장음표시 사용
41쪽
Ii Regio Tumulo inalgato iret centio delia Cappella compone vasi da uia Zoc colo , che face a basarnento ad uta pie destallo di figura ovata , ad orno di teste di morte , schernate con ali , e festoni , e circondato da fanali , e braccioli a pili lunai . . Sopra di esso eran ferinati qua tiro carietioni reggenti una cornice pari mente ovata , s vra di cui polava iiii Urna di figura quadriiunga centinata, e arricchita di ingliami d 'oro . Nella sommit, di essa ved evasi Ia Fama , chesostene va ii Ritratio di Sua Maesta defont in ian nobile ovato con in torno una colire nera con varj fiori posti a oro , che ric priva con vaga si metria qualche parte dei P Urna . At plano degli accennati cartelloni erano quattro vani, Oneli' uno posse va tin grande cuscino con sopra la Corona , e IoScet tro , negli alari tre sedean tre pulti scherganti con i instoni,che raggiravansi in torno . Un augusto baldacchino pone va termine , a dir cosi , coronava colesto Regal Tumulo , a vente ne i quattro lati te su cadute di panni neri foderati di blanco , e adorni di eo de di ar- mellini, in corri sponden Za a consimila interno ornato dei bal-dacchino me desimo.
Alli do dici pilastri entro la Cappella ι e alii due neti ingresso era acta sciano ad altato uia fanale di tre ceri , i quali a suo tempo accesi servirono di unione , e compimento agit altri in lai distribuiti con is picco d 'intorno at Tumulo, e tuiti in me sor-marono una illum inagione copiosa , e cosi bene ordinata , che a tutio , e ad ogni parte deli 'industrioso apparato die dero uit' aut mirabile , e singolare risalto . I 'arco, e l' adito esterno dr de ita Cappella erano pari mente apparati a bruno con trine d oro, e cosi eZiandio ornato erae
P a reo di meκκo delia facciata dςlla Chi esse , e a manifestare l'e- sequie da celebrarsi, era ivi collocato uia Meda glione con l' Ar-
me della Maesta defonta, e questa I scri agione at dis otio
42쪽
PIIS MANIIUS 3 A c o B I III. AGNAE BRIT ANNIAE FRANCIAE ET HI BERN I AE REGIS VERAE FIDEI ῬEFENSORIS REGIO EIUS FILIO
DEVIN CT I DEUOTIβUE HUJUS BASILICAE CANONI cI υSTA PERSOLVUNT.
Preparato in tal guisa io splendido Funerale, it di primo
Febrajo si veniae alia celebraZione di eta , ed avendo S. A. R. Ema ii Sig. Card. Duca di York benigna mente riceuuta , e gradita P instanza fattagii dalli RRmi Sign. Canonici di onorare in persona la pubblica Fungione , si porto con pili Prelati alla sud- deita Basilica , e con Essi nel decente luogo gia preparatogli, con P Intiero Capitolo , e sua Famiglia nobile egiandio , assiste alia solenne Messa in musica Pontificata da Monsign. Patri arca Lasearis ; Essendosi a tuiti i presenti distribuita la sialita conve
Immedia tamente doppo Ia Messa it Sig. D. Angelo Fabroni, Patriaio Pistojese, e Canonico di esia Basilica recito la se-guente Orazione funebre, ORA
43쪽
DEbebatur immortalibus in nos meritis,ac beneficiis praestan.
tissimi Cardinalis Henrici Ducis Eboracensis, ut in summo ejus dolore, quem ex morte IACOBI IH. Magnae Britanniae Regis carissimi Patris suscepit, nos quoi lue doleremus , utque hujus defuncti memoriam exequiis , pompa , Iaudatione prosequeremur , quo si minus idonei , saltem pii atque memores ad referendam gratiam haberemur. Sed vereor, ne , sicuti in omnibus vestris factis & consiliis laudabiles semper fuistis, Collegae optimi, vestrum de me factum & consilium non aeque laudetur . Placuit enim vobis onus mihi imponere , ut has Regias exequias oratione honestarem ; qua in re non satis intellexistis , quam in me sit exiguum ingenium , quam mediocris exercitatio dicendi,
ut pro dignitate illius hominis laudes persequi possim , qui omni
laudum genere floruit, quique Christianis virtutibus adeo excelluit, ut ejus vitae innocentiam , sanctitatemque omnium saeculorum fama sit celebratura. Fugerit hoc vos, me certe non fugit. Non propterea tamen, quod ego plus oneris sustulerim, quam me ferre posse intelligam, in arrogantiae crimen vocabor. Etenim
illud non obeundi fiducia, sed pudore recusandi suscepi, cum
mea recusatio non dissicultatis excusationem , sed inertice vidcii posset deprecationem habere. Itaque rem aggrediar sane magnam, atque arduam, in qua illa me cogitatio non parum recreat, quod etsi angustia temporis ,& copia rerum coactus multa memoratu dignissima silentio praeteream, & ea ipsa, quae attigero, jejunius multo atque exilius quam pro illorum praestantia percurram , nihil tamen de summa IACOBI III. g Ioria apud vos, Auditores , minuetur, quoniam apud eos verba facto , quos Deus singulari beneficio constituit esse testes, & spectatores vitae illius, unde quilibet omnium exempla virtutum abunde capere posset. In ejus vero laudibus recensendis ex immenso illarum campo eas potit Iimum seligam, quas ipse in rebus humanis solas commendandas ducebat, quaeque temporis , ac loci, in quo sumus , dignitati , atque amplitudini conveniant. Non ex speetate igitur a me , Auditores, ut in medium proferam singularem Familiae, ex qua
44쪽
qua natus est, antiquitatem , nobilitatemque, non ut praedicem justissimum dominatum , quem longa annorum serie haec eadem Familia habuit in Scotiae, Britanniae, atque Hiberniae regna , non denique ut vobis ante oculos ponam multorum Regum Principumque imagines, qui egregiis, & gloriosis factis illam illustrarunt. Laudentur haec in concione multitudinis imperitae, non vero in hoc Religionis sacrario, celebrentur de iis , qui alienis laudibus indigent, non vero de Christiano Principe, qui propriis abundat, quique nihil gloriosum duxit, nisi quod in virtute consisteret . Nostra itaque oratio nil nisi sanetum , augustum , ac religiosum redolebit, sicque fiet profecto , ut digna sit hoc loco , digna tempore , digna vestris auribus, Auditores religiosissimi. Nulla unquam obruet vetustas, nulla unquam delebit oblivio fugam illam calamitississimam Britannicis Regnis , luctuosam Christianae Reipublicae , gloriosam Stu ardio nomini, cui se dare Iacobum II. coegit inimicorum potentia , quos in se Catholicae Religionis studium concitaverat. Eo Patre se genitum , qui negligendam Regni fortunam putavit, ut, quam profitebatur, Catholicam Fidem sal vam,& incolumem non modo in se ipso servaret, sed etiam , quantum fieri poterat, in subjectas sibi regiones spargeret, ac disseminaret, jure optimo gloriabatur IACOBUS I ex . Memoria vero repetens se ejusdem calamitatis , periculorumque socium in tenerrima aetate fuisse, cum eo & matre lecti iasima foemina Maria Estensi ad Ludovicum XIV. Galliarum Regem profugisse , merito id omnibus triumphis, victoriisque anteferebat . Quid enim habet verae laudis , ac solidae laurea redimitum vehi per urbem , quid clamor militum , quid populi plausus, quid hostium spolia, quid tota illa militaris pompa Θ Sunt haec quidem magna in opinione vulgi, sed existimatione sapientum
aut deridentur aut contemnuntur, non sic humanarum rerum alta
quaedam despectio, quae homines supra homines extollit, Deo que similes reddit. Non poterat haec ignorare IACOBUS , qui cum ipso propemodum lacte nutricis puriora suxit Christianae do.
cumenta vitae . Obversabatur illi ante oculos insignis Parentum pietas , quos tanquam de caelo lapsos omnes intuebantur, quique tota mente in eam curam incubuerant, ut Filium non tam Iurium in paterna , atque avita regna, quam propriarum virtutum haeredem
45쪽
dem facerent. Equidem non possit in sine Iaderymis recordari Jacobum II. in lecto jacentem , ac moribundum , deficientibus jam, ac prope semivi vis vocibus filium alloquentem e , , Videre se ma- ,, gis , magisque regna , fortunas , caeterasque res , quas homines,, in primis admirantur , plenas esse inconstantiae, summaeque le- ,, vitatis ; quapropter monere se illum , ut nihil antiquius habe- ,, rei laude , & gloria illa, quae ex recte factis proficiscitur ; me- ,, ritamque Deo immortali gratiam justis honoribus , & memoriis mente persolveret, quod eum voluerit esse in sinu , gremioqtie , , Catholicae Religionis , pro qua omnia, quae uni versus hic niun- , , dus complectitur, nihili facienda esse, ac vitam etiam , si opus, , esset , libentissime profundendam se . O vocem caelestis sapientiae plenam i o dictum , ut iisdem verbis utar, quibus olim S. Leo Theodosio est gratulatus se quod animum non regium tantum , sed sacerdotalem plane demonstrat ,, i Vos quidem, Auditores , facile mente fingere poteritis luctum , lacrymas, squaliorem Filii piissimi ex interitu Patris , unde praeclara innocentiae , justitiae,
fortitudinis , humanitatis, modestiae, ac prudentiae exempla quotidie petebat. Nolite tamen existimare adeo illum fuisse moerore afflictum , & profligatum , ut etiam in tenera aetate non apparerent constantis, ac fortis animi signa. Haec enim virtus nascentem excepit, adultum confirmavit, senem sustentavit. Flebat adhuc IACOBUS Patris optimi mortem , quam nemo bonorum aequo animo ferre potuit, cum audiit sumpta arma a Britannis ,& Batavis adversus Ludovicum XIV., quod honorificentissimis decretis ab illo Britanniae Regis nomine fuerat appellatus . Movebatur quidem animo adolescens Gallorum imperio amicissimus, & de illorum salute extimescebat, in qua etiam suam inclusam esse videbat. Sed vicit timorem, quam in divino Numine habebat, fiducia , qua erectus nihil se putavit anxium , & sollicitum esse debere de conspiratione , & coniscordia Senatus Londinensis ad defendendos adversarios suos,
nihil de iniquissimis edictis, quibus omnis spes adimebatur iis, qui essent Catholica Religione imbuti, succedendi in Britanniae regnum , nihil de execrando decreto , quo a maiestatis reis in majestatis cetitiae n vocabatur, nihil de obstructa seve
46쪽
Bellum igitur exarsit, idque suscipere non dubitavit Ludovicus cum propter alia S caussas, tum maxime quia IACOBI honori , fortunisque favebat propter Catholicae Religionis bonum, prostpter hospitium , ac propinquam cognationem , quod ejus ingenio ac virtutibus mirifice delectabatur , quodque fortunas adolescentis propinqui existimabat etiam ad aliquem suum fructum redundare. Suscepto bello , gesto etiam magna ex parte, hujus rationibus expedire putavit Ludovicus, si IACOBUS cum classe accessisset ad Britannica regna , in quibus ille habebat
multos studiosos , & fautores sui . Sed moderator rerum Deus , - cujus sunt abstrusa , atque recondita consilia , quique non suo semper numine, atque auxilio iuvat, quae homines esse putant pulcherrima , rectissimaque facinora, non per victorias , ac trophaea , sed per aerumnas, ac pericula IACOBO aditum ad gloriam patefaciebat. Itaque, appulsa classe Dunkerham, ille in morbum incidit, ex quo morbo sex dies iter , cujus in celeritate spes
omnis consistere videbatur , retardatum est . Ad hoc tantum malum accessit, quod adversis ventis usa est classis , tardeque, &incommode navigavit; itaque, magnis in trepidatione coactis
copiis, facile Britanni consiliis Gallorum occurrere , & obsistere potuerunt. Fuerit hoc infelicitatis IACOBI Regis . Ego vero satis illud mirari non possum, quod eo tempore, quo omneS boni ejus vlaςm dolentes commovebantur, ipse invicto &constantissimo animo permanebat immotus . Miseris hisce IACOBI temporibus meliora successura esse magnam in spem homines venerant, ex quo soror illius Anna , quae ad gubernacula Britannici imperii post mortem Gulielmi Arausionensis sedebat, consilia inire coepit de illo in patriis sedibus, & avito regno collocando. Sed o fallaces hominum spes, atque inanes cogitationes lNam huic voluntati multae, di magnae obstiterunt dissicultates , ad quas removendas dum toto pectore incumbebat Anna , gravi Dsimo morbo correpta mortem Obivit in hac querela, ac vociferatione : ,, eheu miser frater, eheu iniserrime frater, qui pa- tria, λrtunis , & regno spoliaris, , . Sed illam miseram, quam nulla commiseratio sui tangebat, & quam mentis coecitas videre non sinebat, beatum illum esse, cui eximiae virtutes tutissimam in coelum viam sternebant. Cujus vero animi, Audito
47쪽
res, illum fuisse existiinare debemus, qui haee patientissime tulit, quem regale diadema , ac Sororis preces ne minimum qui dem commovere potuerunt ad deserendam , quam pure, & sancte semper servavit, Religionem, quique adeo aversatus , ac detestatus est hujusmodi consilia , ut malle se diceret non solum omnes fortunas, sed etiam vitam , & siquid vita est carius , amittere, quam a recta Religionis semita abduci. Pro quo suo singulari in
illam studio , hoc mihi videor posse assirmare , IACOBUM , in
quo regno nihil valerent sacrorum jura , nihil ponderis haberct gravissima Pont. Max. auctoritas, immoderata esset voluptatum licentia , nulla ad has comprimendas potestas, non pietas , ac sanctitas, falsae opiniones, erroresque libere vagarentur , vix ullum esse regnum putasse . Itaque dubitare non possum , quin , si incepta prospere successissent, Catholicam Religionem secum ipse in Britannica regna reduxisset . Quid vero ea, quae consecutastini Nonne mirificam , ac singularem ejus constantiam declarant λ Mortua Anna, factum est , ut permulti e Britannis, & cx Scotis maxime, qui oblatam IACOBO occasionem existimabant recuperandi quod suum erat, ad illius partes transierint, ad illum cogitationes omnes converterint suas , illum' u
ad se magnis precibus ac promissis invitaverint. Optanduimo quidem erat, ut hoc tempore liberum fuisset iudicium IACOBI, nec dilata res esset in annum sequentem . Cum diutius Scoti ferre illius desiderium non possent, a Georgio Brens vikio , qui in locum Annae successerat, ferrum illis licet, ignem, caedem, direptionem , proscriptionem , Vastitatem , si quicquam molirentur , minitante desciverunt, IACOBO Stu ardio, qui tandem ad eos venit per devia, infesta, obsitaque nivibus itinera, regnum, seque ipsos restituerunt. Sed vix ille, O acerbam tanti viri sortem , atque miseram l ad aliquam aspiciendam lucem vocatus esse videbatur , vix emergere auctoritatem, dignitatemque suam e vi tempestatum, vix reviviscere domi natum Stuardiae Familiae vidit, cum repente tanta rerum adversarum oppressus, atque obrutus est mole , ut Regnum, quod
majores sui tot iacula iuste, & legitime possederant, derelinquere, & iterum alienis opibus vitam ducere in alieno solo
coactus fuerit. Atque utinam id quiete, & tranquille potuisset,
48쪽
nec diu errare debuisset, antequam locum tutum inveniret , i quo pacatis fluctibus uteretur. Quid vos ad haec, Auditores Quid cogitatis Θ An arbitramini , his quoque acceptis plagis , de
incommodis , fortissimum virum unquam animum contraxisse,
aut a se ipso discessisse ξ Immo majori semper constantia, majori
animi magnitudine contra adversos casus sese erexit, atque armavit, ut , si more illo ethnico loqui liceret, non dubitarem assii mare, multo minus ei fortunam de ejus dignitate, quam eum fortunae de ipsius jure detraxisse . Dicant Pitu verit, aliarumque Lotharisagiae civitatum incolae, qui illum hospitio, urbe, benevolentiaque juverunt, an ullum unquam debilitatae virtutis, aut fracti animi signum ostenderit ξ Dicant A venionenses , Pisaurenses , Urbinates , apud quos errans diversatus est , an suspicari unquam potuerint, illum adversae, vel saltem minimo temporis momento, succubitisse fortunae ξ Sed quid
exteros, ac longinquos commemoro VOS, vos, Auditores,
appello , qui toties fuistis testes,&laudatores singularis illius constantiae , & fortitudinis. An obliti estis illum animo aequi iasimo redeuntem ad vos post infeliciter in Scotia tentatam belli fortunam ab Hispanis, ut eunt in dignitatem vindicarent Θ Bone Deus, quanta huic facinori obstiterunt mala i Venti, tempestates, morbus, quo graviter in itinere conflictatus est I A C O B U S , proditiones arcanorum, aliaque multa , quae vos quidem pro vestro in illum studio benevolentiaque vehementer doluistis, nec solatio alio in dolore vestro levari videbamini, nisi ea cogitatione, non tam gloriosum esse IACOBO Tegnare, quam regno omnibus regiis virtutibus dignum si praestitisse. An ignoratis, quam sui similis fuerit in perferenda carissimae Uxoris morte P cujus foeminae t quanta virtute prae stantis i Solitus quidem is erat dicere, in summa illa rerum , fortunarumque suarum jactura , tristissimisque temporibus, permagnum se a Deo accepisse beneficium, ac solatium , quod ea illi uxor obtigisset, quae praeclarum esset innocentiae, pietati S , omni lumque virtuturn exemplar . Quod I AC OBI testimo.
nium omnes quoque homines testimonio suo comprobasse puto , cum nulla fuerit regio , quo non tantae mulieris fama pervaserit .
Vos vero qui praesentena illam intuebamini, ejusque mentem,
49쪽
sensus, atque os propius cernebatis, quibus studiis proseque bamini, quibus efferebatis laudibus 2 non vos eam cum summis foeminis , quae in terris viverent, comparabatis, sed simillimam uni ex beatis illis caelorum incoli dicebatis ; neque eia
se ullam mentem, aut cogitationem, quae ejus laudum magnitudinem capere posset. Ex quo profecto intelligi potest, quanta in amisso beneficio fuerit iactura, cum in accepto tanta fuerit utilitas. Fuit ille igitur aerumnosus, cui mors eripuit illud bonum , quo uno casus suos folari, ac sustentare posse videbatur . Sed vos optimi testes estis, potuisse quidem grave istud infortunium pectus I A COB I essedere , non vero ejus animi magnitudinem inflectere. Vix ille debitis lacrymis funus uxoris coli nestaverat, vix satisfecerat extremis ossiciis in illam , cum quae amantissime vixerat, cum abstrahi debuit a majore natu Filio , in cujus aspectu ac colloquio acquiescebat, cum quo cogitationes ,& consilia sua communicabat , & in quo maximum posteritati suae praesidium collocarat Vos quoque optime nostis, quantam hoc tempore constantiam prae se tulerit, & quam forti , ac magno animo ejus absentiam , pericula , atque aerumnas toleravit. Quem vestrum latet neque acerbitate, neque diuturnitate morborum potuisse unquam de gradu deiici, neque ullam unquam vocem parum se dignam emisisse ξ Multa praetereo , Auditores , & quia celebrata omnium vocibus, & quia mihi
orationis non tam copia , quam modus q aerendus est . Satis zamen multa dixisse arbitror, ex quibus facile cognosci possit, nihil tam proprium , & tam diuturnum invita IACOBO fuisse , quam dolores , & aerumnae fuerunt. Verum itane hujus optimi, sanctissimique Regis summa probita S, pudor , aequi, reboni observantia , innocentia, fides, summum denique illud
erga te, Deus immortalis, obsequium, cultus, pietas ae me ruerunt , ut omnium aerumnosissimus & esset, & haberetur ξ Si adversus te , non pro fide, & religione tua tam multa, & gesesisset, & passus esset, nihil magis fuisset afflictus, atque perculsus . Hac ergo spe jubes esse cultores tui Θ Haec sunt piete mi a justitiae λ Hi sunt laborum fructus Z Quiescant aliquando hujusmodi voces, quas piissimae vestrae aures cum indignationet e spuunt , quarumque sono parietes isti commoveri mihi viden
50쪽
dentur. Longissime ab his quidem abhorrebant voces I ACOBI, cui valde solebat esse in ore se se Deo gratias agere, quod patienes tiam suam in multis, variisque casibus exercuerit ; illum omnia regere arbitratu suo , nihilque agere , nisi juste , ac sapiender, , , proptereaque summae stultitiae esse illius voluntati repugnare :,, omnia in rebus humanis falsa , incerta, caduca , mobilia esse: , , in coelo se, non in terra spes omnes suas, omnesque cogitationes,, reponere: prae immortalitatis corona omnes coronas, omnia , , regna contemnere, atque pro nihilo ducere,, . Video , Auditores, in IACOBI Regis laudanda animi excelsi, atque invicti magnitudine, ac robore, longius quam putaram , orationem meam provectam esse. Spero tamen , vos id mihi facile condonaturos, cum nemo inficiari possit, humana omnia despicere , ac fortunae adversae ictus ita excipere, ut animo semper sis erectus, eam esse virtutem, quae cum per se plurimum splendeat, caeteris omnibus quoque virtutibus, quas habet comites, & ministras , lumen, ac lucem affert. Quapropter minime est mirandum , si multa de illa
scripserunt Philosophi omnes : Sed ii verbis, IACOBUS, quod
musto est dissicilius , vitae exemplis illam ostendit. Neque vero reliquis minus abundavit, quas singulas si vellem recensere,
vox me citius, aut dies, quam rerum dicendarum copia deficeret. Itaque eas tantummodo persequar, quae cum mihi promptiores dictu sunt, tum etiam vobis, re atque experientia noti Ores . Nullo unquam tempore non jucunda vobis erit memoria ,
di recordatio pietatis , ac religionis , quas pure, & caste ille Dei numini tribuebat. Quam diligenter res divinas meditabatur i in precibus ac supplicationibus quam versabatur attente i quam saepe, quam religiose ad illud divinum epulum , quo Christi Corpore pascimur, accedebat ut etiam cum aegrotus esset, nihil fere ex solita diligentia , quotidianisque meditationibus, ac precibus praetermitteret, neque unquam sibi aeque placere videretur, atque cum aliquid ex sacris libris vel legebat ipse, vel audiebat: hanc sibi esse occupationum quietem, hunc molestiarum portum arbitrabatur. Cum vero Christi Corpus sumebat poterat etiam non jejunus, facta sibi a Benedicto XIV. raro exemplo potestate , propter funamam stomachi, qua conflictabatur , imbecillitatem tanto gaudio compleri, assici, perfundi osten-