장음표시 사용
331쪽
rat, sibi nulla praeter Demonstr. in 1 et 2 partem Princ. Carte si esse nota. Caeterum de Domino nilii praeter jam dicta retulit, unde sperat id ei quoque non ingratum fore. Nuper Hugenius nostrum schirnhaustum ad se accersi euraverat eique indicaverat Dominum Coiber desiderare aliquem, qui ejus filium in Mathematicis instrueret, quod si
ejusmodi conditio ei arrideret, eam compararet; ad quae noster aliquod dilationis templa petens tandem e promptum declaraverat. Redij itaque Hugenius cum reSpODSO, quod D Coiber ista propoSitio maxime placuisSet, praesertim cum ex imperitia linguae Gallicae ejus filium Latine alloqui tenebitur. Ad nuperrime laetam objectionem reSpondet, pauca illa verba, quae jussu Domini scripseram ), ipsi sensum intimius aperuisse Seque easdem cogitationes jam modo fovisse quandoquidem hisce duobus modis explicationem praecipue admittant): quod Vero eam quae nuper in objectione erat contenta, Segulus fuerit, duae sequenteSeffecerant rationes, quarum prima, quod sibi alias videantur adversari prop. 5 et 7 lib. di. In prima n harum statuitur ideat esse causam dearum essicientem, quod tamen per demonstrationem posterioris videtur Vinci propter eitatum axioma 1 p. I. , Vel quod mihi potius persuadeo)applicationem hujus axiomatis juxta aut horis intentum non recte instituo, quod sane perlibenter ab ipso, Si negotia
ejus ferant, pereiperem. Secunda, quominus exhibitam explicationem Sequerer, causa fuit quod hae ratione attributum cogitationis se multo latius quam attributa caetera extendere Statuatur. Cum vero unumquodque attributorum essentiam Dei constituat, non video sane, qua ratione hocliui non contrarietur. Hoc saltem insuper dicam, Si alia
ingenia ex me judicare liceat, propositiones 7 et 8 mlib. admodum dissiculter intellectum iri, idque non alia
1 Illa nempe quae in e LXVIIIa, I Augusti leguntur, apud Brud. p. 331.
332쪽
de causa quam quia aut hori placuit cum non dubii m. quod ipsi tam plana fuerunt visae demonstratione ijs ad . junctas tam brevibus et non verbosius explicatis complecti. Resert praeterea e Parissis invenisse virum insigniter cruditum , inque arsi Scientsi ver Satissimum, ut et a vulgaribus Theologiae praejudich liberum , Leit, ni appellatum quocum familiaritatem contraxit intimam, cum sit subjectum, quod una cum eo intellectu perfectionem continuare allaborat, imo hoc ipso nihil melius aestimat utiliusve censet. In moralibus eum inquit SSe exercitatissimum, qui sine udo affectuum impetu ex Olo rationis dictamine loquitur. In hysicis et praesertim Metaphrsicis tu dij de IDeo
et anima pergit illum esse experti SSimum Tandem concludit eum esse dignissimum cui Scripta Domini conceSSaprius Venia, communi centur, cum eredat quod aut hori magnum inde proveniet commodum, prout prolixe Stendere promittit si Dominationi uae id placuerit: in vero mi-ΠUS. nudum moveat erupulum, qui iuxta datam fidem ingenue ea sit celaturus, uti ne vel minimam eorum mentionem fecit. Idem ille Lethni magni aestimat Tr. Theol. Polit de cujus materia Domino, si meminerit, epi Stolam aliquando scripsit. Rogarem itaque Dominum, ut, nisi Sonti ea subsit causa, id pro generosa Tua humanitate permittere ne graveris, sed Si fieri possit, quam proxime e SO-lutionem Tuam aperias, cum acceptis responsorijs Tui no Stro ΤSchirn hausi respondere potero quod avide Die Martis Vesperi facerem, nisi impedimenta graviora Domini moram
D. res serus ' ex Clivia redux factus, multam cere vi Siae patriae quantitatem huc misit: monui ipsum ut dimidiam1 Nisi Loibntigit ad Spinogam epistola quaedam interierit, errat .; unica enim quae extat p. de Optici agit v. S. 2 Idem nimirum de quo Supra p. 30 Sermo fuit; L et infra, p. 18.
333쪽
tonnam Domino concederet quod cum amicissima salutatione praestare promisit. Denique styli ruditati calamique celeritati ignoscas quaeso mihique ad servitia Tua Xequenda impere S ut OeeaSionem realem habeam testandi me esSe, vir praestanti Ssime, servum tibi paratissimum G H. Schalter. ResponSio. Expertissime De amice plurimum colende, Fergratum mihi fuit, ex literis tuis hodie acceptis intelligere quod bene valeas, et quod Suhirn hausius noster felicitor citer duum in Galliam confecerit. In sermonibus. quos cum D0. Hugenio de me habuit, prudenter Sane meo quidem judicio, se gessit, et praeterea Summopere gaudeo, quod tam opportunam occasionem ad finem . quem sibi destinaverat invenerit. Quid autem in axiomate 10 p. I. repererit, ex quo contradicere Videatur prop. 54 2 non video: in hac enim prop. assirmatur quod ideae cujuSeumque e S- Sentia Deum. quatenus ut res cogitan con Sideraturo pro causa habet, in illo autem axiomate, quod esse et u lognitio, Sive idea a cognitione sive dea causae pendet. Sed ut verum fatear, tuae epistolae sensum hac in re non Sati Sassequor, et vel in tua epistola, vel in ipsius exemplari errorem festinantis alam esse credo. Nam scribi S in prop. 5 iussirmari, rideata esse causam meientem dearum, eum tamen inues ipsum in eadem propositione expre8Se negetur: atque hinoe omnem confusionem triri iunae existimo, ae proinde frustra cim praesentiarum de hau materia prolixius Seribere monarer, sed expectgudum mihi est donec ipsius mentem mihi clarius explices, et sciam an Satis emendatum habeat exemplar. hbnigium de quo scribit me per epistolas novis Se credo. Sed qua de causa in Galliam profectus sit, qui Franc surti consiliarius erat, nescio. Quantum X pSiu Sepistolis conjicere potui, visus est mihi homo liberalis in-
334쪽
genii et in omni scientia versatus. Sed tamen ut tam cito ei mea Scripta credam, inconsultum Sse judico. Cuperem prius scire, quid in si allia agat, et judicium nostrias hirn h. audire, postquam ipsum diutius requentaverit, et ipsius mores intimius noverit. Caeterum OStrum Stum amicum meo nomine Saluta, et si qua in re ipsi Servire possum, quicquid velit, imperet, et me sibi ad omnia obsequia paratissimum reperiet. Adventum sive reditum Domini et amici colendissimi resseri gratulor, pro tromissa deinde erevisti in agna ago gratias, et quocumque modo potero etiam referam. Tu denique parentis processum nondum experiri tentavi, nec credo quod animum ad id tentandum applicare potero. Nam quo magis rem ipsam cogit , mihi magi perSuadeo, te non aurum conseci Sse. Sed parum quod in antimonio latebat separavisse. Sed de hoc alias fusius, nune temporis angustia praecludor interim si aliqua in re tibi operam praeStare OSSum, ede me, quem Semper inVenieS, vir praeStatiliSSime, Tibi amicissimum et Servum
Τschirnhausius, Gallia mox relicta Italiam Siciliamque et Meliten insulam visitavit Vindobonique in Austria tem pus aliquod versatus est. Anno 1682 iterum in Galliam se
contulit, ibique inter socios Academiae cientiarum receptus est: mox et Amstelodamum rediit, in Studiorum suorum fructu edendo occupatus, quem anno demum 687 , Medicina mentis sive artis inveniendi praecepta generalia' in-
335쪽
scriptum in lucem prodire secit . Ad natalem suam iss-lingsWaldam reversus, patriis in terris tunc degebat, ubi
anno praedici morte abreptu est.
De philosophia sua, qualem in Medistina illa Mentis postea exposuit, a. 1682 ex Amstelodamo Hugenio suo scripsit in epi Stola, quam ex collectione Hugeniana in Bibliotheca Lugdunensi Academicaciam in lucem proferemus. Addemus
alteram anno Sequente e is sting8Walda missam, in qua de vita historiaque de habitis studiisque suis profuse disserit indolemque suam et ferventem Omnino Seientiisque ab Solute devotum animum nobis manifestat. Hugenius, libro post quinquennium edito, pro exemplari ipsi remisso gratias ageti S, ob Servationes sua de auctori methodo sententiisque ipsi communicat, quibus Sehirn haustu S, Sua vice longioribus respondet litteris. Et hanc utriusque epistolam pro magna saltem parte hic exhibendam duximus de schirn hausit philosophia ex Spino gae de emendatione intellectus tractatu . etsi autoris nomen anxie reticuerit, integra sere hausta pauca deinde addemus: Mon8ieur, mon tres cher et tres honore a Non possum exprimere qua laetitia assectus fuerim cum nobilissimum struis in optima sanitate constitutum Hagae non cita pridem enderim, irae Serti in eum ObServarem,
quod probae adhuc in memoris ipsi issent nam generosa ossicia, quibus olim me arissi cumulatus est, et quod similia cies futurum quae meis stud si continuandis inservire possent liberrime mihi promitteret nunquam mihi aliud promiseram tanto Viro, quem Singulari Semper prosecutus fui aestimio, nec possunt alia a genero Si mentibus expectare veritatis solidae cultores Quo vero innotescere possit
I Editio nova a. 1695 Lipsiae prodiit, adjecta ne in corporis eodem anno ibidem prodeunte. Quod nobis inservit exemplar e libris est Bibliothecae cad. Lugdunensis.
336쪽
Dominationi Vcstrae, num aeque ac alius merear, ut mihi Suceurratur ne Studia mea punitus intermitture coactus Sim idque ob solus vanitatus hujus mundi , a quibus ego quidem iactenus me fuliciori succeSS , quam unquam Spera Veram , liberavi, utque videat, si mihi procuret Parisi, ut pensio de qua nondum absolute esturus ii Onorabili asSignatur num ea aeque dignit ac alius aut num haec recomundatio mei in sui honorem in futurum cadet, ipsi hac vice transmitto scriptum de sanitate conservanda , quod te apprime desiderare praesens indicasti et quod ea intentione quoque communico, ut OSSi liine Odigere, quod non Solum studia mathematica hactenus excoluerim, hoe pSum qualecumque est circa materiam quae mihi videtur satis dissicilis esse ut aliquid certum determinetur Tuae en surae Subjicio. Alius forte hoc Statim typis mandaret, Sed ego admodum caute et lento pede oleo circa similia ver- Sari, et OStquam cum amicis hac de re consilia habui. Aliquando vero hoc Do. Coiberi, si ita tibi visum, Sed necdum impreSSum, communicabo: quando nimirum traetatum mathematicum de quo coram et quem regi destinavi publici juris faciam : si haec dominationi vestrae grata SSe Seio, alio tempore , quaedam Communicabo cire traetatum quem conscripsi de emendatione intellectus, qui Si non me
admodum fallit opinio, ipsi non displicebit jam saltem contenta hie indicabo. Consistit autem in hisce tribus
partibus: I. qua occasione et methodo in viam inciderim quam praestantiSSimam judico ad quam in hac vita aspirare licet, quaeque est inventio veritatis per OS pSOS.2. Artis inveniendi generalia praecepta quibus adjuti non solum impossibile erit, ut unquam in salsa incidamus sed potiu certo Semper veritatem imus cognituri quod infal libiter semper his medijs ulterius propediemur. OV ad nova continuo detegendo modo nos ad talia applieare animus nobis sit, idque exiguo labore 3. In quo praeeipue subjecto perscrutando cistam Suaviter et cum oblectamento
337쪽
consumere ieeat. Haecce omnia si vidisset Illustrissimus vir et sciret quo in statu et honore inter meos Vivam, quibus impedimentis hactenus vexatus, miraretis forte, quod mens mea sub tanto onere, et tot vanitatibus circumdata et involuta caput erigere adhuc valuit sed jam quia receptus
sum in Academiam Regiam de quo poterit videre quid impressum arissis dans te Mercure alant, dumo de uillet, anno 1682, pag. 308 res haec tantae dissicultatis non erit,
modo de pensione annua mille Imperialium magis esturam spem haberem. Ego interim tanto animo confisus omnia mea sic disponam, quaSi eju8dem abSOlute certu eSSem, et aliquos coadjutores mihi procurabo, ut aliquid singulare praestare valeam si Spe exeidam Fateor equidem, si respiciam itineris hujus impensas, quod solum eo fine in me recepi, ne non quod in adjutore impendere opus habeo, ae praeterea quod hic desinem omnia ossicia licet honore et divith non destituta prae ij quae nondum ab8Olute possideo . lateor ubique me damnum tunc non Singulare reportaturum sed satis mihi tunc erit, quod pro viribus conatus fuerim publico sic prodesse et intellestium meum quantum po8Sibile excolere. Si vero, prout firmissime Spero tanti mediatoris ope et qui in tanto aestimio apud Dini. olbert, obtineam ut Studia mea continuare licet, penitus omnibus dignitatibus et Uch in patria renunciabo prout hactenus magno conamine feci, licet id rarum admodum 8Se reputem in meae conditionis hominibus , quoco igant et alii num indigne sint in me haec ossicia colla a caeterum sequenti die Lunae hinc abiturus sum in patriam si mihi aliquod responsum dare placeat aut alia
Oeeasione quaeso iteras inseri has:
De reliques latinitatem meam excuset cum JOe rarum
338쪽
sit inter nostrates in nobili viro cum essem in Academ ij sea utcunque tinctu eram, Sed tot annorum itinera et nu-gotia essecere, ut jam non Omnia tam congruenter hujus
linguae genio exprimam; Sed tam levia absque dubio non respiciet. Locutus sui cum Bibliopola mihi nominato in signo capitis Ciceronis et ipSi librum de remedio Anglico circa febras tibi transmittendum dedi, quod jam receptum
Mon tres cher et tres honorί patron Quantum delectatus fuerim visis tui litteris, quas ad me dirigere dignatus es, vix est ut exprimam sed mirum, quantum tempori in itinere per moratae, quare jam conor omnia sic disponere , ut tale quid amplius non accidat quo mihi similes delicias et saepius posthae promittere OSSim. Caeterum nunquam deceptu sui in opinione quam Semper de te fovi te nimirum eum Sse, qui, posthabitis omnibus temporalibus de lich. quatenus intellectus cultu obsunt stu-dsis bonis tam serio addictu es, ut exi Stimem paveo squamvis permulti jam in eo Sint ut sapientiam pro viribus augeant riui similes reperiri. Verum Si firmissime credidi, quod
ita tuum esse, quantum concipi poteSt, Optime Conservari coneris, non minu perSuaSu fui te tam generOSam mentem possidere, ut ad Simile obtinendum etiam pro alijs, siquidem eos promovendae veritati apto cognOS RS, proeurare
339쪽
nulla in re desis. o enim testimonia hac de re habeo et adhuc ex praesentibus literis idem intelligo, ut nihil magis
imposterum conaturus Sim, quam ut tanti viri Spem de me concelitam nudatenus frustrer quod ut facilius conjicerupossis , num scit. Ollati in me tui favoris unquam poeniteat, et proinde aliquo merear, Cui generos Sueeurrere imposterum allaboreS, quo Studia mea ex voto qua re nihil
in hac vita exopto mihi prosequi liceat sequentia ad te
paulo fusius et candore Germanico Scribere decrevi. Existimavi Semper paucos inveniri, qui tantum ardorem discendi ostenderunt a prima aetate ae ego: Sed Si Oe certum, non minus utique verum quod tanta dissiquitates superandas habuerim ad bona Studia prosequenda, ut paucis simile
quid obtigisse credam quamquam mihi hae de re gratulor: nunquam enim absque illis ejusmodi habitum incognitas veritates detegendi aequisivissem prout me jam possidere confidi Cum enim talia impedimenta ob delectationem quam in studijs experiebar nullatenus possent moere, ut hisce
abstinerem, coactus fui eadem traetare quandoque, imo saepissime in praesentia multorum tumultuantium, atque sic mihi haec aequisivi, ut non solum saepe in curiosa theoremata non ObStante magno tumultu externorum, inciderim. Sed quod deinceps, si otium fata ooncedebant, facilius me ab omnibus externis cogitationibus potuerim liberare, atque hac ratione brevi tempore magno fastere progreSSuS. Ad tale autem otium aequirendum , proh One Deus quantos non habui labores exantiandos. Primo ultra decem annos in peregrini locis ob id praecipue me continui, quia in patria idem non poterat obtineri ob parentum virtutem:
postea cum Ob provectiSSimam aetatem curarum impatiens nobis omnia Sua bona Onee8Sit, et quia sorores duae maritatae atque etiam talem dotem iam tum receperant, ut nihil amplius a nobi duobus se fratribus desiderandum haberent. interim vero nobis bona reliquerunt quae viginti mille imperialium non venduntur, Iatis bonorum habebam licet ea
340쪽
exigua essent in aliis locis, ubi care vivitur ut satis com-rnode hic possem vivere. Nam certe obiles hic liberrime vivunt tenemur si quidem lectori Saxonico pro his bonis tempore pacis singulis annis vix imperiales solvere de caeteris quia hic omnia in magna abundantia, quae ad victum requiruntur laute admodum Vivitur. Interim quantum ad studia cum administratio talium bonorum integrum hominem desiderant, illa nullatenus prosequi mihi licitum
esset vendere autem, ut me in aliam regionem reciperem, nec parente ne amici permisi S Sent, neque id quoque meum interesse inclusisSet, cum Simili pecunia in aliis locis non aeque commodi potui S Sem meis prodesse. Hinc tria impedimenta oriebantur: primum erat admini Stratio bonorum,
de qua modo locutu sum: vi, quod ii qui nondum marithii hic imprimis ubique locorum invitantur ad convivia, qu virginibus civiliter ab his inserviatur convivia autem hic per aliquot dies protrahuntur, et frequentissima sunt ob funeralia Nobilium, Sponsalia, Baptismata, et α), et quod reciproce ab aliis rursus visitantur: m impedimentum erat tale quod omne homine admodum appetunt, et quod
ego, quantum OSSum VerSor, honore Selli stet Seu secula
res dignitates. Haec tria impedimenta primo intuitu mihi insuperabilia videbantur. Omnibus vero bene perpensis et diu deliberatis, unicum adhuc medium ad haec removenda praevidebam hoc autem Ogebar ne eessari exsequi cum aliud non recurrebat, quidquid et mente volverem et agitarem , licet duo includeret ad quae nullo tempore inclinationem habui ut qui me novere omnes unanimiter te Stabuntur). Primum erat ut conjugem ducerem , alterum ut pensionem a Rege Galliarum conarer, ut alii recipiunt, impetrare. Miraberi forte, quod haec et praecipue primum sussicientia requisita existimaverim ad praedicta impedimentato enda. Sed quaeso judicium paulisper u Spende, Sque dum omnia perlegere dignatus fueris, Quoad Im itaque notandum, quod pleraeque conjuge horum Oeorum, prae Ser-