De grammaticae graecae primordiis

31쪽

ει οἷς πολλαι ρεὸν νουθετήσεις ἔνεισι, πολλαὶ δὲ διε οδω καὶ επαινοι καὶ ἐγκώμια παλαιων ἀνδρῶν ἀγαθων, D' o. παχζηλων μιμῆται καὶ ρεγγαι τοιουτος γενέσθα iris αδκιθαρισταὶ ἐπειδὰν κιθαριζειν μάθωτιν, αλλων--ποιητῶν ἀγαθῶν ποιαριατα διδάσκουσι, μελοποιῶν , εἰς τα - θαρίσματα ἐντεινοντες κα τους ἐυθμους τε καὶ τα αρμι νιας ἀναροίζουσιν οἰκειουσθαι ταῖς μυχαῖς τῶν παίδων Priusquam igitur pueri poetarum carmina tum picis, tum melica ediscebant, publica recitatio, quae non sine inter ditione institui potuit, praecedebat. Similam autem pueri rum institutionem per maximam Graeciae partem iam eloponnesiaci belli tempore in usu fuisse Thucydides memorabili exemplo ostendit, qui l. VII, 9. tristem casum magni litterarum Iudi, qui 'calessi, parvo Boeotiae oppido, flore

bat, commemorat.

Sed Atheniense iam Platonis aetate, sicut artium prim riparum tenebant, sic linguae quoque et titterarum primum locum sibi vindicabant Atticam dialectum tam confidenter pro primaria et proprie graeca habebant, ut quae

ab illa discreparent, ξενικα et βάρβαρα appellarent. Sic Plato Protag. p. ao9, 8. . Prodicum dicentem Iacit Ποιε λεγειν Σιριωνίδην αλλο ἡ τοιτο, κα ονειδι ιν τψ Πι τακῆ τι τα ονοματα ου γ σταιτο δρως διαιρεῖν τε δε βιος, καὶ ἐν φωνῆ βαυβάρε τεθραμμένος Praecipue a tem per totum Cratylum quicquid Αωlice aut Dorice ab A ticis formis discedit, ξενικον dicitur velut p. o6. St. 5o, Io B de nomine 'τους ' σως δὲ ς οἱ ξένοι καλουσι ' πολλοὶ γαρ ηθω καλουσι. p. 4o . St. 52, 5. B. Ἀθηνα - α θεονόα τρ αλφα ξενικῶς ἀντ του ητα χρησαμενος P. 4or. St. I, 2. B. τὰ ξενικὰ νοματα - οἷ- ο μεῖς ουσίαν κἄχολμεν, εἰσἐν ἐσιαν καλὸυσιν. p. irri. St. 5. . B. ἀφελιμον

32쪽

δφέλλει εστ δε τρυτο του αυξειν και ποιεῖν ἐπωνυμα P. έ19. St. I, 9. B. a6. Stisi, o B τι κιειν, ξενιμον τουνομα. Interdum quoque insolitam alicuius formae sedes diserte in moratur: sic Protag. p. 546. St. ars, 6. Socrates de Si-

τακον λέγων. Craiyl. p. 62, o B. τὴν ταχεῖαν ορμον οἱ δε κεδαιμονιοι σου καλουσι. i. os, οισθα οτι - τψαυτωχμεῖς μέν φαριεν σκληροτης, 'Eρετριεῖς δε σκληροτορ. Neque solum cum ceteris dialectis Attica comparatur sed etiam antiquae et recentioris linguae discrimina a Platone a Curate Observantur: cuius rei, quum arcte cum grammatica coniuncta et inter ipsa eius initia posita sit, exempla προ- nemus. Crat. p. 98. St. Io. B δαιμον et δαήμονα

idem nomen esse dicit, καὶ ἐν γε τῆἈρχαια τῆ μετέρα γονῆ4υμ συμβαίνει το νομα. p. 398. St. 55, 8. B. κατ τὴν --τικὸν τὴν παλαιὰν φωνὴν ρως et ξρως inter se cohaerere dicuntur. p. 4o'. St. 4 i. B. ἐοικαριεν γαρ κα ἡμεῖς τὸ παλαιον ἐσίαν καλεῖν την ουσίαν. Io. St. 59, 3. B. ἐδρα Ἀττικιστὶ ὁ το παλαιον ρητέον - ορα γαρ εἰσιν. Plura de hoc discrimine της νέας φωνῆς καὶ τῆς παλαιας habes P. 18. St. P. 4 et 5. in quibus inprimis memorabile est, quod mulieres potissimum antiqua nominum sermus sedi Vasse dicuntur j. Tota haec dialectorum comparatio tostmodo leculiari I P. q. R. ωθα ετ οι παλαιοι ι ἐμέτεροι τρυωτα και τρ, δέλτα ἡ ἀλα laesa o. εκιστα αἱ γυναιχες, ἀπερναλιστα τω de ruis φωνὴν σώζουσι.

33쪽

grammatim parte instituebatur περὶ γλωσσ- seu L - , euius primum ecimen iam Democritus dederat in lihello, de quo supra diximus περ 'Oμήρου η ὀρθ-είης κω γλωσσέων. muri seriorum grammaticoram ab Athenaeo et Midammmemorantur, qui hetin locum tractarunt et varias λώ - σας, tam Peregrinae quam obsoleta Voca Ia collagerurit Calliinachus ἐν ἐθνικαῖς νομασίαις Allien VII. P. 3 29. a. Ame rias incedo ἐν ast γλώσσαις. Ath. IV. P. 76. c. e. VI. p. 67. c. Nicander Thyatirenus ἐν τοῖς Ἀττικοῖς νομασι.

XV. p. 678. f. Hermo ἐν K τικαῖς γλώσσαις. II. p. r. s. I. 267. c. Hermona ἐν γλώσσαις. II. p. 53. . idem ἐν γλωσσαις Αρχητικαῖς III p. 6. e. s. Philemo ἐν Ἀντικαῖς λίζεσι eod. l. Pamphilus ἐν γλωσσαις II 69. d. Marchua Dari περ γλωσσῶν πραγ ιατεία. VI p. 67. c. XV. p. 666. ore alii permulti. Denique Hesychi lexicon, quo nunc tanto

eum ructu utimur, ex eiusmodi collectionibus congestum es se iure existimatur. II. Poetarum interpretatio via certum aliquem auctorem reserri in potuit crevit ea et grammatica arte paulatime uulta est, dum aetas poetici ingenii minus fecunda felici in temporum opiis alebatur sed ex certioribus initiis umtum est rhetorieae studium, cuius eum prima grammaticae gnationem iam explanatum imus. Quo consilio minime o

tris lasitis studii primordia persequemur, quod nuper docto Spengelio factum est in , sed quasdam eius partes atting

nius, quae proxime ad linguae obse vationem accedunt. Pr,inum igitur Gomiae rhetorica commemoranda est Quo quum ' Ἀ--ωγ τεχνῶν sive artium seriptores ah initiis usque ad ediatos Aristotelia de Rhetori citheos. AEtutu asin

34쪽

nemo magis veritatem prae specie veritatis contempsisse videatur . quam maxime ille in artificiosis dicendi sorinis inum. niendis elaborasse putandus est tamen de singulis eius rameeptis et artificiis non multum compertum habemus. rit Dacipuli eius his dictionis praestigiis praecipue capti esse dicumtur, et ipse Thucydides ταῖς του Γοργίου παρισώσεσι - ταῶς ἀντιθέσεσι mestum operae impendisse narratur. V. M. II. Vii. h. p. XIII. d. Beri Prae omnibus autem AUGM-nem hanc rhetoricae partem a Gorgia traditam arripuisse et excoluisse suspicor. Erat enim , Diogene L. teste t. VI, pag. i58. d. e g. Gorgiae auditor, et artem eius in seminina transtulit: pialis quae fuerit ex his quidem iudicare non Possumus; sed si multa eius facete dicta quae apud Diog nem serVata sunt Perlustramus in pluribus tam aperte i sum aliquem merborum assectatum Videmus, it de vestigiis Gorgianae artis non possit dubitari veluti quaerenti cuidam, qualis sibi uxor ducenda esset, respondit: hεν καλήν, ενι κοινην, αν δὲ αἰσχραν, ξεις ποινην Antisthenis erat notum illud κρειττον ιναι εἰς κορακας ἡ εἰς κολακας ερς.πεαεῖν. Eodem pertinet responsum eius, quum quis quam re quibus rebus ad discendum opus haberet, βιβλιαρίου καὶ νου, γραφειου πιαι νου, πινακιδίου καὐνου In Hs igitur quum manifesto artis licuius ostentatio cernatur,

hanc eum in ii. libris tradidisse non immerito colligo, in quibus de rhetoricis robus miti dico inprimis libellum περῖἐν μαων χρησεως cum aliis a Diogene nominatum L in quo

de origine mominum tum quaesivisse, non mihi persuasit' Fortasse Antisthenem potissimum carpit Plato Conviv. p. 85. St. 3s4, 6. B. παυσώνιο δὲ παυσαμένου - διδάσκουσι - με - λέγειν υτωσὶ olis o

35쪽

summus seMeiermaehem Introd. ad Plat cratylum pag. o Neque magi granisaatiei argumenti fuisse credo libros Antisthenis περ λέξεως ἡ περὶ χαρακτηρ otis in quo χαραπιηρες idemia nificare videmur, quod ποματα, quo nomine Aristoteles Primus usus est' in περι διαλεκτου, quod nihil aliud significat quam περ του διαλεγεσθαι - . Itaque quum cerium esse vide tur Antisthenem in nulla alia linguae disquisitione, quam rhetorica elaborasse, vix hunc a Platone in radio respici potuisse puto, quod censet si Sehielemacherus sed de Craulo infra vi Iimus.

Μaiorem Vero cum grammatica amitatem habebat et diberrima Prodici ars, quam eius μουσικὴν iocose appellat Plato Protag. 3 o. St. o , . et θειαν τινὰ σοφίαν o8, 16. quae in distinguenda similium nominum significatione vera bat . Cuius artis accuratam descriptionem Spengelius nuper dedit p. 6 nos quidem eum Platonis locum apponere iuvat, ex quo optime usus eius et abusus intelligi potest, quum ipsius Prodici sermonis exemplum exhibeat. Protag. P. O7. St. uor, ο Προδικος, καλῶς μοι , εφη, δοκεις

λέγειν, eo Κριτια ' χρὴ γὰρ τοὐς ἐν τοιοισδε λογοις παραγιγνομάνους κοινου ς κεν ειναι ἀμφοῖν τοῖν διαλεγο ιιένοινακροατας ισους δε μή εστι γαρ υ ταττον κοινῆ μὲν γαρ

ἀκουσαι δε αμφοτέρων, μὴ ἰσον δὲ νεῖμαι κατέρω , ἀλλὰτm κεν σοφωτερτ πλέον, τῶ δὲ φιαθεστέρην λαττον ἐμμεν καὶ αυτος, ὁ Πρωταγορα τε κα Σώκρατες , ἀξιῶ μας

Arist. Poet. e. a. '

36쪽

- αντε τω σωματι. Si hoc Prodiceae eloquentiae vetamen bene expressum esse statuimus, certe sate in est, non iniuria Platonem toties huius artis magistrum amisisse, quamquam non mamus, nobis etiamnum amissiorem huius studii eognitionem magnae utilitatis fore nam distinctiones eius plerumque recto inventae esse videntur. Ceterum H vicus artis suae synommicae rationem acripto mundum nu

quam traditur, nec nisi scholis eam docuisse videtur j, idque non exiguo retior προῖκα γαρ ἀνὴρ Ῥοτος ου-αPlat charm. p. 322, t. B. ubi Critias dieit: παι γαρ προδικου κυρία τινα ἀκήκοα περι νοματων δ αιρούντα Craul. p. 4, α κα δὴ καὶ τ περ των νομάτων σμικρον τυγχα νε ιν μάθημα εἰ μὲν ον θω δη κοκύη παρα προδικον - την πεντακοντάδραχμον ἐπέδειρήν, ἐν ἀκουσαντο πήρχει περ τούτο πεπαιδευσθαι ac φησιν ἐκεῖνος, οὐδὲν ἄν ἐ--

37쪽

διδάσκει, haud dubie non sine idonea causa dicit motor Mirioch p. 5os. Ipse artem suam περλον κατων ορθ-ντος -- pellasse videtur )r nam Me nomen tanquam notae alicui artis Socratis actate in usu fuisse , aperte ex atyl. p. 95 6. cognoscimus, ubi Socrates sic Craulum exhortatur: λινοει τι χεις βέλτιον, ως μου ἐνδεξοριένου. εἰ μέντοι ἐχειρτι υ κάλλιον τουτων λέγειν, ου ἀν θαυμαζοιμ. δοκεῖς γα μοι αντος τε ἐσκέφθαι τα τοιαυτα καὶ παρ' ἄλλων μεμαθοκέναι. ἐὰν ουν λέγης τι κάλλιον, να τῶν μαλ ων περ ορθοτητος νομάτων καὶ ἐμὲ γράφοv. α ον καπα in hoc nomine singula Verba absque structurae vinculis intellisenda sunt quod Plato ipse Crat pag. 96, II. Sic βρομmit: νοματος, φαμεν , ορ τ' ἐστὶν ἄντ' ἐτις ἐνδείξεται

οἷον ἐστι το πραγ ι α. Quantum assensum Prodicus novae artis magi ter per Graeciam et them inprimis tulerit qucitque et quales. Viros in auditomm numero Viderit, ex Platone comperimus rQ itiam et ipsum Socratem eius scholis intersiisse, do nil ex Charm. et Crat. supra adscripti: DNnon Perielia familiaris in monitor ' in, cum Prodico huius artis causa tum vers atm in Thucydidem quoque eius arti operam

στων κἀλλιστα τὰ τοιαύτα μύματα διαιρεῖν.

38쪽

τοι τειαν ἄττα Soer υρθοέπεια - τες, εἶ παε, κώἄλλα πολλα και καλα. In quo hoc Priamin animadverte dum sit, Phaedram, ubi de Poli inisciis sermo emi, sim uac nomen εὐεπείας audiverit, statim Protagorae admoneri, Cuius artem deinde Socrates emendatius ορθοέπειαν dicit. Iure inde colligi posse videtur, nomina ista iu-- έπεια commiata, taliquam exteram originem irae se serentia. Atticas inures Mendisse. Iam vero quum opportune rursus Diogeni Lae ii notitia de Democriti scriptis obveniat. inter quae libellus περι ὀρθοεnειὰς nominatur, tertius assimare auSim, quod supra indicavimus, suisse aliquam studiorum coniunctionem intur utrumquc Abderitam et Protagoram dortasse eam artem aniplisonsito in per Graeciam docuisse, cuius auctor Dem oritua suurit, mulque ex inues dicendi usu donicum nomen linitor iuri it Num ορθοέπειαν equidem non πω τῶν ἀρων .nῶν dictatu esse puto, sed a prisca verta sormaiam vel Manu ut tuas se λενων signis i sive artem recte dicendi. Sehol ad Thue ah Duxerum in adnotti P 648. Mareest

39쪽

Sed testat aravissima quaestio, quaenam huius artiis ratio et natura suerit. Des Democrito praeter illius libri nomen nihil compertum habemus e plura vestigia de Protagorae studiis reperiuntur, quorum haud exiguam partem, quia certi nihil distingui potest, nos taciti Democrito vindicamus. Illud in universum statui potest . Protagorae ὀρθοέπειαν recte et

accurate dicendi artem complexam esse, ita ut medium locum

inter Tisiam et Gorgiae rhetoricam qua artifici sermonis tradebantur' et Prodici artem quae rus singula Verba spectabat , obtineret Quod ex hac definitione suspicari licet, hanc potissimum disciplinam plurimum cum rammatica, stra coniunctionis habuisse , illud re ipsa et certis testimoniis confirmatur Protagorae enim primus dicendi modo disti xit, de qua re Diogenes L. IX. p. 25o et Suida s. .mρωταγορας sic loquuntur: δμΠλέ τε τον λόγον πρωτος εἰς τέ- παρα ευχωλον. ἐρώτησιν. ἀποκρισιν, ἐντολην quibuscum consentit Quinctilianus III, Protagomm transeo φά ει terrogαndi, remondendi, ---di, recandi. quo ευχω - λὴν dixit, intes solas uetat et cum his locis comparandus est Mistoteles Pori. c. at Tῶν δε περ τοὐλεοιν - οἷοντι ἐντολο καὶ τί ευχὴ κα διήγοσις καὶ ἀπειλὴ καὶ ἐρωτησις

καὶ ἀποκρισις καλει τι ' Ἀλλο τοιουτον - - τι - αν τις τηολαβοι μαρτῆσθαι, Πρωταγορας ἐπιτιμῶ οτι ευχεσθαι οἰομενος ἐπιταττει ιπιοπι Μῆνιν ασι δε θεά -- 'o γὰρ

perpensis iacile intelligitur, eas orationis partes, quas Protagoras distinxit, dongo alio sensu dici ' quam quo vulgo in

Aristoteles vix de una aliqua et certa re cogita λι

40쪽

grammatica partes orationis nuncupamus Graeci tameta haee quoque divisio arcto vinculo cum grammatica Corinon est. Nam rhetorica ista divisio quam ad Protagoram referir, quum primarios dicendi modos bene exprimeret. haud dubie etiam ad observandos et distinguendos merbi - VoCahat, mos Graeci postea ἐγκLσεις dicebant. Quum enim Prota- horas doctrinam suam et ad iudicanda aliorum scripta et adseribendum conserret, non potuit non animadvertere, in lingua ipsa divisionem illam mertis formis esse significatam. Nam quum interrogatio et responsum indicativo modo contineantur, τῆ οχωλῆ optativus et fi ἐντολῆ imperativus proprius est Superest coniunctivus, qui, quum non tam me vari dicendi genere, quam plurium propositionum coniunctione nitatur. haes dividendi latione contineri non potuit antem eo libentius in ea modorum distinguendorum sentem sinsitam esse agnoscimus quod sequentibus temporibus, ubi aliae mammaticae paries magis colebantur, huius observationis vestigia rarissime inveniuntur Deinde sicut er/Omian mo-ms, sic nominum genera primus distinxit Protagoras , teste ipso Aristotele Rhetor. III, 5. p. 7 . d. BuhL Πρωταγωρα τα γένη τῶν ὀνοματων δε ρει αῆρενα καὶ θήλεα καὶ σκευ' δεr γαρ ἀποδιδονα καὶ ταυτα οβάς, quocum comparandus Iocus de elench. sophist. I. p. 44o. . Ssb. a λα-σμος οῖον μέν ἐστι, ρηται καὶ προτερον. Ἀστι δὲ τουτοκα Λωεω καὶ Ἀκὴ noιουντα φαίνεσ ι καὶ ποιουντα μῆ κερν, καθώπερ o Πρωταγορας ἔλεγεν εἰ ο μῆνες καὶ ο

κι ι μιν κατ' ἐκε2νον, - φαινεται δὲ τοῖς ἄλλοις, ο δεουλομενον φαίνααι μέν, ἀλλ' οὐ σολοικιηει. In his igitur sistagorae studium non solum granimatii amattigisse, sed partem ipsius constituere idem ,. de qua