장음표시 사용
311쪽
Veniam ab ea petit ironice et hoc gravius illam accusat. JAM jam emcaci do manus scientiae;
Supplex et oro regna per ProSerpinae, Per et Dianae nou OVeuda numinR, Per atque libros carminum valentium fixa coelo devocare Sidera, Canidia, parce vocibus tandem RCriS, Citumque retro solve, Sol' e turbinem. Movit nepotem Telephus Nereiuna, In quena Superbus ordinarat agmina Mysorum, et in quem tela acuta torSerat.
regna Proserniniae, et per numen Dianae minim l Cessendum, et per codices incantationum vim laabenis
Maium deducendi in terram rassa 'Sir inlin abstracta, in Cunidia, clandem abstine verbis XeCrantibus, quam
c. Tele9hUS AOravit nepotum Ira Norei, contra quem MySo- instri erat, et sagittΕΚ acuta vibrarist.
in Stinctu, sic vobis suadeo ego Phoebi et Mu
Ode XUII.-Carmen monocolon exesambicis versibus senariis.
l. Ium jam esseaei, c. Laeserat Canidiam Horatius, ac laceraverat Ianabis, qui quidem ad nos usque non pervenerimi. HOC Uerb carmine dum fingit se illam exornre, Cerbius vellicat et insectatur. I ori est palinodia, ut scripsere sed simulata recantatio, in quo apparen opprobria manifesta Scaliger Hypercritic. Porro si vis, Iector, hoc Carniense Epod ult intelligere evolve pri ius attente Epod. 5. ac deinde Sat. S. lib. i. Cum annOtationibus tum demum non sine voluptate hanc de capieS. caci do manus scientiae. J Effcaciam agnosco Cientiae magicae, Cujus vanitatem ante deriseram. Vide Plin. lib. xxx. cap. l. alibi; Fraudulentissima hinc artium in toto terrarum orbe plurimum aluit sola tres artes alis, imperioriagima, humanae mentis cominpleaea. Cala primum e ni edicitis specie aululari blandissimis promimis ire religionis addidit, atque admiscuit artes Mathematicas nemine non avido futura de se sciendi eaque de eo lo peti credente. It possessis 3ninum sensibus triplici vinculo, in tantum olerit, re hodieque etiam in magno parterentium proe valeat et in Oriente regum regibus et peret, c. Vide Coel Rhodi g. lib. ix 2 23. 2. Regna per Proserpinae. Per eas tibi
maxime venerandas per roserpinum Inserorum eam Dianam seu Lunam veneficiis praesidentem.
3. Dianae non movenda numina. Illa quippe iracunda, ut est in epist ad Pisones et ad se ulciscendam parata, patet exemplis Orionis, Actaeonis, iobes ejusque filiorum, lib. i. Ode 2, set 21. lib. iii Od 22. Item supra Epod. o. huc pertinet ud lunatici vocantur, quos illa percusserit, dementegque secerit. q. Libros arminum, M. Libros continentes disciplinam magicum. Plin. loco modo
eit orta sine dubio in Perside o Zoroastre ut inter auctores unusnit. ---....Hermippo deest a=ile seripsit dii gentissimῆ, c. De-niocritus illustravit. Est et alia mugieea factio is Mose, et amne, c. mi unus
niugis Pharaonis. 5. Gelo devocare sidera. Vide Epod. 5.6. circe vocibus sacris. Desine Dii in me incuntationibus Jum eniti me victum
7. Petro soli e soti turbinem. Legetintilii,
volt e. Sensus est in Contrari uni Partem verte homhum magicum, ut mens Die a te impulsa, jam solvatur ac libera fiat. Is turbo seu trochus aeneus, ferrCus, ligneus vo erat.
Illum ad arbitrium agitabant muri, rati a se paritor hominis cujuslibet animum 1lo ii quocumque vellent. Sic apud Thoocrit Iclyl. ii. Phamaceutria, ut Oeneus iste rhombus, in itiit, τolvitur, ope Veneris, ita ille vir ad nostrua fores vertatur Martiat. lib. ix Epigr. 30.
Quae mundi Thessalico Liviam deducere
rhombo, Quae sciet ' Le. Meminit, et LucretiuS.
Traxerunt torti magis vertigine Di. Et Propertius, iii. 6. 26. Stamin cl rhombi ducitur ille rotὰ S. Movit nepotem, de . Exomplis ostendit
pervicacissimos exorari a supplicantibus.
Nepotem Ceresum. Achillem silium Thetidis filiae NereI. Telephus. Rex ille Mysorum Graecos ad
expeditionem Trojanam euntes Prohibere Oluit aditu ac transitu regni sui. Itaque ad Rrma et manu ventum egi. Ab Achille verboaviter vulneratus me telam non travoni bat; donec oraCulum consuli it responsum liae tulit, inde petendum remodium, unde vultius acceperat. Ergo ad Acti illem se contulit, et ab eo sanatus est seu hastae cuspidis limaturου,
seu herba quadam ab Achille inventu. Plin. lib. xxv. cap. 5. Inmenit in ille discipuli 1 Chironis, quo herba vulneribus ne retur,quet ob id a liena vocolur. iuc unaue
312쪽
Trojante matronae sepelie- Unxere ima tres Ilio addictum seris runt Hectorei belli Co xim Vitilbus niuiue auibris io micidam Hectorem.
seris volucribus et canibus . . . .
urbe discedens advolvit se Heul pervicacis ad pedes Achillei. pedibus Achillis, heu in Seios duris sexuere pellibus
sis laboribus exerciti seto-Lιab ODOS remige UlySSei,sos artus exuerint duris pel Volente Circe, membra tunc mens et sonus
libus, soncedenim si Lei R. atque notus in vultu honor.
cu tum restituta sunt ratio, i . . .
Sermo et pristinus faciei de-Ued Sati Sul erque a nurum tibi, cor Abunde et Plii Sculum Amata nautis multum et institoribus.
valde nautis o negotiatori FU it JuVentus, et Verecundus colorhus. ii juvenilis abiit vi Reliquit ossa pelle amicta lurida. gor, et color purpureu do Tuis capillus albus est Od Oribu S,
tabida. Crinos mei pertiiti ullum re labore me reclinat otium pharmaca cani sunt fucii. Urget die a no X et die noctem neque estiuilla me quies et Iovare tenta spiritu praecordia.
ot dies noctem neque licet Hrgo negati m In Cor Ut reclam miser,r0creare praecordia reSPira- Sabella pectus increpare carmina,
ser cogo: er6dero quod rid Caputque Mard di SSilii e naenia. garam, einpe Sabellis in-Ruid amplius Vis mare, et terra ardeo Cantationibus mentem di Ruuntum neque atro delibutus Hercules
minibus caput lai rumpi. NeSS Cruore, ne Sicana servida
Quid ultra petis mare, ac terrai 3gro tu quain Hercules inunctus putrido Nessi sun-guine, et plusquam Siculiis ignis
ANNOTATIONES. Telephum dicitur. Aliis primum gruginem in-
verissse, utilisfinium emplastris, ideoque in-gitur eae uapide decutiens an gladio in ulnera Telepia. Alii utroque usum medictimento volunt.1 l. Unxere matres Ilioe, .c. Alii legunt,
INX.ere eodem prope sensu id est, quaan vis interfectum Hectorem Canibus et accipitrihus clare insepultum clailles statuisset Priamo tamen supplicanti indulsit, concessitque illius cadaver, quod quide in matrona Trojanae ex more unxerunt, sepelierunt, IuXerunt ac Su- pronais honoribus decoraverunt.12. Homicidam Hectorem Qui multos hominos in ello occiderat. Pithet Homer.'ανὶ ζοφόντη Iliad. 1 f. Postquam relictis moenibus, reae prociadit lac. Cum degressus Troja Priarnus ad Achillem supplex cum magni muneribU RC- cessit, impetravitque ab eo, ut filii sui Hectoris condonarot sibi cadaver terrae mundandum. vido lib. i. d. 10. v. 14. ibique 4nnot. 15. Seios duris, e . Ulyssis comites in
porcos transformarat Circe per veneficia ati is ςis precibus exorata in priStiriam in mamillos testituit. Itaque exu runt Pelles Setosas, ne regumpserunt humanum intum, valitum, Sermonem, rationi usum Homer Odyss. X.
Viig. Eclog. viii et En iii. Ovid. Metam. xiv. . Chrysost ait male fcum Circen ita brutis oluptatibus inescasse lyssis comites, ut si fuissent porci vide lib. i. Epist. 2. v. 23. ibique Atiniat. 17. Circe. J Haec stia Solis ac Persos um-phia venusiciis inclyta, herbarum peritissima, Diis elium ascripta, ex Plin. Iib. xxv. cap. 2.2U. ymiata nautis, c. Ade ue vile scol tum, sordidis hominibus expositum, et obvii Squibu8Cunque. 2 l. Fugit urensas, lac. En per tua vexationes uiuisi juvenile rohur ac deCus. Verecundus color. Ingenuis proprius rubor verecundiae index. Cato dicebat, placere θιοι jurenes, qui monili erubescerent, non qui paIlescere v. Scaliger hallucinatur turpiter, ita scribens ruborem juvenilem in venesce minus prudenter appellat verecundum Iino de seipso loquitur Horatius, nequaquam de a Didia, ut probat ContextuS. 23. Tuis cupillus, Sac. Ain tervus Senex factus sum per tua Veneficia. 28. Sabejla pecti , SEC. Sabelli sive Sarn- Dites artis magicae et incantationum periti. Plin. lib. iii cap. I2. Samnitiu/λὶ quos Subel los diaegre. 29. Maraclis En id. De Marsis vcneficioriam magistris dixi in pod. 6. De noenist, lib. i. Od. I. in fine. Hic ver naeniam usurpat
3I. Delibutus Hercules Nessi cruore. Vide Epod. 3. sub finem, ibique Annot. 32. Si an affrridis urens in Ttnesammo JQuidam legunt virens, aliique Urens. De AinctSiciliae monto, moriue Gibet ejusque incendiis
313쪽
Fursins in aetnadamma. Tu, donec cinis
Injuriosis aridus Venti serar, Cales venenis ossicina Colchicis.
Quae sinis aut quod me manet stipendium '
Eliare Ljussas cum de poenas luam, Paratu eXpiare, Seu poposceri SCentum juvencos, sive mendaci lyra Voles sonari. Tu pudica, tu proba Perambulabis astra sidu aureum. Infamis Helenae Castor Osten Sus Vice, Fraterque magni Castori S Victi prece, Adempta vati reddidere lumina. Et tu potes nam solve me dementia, o nec paternis obsoleta sordibus, Nec in sepulchris pauperum prudens anus Novendiales dissipare piat ereS. Tibi hospitale pectus, et Purde manUS; Tuusque venter partumelias; et tuo Cruore rubros Obstetri pannos lavit, Utcunque sortis exsili puerpera.
pauperum. Tibi cor benignum; et manus innOXiae uterusqtie tuus Durtui aptus trix Iavit pannos tuo sanguine rubros, quoties exurgis Puerpera minime debili in ardento inis saevieng. Ergone tu servo bis osticina in Venenorum Colchicoriana, donec ego, sicca 1 ut illa, abripiar ventis injurium ac, entihus Quis terminiis'
vel riuae mulcta AEXpectat me denique Loci uore fideliter exolvam pila DB quas-40 cunque imperRVeri expedivis ad satis saciendum, sive petieris Centhina buxen-COS, Seu volueris motiuaci lyra a me ecatituri au B Sta, tu bona inter sidorufulgebis astrum insigne.
' notatae contumeliam irati, ademerant tot in Visum, quem ei restituerunt exorati precibus. Tu quoque num potes insaniam deIRlle a 50 ita ne turpis es ignobilitato majoritin me VetU-la sciens dispergere Cineres I92 novendiales sepulchris atque Obste-
QUID obseratis auribus sundis prece S. '
q92 aures clausas Za3. Tu, donec cinis, lac. Donec ego in Illi verbi per i in cineros eruebant ac dissipa-
cinerem redactus fuero, non desines me incendere, et Colchicis ignibus me Urere.
35. Cales venenis cina Coti hicis. Parandis venenis ferves, ut Medea illa quondam insignis in Colchide venefica. Vide lib. i. d. 13. et supra Epod. 3. et A. 35. Quod me manet stipendium ' Quid tan
dem persolusendum est a se tibi, ac placundum tuum unimum ' Profecit sol am.
39. Centum juvencos. Hecatomben, non secus ac Proserpinae vel Plutoni lib. i. d. 14. I. T. Sine melidae lyrd, lac. Sive jubea ut mentiens te laudem quasi probam, Pudicum, innoxiam, benignam, M. bunt sua veneficia pernctrari.
q8. Corendiales. J Sepulturae jam datos. Servius ad Virg. AEn. v. q. Apud majores in luit, ubicunque aliquis extinctus sitisset, ad domum suom referebiatur ibique septem erat diebus oestivo ut incendebatur nono Sepeliebatur Unde Horatius.
Novendiales dissipare pulveres. Vides liti i Ri. S. 49. Pi r e munit 3. Quae nemini vim Rut necem intulerint. Vide contraria his omnia, tum in Epod. 5. tum in Sat. 8 lib. i. 50. Hirtet metus. Foecundus vel proprih, ricus quus meiat sine labore aut doloribus. Vox ad hi clibrium, Der cium exprobat Cani, M. Di famis Helen , L . Stesichorus Poma diae fictos partus, unde tyue perantano x DCut de quo lib. v. d. 9. v. 16. maledicis versibus fortem, id est, mi Dinae debilitatam. Quu3Do- ignominiam inusserat Melenae, eamque in brem vero scPtus a se editos mentii sentur, ne- famem exhibuerat. At Castor et Pollux He ficae, dixi in Epocl. 5. Dimirum alienos infantθAlens fratres de quibus lib. i. d. 3. v. 2. eam surroptos Mohant, ovibus ad sit venoscin ute-ulti, injurios vati oculos ademerant. Visum rentur crudeliter enectiq. . alcant qui legunt tamen ei reddiderunt veniam postulanti, et palinodiam seu carmen alterum ad Helenae Iaudem canenti. 46. Paternis obsoleta sordibus. J Sive ex aduIterio, nata, sive e vili et ignobili stirDe propagata. q7. In sepulchris pauperum, M. c. Divitum Iepulchris custodes adhibebantur adversus magos et veneficos Virg. Eneid. i. 200. . Semustaque errant
Pactum eius, et comminiςcuntur Canidiae filium hunc suisse ita nominatum, Vel quus ex pacto datum. Commentum, inquam, id habetur. Sed Benti aliter CCUR t. Tuo Cruore rubros. Quasi ovur1 et er- eris. roniam salsissimam singulae voces olent
1. Quid ob ε ratis. J Canidiam reεFondentem sibi Horatius facit, novo Iudibrio.
314쪽
nudos Scilicet impiine tu deriseris Cotyttia mysteriurevelata, amori liher coia-secrata' tuan qua niOiatis ex Esquilini incantammati impleveris civitutem meo
nomine Quid juvabit locupletasse vetulas Peligncis, aut violentius venenian PR-rasse, si tibi mors accidit lentior, quam cupis 8 dl- qui vita misera infortunato protrahenda est tibi ui hoc tantum, ut diutius novus
Non aXa nudis surdiora i vitis Neptunus alto tundit hyb imus Salo. Inultus ut tu riseris Cotyttia
Vulgata, sacrum liberi Cupidinis Z
E Esquilini pontis 3 venet 1 CiΙmpune ut urbem nomine impleris meo tWuid proderit ditasse Pesti' lin anuS, Velociusve uti scuisse OXiCUIN, Si tardior sata te votis manent ΘΙngrata misero vita ducenda est in hoc, Ovis ut usque suppeta doloribus.
Optat quietem Pelopis infidus pater, gens benigna Tantalus semper dapiss
semper carens expetito cibo requiem desiderat:
2. Von Saa ut dis, C. Saxa non suritiora sunt clamoribus naufragorum C AUturum, rebus omnibus jum porclitis, egentiu ui , qtiani lohycinalibus ventis ac levipestatibus Sub, et titur mare, et scopulos fluctibus thnidit . diiciri, inquam, nauisngi Opem frustru tunc it rupibus implorant, sic tu a me modo. Niulis. Scaligor nu los in hyeme lautas ab IIoratio poni, reprehendit; sed uerseer in .Quippe detur latos bonis omitti, is in naui Agio, et vitam untaxat incolimiem et lates recte Po 'ta exhibit.
3. Salo. Σαλυειν, agitare, tein suitare, σαλος, tigilatio, mare, iac. d. Tu riseris Glylti I lgatu . Plora lueti 10nibraude habent Cocytia, id est, infernalia a Cocyto inserorum fluvio, qua voce veneficia bello siqnificantur. Quod Cro redditur Sacru u, liberi Cupiditiis, movit Angebilia Politian una, ut cori aptum hunc locum Utaret, adeoque restituendum; primusque legendum insuerit, Cotyttio, id ost, singitos sacra, Dromi Scua sibi lino turpia, Bacchi orgiis similia, quae venosicii celebrabantur. Cotytto Dea Purcitia et impudentiae ab Atheniensibus, Corintlitis, Thracibus, aliisque colebatur nocturnis sacris omni libidinum genere infamibus, meminit Iuvenalis Sat. i. 2.5. Vulgala. A te cum idibrio divulgata vel quin ego pie tibi puto seci, tu inpie derisisti: neml, ΕΡOd. 5. et Sat. S. lib. i.
6. t Esquilini poni eae vene fici iac. Quasi
Summus arbiter, sacerdoS, a CenSor, jus ha-boris, cognoscendi et judicandi de robiis omni- bos ad roligionem pertinentibus, adeo tu de sacri illis ac veneficiis, quae sunt v me OXtra
portuita Esquilinam, vel in Esquiliis, de luibus Epod si in line. Esquilini. Quia sepulchretum illic erat,
lilii locus erat ad veneficia idoneus, nimirum ossitius vel cineribus mori uortina lPgendi, vel evocandis animabuε, c. id supra urna ad
Pontifeae. Ex Dionys. alicarii lib. i.
Fontili es Dii rem in n.riniarum domini. Etenim dijudi an sat os onines cssu. ω privatisque et inagis ra ibuta et ministri Deorum Staturint,srinrtimque ni meronim non scripta atque incognita . . . Sacerdotes etiam omne recensent, Drum qiιe famulos ac nit tro3, quibus utuntur ad Sacra, observant ne quis peccet in sacris legibus Et si quos unimadvertunt PCccaules mulctant, ad unum quodque negotium respicientes. mine Plaut. Rud. V. 3. 21.
Libet jurare tun meo Ponti eae perjurio
. Impune ut urbem nomine ini pleris meo
Post suam ego te participem feci, neficiorum, et sacroruni in Esquilii K mo peractorum patiar ut o deridous divulges, meque lebis fabulam ct ludibrium facias Absit impunhhaud foros dabis Poenus. S. Q Md, proderit uitiisse Pelignas anus.JHoc alii res runt ad Horutium, ulli ad Cani diam. Prior erit sensus, ut Canidia dicat Horatio: Nihil tibi proderunt aliarum veneficarum incautamenta, quibus t RuVersus meae tueri volui si conductis pretio Pelignis mulieribus. Posteriori sensu, ipsa Canidia de se ait. Ergone frustra in opem vocarim Pelignata anus, quibus mercedem erogavi Z vel quil proderit mihi Pelignas docuisse artem meam, qua ditantur passim si ego ipsa non praesto quod in te molior 8 Pelignos. Peligiti populi Marsis et Sanais nitibus vicini, ac perinde veneficiorum periti. s. Velociusve miscuisse toXicum. Hoc pariter alia et alia ratione poteSt accipi. Vel Canidia dicit Horatio Frustra est, quod venenum tibi miscui velocius, ad fugienda, preni ortem citam, quae tibi mala et tormenta in
libet exuntiandas, ita me volente. Vel ipsa ait, Quid prodest mihi praesentissimum venenum arare posse cum libet, si tu vivis pAtqui placet ut vivas, ut longius ac diutius
13 Pelopis in fidus pater. Tantalus in Deos
Perfidus, quorum nempe arcana impie revelavit. Alii legunt, infidi Pelops enim adversus Oenomaum, deinde Alyrtilii in infidelis extitit. Vide h. i. d. S. v. T. lib. i. d. 13. v. 37. et lου. v. 37 et postea lib. i. Sat. I. V. 68.
315쪽
Optat Prometheus obligatus aliti;
Optat supremo Collocare Sisyphus In monte saXiun sed vetant lege Jovis. Voles modo aliis desilire turribus, Modo ense pectus Orico recliidere ;Frustraque vincula gutturi innecte tuo, Fastidiosa tristis aegrimoni R. Vectabor humeris tunc ego inimicis equeS;
Mere que terra cedet insolentiae. An quo movere Cerea imagineS, Ut ipse nosti curiosus, et Polo Deripere Lunam vocibuS POSSUm mei S,
Desiderique temperare POCula; Plorem artis in te nil valentis exitum Z
vitam reddere valeo, atque amatorias Otioines coiisicere artis adversum to luessicacis Z
vultitii addi tus Sisyplius pariter cupit reponere lapideui in montis vertice at 494 non sinit edictunt Iovis bieel tu cupies jam te dare praecipitem e celsis turri--zrat,tis jam pectus confodere gladio Norico quin etiam aegritudine taedios moestu Scollum tuum insores laqueo, sed rustra. Ego ero tum insensis humoris inequitabo;
as effigies, quem uilii Odum ipse Curiosii Obsei vasti quaeque mei incantationibus devoco Lunam P coelo et conihi istis AEuclaveribus
nimirum esseam rarium exitum 15. Prometheus. De eo lib. i. d. 3. V. 27. et I 6. v. 13. ih. i. d. 13. v. 37. c. I 6. Sisyph/ιL Hunc mortalium astutissimum vocat Homerus Theognis, Si quis plurariori quam Gyphus Cic. Tusc. i. Tentarem Si. hi prudentiam. Est et Proverb. Sisyphi artes De eo jam lib. i. d. 14. v. 20. Optat collocare In monte. a.rum. CiC TUSC. lib. i. cap. IS. Mento summam aquam allingens siti enectus Tantatus . . . Sis hus rersat assium sudans nitendo, neque projicit hilum. IT. Sed retant testes oris. Ergo quietem optatam, vetante Jove minime nanciscentur illi quamvis callidissimi, antalus, Prometheus, Sisyphus ita, me obstante, nec tu, qui
arasus es mea sacra deridere, tuamque Super- Limna venditarP.
IS. Voles modo. J Saepius mortem quaeras nec invenies, quamdiu vetabo, inquit Canidia. I9. Norico. E erro exquisito de Noricis sodinis, lib. i. d. 6. . . 22. Vectabor humeris, lac. Tibi insultabo,
te subactum o Calcatum reinrim.
23 Meetque erra cedet insolentire. Insol tem meam potestatem universi verebuntur. 24. Morere tereas imagiries. Ex arte magica De his jam dixi in pod. 5. at plura dicam ad Sat. 8 lib. i. Vide hi Λ not. 25. Ut ipse nosti euriosus. Quippe adsuisti, teque admisi ad nostra mysteria. pod. 5.8at. 8 Iib. i. Polo eripere Lunam. Vide pod. 6. v.
q6 ibique Annot. 27 Cremalos Teitare mortuos. Redacta etiam in cinere cadavera suscitare, animBSevocare ab inferis L c. irg. Eclog. viii. S. Soepe animas imis eaecire epulchris.
Tibuli. i. 2. 47. Hoec cantu jinditque solum, manesque SepuI- chris Elicit, et tepido devocat olf rogo.
Lib. 1. Sana Cap. xxviii. mulio Pythonem hRhens suscitat animam Samuelis, ubente Saulo rogo. Vide Sat. S. lib. i. 28. Desiderique temperare pocula. Ad philtrunt Hippom renes adhibebatur; contra ad odii poculum, et diversorum animalium. Origen tib vii contra Celsum. Daemones iu-roeunt ad philtrum vel miselra, 29. Plorem ullis in te nil alentis exitum ΡJΤuotur hanc lectionem The ad Marcilius Nihil habentis εχειν, Attice valere et posse Significat, inquit. Joan. Ap. xv έν μοι υκ ἔνιουδὲ, in me non habet quidquam. Alii legunt, nil agequis alii valentis alii ver plorem Hrti supple, cavsci, inquiunt nullum habentis Titum vel nil habetitis eae-itus afloriantque illud Virgilii, AEn xi. 126. Iustitiae ne prius mirer belli ne laborum' Et ibidem, v 280.
loetorve malorum Ubi certe intelligitur ενεκα cauSo.
316쪽
Pro Imperii Romani Incolumitate.
rum domina, illi istro coeli 3 Η EUE, Sit Varumque potens 1ana, O ninentum: O, Si inperhO-Lucidum coeli decus, o colendi
Carmen sarculare. Ex ut Scalig. lib. Pol t. 6. Oratii Carnien oeculare doctuin, plenum, tersum, laboratum, fellae. Anno ab urbe condita 36, quinto Augustus saeculares ludos celebraturus, Carmen hocce in iis ex D iore canendum, ab Horatio scribi jussit. Horatius huic Herum sedulo Dipendit, imbriam feliciter, vel suo ipsius judicio, ut et sibi applaudere, et choros nobiles illud decantaturos ad exequendum diligenter Sacrum munia an-tPa exhortari non veritus sit. Duplici de hae praestat, nimirum vigesina prinia libri priani et sexta libri quarti quam Lugus utramque speculures Carmen nihilolarinas huc HSque nrinci ipavit, sed perperam. Nam in priori monet untaxat pueros ac virgin A, ut rite canunt Apollitiis ac Dian e laude in posteriori vor de se ipso et magnifice quiden lO-quitur Poota. Qime Iun eLSe Contς ration in hymni, in quo laudari tantum eos atque invocari decet, nemo negRVerit. Porro quae adlido seculares attinent, Paucula saltem hic ascribere non pigebit. Hi CentPsilia decim qhioque anno peragi Ole-hant, in campo Martio, per tres dies conti-NNO atque octos. Primo quidem Princeps civitatis in Capitolium ascendebat Cum quindecim viris istarum cerei noniarum T C ra- rori luis, ibique sacra fiebant. Tum in Theatris innibus edebantur ludi. Deinde Iunoni supplicabant antronae. Postremo in aede Palaetina ter nove in pueri nobilissimi, toll-deinque virgines Patriciae, in ternos utrinque
choros divisi, Graeca Latin1que voce Apollini
Dianaeque hyninum decant abiunt, quem O- carunt saeculare Carmen, a quo mala quaeque deprecRri, bona de'OScere, mori erat. Quae quidem nini si observarentur, incolumitatem Imperio, t 1 OS peritatem aeternam Sibylla suis carminibi is si Opondorat. IR-PTOPter curandorum istorum causa Duumi iri
primium a Tarquitii Sia perbo, postea Decom viri, denique Sylla Dictatore Quindecim viri creati sunt Ludos saeculares institatos a Nuina Pompilio alii scribunt, alii a Valerio Poplicola, alii verius longe Por tis Xacto reges. die lite scriptorps conse iniunt de tempore quo celebrati suerunt Sunt enim qui elint post centum annos, lii Ost centum e decem. Constat anticipatum aliqu3ndo tempus. Ornet Tucit Annal. i. H. Iisdem Consulibus ludi sale ulares ora ingentesimo post Romam conditam anno, quarto et eTagesimo quam Augustus ediderat, Speciali sunt Donii-tianus quoque edidit ludos et utarea iisque intentius Qui sacerdotio Quindecimviralip x-dilus ac tum rarior. Quod non Delan tu refero; sed quia collegio indecim ritum an fi-quitus ea cura, et tugiSIratus potissimum e roinquebantur jicia fremoniaruvi. Sueton. Claud. aD. XX i. scit et Meculares ludos quasi anticipalos ab dugusto, nec legitimo tempori re serratos quam is ipse in historiis suis prodat, intermiSsos eos Augustum multo post diligentissimo annorum ratione subducta, in ordinem redegisbe. Quare roae proeconis irrisa esl, observa, lector, illim solemnem invitantis more solemni ad ludos quos nec spectene quisquom, nec spectaturus esset eum superex en adhuc qui Spectaverunt, et quidam histrionum producti olim, tunc quoque producerfntur. Idem Domitian cap. iv. Fecit et ludos saeculares computui ratione temporum ab anno, non qu Claudius proxim8, sed quo olim Augiιstus ediderat. Vide Dion lib. liv. Censorin cap. 5. de die natali. Q. Maxim lib. ii case. q. lex ab Alex. lib. i. cap. 19. prae caeleri autem nupti Panvin. nec non Sibyl. carna ab OpsOposte edita. Zosim lib. i. Histor ubi sic etiam scribit: Eodem sacri scio ad tempus neglecto, citan rudistis adversi casus accidissent, elao Augustus
Iudos renorretit, faci9Santest, L. Censorino et Manlio Publio Coss. I. Phoebe, silvarumque potεns Diana. J Dii
quidem omnos in ludis saeculatibus coli debe-hant; Pracipue ver invocabuntur isti tanquam αλεξίκακοι et verrunci malorum tumqtio Matinum Sol, D se Luna, regat. TeStatur Zosim cit ibidemque numina sacris illis solemnibus placanda recen cntur, JuPiter, uno, Latona, Apollo, Diuna, Pareae, Ceres, Philo, Proserpina. Lucidunt poeti decus. J Apollinem pariter et Dianam, seu Solem ac Lunam ita compellat.
Colendi Semper et eusti P mi quippe ab
317쪽
Semper et culti, date quae precamur
Quo Sibyllini Dion uere VerSUS Virgines lecta puero Sque R StOSDis, quibus septena placuere colleS,
Alme Sol, curru nitido diem qui Promis et celas, aliusque et idem Nasceris possis nihil urbe Roma
Visere MUS. Rite maturos aperire part US
Lenis, Ilithyia tuere matro :Sive tu Lucina proba Vocari, Seu senitalis. Diva, produca sobolem, patrumqUe
et honorati, concedite ii arrogamus diebus solemnit, usistis in quibus caiiiiiii Si-b3liae jubent puellas exiluia et puero castos hyln-nuin decantare numinibuS, a quibus prote titur SEP-tem colles Sol omnia Con-Sei Vians, qui splendido curru lucem prodiici, et Rusci S,
diversusque et id in oriris, tuinam nihil queas aspicere excellentius civitate Ruirtuna. O, Ilithyia benigne
omni aevo Romanis oligiose culti, vehit Romani conditores Imperii. Unde postea coma si vestrum est seus, MC. q. Tempore anno. Hisce diebus estis se- eukilibus, quibus sacra fiebat in omnibus sanis, ac populus universus eligioni intentus
5. Sybillini monuere rersus, .. Ritus, ut dixi jam, secularium sacrorum thylla cur-niinibus raescriptus erat. Apud ZOSim. it. ita canit illa.
D Sibylli a Sibyllinis versibus fias dis erui ud Juvenal. ut 3 init. At prodiet e nuper ruditissimae de his lucubrationes P triPctiti Philosoplii o Doctoris Medici Parisiensis, Lipsiae editae Aun. 1686 in quibus e egie asserit unicum Sibyllain extitisse Erythraeam; quae cum diutissin. vi Xerit, et per varias orbis regiones sit peregrinata, atque in singulisCOInmoruta et vaticinata, liniuin Sibyllarum ODini Oi, em vulgo secerit. 6. Virgines lectus puerosque. Bene vocat lectas et eximias dum praeterquam quod illi debebant osso in primis nobiles, etiam iubebantur esse patrimi omnes et matrimi, id est, Parentem utrumque habere Viventem. Quorsum vero Quoniam Apollinis ac Diana laudibus rite canendis placandisque numinibus parum idonei videbantur ii pueri, quOrum parontibus Dii illi velut irati vitam ademissent. Nimirum ea veteribus insederat opinio, quotquot mortalium interirent, Apollinis aut Dianae teli perimi. Zosim cit . it. Liv. lib. xxxvii. D c. Vide et lib. i. d. l. et lib. iv. d. 6.
tutelares, praesides, custodes urbis ac geni3sRoinunt ipsoriis. ASDiciis Coiadi de Ronaum in septem collibus aedificatum esse norunt Omnes Sive ejus pomoeri cosse Septem Contii ieri empe Aventinum, siluit inuio, Capitolinum, Coelium, Palatinum, Viminalem, Quirinale in .
9. Atine Sol. Apollo dein qui Sol, Macroh.
Satirinal. lib. i. cap. I. Iulias ito In haeciliferior nan Ena virtus scilicet calore producit, alit, Oxot, auget ui 1 in Γ Cront, D C. Curri nil id diem qui Promis, .C. . drigis volii sol sic terrain O tis icitur. IV. Aliusque e idciri Vtiae Dis. Iclem si Sol hodie qui heri hodiernus ainen dies alius est ab hestei HO. 14. Ilithyio. Haec ii ter generationis praesides recensetur, inad Onclem est quae LuCina, De quae arisentibus opitulatur, Seu Diana, seu etiam Iuno Iunonis siliuni quidam faci-rant Hom. Patis. Dionys Hali C. Pluto Cuel. Rhodi g. lib. xxviii. cap. 24. ii Scribit Illithyia,
sive Et λεὶθυια e. Hyberboreis appulsa Delum Luto=ue a1uit pariensi, teste Patisti uiti. Hinc rem irinum Ilithyio obeunt Delii, o quibus didicerint caeteri Dictamnum herbam jurare
insignifer cecunditatem atque εὐτοκιαν,
atque ob id corollas Ilithyi e eae dictamno
conde.ri suetas, observatum Ilithyia multis Luna credita est, eamgue mitem ae lysi-z0 non adesse parturientes precabantur. Haec ille Gus meminerunt HeSi . indar diem. Od. vii init et Theocr. Vii. 60.
15. Luci=ia. Sic dictum id prodentibus in lucem favore infantulis.16. Genitalis. Mub adjuvet dis pronio ostigenerationem. Et quemadmodum solis calore foetus animatur, si nutritur humore Lun eis
gignitur. Ex his intelligitur cur a Poeta nosti odicatur maturos aperire partus Lenis. Vide lib. iii Od. 22 ei lib. iv. m. 6. suoPh. penuit.
17. Producas sobolem. Romanan gentem ades, que potentiam auge, an Plifica.
318쪽
Q. HORATI FLACCImultiplica, et promove M-PrOSPeres decreta super jugandis natii scolis alta de jungendiβFoeminis prolisque novae eraci
unu0io mulieribus, C lege I reo rarit maritali novae sobolis fer Lege maritastili. Circuliis etiam cen Certu ui1deno decie per annos tum et decem uni e Diu orbis et cantus reseratque ludos
ludo celebres tribus diebus 1 erile Claro totiesque grata luis dis totidem lue noctibus Nocte frequenteS. jucundis os uxei P r Vosque vera es cecini SSe Pareae,
pr.enuncia tis et fixus ordo quod Semel ICtum e St, Stabilisque rerum Teriam CVStodit, prOSpera erininus servat, bona jam peractis
ΤPr uirugibus saecvmdacto dun Ite iata. gregibus et Cereri coro-Fertilis frugum pecorisque Tellus nam e Soicis Salubresnqur Spicea donet Cererem corona r
Phoebo sagitiis roconditi L UIrιant tintUS elinquae salubres, clemens et benigne, Et JOVis aurae.
Condito mitis placidusque telo
De Conni ibi is rite contrahendis ad generandam prolem, supplendosque exercitus Censorum jus et ossicium erat, celibes ad matrimonium
paeam, quae mortuo iam pridem Horatio, et post idos istos seculares annis 25 lata est; sed Juliam maritalem et de maritandis ordinibus, tunc temporis latam, quae conjug tis Pr emia, poenius autem duersus coelibes decer- Detiat praeterea ingenuis quibuslibet excepti s lanien Senatoribus ac Sonatomun filiis uxoro libi rtini generis ducere permittebat. Vide G H. lib. i. cap. 6. Cicer de Legit 3. Onar. Dion Coi et Tacit Annal. Suet OctaU. 2 l. Certus Unde nos, ur. PreCBmur etiam
ut OAt evolutum rursus certum illud spatium annorum Centum ac decem, quod seculum ap- poliretur, reserantur et repraes latentur iterunt
ac deinceps ludi istis similes, semperque debfloreat urbs et Iniperium Romanum. Alii legant certus ut den0S a Centsenis duntaxat annis seculii ira os nitant. Quod tamen haud ita probant eruditi, refraganturque Siballini ver
m. Ter die claro totiesque nocte. Temis
diebus ac totidem noctibus agebantur ludi saeculares, ut ante jRm annotavi. 25. Vosque ver es cecinisse Pareo . J Lucina si vo Ilith3 iae subjungit Parcas. His nimi-mnia a sidere illam scribit Pindar. d. vii A em. ante cit. Eιλείθυια α ζεδρος ριζων βαθυφ-
thyia assidens Parcis profunde cogitantibus, Illi Iunonis Renetriae liberorum, lac.
26. Stabilisque reruni Terntimis serves. JQuidam terunt, erret, Q. Vix contoXtus eum foret octionem. Alii . nerei, Nihil latius Postra illi lectione Sensus est O ParCpe quae veraciter Protulisti ac proferti id Quod semel Iove dictitm, satum et sancitum est praesertim d Imperii Romani aeternitate. Virg. Ii ι- perium sine sue dedi quod quidem hactenus ordo rerum stabilis o terminus serrat, ConStitutae jam Romanorum potentiae et gloriae novam semper aliurgite Uel si mavis generaliter accipere Parcae quae vere cecinistis id quod semel dieluin, quodque immutabili Dccessitate fixum oportet servari, concesSam Romanis felicitatem pedietuam tacitf. 30. Spiceo dune Cererem coronri. Hoc debitum et aptum muniis pro acceptu frugum abundantia, Tibuli lib. i. Eleg. l. v. 15. Flar Cerra tibi sit χιostro de rure corona Spice Lilib. ii Eleg. I. V. 5. Spicis tempora cinge Ceres. 31. Nutriant f Elus et quc salubre. , DIO-ris aurae. 4erem et a luas peStilenises depi rentur oratque ne in id meimbris, Corrupto coli tractu, miserandapile renit Arboribusque satisque luea, et thiser annus ut ait Virg. Εtieid. iii. 38 Hor tib i. d. 2 l. v. 3. Hie bellum lacrynivium, hic miserum fui nem Pestemque a Poyulo et principe Caeaare, in
Persa atqu. milΠnnos Vestri motus rege prece. 32. oris aurae. Hinc Uirg. Eclog. iii 60. Jovis omnia plena tua rob in Omn. Sci P. CIP. xvii. Iupiter pro coelo Ponitur; et Iuno proaἴre, ovi que Conjux quia H scilicet inferior, coelo si subj ctus velut aeri superiori. Idem Saturnal. lib. iii cap. q. Esse autemni edium et mi a Iorem, Iunonem vero imum
M. Condito milis placidusque telo. Contra
exerto Di intorto metraondus ac terribilis, lib. ii Od. IV stroph. Donuit. Addo quod ant annotavi, ita voteritius superstitiose existimatum, mortalium neminem interire, aut mortem aC-tari, nisi Apollinis aut Diana telis percussum.
Vide Macrob. lib. i. Saturn cap. IT ubi Pollinis arcu et sagittis Solis radio significari.
319쪽
Supplices audi pueros, Apollo :Sideruna regina hi cornis audi, Luna, puellaS: Roma si vestrum est opus, Iliaeque
Lilius Etruscum tenuere Urinae, Jussa pars mutare lare et urbem, Sospite UrSU:
Cui per ardentem sine fraude Trojam
Castus nens, patriae SVPerStES, Liberum munivit iter, daturUSPlura relictis.
Di probos mores docili juventae, Di senectuti placidae quietem,
Romulo genti date remque, Prolem-Rue et decu omno.Quique o bobus veneratur albis
exaudi pueros supplicantes: et O Luna bicornis, astrorum Princeps, exaudi urgines: Si quidem Roma est e truria opus, et ad ripam Ita- Iicam felici navigatione aP-pulerunt catervae Troande,
D Iliona ines jussi mutare domi-40cilia iv civitatena quibus pius Encas viam tutam Paravit inter inconsam Trojana ill aeSis, hiseque postia
tranquillitatem senectuti, populo se, iique Romano ei-Viti RS, gobolem gloriam in-togram. Illustri vero pro-r--i-genie Anchisae et Ueneris.
morbos tu hinc vel sanitatem ab eo immitti Creditum olim Probe usseritur. 34. qudi pueros, vollo, lac. Apollinsem, ut vides lector, pueri invocabant, puella verbDianam, in separatos hinc et illi uc choros distributi, et sic jusserat Sibylla:
Seorsim vero puellae horum osse habeant, Et seorsim puerorum, cuius ordo, sed parentum Omnium inensium, sussu utrinque orens adhuc genus aetet. 35. Licornis Luna. Non temerarium hoc epithetum, in , yroprium ma XimP. Nam tempore novilunii agebantur ludi saeculares, et . ni me illud speculare concinendum erat adbito, rem lunam. 37. Roma n vestrum est opus L . Idcirco Roma dicitur Apollinis opus, quod Eneas Apolliani oraculo obsocutus venit cum suis in Italiam, ibique consedit. 38. illus Etruscum. Italicum, iberinum littUR. 39. Iussa pars m)ιtare lares, Q. Accepta inpolline mandata itemque beneficia non sinu mali ac religiosi animi testificatione apudiPSum numen reseruntur. Virg. Eneid. iii. 8S sic Eneres Phoebo;
-Qusve ire jubet tibi ponere sedes 'Phoebus autem sic AEneae respondet v. m.
Dardanidae duri, quo vos o stirpe parentum Prima tulit tellus, eadem vos ubere into Accipiet reduces inliquam aequirite ma
Hie domus nec cunctis dominabitur oris, Et nali natorum, et qui nascentur ab illis. Et v l6l sic monent Penates Dii Apollinis responsa interpretantes Mutandae sede Surge,-age Ausonias..-Corylum, terruaque require Et postea V. 254. Ibitis Italiam, portusque intrare licebit. 39. Pars. Proprie nam et Trojanorum tu Antenore duce in Ilesiam devenerunt. Virg. Eneid. i. 246. qt. Cui per ardentem, L .JIlli Trojanorum parti a te, Apollo, jussae, novas quaerere dum AEnea sedes, is dux, te adjutore, tutum munit uiser, longum fuga laborem ut ipse ju8sus erat,niinime deserens Virg. En id. iii IO . Per ardentem, lac. Virg. Eneid. ii. 32. summam inter et hostes Expedior; dant telu locutu,sammαque rece
Sine fraude. Impune, sine nox et damno sui aut suorum ille lib. i. d. 19. v. m. U. Daturus Plura relictis. Sic enim idem Apollinis oraculum promiserat per Deo Penates, ibid. Eneid. iii ante Cit. Venturos tollemus in astra nepotes; Imperiumque urbi dabimus tu moenia magnis Mogna para
Est locus Hesperiam Grai cognomine diacmit; Terra antiqua, potens armis atque ubere lebre. Itaque Enens eo responso fretus, rianis militibus pondo majora in Italia, quam quae in Troade reliquerant et miserant. 45. Di probosonores. Videmurem recta et justa petat. ubi autetia Romanae genti pre-
Cntur rem seu pes, meminit ea esse quasi
nervum Reipublicae ; quin prolem, Imperii Populique perennitateni Xoptat quod decus, id exprimit, quo habet Cic. pro lege Manil.
lib. vii Romanos semper appetenteS glori 'pi'eter caeteras gentes atque avidos laudis extitisse. q9. iique ros bobus veneratur albis. Haec poculiaria sunt ac sigillatim pro Caesate Augusto vota. Is nimirum Anchiso Venerisque sanguic mater enim Augusti neptis erat Iulii Caesaris sororis, Iulius autem ab Iulo pro a-tus erat Iulus autem Eneae filius; nea de ,
320쪽
Vos Olit, P ae stiperior hoste hellum inserente, mitis uuiena erga subjectum. Iam terra marique Parthus formidat vires no nas t- qii auctoritatem Romanorum. Iam mandat eXpectant Scuthgerandique Daliloatile ferociores. Jam Ficlos, etiaX, et Honor, Rique antiquus Pudor, et Virtus
coiitempta remi are non dubitat et abundanti referto corii felix procedit. Apollo vaticiniis Ct arcu splendido conspicuus, nove inque Musis amicus iii arte medica sublevat EgΓO- tantia corporis membrR, Si plucide intuetur arces Palatinus, in luStrum SequenSac meliorem Semper aetatem propaget imperium Romatium, testum que Prosperet.
Q. HORATII FLACCIClarus Anchisae Venerisque sanguis, Imperet. bellante prior jacentem
Lenis incia OStem. Jam mari terraque manus potenteS Medus, Albanasque timet secureS:
Jam Sc3tha responSa petunt, Superbi 55 Nuper, et Indi. Jam Fides, et Pax et Honor Pudorque Priscus, et pglecta redire Virtus Audet, apparetque beata pleno Copia Cornu. 60 Augur et fulgente decorus arcu Γ502
Phoebus, acceptusque OVem amoeniS, Rui salutari levat arte sessos Corporis artUS,
Si Palatina videt aequus arces, 65 Remque Romanam Latiumque felix, Alterum in lustrum, meliuSque Semper
nique Anchise a Venere natus. QuRnqunm et hoc referuui aliqui ad Populum Romanum ab Eneae prOPRgutum. Bobus albis. J Iovi mactari debebant a ni albi pariter et Phoebo Diana que utpote luci
5 Beliante prior, jurenimn Lenis in hostem. Virg. Tneid. i. 85l. Tu regere imperio popuIOS, Romane, te
Parcere sit Uectis, et debellare superbos. . Medus. Vide lib. iv. Od. D. et 14. Dio. lib. iv. aut Oros lib. iv. cap. 21. Sueton.
Albanus timet et tres. Romanorum MO- vos Albae prius quam Romae regnarunt. Hinc Albanas pro Romanas Virg. 9 eid. i. 267. At puer Ascanius, cui nunc corammen Iulo. Reguυmque ab sede Lorini Tram feret, et longam multo vi munit Albam. Et antea : genua unde Lalinum, Albanique patres. Porro secures, insignia Magistratum, pro PO- testate ac majestate poni, notum tiam Scioli S. 55. Scythet responsa petunt. Augusti ac Ro
Iit,. iv ult. . . De Scythis, lib. i. d. 19. lib. ii Od. 9 lib. iii Od. 24. 56. Indi. De his antea lib. i. d. 12 G. Oros in sine lib. i. 58. Neglecta re ince Virtus Audet lac.J Suni
enim qii Dclam tempora virtuti iii imita, ut ait Cic. in Orat. b pertinet etiAm quod oestae
Scribunt, invalescentibus vitiis streain terras reliqui Sse, Et in coelum evolus e. At chim ad meliorem se frugem homines recipi urat, tum licitur redire virtus, atque rerum ubertatem honorumque omnium Opium Secum referre.
O, id Mel. i. 129. -- fugere pudor rerumque, Mes e. c. Quod e Theogni de expressum videtur, bc εἰ οριε it πί ζ, abiit des, c6I. Augur. Vaticinandi facultatem a Iove Apollo reccepit. Fulgente dρeorus arcu. 'Atγυζοτοξρο, apud
Homer irgil. Eneid. ii 393. Ipse Da artes, sua munera laetus Apollo,.qugu tum iitharamque dabat celeresque Saxillo'. 62. Acceptusque novem Comoeriis. Utpote musicae, lyrae, carminumque Inventor ac Deus.
63. Qui salutariverat arte lac. Apud Ovid. Mel. i. 52 I. ita de se acta Phoebus :Lreentum medicina meum est, opiferque per orbem Dicor, et herbarum Subjecta potentia nobis. Vide et Macrob. lib. i. 7. ant cit.
M. Matina arces. In suo palatio ea in Apollini sacraverat Augustus, cum bibliotheca et Orticu Vide lib. i. d. l. Porro in huc ad Palatina canebatur Speculare Carolentertio die ludorum, ut observat ZOsim ante Cit. 6T. Alterum in lustrum.J Vel accipe lustrum simpliciter pro Spstiori linque annorum, ut made synecdochicos, pro tempore sequenti vel sim inter et praecipue pro citer saeculo nam ludis saeculuribus fiebat insignis lustratio. Zos . it.