장음표시 사용
401쪽
oditionis ad me huc transmittas, ubi sine omnes variantes lectiones in ejus margine descripseris: quod tuum insigne beneficium duobus nova editionis exemplaribus pensabo. Illud quoque et hei et in aliis siquando olim in Stia conserendis operam tuam collocabis te admonuisse non erit inutile; multa scit in vetustis Stis sub tempore aenascentium clitterarum jam ab innis circiter trecentis interpolata fuisse, et novas lectiones intrudi aolitas, prioribus erasis Eas, si quac in Vestro codice fuerint, ut sine dubio sinat, facile erit tibi dignoscere e a colore atramenti Vela ductu litterarum, Vel a Vestigiis rasurae, quae nunquam evanescit Illud igitur diligenter curabis, ut singula loca indices, quae a manu secunda et interpolatrice sint mutatae; et, si fieri poterit, deprehendas, quidolina a prima manu scriptum fuerit, sub rasura illa inno clatitans Porro ne integra Verba describendo totum marginem editionis uuam oppleas, satius fuerit, litteras tantum lineola subducta notarἐ et in margine variantes Teponeres hunes in Modum Pag. postrema tua editionis, Versu undecimo, sua dumina , Cumque in eae illa isto sublimia terris sua lumina condit Et versu ibid. 5. Tunc conferta licet coeti
misarct Us. I. u. an a. Moribus aut ioca curvum per i tu arenae, deest dum I. Nec spatium stellis, mundo nec -- ma ars fummam. Has enim crediderim Variationes codicem Vestrum
exhibere ex aliis codicibus licet conjicere. Quis vero non portenta haec dixerit Scaliger certe, qui
402쪽
omnia illa in odie Gomblaeensi viderat, nihil tu ne expiscari potui Ex his tamen vestigiis sic vexam tibi
Iectionem restituo: mus sis a Meua Mnebria sua Iumina σα--α
mera luminibus denει totumque micarea Stipatum stellis mundum, nec cedere umma a. Moribus aut siccas cur m per Iulus arenae.
Atque ex hoc specimine 'in conjicito, quantum emendhionum in toto libro prosere possim. In dia utique pagella plus triginta dabo ut praefiscine dixerim, si quando otium nactus editionem meam PT curare possum, jam tum primum in lucem prodire poeta ille jure videri possit. Quod ad quaestiones tuas adtinet, aio meam sententiam paucis habeto. In Aeliani loco V. H. II. u.ὶ Ἀλκαῖον potius egerim, quam Ἀλκείδεὶν Quum enim non, ut alias, judicio et ratione, sed sola auctoritate dirimenda sit haec controversia, stultum fuerit, pluribus et vetustioribus testibus fidem demere, paucioribus et recentioribus habere. Quaeris insuper de notatione nominum Sileni et Satyri. Sine dubio vidisti, quid o πανυ Bochartus, qui omnium elicissime has origines rimatus est, de his verbis prodiderit in suo Phaleg, ubi prius a n ut deducie posterius a 'vet, ingeniosius
tamen, ni fallor, quam verius ut pleraque omnia, quae in illo admirandas eruditionis opere exsequitur, exceptis, quae manifesto et toto color suam produnt originem. Certe, si in ulla eruditionis parte, in hac praecipue τῶν υuολογιων opus est solido et ubacto addicio quo qui destituuntur, turpissime se dare solent et deridendos propinare. Ea enim est indoles linguarum Orientalium, ut si pro moro homiDum, qui in egre hodie lauream quaerunt vocalium nuda alio habea-
403쪽
tur, consonantium autem Permutatio tam patienter a mittatur, quidvis ex quoris poterit deduci, et tota e horum graecorem supellex ex Oriente deportari S Periore saeculo Goropius Becanus, vir alioqui doctus et ingenio non vulgari, omnia linguae braea vocabula ex Brabanticia deducere adgressus est: Vix magia insanus, quam qui hodio omnia nostra ex braeis e tere conantur, febriculosis conjecturis et inanibus suspicionibus laeti. Hanc tu ut ingeniorum pestem fugias, auctor tibi ero. Nullus enim solida doctrinae Ductus, nulla apud cordatos homines gloria provenire inopoteri Nunquam igitur tibi dixero, unde Sileni aut Satyri adpenati sint: at quod longe melius est, id
tibi in aurem instillavero, ut in his senticetis ruspa dis nolis ingenium tuum et bonas horas conterere. Vale et fac primum me certiorem, ecquid de lectionis bus anilianis a te debeam exspectare n.
emporis notam non habet epistola, ne anni quidem Facile est annum supplere DCCm ex Praef. ad Manilium p. XIV. OLF.
404쪽
RIUsQUE EDITIONE TERENTII. LiPs. - Is I9. 3. 4 - XXIV. Ito. 3 14. Bentleium quantopere admirer, Candidati humanissimi, quum in scriptis meis saepe declaravi, tum si sciunt omnes, qui e scholis meis vel semiliari co suetudine usi sunt habeoque eam admirationem quasi hereditariam a Praeceptore meo, ridex Volg. Reietio, qui numquam nominabat Benueium, nisi cum aliqua reverentiae significatione, tantumque ei tribuebat, ut eum discipulis suis tamquam persectissimum critici exemplum proponeret. Quod viri eximii judicium quum mihi verissimum esse videatur, facio ego quidem idem, ut adolescentibus, qui antiquitatis studia o
sectantur. Bentleium prae caeteris ducem commendem, verumtamen ita id facere consuevi, ut simul eos, Neam, ne, si viam inveniendi Veri rectam ab eo sibi monstrari rideant, continuo etiam, quae invenerit ille hac Via, Vera esse credant, sed potius, conservata libertate judicandi, eadem Via, an illo aberraverit a Vero, Perspicere studeant. De qua re operae pretium putavi paucis exponere, praesertim quum Videam Fridet
Aug. Wolfium, qui in Analectis litterariis Vol L egregie de Benuei disseruit. illud, quod in primis a tali
405쪽
viro exspectabatur, non secisse, ut quid laudandum in Benileio atque imitandum, quid autem reprehendendum et vitandum esset, ostenderet. Et quamvis putem caussas illum quasdam habuisse, quare haec non atti
geret, tamen quod p. 54. de Terenti edition judicium posuit, ejusmodi est, ut tanto magis, quid mihi vide tuae, dicendum ducam, quo major hujus Viri apud omnes auctoritas est. Ait autem etiam in hujus scriptoris editione Benileium aliquot audaces et temerarias co jecturas more illo parum sane laudando in textum i tulisse, sed tamen, qui posthac ad Terentii emendatio βnem accessuri sint, multo pauciora inVenturos esse, quae rejicere debeant, quam in ullo alio, quem ille ediderit, scriptore Ducem et auctorem hujus sententiae, ut opinor, habuit vir summus Reigium, quem saepe memini dicere, multo aequius viros doctos de Terentio Bentisi judicaturos esse, si isse, quas fecit adnotationes ad eum scriptorem, eadem cura ac diligentia, qua ad Horatium, perscripsisset. Ego quidem aliter sentio, et licet numquam non dicturus sim, quod semper professus sum, unicum Terenti sospitatorem esse Bon letum, tamen vix paucas in toto eo libro paginas esse arbitror, in quibus non inveniatur, quod aut non satis recte, aut minus considerate dictum sit. Quae tamen res etiam augere debet admirationem Viri, qui quam vis in tanta errorum copia immortale ac plane divianum opus condiderit. Sed priusquam exemplis, quae dixi, comprobem, paucis de ingenio viri dicendum est, ut appareat, quomodo summae ejus Virtutes saepe non potuerint non in vitium Vertere.
Erat enueius vir infinitae doctrinae, acutissimi sensus, acerrimi judicii. Et his tribus rebus ninis laus et virtus continetur critici. Ex quibus scientia antiquitatis idonea ordine primum tenet locum, ut quae et sensum nutriat atque excolat, et judicio materiam praebeat Judicandi Ad eam sensus accedat necesse
406쪽
eat, qui positus est in naturali quadam facultate taliananimadvertendi, quid quaque in re verum, aptum aE-
eorum, Venustum ait: cui etsi, ut dixi, nutrimentae et ovitum praebet antiquitatis pervestigatio. tamen πο-ereare eum, si cui non est a natura datus, non Potest. Est autem tam praeclara haec atque eximia iacultas,
ut sola sit illud. quod ingenii nomine appellar con-mierimus Qua qui praediti sunt, etiam si careant illa, quam statim dicemus, Judicii subtilitate, clamen saeps
felicissime exercent artem criticam quatenus ea quidem in conjectandi facilitate consistit sed si res demonstratione indiget, meque ipsi sibi rationes reddere
Possunt, neque alios quo ad suam sententiam perdu-
eant. habent. Quamobrem tertia accedere debet iudiosi vis et subtilitas, quae caussis rerum investigandis, expIicandisque rationibus, et doctrinae et sensu lumen asserat. Atque hujus demum accessio facit ut suis vere dignus appellatione critici censeri possit, non secus ac militem neque arma faciunt, nec sortitudo, si disciplina atquo exercitatio absit. Est autem haec uti praestantissima in critico Virtus, ita eadem etiam Peri- eukosissima, non quod qui nimium labores iudieii queat, sed quod abuti eo proclive est Quum enim qui aeri judicio Gunt, plerumque severiore soleant et fervidiore ingenio praediti esse. facile eo abripiunt ii ut sola judicii vi omnia perfici posse existiment, atque ita modo ea, quae discendo cognosci debent, negligant,
modo sensum admonitorem non audiam. Non est autem obscurum, pro rerum, quas quis tractet, diversitate,
plus minus eum abuti judicio posse. Sunt enim, quae unico judicio opus habeant: cim quibus nullus est usus judicii. Aliud est enim, perperam judicare, Hod potest accidere etiam non abutenti judicio; aliud, abuti judicio, suo sacere potest etiam qui recte judicat. Sunt Vero etiam, quam moderatorem Judicii sensum illum quom diximus requirant: in quo geneYe Pro-
407쪽
prius est judicii bustis, si quis, ubi sensum consuli oportebat, a judicio auxilium peta Ex illo genere,
quod primum posui, res sunt historicae in quibus e vestigandis, si materia omnis congesta est, nulla ronis judicio opus est. Quare has, qui omnia ad judicandi severitatem reVocant, recte traetabunt. Idque Benileium in dissertationibus illis Phalarideis et epistola ad Io. illium sic fecisse Videmus, ut vix ullum persectius cogitari artis criticae monumentum o sit. Ad alterum genus scriptorum veterum interpretatio atquo emendatio pertinet. Ea vero inprimis sensu illo indiaget, qui ex obscuris est notionibus compositus, quas attenta operis cujusque lectione AEt contemplatione colia ligimus. Qui sensus quum ob id ipsum, quod obscuris notionibus continetur, quasi inermis sit, si ad judicii strenuitatem comparetur facile obmutescat necesse eat, si quis, ubi examinare eum Potius atque explicare debebat, statim rem ad rationis subtilitatem traducat, eo squo disputationem non ad id, ad quod conveniebat, sed ad aliud quid conferat. Idque omnium facillimo in poetis fieri potest quorum hum omnis oratio adsensum magis, quam ad seVeras quasdam cogitandi se gulas composita sit, non recte interpretabitur eos, qui Verba eorum, tamquam si mathematici aut philosophi essent, ad amussim exigat, et non potius quid senserint, quam quid argutando ex singulis verbis elici possit, consideret. Quo si hoc in genere qualem se praebuerit enueius dicendum est, nullus est scriptor, quem isse adnotationibus instruxerit, quin innumer bilia exhibeat exempla disputationum, in quibus etsi subtilitatem judicii admirari debeamus, tamen non Possimus non abusum ejus reprehendere. tentui quum ille servidius omnia atque haud raro etiam cupidius attrectaret, saepenumero elabi sibi passus est ea, quae si animadvertisset, longo aliter suisset judicaturus. Nam etsi sensu illo quem diximus minime carebat
408쪽
Benueius, tamen saepe, soridioria naturae impet amreptus, dum expιicare eum vel negligebat, 'e oti Et dissicultatem defugiebat, in iis retinebatur, quae ad T
mum adspectum non satis commode dicta Videbantur, eaque tam cupide emendabat ut suis ipse dispulancti artificiis captus, non Videret illa, ex quibus nutiam esse emendandi necessitatem intelligere potuisse Ita factum est, ut hi tam eximius vix minime eamdem in Poetarum emendatione, quam in explicandis rebus Matoricis claudem meruerit. Verumtamen ut ille pruri
mos poetarum locos, mi Verum Lateri Volumus, corru
Perit magis, quam emendaVerit. tamen ratio, qua in his disputationibus usus est, tam est egregia, ut nitas minus exemplum haberi debeat, quod imitentur qui diligenter, accurate, et perspicue de his rebus disceptare volun Qui ut et hoc discant, et simul temeritatem, quam iii Benuei multi notarunt. declinare adsuescant, mea sententia illud potissimum operam dare
debent, ut has enuei disputationes. quibus ille lac
Eanos exavit, aut assectos non recte restituit, eadem,
qua ipse uti soIebat, diligentia ac strenuitate refellant, quaeque neglecta sunt ab eo, ea in luce collocent, rut errasse eum jam dubitari amplius nequeat liam illud quidem facillimum est, sensu monente improbare ac rejicere ejus emendationes idquo e multi, immo I rique fecerunt editores orati Terentiique, quorum tamen nullus fuit, qui comparari cum euueto possin Boo Vero, elatare eum, uti saepe dissicillimum est, ita, si recte et plene fiat, simul et obitam tanto viro TeVexentiam prodit, et operam scriptoribus illis vere salutarem Praestat, et exercitationem asser artis criticae utilissimam. Sed non est praetereunda una res, in qua Ben Ieius singulari cum fructu litterarimi sensu omnia j dicio prope nihil tribuit. . Dico autem rem metricam, in qua luculentissime apparet divinum viri ingenium,
409쪽
qui nou alio duce, quam sensu suo spretis inanibus
magistrorum commentis, nova nullique tentata Via ad veritatem perruperit. Nam quum omnis numerorum acientia a sensu originem ducat, naturam eorum autem Tationesque explicare dissicillimum sit non est mirum, Bentietum, quae vera esse sentiret, quum ea explicare non posset, audacter ut certa in medium attulisse; quorum explanatione ut supersedere posset, arcanam Tatioriem musices memorabat, bene gnarus, vino
aliis eam non magis quam sibi ipsi notam esse. Ita evenit, ut, quum judicium ab his rebus procul haberet, solumque Sensum sequeretur, non incideret in errores illos, a quibus aliter Vereor ut immunis mansisset. Quod si in singulis quibusdam locis aut versibus Terentii ab recta mereorum ratione aberraVit, haec non est ejus metricae scientiae quaedam perversitas, sed de Verbis ad metra accommodandis prinum judicium. Itaque ut paucis comprehendam, sic judicabimus de Benueio, in rebus historicis criticum eum esse perfectissimum in scriptorum autem Veterum, Poetarum maxime, emendatione saepissime abusum esse judicio suo, ita tamen, ut etiam ubi errat, in demonstranda defendendaque sententia sua admirabilis sit denique, ubi eum rei natura ac necessitas quaedam ad solum 5ensum Veri redegerat, nulla judicio abutendi copia relicta, eximium conspici.
Iam Ver quod ad ejus editionem Terentii attinet, de qua quod ad rem metricam spectat quid sentirem, non uno loco in his, quae de metris scripsi, signifieatum est, do ea quod supra dicebam, multo me aliter udicare, quam x. A Wolfium, id ut non sine idoneis rationibus dictum ostendam, non hinc illinc aliquid deue am, Rod quaesitum potius. esse, quam ultro Se obtulisse rideatur, sed prologia uia Andriae et uri
ebi, ut ejusmodi exemplis, in quibus aliquanto di uilius, quam in aliis, quod peccari potuerit. inveniri
410쪽
quia suspitatur. Et in Andriae quidem proloso, sileon
non nisi duo lata sunt, in quibus eum aberrasse a vero putem plures in prologo Eunuchi. Erat ei autem praeter solitam illam audaciam alia in Terentio, eaque duplex ad errorem proelivitas, una, quod nimium festinabat hanc editionem, altera, quod quum cinarium insectaretur, cupidius, quae hujus riderentur negligentiam arguere, exquirebat. Sed accedam ad rem ti Prologo Andria v. s. edidit rMenandor faeis Andriam et PerMMAM.
non is dissimili sunt argumento, et tam- dissimili orations uni factas ac tuo. In libris est e tamen, quod quum metro repugnare emendandum fuisse, non est dubium Posuit ergo et mmen, quod tribus confirmat argumentis. Eorum uitianium aperte argutius quam Verius est. Nam quum Donatus scribat, e tamen, ἀνακολουθον Me non enim supra posui Quidam, Probat hoc, contenditque, si sed tamen scripsisset Terentius, debuisse eum etiam quidem Ponere nunc, quum non Praecesserit quidem, conse quens esse, ut re cune sit Vera lectio. t haec ratiocinatio falsissima est. Nam si Verum est, ad seduamem
requiri quidem, in quam rem duo exempla assert, nihil aliud concludi potest, quam, ubi quidem desit, non potuisse sed tamen dici , non etiam dicendum suisse ει ιο--n. t vero etiam prius illud falsum esse, vel sines exemplis apertum est. Quid autem si ipse Terentius etiam alibi sic loquitur Ac facit in Adelph. IV. 4, 15. - ilio ad tua suspicari sed me reprehendi
Aliud argumentum ab Eugraphio petit, apud quem, quod ipse conjecerat, et amen scriptum ait ad . . Et ita sano edidit Lindenbruchius. Sed editio este horiana, in qua e duobus SS. editus est Eugraphius,