Musa tendis Desine pervit
Magna modis tenuare parris. 2. Increpuit lyro. Vulgo jungunt vocem Ur cum verbo loqui; sed profecto durius u-lus foret contextus nec ani disjuncta opus est con noctere nil optinium Sensum Arbiter esto lector en, acta nari S.
3. Ue parra Tyrrhenum, L c. Ne vellem exigua cymba navigare ingens aequor id est, ne tenui sucultate dicendi praeditus ad magna Augusti merita laudibus Xtollenda me accingerem infelici exitu Ita modestiae suae quidem ΙIOratius, Augusti ver magnitudini diserio velificatur. De mari Urheno lib. i. Ode l.
v. 6. et alibi. Hic vero Pro quolibet vasto mari Ponitur, per et ODyn ium. q. Tua, Ccesar, artas Frugcs et agri retulit uberes. Huc aetate tua cultos videmus agros, haberesque messes habemus per providentiam tuam cum anto bellis civilibus aut hostilibus sterilitas et vnstitus rura deformarent atque
depol, ut arentur Supra d. v. litibus libri. 6. Signa nostro reotiluit Iovi. Roposita sunt in Jovis Capitolini templo signa Romanu, ibidem servari solitari quae quidem profligatis
Crasso Antonioque Parthi demorant, templorumque suorum Parietibus et columni sus- ponderant velut ἀναθήμtατα, non sine ingenti sua superbia, parique ignominia Romani nominis. Verum illi Augusto obsequentes restituerunt vexilla nostra. Lib. iii Od. 5. Vide Justin. lib. xlii in fine, Sueton OctaV cnP. XXi.LC. necnon Pors Sat. vi. 5. Memineris auto haec a Poeta non temere Augusto saepius occini, quod nosset perquam grata esse Priamet cusi sitiit uimini cum hac epigrapho SIGNIS RECEPTIS, O Marti Vindici fanum
Caesar arctificavit. aestis Dio. 9. Iuniim rarini clausit. Templum scilicet Iano conditum et cons cratum a Quirino seu Romulo Augustus finitis bellis clausit. De Jan fuge disserit Macrob. i. Saturn CnP. 9.
272쪽
Justas etiam eges et modum imposuit licentiae Drea natae abstiditque flagitia nec non antiquus reparavit disciplinas quihus notiae Romani II OPES-que Italiae amplificatae sunt, atque Imperii gloria potentiaque ab occasu ad Orientem est propagata. UguSto Rempublicam tenente, Pucem non turbabit civilis tumultus vel impetus, nec odium quod gladios fabricat et civitate essicit adversas ac miseras:
Rectum et vaganti raena licentiae Injecit; movitque CUIPIS,
Et veteres revocaVit artes ;Per quas Latinum nomen et Italae Crevere vires, samaque et imperi Porrectam e Stas ad ortum
Custode rerum peSare, non furor Civilis, aut vis exiget otium; Non ira quae procudit OnSES, Et miseras inimicat in beS ANNOTATIONES.
s saeris, inquit, inroeamvis Iamin geminum . . . Ianum, patrem quasi Deorum De-Nm . . . anu ni Quirinum, quasi bellorum potentem ab hasta quam Sabini curim vocant. Ianum Paliueium, et Clausium quia bellovairoe ejus patent, pace clauduntiir. Causam porrbit originem istius ritus petit a bello Sabinori quo irruentibus in urbem pςr patente Iportam Janualem hostibus, eae aede Iani magna torrent turn is erupit, hostesque undis scatentibus, ferventi aquci, rapideque ortigine, aut Excussit, aut devoravit. Eo re placitum,ti belli tempore, elut ad urbis auaeilium profecto Deo fores reserarentur. Sed et facile est augurari, ideo Iani templum belli temporibus apertum, ut ad eum populi vota precesque deferrent, quem bellorum potentem crede-bint . Ita Macr. modo cit. Clausit. Suet. Oct. cap. xxii Ianum Quirinum semel atque iterum o condit urbe memoriam ante suam clausum, in multo breviore temporis spatio, terra marique pace parto terelatisit Orosius lib. vi cap. 20. et seq. di Stinguit tempora Primo post Actiacam pugnum; terum rictis Cantabris. Et de hac secunda Iani templi clausura loquitur istic Horatius, qui tertiam minime vidit, jam tum fato sun tus tertio gentibus omnibus terr marique pace composistis. Dio pariter lib. iiii et liv. ubi
clausum ab Augusto Ianum notat, primo in quinto suo consulatu : secundo, in consulatu decimo tertio, consulatu Undecimos ex lapide qui Emeritae in Hispania: IMP. CIES DIVI. F. AUGUSTUS PONT. X. MAX. COS. I. TRIBUNIC POT X IMP. VIII.
ORBE MARI ET TERRA PACATO TEMPLO JA I CLAUSO.
Vides t. Lips Eleci. i. cap. 20. ubi luculenter redarguit eos, qui ex Livio et Plutarcho, quasi rem eonfessam sumunt incassum quidem, Ianum non ter ab Augusto, sed tanti in semel clausum, idque post Heliaeum bellum. Unde et Glarcanus perperam emendat Suetonium rit. Tertio clausit, pro Ter clausit. Quibus
egi egi occinit Lips ibid. Partile boni manes, Non ego ros solicito : tamen hic largiter
10. t aganti. Quidam legunt, eraganti,
junguntque Si priores Oces Cum Sequenti
hus Ordinem reclum evaganti fraena licentiae injecit. De cosercitis massatoribus ab Augusto, Suet. XXii Il. moritque culpas J Suetonius Octavio, CRP. XXXiv. Leges retractavit et quasdam eae integro sanxit ut sumptuariam ; de adulteriis, de pudicitio, de ambitu, de maritandis ordinibus divortiis modum imposuit in . Vide et cap. xlii lac. I 2. Veteres revocarit artes Per quas kc.JPriscas virilites Religionem, idem Justitiam, Temperantiam, Patientiam, Per quaesprimi Romani hostibus sormidabiles perinde atque admirabiles amabilesque extiterunt Ueli. Paterc. Finita vicesimo anno bella civilia, Sepulla aeterna, revocata peta, Vitus bique armorum furor, restituta is legibus, judiciis auctoritas, Senatui majestas, et prisca illa ε antiqua Reipublicoe forma recocata rediit cultus agris, sacris honos, securitas hominibus, certa cuique rerurn suarum possessio leges emendat utiliter, aloe salubriter, lac 14. Imperi Porrecta majestas ad ortum, lac.JAiιgustus ab Oriente in Occidentein, o Septentrione in Meridiem, ac per totum Oceani circulum, cunctis gentibus imo pace compositis. Jarti portas tertio ipse tunc clausit, quas eae eo per duodecinifer annos quietissimo Semper obSeratas otio ipsa etiam rubigo conSignarit Oros
15. qtortum Solis ab Hesperio eubili. SoIdum occidit, Atlaentico Oceano conditur, et quasi requiescit cubili quod Hesperium dicitur ab Hespero stella, quae vesperi ad Occidentem apparet; unde et Hesperiae ultimae nomen datum Hispaniae, ob quod ultim sit ad occasum regio. Cum vero simpliciter Hesperiam vocant auctores, indicant Italiam ab Hespero, Atlantis fratre, qui e se ex Africa contulit, sic nominutam. 20. Inimicat. Quintus Cicero de petitione consulatus. Sin autem iuges, statim sese alienant, et inimicantur. Alii tamen codices liter, nec habent vocem inlinicantur; sed tantum Sin autem id neges, certe abalienes et stulim e plureS.
273쪽
Non qui prosimitum Danubium bibunt,
Edictu rumperit Julia non Getae, Non seros, infidive Persae, Non Tanaim irol)e flumen Orti. Nosque et prolestis lucibus, et SacriS, Intor ocosi munera Liberi.
Virtute unctos, more pntrum, UCeS,
Lydis remisto carmine tibiis, Trojamque et Anchisen, et almae Progeniem Veneri CRnemus.
qui aliti in Danubiit in potant, non et A', non Seres,nu Persae fallaceς, nec nati ad amnent TanaIm. Nogat item diebus tam estis luntra profesti inter clon in
et conjugibus nostri S numinibus antea rit invocatis, more majorum, adjunc-
t carmine Lydiis istutis, celebrabimus duces virtute insignitos, atque Trojam et Anchisbia, sobolemque il-cundae veneriS.
bii numinie , ompo Suevi, Norici Vindelici, Daci, Pannonii, sermani de quibus ante. De Danubio sive Istro, praeced. d. 14. Vide et Od. 5. hujus libri. 22. dicta Iulia. Supra ad voces, em DTiI-
que culpae . EX Sueton Octav. XXXiv. Dion.
lib. iiii et liv. Vide et Carmen seculare OStΕpod. Gette. Et hi Danubium prope habitant achibunt, hodie oldavi Scythis vicini sunt, et
23. Seres. Si viliae, Indi lac. Vide plura de his lib. i. d. 12. V. 56. Injidire Perset. Parthi regionem Perside comprehenSam incolentes, e quibus lib. i. Od. 12 et s. et lib. iii Od. 5. In fidi, qui
Crassum simulata Pace occiderunt.
24 Tana Im prope sumen orii. Scythae, de quibus lib. i. d. 19. b. i. d. . h. iii Od.
M. De anm, quem Scythicam amnem Ocnt. Horat. lib. iii Od. q. v. 36. Od. U. v. I. d.
m. v. 2S Vide ibi Annot. 25. Nosque et profestis, S c. Nos Romani
tot ab Augusto beneficiis cumulati, ipSum ejusque majores cauere non intermittemus, tam profestis lucibus, qua in sacris atque udeo quotidie, in conviviis publicis privatisque, honorem Augusto deseremus per libationes, etiam et vota precationesque. Vide Annot. Supra Od. 5. stroph. S. et Seq.
Profestis lucibus, et aeris. Macrob. SR-tiarnes lib. i. cap. 16. ita scribit; est Diis dicati sunt, profesti hominibus ob administrando in rem privatam publicamque concessi, S c. Et postea, professi et qui eae his procedunt, sunt sudii, comitiales, comperendini Stati, proeliares mos deinde ingratos explicat, ibid. 26. Iocosi munera Liberi. Vina sunt Bacchi munera is vero Atilis dator, Virg. Tn. i. 73q. 2S. Rite Deos ritim Fre ali. Inter libationos Dii invocabuntur. 29. Virtute functos. Cic. Tuscul. i. Nemo parum diu urit, qui irtutis perfectae per fecto funesus est munere. Duces cariem ita Lydis remisto earmine tibiis.J Cic. modo cit Tusc. i. initio. Ut in origilii-biis, inquit, solitos esse in epulis canere conet iras ad tibicinem de elarorum hominum istutibus. De Legit, ii Honoratorum irorum laudes ad eantus et sed tibicinem prosequuntur. Blor. MaXim tib ii cap. I. in fine. I 00res natu in eo ni ii iis ad tria egregia superi&rum opera carmine comprehensa pangebant, qu ad ea imitanda juren utem alacriorem redderent. 30 Lydis. Modis ac numeris hilari Oribus. Nam tibiarunt Diocli varii Doricus mavis; Ionicus floridus; h gius religiosus a Lydius mollis se suavis. Sicut Lydi Asia Minoris populi Ionibus Phrygibusquo sines C
medii, male semper audierunt, Velut esseminati, et cupediarum, Vohiptatum, deliciarumquosectatores Proverb. Lydio more, apud Herodotum, Suidam Athenaeram, lib. ii. 3I. Trojara et B ichisen, C. Canemia Trojain, Anchisen, Eneamque ejus et Veneris silium, totanique gentem Iuliam inde ortam. Julium Caesarem Augustum in Iuliain familiam ascitum, Tiberium, Drusum Lucret. lib. i. I.
274쪽
Cui ad bellum Actiacum ire paranti fert se comitem. Navigabis, O amice, Li' ΙΒΙ Liburnis inter alta naVium,
Metrum est Iambicum. Prior quisque versus est trimeter Palter quisque dimeter. De hujus libri titulo primum dicam pauca. Illum Horatius non inscripsit unquam: EXCO-gitavere uim Grammatici, multa post annis, imo post aliquot secula, Horatii das aliaque Pera Colligentes, compingentes, et eo Ordine quem modo videmus, digerentes. Unde vero Epodos commenti sunt Certant et inmntime diti. An quod ultimus sit clarum liber, et quasi post da 1 At levicula ratio An ludit de istae sint post alias factae Imbuero pleraeque huius libri aliis sunt priores, V. g. ΕPOd. . anni seste antecedit Oden T. lib. i. An quod longiori verges brevior attexituri Atqui hujus generis dae reperiuntur otiam in caeteris libris et in hoc ipso libro ultima et penultima est monocolos et ejusdem metri. Quid 'quod doctus et sagax Muretus ingenue fatetur, non satis intelligere se Cur Epodon liber hic vocetur Fabricius autem
scribit in libris prioribus Horatium imitatum esse Alcaeum et Sapphonem in isto vero Archilochum atque Lucilium. Certe Martius Victorinus lib. iii sic habot Arehilochus sitit nanturque dimetri longioribus quibuscimque
versibus breviores. Et haec mea quidem sententia. Enimvero parum satisfacit quod aiunt alii quoniam Epodus est vel in des clausula,ndditurque post strophon et antistrophen, hinc επαδου vocari eos versus minores, qui subjecti longioribus sensum finiunt et concludunt. Contrarium siquidem in nonnullis Horatii Epodis agnosciti ire. Vide Marium rictorinum lib. i. Galenum de usu artium, pilogo lib. xvii. Diomedon lib. iii cap. q. Isidorum lib. i. cap. 3S. Terentianum Maurima lib. de metris Scaligerini Poset. lib. i. cap. q. LC.
I. Ibis Liburnis, Le. Ergone ibi hinc procul sine me, qui te carere vix queo Ibis, Maecenas, ad bellum cum Augusto adversus Antonium et Cleopatram, nullum non Paratu Subire poriculum pro Caesare tuendo. Liburnis. J aves Liburna minore erRnt, leviores, agiliores, proindeque bello domae. His itaquo Augustus Antonianas Ole graviores facile profligavit, sugentemque Persecutus debellavit Antonium. Nomen a Liburnis, hodi Croatis, populis Illyrii qui, piraticae causa faciendae genus illud navium invenerant singularis arti teli in excogitandis et formandis sibi percommodum Vide eget de Re Milit. noris metris, primusque podos eaecogitarit; lib. v. cap. 28 et seq. lsos breviores, alios longiores, detrahens tinum pedem Seu colum nefro, ut illi subjiceret id quod eae ipso detractum esse idebant . . . Horatius ejus exemplum secutus est in edide, Solvitur acris hyems grata vice veris et th
roni, Trahuntque siccas machino carinaS. Ergo 'Eπαδων librum luin inscripsere Gram
matici, seu quod Aa chilochi et Lucilii exemplo Inter alta nariuin propugnacula. Naves Antonii designat ingentes quidem, extructis in prora et puppi tabulati, turrium instar, C: sarianis terribiles L. Flor. lib. iv. cap. l. Nobis quadringentae ampli it nares, ducentet non minus hostium seu nurnerum penSabat mos nil udo. Quippe a seni in Noveno remorum ordinibus ad hoc turribus atque tabulosis olla rata castellorum et urbium specie, Non sine maledictis conserta pleraque carmina contineat, ine mili maris et labore critorum fercbuntur.
seu quod Iambicis trimetris subtexantur acci Quae quidem ipsa molea .itio fuit
275쪽
Paratus omne Caesaris periculum Subire, Maecena S, UO.
Quid nos, quibus te vita sit Superstite Jucundari si contra, gravis tUtrumne jussi persequemur otium Non dulce, ni tecum simul An hunc laborem mente laturi, decet qua erre non molles viros sFeremus. Et te vel per Alpium juga, Inhospitalem et CRUCISUm, Vel occidentis usque ad ultimum Sinum,
Roges, utina labore quid jUVem meo, Imbellis ac irinus parum
Comes minore sum suturus in metu,
Rui major absentes habet: Ut assidens implumibus pullis avis
bet promDtus hire tu periculo. Quid figenitis nos, V 27J quibus vita te vivente grata fuerit; si secuS, molesta 8 An ex mandatis otio fruonata nainime jucundo. nisi una tecum Z h ert istum laborem toleraturi et oitu C animo, quo Olerare debent viri Don segnes ΤΟ-lerabimus certe, utque te
per altas Alpes, et Cuticasum inliabitabilem, et ad extrema Occidentis maria. rAoem Quae S, quid tuum laborem
nuum Scillae te comitans ininor m liabebo pro te iis
morem, qui gravitis angit absentes veluti avis incubans pullis implumibus, Immensa assis iam fragio bellifacto, toto mari
ferebatur, c Plutarchus in Dion similiter refert, Caesaris naves Brundusii et Tarenti fabricata ad celeritatem, non ad roboris ostentationem Antonianas contra ligneis turribus CXCelsas, e quibus in tostem catapultas emittebat. lin. lib. Xxii cap. I. rmatae clas-
aes imponunt sibi turrium propugnacula, ut in mari quoque pugnetur velut e muris. Heu ra- Nitas hurnana .... Fertur Actiaco Marte tenuisse pi gloriam navim Antonii pisciculus . . Ideoque Gesuriana classis impetu majore pr9tinus renit. Vide eget. lib. iv. cap. 44. DECnon Dionem Nicaeum, sive Joan. iplii linum in Augusto, ubi scribit Pugnatum est apud Aciliun tibi iuru i icopolis . . . , Γεδ qnlonii erunt nuribus hostium longe majores, deci- Temes complures . . . In his altissimas turres cedi scari, osque magnum numeron hominum imponi in turribus jusserat . . . De superiore loco hostes obruebant atque ubi nergebant lapidibus aliisque machiniS L C. 3. Paratus omne Coesaris perieulum Subire dToste Appiano, secutus At hi , Ustum decenas cum M. Agrippa, tu Siciliam adversus Sext. Poro sium ratem contra M. Antonium o Cleopa..im, doctium Epiri promontorium. Vide apud Virgil. Eneid. viii praesertim vorsu G75 ad 95. Actiaca victoriae descriptionem ubi omegia Agrippae quidem laudatio at mirum quod ibidem Maecenatis nulla mentio Contra Xiphilinus mox citatus alterum ab altoto non separat, ita scribens claram eo pretiio lavali superior . . . Agrippa in eo bello in sari nagno usui fiat. , ain et qntonii quasdam irbes ei eriti, in quibus habeba)it bellicos apparatus, et ejus adcersarios erebro et icit. Quas ob res ei atque cenati talilam potestatem detulit Coesar in rebus om)ribus, ut literas quascimuyue ad Selicitum et alios mitteret, ipsi prius legere posse ut, et eae eis quoe rel-lint immutore et ius rei culi. annu lubm ab eo acceperurit, quo literas obsignarent. Et postea, de Imperio deportetulo a sar deliberatiotienι habuit cuin . Dippo et Met certate, ersu quibus communicabat rurra arcana consilia Eae his . Vrippa consulebat justius . . . Moecenas majorem utilitatis habebat rationem Coesar Moecenavit GSsensuraeSt,3umpSitque nonien Imperatorium LC. G. Te vita sit superstite Iucunda, si corὶli ob gravis. Vide lib. i. d. 17. Al leg. it. 7. L trum)te jussi persequelirur otium, c.JAn dum laborabis et periclitaberis tu, Otium ego persequi potero Certe quantumvis jubeas, parere huc in re et morem tibi geret e haud valeo. 9. Jn hunc laborem, L c. Prolepsis, qua ipse sibi Horatius objicit at militiae rerumnas ferre
minus sum idoneus; Espondet Vero, sibi cuna
Maecenate quaelibet tolerabilia videri. Cit. Odo lib. ii. M ale Chimetro spiritus ignear, Nec si resurgat centii nanus Gyas, Dipellet unquam. II. Per qlpium juga. J Quae quidem superasse tanti stetit ipsi Annibali aliisque. Vide
Tit Liv. lib. XXi cap. 36. et seq. Stos montes quibus Italia quaSi vallatur, tranice .disse quoque uirurit fuit, atque in porterito prope trajores h ub)ιere Plin. Proo m. lib. XXXui. 12. Inhospitalem et Caucasuam. Montem Asia auissimum, ubi glacies et nives Perpetu- Una horrorem faciunt Vide lib. i. de M. 13. Occidentis usque ad ultini uin sinum. Ad Gaditanum usque Oceanum, ultra Columnas Herculis, quem mundi finem statuebant Romani, versus Occidentem. Vide lib. i. dea.
IS. Qui major abserites habet. Ita est rei
amatae quando abeSt, Plus timetur, et mille
falsa pericula amans sibi singit, illique sortiit
276쪽
254 R. HORATII FLACCIplus iis relictis metuit in Serpetitium ali psus timet cursiones anguiuin 'M Iagis relictis cito ii ut ad Sit ausd
ctiamsi ira sentibus ri,ii atura plus Proesentibus. terit Halicet alserui quana-Libenter lio et omne militabitur Iibet militiam obib ami Bellum in tum spem in aliae
quam ut pluribus citiei Non Ut JuVen CIS illigata pluribus h obus annexa aratra or aratra uitantur Ilien tentur; ut grege Poeusve Calabris ante sidus servidum
Calabra, inte ardeti. is UCana mutet pascua trum neque ut illa candi-iVec ut superii villa catadens Tusculi
clavici in alti Tusculi Dert in
tua munificentia locuple-Sati Super lite me benignitas tuatavit me susscienter et Ditavit. Haud paravero,
Iem quae vel terrae infodiam, RUOM RU RVaru Ut L hremes terra premam; velut Chremes avarus, ve DiScinctu aut perdam, ut nepoS.
quidem praesens egit Juvare plurimum sperem si ut vis, etsi iussis assideat, Phrum eos delendit u serpentibus attamen iis relictis ab- sen inatis timet. 23. Libenter hoc lac. J Hoc igitur bellum quantumvis mave adibo intrepidus, ut to Prae- seute fruar o Maecenas; tilaique meum amorem testificer. 25. Non ut juvencis, lac. Nequq ver inde velim a te utereri vel Consequi donationes maiores prioribus. Nequaquam Plura cupiama ijugera, ad qu: aranda pluribus juvencis ac bobus mihi o0us sit. dieque talia a te peto. 27 Pe si e Calabris, c. deque pariter numerosiores greges habere exoptem, vel diversa pascua in diversis regionibus iit secun-clum varias coeli assectiones, commode Semper illi pascantur, inodo in his modi in istis. Varro de Re Rust. lib. iii cap. Ult in fine Appuli Solent pecuarii, propter Calores, in montes Sa-hinos pecu duceΓe. Calabris ante sidus fervidum Lucana mutet pascua. J Pro Calabris pascuis, ubi aestus fervidior, mutet Lucana, ubi coelum magis est temperatiun mutet inquam, et ab illis in haec deducatur, ante Siduis fervidum, id est, ante Caniculam, cujus ardor Dii Dius Pecori est noX- ius et insestus. De Calabria, lib. . Oderat. De Caniculu, lib. i. do 17. v. 17. et lib. iii OdeI3. . . 28 Lucti J Lucania Italiae regio in Regno Neapolitatio, inter Apuliam, Brutios, Picentes, atque oram Tyri lieni maris; continetur in ea quae Basilicata provincia nunc dicitur. Plin. lib. xiv. cap. 6. vina Lucana cominendat his verbis Verum et longinquioraulatim ab Ausonio mari non carcitu gloria, Tarentiri . . . . Lucanaque. 29. . v Ni superni lac. Neque ut villa mea in a o Tusculano sita, praediumque quod ibi habeo a te mihi donatum, magis a magis rumplificetur, extendaturque ad usque Tusculum, urbem in edito collo extructam. Villa tandens. E marmore candido aedificatam nonnulli explicani Quasi ver villula Horatii, qua licet modi a Contentum se luribus locis aperte iactitat, fuisset marmor R. Ergo, vel splendidulain, vel e candenti lapide extructam intellige. Plin. lib. XXVi cap. 22.
In Liguriri, Umbrici, et Veneli albus lapis
30. Circaea moenia. t Tusculana quippe Tusculum condiderat TeIogonus circes et Ulyssis filius, lib. iii Odo 29. v. S. Telegoni jugo parricidae. vide ibid. Annot. 3l Salis superque me benignitas, D c. J Horatius ΛΛΙΗ cenate donatus fuerat praediis aliquot, ut bain dixi iis ver se plane contentum esse, nec plura flagitare praedicat. lib. i. Od. I S. v. 2. quanquam plura donare Paratum sciret Maecenatem, ut declarat, lib. iii. d. 16. strophe penultiaua. Si vacas, lector, lege etiam Annot. lib. iii. d. 13. v. l. et init Epist. 16. ibi suam ipse villam describit Horatius. 32. Haud pararero, Quod Les Noli in insanire divitias accumulando stulte et infodien-d Occultandoque in terra, sicut Chremes ille senex avarus apud Terent. Comoed. 34. Discinest is aut perdam, ut neposJ Absit etiain ut opes haberem, qua male perclava Cprodige nundRm. Discinctus. Mollis, iners, ignavus, huXuriosus contra in tua Vocatur Davus crabriis. Apud Romanos discinctum seu non Cinctum prodire in publicum, dissoluti ac perditi luxuria hominis nota erat. Proverb. Discincta estis, discinctus antinus Pers Sat. iii 2 l. Non pudet in morem distincti virere Nattae'
Nepos. Ita vocatur luxuriosus, quod ei non major cura sit rei suae familiaris, quam soletesso juveni, cujus Pater et avus adluic vivanI, quos sibi novit opes Ougerere, et opimana haereditatem comparare. Festus.
277쪽
ΕPODO LIBER Od. 2.255ODEMI VITAE RUSTICAE LAUDES.
BEATUS ille qui procul negotiis,
Ut prisca gen mortalium, Paterna rura bobus exercet suis Solutus omni Oenore: Nec eXcitatur classico miles truci, Nec horret iratum mare Forumque Vitat, et superba civium Potentiorum limina.
Ergo aut adulta vitium propagine
Omnibus, agros internos colit propriis bobus, sicut homines antiqui neque bellator excitatur gravi sono
H3lJ tubae, nec timet procollO-6 sum mare fligit lites et
domos suPerbas partentorum civium. Itaque et palmites vitium creScentes
odo II. Metrum idem quod Epod. 1.1. Beati s ille, tuae. Haec de vel confitente
lupercritico, an longe pulcherrinia. Inducitur Renerator Alphius vitum rusticorun ita laudans, ut videatur jamjam, abjecto cenerandi studio, illam amplexurus qui tamen ad Solitam quaestu curam mox abripitur et ad suos more redit adeo valet consuetudo inve
Beotiis ille it procul negotiis, &c. Plera-
quo hujus de lumina mutuatus est Horatius Virgilio Georgic. i. sub finem. Quae verbhic fuse extulit, ille sedulo perstrinxit et contra, quae Virgilius Contracte dixerat, Horatius dilaturo et explicare curavit. Virgil. Georg. Iib. i. 45S. sic rusticae vitae laudes auspicatur; O, fortunam nimium, sua si bona norint, Agricolas quibus ipsa, procul discordibus
Fundi hi o facilem victum justissima tellus. 2. Ut pris ingens mortalium.J Primis seculis,
nempe aureis, mortales in agris degebant, selices terram exercebant, innocentem et beatam
agebant vitam. Vide Plin. lib. xviii init. Val. Max. lib. vii cap. 1. Virgil anthisit. v. 532. Hanc olim releres vitam coluere Sabini; Hanc ei nus et fruter si fortis Etruria crevit: Milicet et rerumfacta es pulcherrima Roma. Aureus hane vitam in terris Saturnus agebat. 3. Paterna rura obris Tertet suis. Non ingentia praedia usuris comparata, sed modicati parentibus sibi relicta lib. i. de l. v. ll. Gaυ- dentem patriosjindere arculo Agros. Vide Tit. Liv. lib. iii cap. 26. tibi L. Qi in lius C nein- malus, pes unica Imperii Pop. Rom. Daltior it Verum colens agrum, a legulis ad Dictatu-rBm Oentur, inventus seu fossam fodiens ι palio in trus, seu citin araret operi certe, id quod constat, agrea ei in lentus. q. Solutus omni frenore. Qui nequaquam
scenori oporani o lit ranquam, O dure volit: avaritiae et cupi litatis ab nulla Apersint. Foenus sives qui an prohibent leges divinae et humaniae. Put 'ron. Cup x xiii Non frenerabis fratri tuo ad usuram pectinium, nec frugeS, nec
quamlibet alium ron. Cato, est orc nostri sic habuerunt, et in legibusponterunt, rem duplicondemnari, foeneratorem quadrupli quanis pejorem Tistimarerunt foeneratorem quam furem Cic. Ossic. i. Primi in improba uiι ii quaestus, qui in odi hominum incurrunt, iuryorti lori tu et oeneralorum. Vide Alex ab
Alex lib. . RP. T. ι C. 5. Nec Xcita lur clas ac miles. J Dormit somnu1n pacatum et lacidum nec, ut miles, tubae sonitu XCitntur.
Truei. Quicquid ad arma belliumque attinet, truculentum est et horribile. Ori Λ, classica sunt cornita, quin corii ocandi carasa fuerunt faeta et is calando classici m quasi calon cum dicitur. Isidor lib. xviii. cap. q. Vide infra versus Virgilii Ox fierendos, huc et ad sequentia pertinontes. 6. Nec horret iratum mare. Nec, Ut negotiatores ac mercatores, navigationis fert incommoda, aut maris irati horrores ex Peritur. Vide Juv. at xii. Item quae annotavi lib. i. Od. 3. . . T. Forumque ilat. J Strepitus forensis caret molestia Litigandi quantus sit furor, quantus et labor, noverat Phitarchus, qui lib. de foenore asserit, sorum esse impiorum regionem. Anachai sis scribit, locum esse ad fallendum invicem, iatque ad dandas avaritior in anus deS-linutum Columella ait, exerceri in bro caninum quoddam ollatrandi, et contra in is entes, et pro nocentibiis ludium atque videri concessum intra moenia latrocinium additque; ibi nisi dorophagos eaepleas sordido3que ac Numanarioε, prorsus ludi operam. Superba civium Potentiorum limina. Pro secto gravis erat servitus clientium superbo capiti quotidiana officia praestantium; rima luce salutabunt, oinde ad sorum comitabantur, nocti etiam patronis deSSe per urbelaiciari sentibus cogebantur, c Vide Iuv. Sut iii Iecl. D seq. irgil. cor. i. 6 I. Si non ingentem Joribus domus alta superbis Mane salittantum totis vomit ordibus undam. Et post 'a v. 502.
Ina numque forum, tu popuI tabularia fidit. Sollieitant alii remis freta ea ea; ulantque Inferri , penstrant aulas et limina regum,
s. Ergo uillud ullo, c. Postquam ostendit
278쪽
que Steriles surculos ulcerosecans, fer iliores inserit: vel in remota valle paSccntes mugientium grege Contemplatur vel extractafatis mella recondit in vasis mundis vel tondet oves imbecilles. Cum vero autumnus campis erexit caput lulcibus fructibus Ornatum, quam lauatur colligens yx insiti a et I IS PUPPurae aemulas, quas tibi os levat, , Priape, tibique, Syl-
nis donuit ripis sublimibus, Canunt aves in uinoribus ;Αltas maritat populos, 10 Inutilesque ulce ramo amputans, q30JFeliciores inserit: Aut in reducta valle mugientium Prospectat errante grege S; Aut pressa puri mella condit amphoris, 15 Aut tondet infirma OV es. Vel chnii decorum mitibus pomis caput Autumnus agri S Xtulit, Ut gaudet insitiva decerpen Pyra, Certantem et uVam purpurae, 20 Qua muneretur te, Priape, et te, pater Sylvane, tutor finium l
Libet jacere modo sub antiqua ilice, 433JModo in tenaci gramine. Labuntur altis interim ripis aquae, 25 Queruntur in sylvis me ;
ngricolas esse immune a malis, quae comitari sol ut varias hominum conditiones V. g. GE-neratorum, militum, mercatorum, caussidi-COrum, clientium jam exponit rusticae vita emolumenta, et voluptates singulis anni tempestatibus proprias Uer habet amoenitatem; .est Rchoriorum, frugum, et pecoris foecunditatem autumnus fructuum multiplicem proventum: layem aucupium et Uenntionem.
Propagine. Plin. lib. xvii cap. 1t . qrbores clut semine provenilint, aut plantat radice, aut propagine, aut avulsione, aut surculo, aut insito et consecto arboris rurico.
10. Jllas maritat populos. Plin. lib. xvii. cap. 23. scribit longo usu compertum, Nobiliat in nou nisi in arbustis gigni, et in his quos ue laudatior summis, sicut ferior imis; radeo excelsitate proscitur. sic ratione et arbores eliguntur. Prima omnium imus deinde populus . . . minit dens folio, .c. Varro de Re Rust. lib. i. cap. . ita scribit; infimalia humiles, ius in Hispania patia sublimes, ut pleretque in Ilulia, he. o in fine tibi natura teri in humida, ibi ilis allitis tollenda, quod tu partu et alimonio inum non tit in calice, qua rit aquam, sed solem itaque ideo, ut arbitror, primum e rine ii arbores ascenditetitis Vide lib. iv. d. I. V. 30. I l. Inutilesque falce ramos amputans. J Plin. modo cit Arbusta arari quam altissime desiderant, etsi tantum frumenti ratio non Xigit . . . . Deputantur cum vile pari r interluento densitate rumorum, qui sunt supervacui et absumunt alimenta 12 Feliciores inserit. J Vido Plin. lib. xvii.
cap. id tibi geminam insitionis asser rationem altera fit trulac leniter fisso altera Stinoculatio, sitque exciso cortice, et aperiendo in nrtiore oculum, semenque illic includendo. Hanc docuere aves et natura. Tradunt mo- Redulam, inquit ili , condentem semina in the- .auro carcruarum, ejusdem rei proebere cu-sas. Et paulbante Inserere quoque natura docuit, semine ventis et se translato in aliquas corticum rimas unde vidimus cera3lim in salice, platantum in lauro, C. Iq. Prospectat errante greges. J Greges pastoresque invisit, et an recte se habeant cunc- tu, Considerat.
15. Prfna puria mella condit amphoria IVirg. Geor. iv I 40. - innanti cogere pream
Mella furis Uido Col non lib. X. cap. 15. Plin. lib. i.
l6. In ranas ores.I Delicatas, morbis ob-
IT. Decorra m pomis caput, ὀ c. Ita nempe solet pingi autumnUS. 19. Insilira pyra I Proprio labore insita et educata, et hinc longe jucundiora. 20. Certantem et tiram purpurar. Maturam
scilicet, et Purpureo colore rutam.
2 l. Priape. Hortorum Deus et utor. 22 trane. Agrorum Praese et cuStos, Virg. Georg. ii. 93. Fortunatus et ille Deos qui novit agrestes, Panaque Sylvanuinque Seriem LC. Et postea V. 16. Nec requieS quin aut pomis Tuberet
Aut foetu pecorum, aut Cerealis mergite culmi. Et rarios ponit foetus autumnus et alis Mitis in apricis coquitur indemia saXis. 23. Libet jaeere modo. Hoc mistri putant aliqui novae dos initium Virg. Georg. ii 469. Hunccle, vivique lacus ; at frigida Tempe, Mugitusque boum, mollesque sub arbore
Somni Ioii absit ut Illic saltus ae lustra ferarum.
O. Laburitur altis interim ripis aquar. J VeI
279쪽
Fontesque I aphis obstrepim manantibus, Somnos quod invitet leves. At cum Onantis annus hybernus Jovis Imbres DiVesque comparat 30 Aut trudit acres hinc et hinc multa cane Apro in Obstantes plagas: Aut amite levi rara tendit retia Turdis edacibus dolos; Pavidumve leporem, et advenam Iaque gruem 35
Jucunda captat praemia. 43JJQuis non malarum, qua amor curas habet,
Haec inter obliviscitur ZQuod si pudica millier in partem juvans Domum, atque dulces liberos; 40 Sabina qualis, aut perusta Solibus Pernicis uxor Appuli)
Sacrum vetustis exstruat lignis secum NOTATIONES.
rivulique murmur edunt aquis loquentibus quod placidum conciliet soporem. Quando autem tempeStas hyemalis Iove saeviente Pluvias et Dives procreat vesplurimis canibus apros se-TOCeS Unclequaque propellit in retia oppositas vel pertica laevigata plagas haud strictus Xpandit turdis, racibus insidiosas , ac bmidum leporem, gruemque
transmM inam Praeclum jucundam captat. Inter ista quis recordRtur molesti
Tum quas amor gignit Qtiod si casta xor ea parte sua curans familiam dilectosque natos velut Sabinae vel conjux Appuli velocis, udusta solis ardore e lignis aridis componat sacrR- tum socumo alto quodam loco defluunt vel profundo currunt alveo. Uirg. Geor ii qS6.
Rura mihi, et rigui placeant in allibus
27 Lymphis obstrepimi. Avibus quasi ac
cinunt, Suo murmure a Strepitu avium Cantus proVocant.
29. At elim tonantis, S c. Hyemalis tempestas ubi coepit ingruere, venationi datur Opera. Joris. Iam alibi diximus Iovem poni pro aere tonantis, tempestuosi, pluvii, pruinosi Virgil. Georgic ii 519. Venit hyems, teritur Sicyoniad ea trapetis. At Georgic. i. 305. Sed tamen et quernas glandes tum stringere
tempus, Et lauri baccas oleamque critentaque myrta: Tunc gruibus pedicas, et retia ponere cereis, AuriloSque equi lepores .
Cum is alta jacet, glaciem cum lumina
trudunt. 31. Mult cane. Cane sceminino genere poni solent, cum de venatione agitur, ut, Iunt; quoniam, inquiunt nonnulli, velociores et sagaciores ut plurimum sunt canes Remi
33. Amire. Jomes est surcula seu pertica, quin rete 'uspenditur aut tenditur ad captan
3q. Turdis. J Qui praecipui sunt saporis, Gall. Grives Ang THRusHEs. De his Varro de Re Rust. lib. iii cap. 5. then lib. ii. Cap. 24. 35. Advenam gruem. Varro modb cit. Volucres partim adrenae unt, it hirundines et grues partim verniaculet, ut gallitu et eo- lumbae. De Ilo genere adventiti sunt turdi, ae in Italiam quotannis traiis mare advolant ad oeqwinoctium autumnale, et eodem revolans ad requinoctium vernum. Cic. de diat Deor. i. Grura cum cstlidior locu petentes moria
tranam illunt, trianpidi formam esseere animadversum ejus autem summo angulo aer ab iis adversus pellitur; deinde sensim ab utroque latere tanquam remis ita pennis eursus avium Ieratur Basis autem trianguli, quam gruesesiciunt, ea tanquam a puppi ventis adjuvatur phoeque in tergo proe volantium colla et cupit re, ponunt Vide et Plin lib. X. cap. 23. 3T. Quis non malarum, de . Platagis Graeca, pro quis non obliviscitur malarum cur rum, UR amor habet '
39. Q od si pudica, Le. Viri Geor. i. 23. Interea dulces pendent circum oscula nati; Casta pudicis iam servat domuS. Ecclesiasticus cap. xvi. Mulieris bonae beatus vir: numerus annorum illius duplex; annos vitae in pace implebit. gl Sabina quatis. Juvenes. Sin vi. 162. In actior omni Sabinu. D. Uxor Appuli. Appulae, ut et Sabinae mulieres, castitatis et frugalitatis laude flore
Malo Venusinam, quam te, Cometia mater Gracchorum, SIC. Sabini ab Apennino ad Tiberim et Anienem fluvios extendobantur olim Velino autem flumine media regio irrigabatiau. Illic hodio continentur Sabina provincia, pars Umbriae orientalis, et Aprutii ulterioris portio non modica Apulia duplex, Daunia, et Peucetia; utraque regno Neapolitano concluditur Daunia, odio Capitanata est admodum erillis, sita est inter Aufidum et iphurnum fluvios . Peucotia, hodie Terra di arri, continet Barianam provinciam, et partem Basilientae; laetissimis ubi vadat pascuis. Perusta solibus. Tum quod ea regio calidior, tum quod eae mulieres rei domesticae curam etiam apud illas et agros gererates, aeS- tum non raro tolerabant, Solisque ardoribus
280쪽
Dalil ante restitum mariti fatigati caulis inclu-
lens gregem saturram mulgeat plena ubera Rique vinum hujus Dia educens ex amphora non insuavi halici cenam non ali inde quaesit uti inquam si sint, Don Pr niterim Ostrea Liacrina, Vel rhombos, vel caros, si ali tuos .c
cum protrudat sae, tem-Pesing nec volucris si i- cana veniat in cuin Venirem, vel attagen si una gratior, quam oliva decorpta e ramis arborum pinguissimis vel soli rumicis
Prata montis, et malvae Falutares aegro corpori, ut
rigua immolata in sacro die Terminalium,
Lassi sub adventum Viri Claudensque textis cratibus t peium pecus 45 Distenta siccet Uberas Et horna idci vina promens doli f435JDapes inempta apparet: Non me Lucrina juverint conchylia, Magisve rhombus, aut scuri, 50 Si suos Eois intonata luctibus
Hyems ad hoc Vertat mure Non Asra avis descendat in ventrem melim, Non attagen Ionicus
Jucundior, quam lecta de pinguissimis 55 oliva ramis arborum 436JΛut herba lapathi prata amanti S, et gravi
Vel agna 1 estis caesa Terminalibus,
congestis adeoque siccis ocum CXstruat, ad ignΡm accendendum adventanti viro diuinis laboribus deseSSo. Sacrum. J Tum ob Lares ac Pen retes eos, tum ob estum. Vide Macrob. lib. iii Saturia.
num vinum vixque maturii in viro laborioso clulce videtur, nec requirit vina vetustate elicatiora. Lib. iii Odo 23. v. 3. Hortiamfrugem. 4S. apes inemplas. Non aliunde pretio Comparatas Sed domi quaeSitus, Seu ex horto, Seu e caulis, S c. . Lucrina conchylia. Ostrea exquisita BaIano seu Lucrino lacu. Strabo lib. v. V M. I Iaxim lib. ix. cap. I. Plin. lib. A. cap. q. Juvenes Sat iv. 14 l. 60. Illionibus. De eo pisce vide Iuven moXCit Sat iv. 39. et seq. Plin. 5 c. Galli ut et Angi turbo appellunt, omnes pretium DO-
Scari. J Scaros pisces interdum in mare Tyrrhenum adigit tempestas. Huic pisci tributum esse principatum, scribit Plin. lib. ix. cap. 17. Nunc scaro datur prin cipatus, qui solus piscium discitur ruminare, herbisque reSci, non aliis piscibus mari Carpathio fiequens, k c. Et lib. i. cap. 37. Dentes piscibita omnibus serrati, proeler scarum huic uni aquatilium plani. Et lib. xxxii cap. 2. uit, carum nassis inclusam non fronte erumpere, Nec insestis riminibus caput inserere; sed averstim caudae ictibus crebris arare fores, atque ila retror- Um erumpere. Queri luctatum ejus si foriὰ alius scarus videat e trinsecu3. apprehensimordicus audd, ud jura nisus erumpentis. Inde
vero nomen factum aiunt, a σκαiccidi, Scilla. Athen lib. vii cap. 20. similia reser ex Aristotele Multa vero Casaubonus erudite ibidem emendat de eo piscedactari solita. Epicharmus o loci apud Λthen. Nos piscamur Scaros, quo Vm Hs Stercus fas est Dii rejicere. Quod ideo dictum asserit Casainbonias, qui Solius hujus piscis intestina comedebant gulae procores. Vide Macroti lib. iii Saturnal cap I i. ubi scribit, scaros adob Italicis littoribus
ignotos, ut nec Latinum ejus piscis nomen habeamias; mn o umor illuc duectos ac in mari Ostiam inter et Ampaniae littora sparsos ac velut in terra finge aliquas fuisse se
53. Afra avis. Gallina Asricana, aliis Numidica, vel Garnm3ntica Iuvenal. Sat. i. J42. ejus meminit, item Martiat. lib. xiii. Epigr. 3. Vario de Re Rusi cap. X. ait, Meleagrides Graecis ocari, novissimas in triclinium ganearum intro irae scirium vendi, propter hominum fastidium. 54. Jllagen Ionicus. Perdi Asiana, quibusdam est enim Ionia minoris i Siae regio Plin. lib. X. cap. 4S. Jllagen maxime Ionicus celebratur, rotalis alias, captus Per Obm UleScens, lac Athen lib. X. CAP. S. et . e Aristo Phane Allagen eum is suavissimos. Ex Alexandro Myndio Paulo major perdice, tariis n0tis dorso distinguitur, colore jictilium, magis
tamen Subrubescente, L. c. S. Hieron ad Salvinam Procul sint a conviviis tuis phasidεs Gres, crassi turtures allagen Ionicus Martiat. Iib. xiii Epigram. l. Inter sopores fertur alitum primus Ionicorum gustus allagenarum. 57. II rba lupus i. J δεα αθον Graecis, Ru-nae Leti tinis Gall. Oze ille, vinclis patience Ang. SORREL, ex Dioscoride stomachum Oborat, ventrem purgat, urinam sero, Ocrit, cibi appetitum restituit. Ex Iin lib. X. cap. 21. Iapathum cxcellentos habet este tus alii dis tivum, alii id syli est re in palustribus Nascitur; solita actuis, colore b lae cinndida', radice mini-yni nostri rem rumicεm vocant. C. 5S. Matra . Plin. modo cit. In rcgnis est
laudibiis malia turaque, salira, ct ryst cassis. Omne solum, in quo fem/ntur, pingue fuci ri, lac Nos de Oa jam lib. i. Odorat subinem 59. Teraninaiibus. In festo Dei crinini, quem prisci velut agrorum limites custodientem ac tuentem colebant ita Festus. Ejus