De grammaticae graecae primordiis

41쪽

iterum nobis agendum erit, ubi artis initia persequem irrho loe monuisse satis est, quanta minutissimam rerum

diligentia ὀρθοέπεια illa, cuius imaginem quaerimus in legi

hus linguae constituendis versata sit. Sed quae nobis utili sim et maxime laudabilia cura esse videtur, eam Protagoris minime summis aetatis suae ingeniis probarit. Nam quam quam magna auditorum frequentia gaudebat et nomen ipsum

Athenis insigni laude celebrabatur ' ), Plato tamen ubique emta ridet et cavillatur et Aristophanes , quod optime Vidit Spem gelius P. S., eum potissimum respicit notis o loco milita V. 63ar ἄγε δή, τί βουλε - - ποτερα περ μέτρων ρυθμῶν ἡ περ ἐπῶν - τα επη enim, quae tertio loeo S erates Strepsiadi dis uda commendat, ex ipsa Protagorae tro tione se δρθοεπεια dicta sunt, quod dilucide demonstrat locus, qui sequitur V. 656, postquam de metria et is iis

satis dieiuna est Socr. ἀλλ λερα δεῖ σε προτερα τουτου μα νειν τῶν τετραπόδων αττ' ἐστιν ορθως ἄμενα - - ὁμοῦ πάσχεις τψν τε φλιιαν καλεῖς ἀλεκτρυονα κατα ταμδ.

Haec tam aperte ad Protagorae generum divisionem Pertinent, .ut illum. h. l. traduci dubitari non possit. Et Platonem quidem in Protasoram ludibriis invectum esse, non est enW- remur et isse enim non tam eius rhetoricam reprehendit, quam universam philosophandi rationem, quae onmem certae οὐ

' Vid. H. Protag. p. 3io. t. p. 5 i. . vh nlppocratis Protagorii audiendi eupido egregie deseribitur. p. 3 i5. Sti 16o. B. Rhi summa auditorem erga praeceptorem reverentia lepide exprimitur aul. p. 3sr. Loo 8. B.

42쪽

entiae fundum a1Meriere cohabatiar. Tum autem Prodigoras haud ulne inani ostentatione sani ui vae risum movebat. Denique quod Aristophanem inprimis ad Eum irriden in meitasse puto, non erat illa aetas , qua artes omnes et poesis felicissimo ingeniorum proventussorebunt, ad ea studia ---modata, quibus artis opera in partes sua dissoluta ad ex me et ad iudicium vocantur. Sic igitur factum est, ut eademst ili, quae ducentis fere annis praeterlapsis pri- orbem terrarum occuparent et imperium disciplinarum obtinerent, quum primum haud infaustis auspiciis nascebantur, illuderentur et reprimerentur.

Postremo loco irae sophistas et rhetores , qui aliquam

rus suae cum grammatica communionem instituebant, Nimias nominandus est Eleus. Sed omnis nostra de ea re notiati duobus vel potius uno loe Platonis nititur in Hippia

maiore, ex quo minorem quum plerisque , tum eo loco ductum et paene exscriptum esse puto, quo HipIriam grammatae opera commemoratur Hipp.mai. p. 285. B. St. 18, II.

- - α σο ἀκριβέστατα ἐπιστασαι ἀνθρωπων διαιραν περί τε γραμμάτων δυνάμεως και συλλαβῶν και ἐυθμῶν καὶ ωρμονιῶν. min. p. 368. St. Io, 6 ἐπιστημων δισω οντως των ἄλλων καὶ περ ἐυθμων κα αρμονειν καλπουριμάτων - τλπος Quamquam sophista ipse priore loco huc litterarum et numerorum peritiam, quam Socrates illi trihuit, superbe fastidit, non tamen dubitandum esse Videtur , quiualiquando his rebus operam dederit. Et ille quidem quum in litterarum naturam inquisivisse dicatur, metricam artem inprimis colendam sibi sumserat, M' eius temporibus maiore diligentia tractabatur, quam pro singulari huius suadii subtilitate verisimile esse videatur. Sed quemadmodum vaecos

poetas ab antiquissimis temporibus admu ili constantia leges

43쪽

numerorum, quae ipsa linguae indole praescriptae riuit, sequi videmus, ita quotme accurata et diligens huius reii Perquisitio adis vetustis temporibus excitata es t emae ab ol servanda interarum et syllabarum natiira profecta ad disclistiora rhythmorum praecepta progrediebatur. Habemus huiuo studi brevem et elegantem descriptionem in Platone , finiatis tanquam notistimae es pervulgatae re mentionem se

htterarum genera numerantur, quemadmodum et hos in diu vidimus t τα φωνήενtot καὶ α σερα, eonsonantiam τα ἄφωνα

καλαφθογγα utrimique enim dicebatur e ούτωσὶ γαρ υ γουσιν οὐ δεινοὶ περὶ ουτωνὶ, deinde τα φωκόεντα μὲν ου ,ου μέντοι γε ἄφθογγα, h. e. litterae liquities den;γε riui φωνηέντων ἴσα διάφορα A1 6M ἀλλήλων, mae inonis minantur, in aperie mensura discrimine distinguuntis . quae deinceps de Lescindole pluritim litteramim apud' si ionem sem intur, de volubilitate uteime , de apirassi his litterarum , p, , , de iubrica nabirii litterae i, omisialiae non a Platon prunum inventa , sed die huius artis areans petita esse existimo iam vero quantos,ere doctrina ea numeris et Aram; Aristophanis et Platonis .etata xculiasuern , nde optime Intelligitur , quod multa taetriearum rerum nomina , quibus hodieque utimus, iam tum invenia et usitata erant. Logimus noristophanis subb. v. 6 s. ω rhythmἱ κατ Ἀνιγιλιον est κατω δάιετολον v. ει 1. de Aviediis et tetrametris, Eqq. v. 663. et aliis loe; de sinapaesti et plura eiusmodἱ. In Platone alueis de rhythin s gravissima loeus exastat de re obi p. oo sticis3, 1xi οἰμαιυλιι ἡκηκοέναι

44쪽

ου σαφως ενοπλιόν τέ τινὶ ρυθμον ονομαζοντος αντοvξυνητον κα δάκτυλον καὶ 4ρτον γε, ουη λδα πως διακοσ-μουντος καὶ σορ ανα καὶ κάτω τιθέντος εἰς βραχν τε καὶ μακρον γιγνομενον καὶ ως θῆμα ἰαμβον καί τιν' αλλον τροχαῖον ὀνομαζε, μήκη δε και βραχυτητας προσῆπτε. Inter

huius artis cultores Socratis aetate ante omnes illustris erat

Damon Periclis praeceptor et familiaris' ) Quum autem haec disciplina a litteris et syllabis proficisceretur. iidem musici interdum et arammatici vocabantur Sic rus, sui in Plat. Alc. I. P. I 8 St. 533, 2 I. artis musicae Peritus esse dicitur , uti Aristotele Eth magn. II, I grammaticus nominatur Denique ex diligenti hac musicae et metricae tractandae ratione, quae diu obtinuisse putanda est, illud explicatur, quod Dionysius Hal de Comp. V. p. i54. d. Schaef. et de

Demosth. Praest P. I IOI, ed. Reia. . Aristoxemm musicum

de litterarum natura quaesivisse tradit. Ideo Aristoteles quoque Poet. c. 2O uberiorem litterarum et syllabarum disquisitioncm ad metricam refert ' in, cuius ariis nomen illo loco fortasse primum invenitur Post hunc praeter Aristoxenum, de quo diximus, Theo Mawtus inprimis metricae operam dedisse videtur, Diogenes Laert. l. V. p. I 25. D laudat libriam eius περιυιετρων, quem respexit ar Victor A. r. l. IV.

Praeter mensuram syllabarum etiam accentuum ratio et leges illa musica arte, quae arctiore sensu dicitur , ad examen Vocabantur. Quamquam enim accentus nonnia multo

tempore post signis suis motari coepti sunt, tamen iustam

Plat Alcib L p. Diri S 333, 2 i. De re pub1. i. c. tibi omnis' trici rerum perginitatio ad Damonem tanquam summum

xli si reiicitur Plutarch. Per. . .' περ ιυν καθ' Exauro ἐν τοῖς μετρικοῖς χρὴ θεωρεῖν.

45쪽

astomun Pronuntiationem et modulationem iam Platonis aetate. animadversam et observatam fuisse, ex ipso cognoscimus M. Phist. p. 253, Loo5, It τι Mi περιτο ς των ξέων.κ-

αυτοθεν ἐωτα ἐξείλομεν καὶ ἀντὶ ζεια τῆς μέσης σηλλωῆς

III. Nulla grammaticae aes quam mos quidem huius artis finibus complectimur prius et libentius a Graecis col batur, quam evmologiae non quod certa ratione et firmis. Iegibus hoc studiiun tractatum sit, sed, ut erat animus e rum mobilis et novarum semper imaginum appetens, sic in nominibus quoque praeter solitas et vulgares notiones inda ganda origine et sormis varie torquendis occultam quandain Vim quaerebant, quae cuimae tempori apta foret Propria. nomina praecipue tentabantur et ad omina captanda ex rudi .uibus suis explicabantur Non pauca huius studii exempla pud tragicos poetas nobis servata sunt, quae nisi cum com

muni aliqua populi inclinatione congruerent , vix osseurionem Vitare potuisse videntur in . . Sic Aeschylus Prom. V 85. de Promethei nomine i ηνευδω μως σε δαιριονες Προμηθέα κα λουσιν αυτον ἄλ-λ δε προμηθέως τι τροπον τῆςδ' ἐπικυλισθῆσι τεχνης. Sept. ad h. v. 6 o de olynice, πωνυμ p δὲ καρτα, Πολυνείκη λέγω, τυ εἰσομεσθα τἀπίση e v τελεῖ. V, 558 cii τον σὸν αυθις nρρυιορον ἀδελφεον Ut non vitarunt gravem summi Sintigeri reprehensionem,

Varr. L. L. P. 44. a

46쪽

-μ ενδατουμενος καλεr. Huc quoque illud trahendum, quod in Persis v. 6a Metapheme Persa Ἀρταφρένης vocatur haud dubie cum respectu των ἀρτίων φρενῶν. Sophocles nobilissimo loco Aiaeem dicentem iacit Aiac. v. 15 in Ariia, τι ς ἄν ποτ' in ' ωδ' ἐπώ-μον τουμον ξυνοισειν νομοτοῖς ἐμοῖς κακοῖς - γα παρεστι καὶ δὶς αἰάζειν μοι καὶ τρια Euripidem Andromachae etymon posuisse testatur

Varro L. L. l. VII. VI p. 359. d. Speng. tum

,,Andromachrae nomen qui indidit, recte indidit 'ει- , Pro ter Parim, Pastores nunc Alex--- vocant' inularidum voluit Eum*idem et ponere et mon est ramus: in Euri des quod Graeca posuit, τυμ sunt aperta rite ait

ideo nomen additum Andromachae, quod ἀνδρὶ μάχεται. hoc Ennii quis Motest intestigene

Sed lusus isti potius poetarum, quam seria veritatis tu' di ampliorem exspatiandi campum nacti sunt, quum philo sophi gravem de linguarum origine quaestionem agitare eo perunt. Quo tempore primum hoc factum sit quave Veterum philosophorum schola, vix certo definiri potest sed anteit

tonis aetatem contrarius de ea re sententias prolatas et exeui

in esse , ex ipso satis apparet, quem in lite dirimenda haud

mediocri studio occupatum esse videmus. Haec erat summδquaestionis, utrum rerum denominationes hominum arbitris inVentae, an naturae necessitate impositae et quasi innarue essent. Erant, qui utramque sententiam acriter deseuderent, et, quod fieri necesse erat, si alterutram rationhm sine us' exceptionum temperamento persequerentur, in ridiculos et is surdos errores deveherentur: nam qui naturam unicam sin guae matrem esse Volebant, nomen esse, quod rei imaginem in se contineret, dicebant, reliqua omnia non solum

47쪽

esse, sed omnimo ne nonuna quidem appellaeada I contra

qui hominum consensum et usum solum nominum sontem esse statuebant, quidvis licere in ponendis et mutandi ve bis volebant, quia nullo interno nexu cum rerum naturam .haererent Ingenti huic sententiarum discrepantiae Plato intervenit, cui et ipsi lingua, tanquam dialecticae instrumem tum, nova et accurata disquisitione dignissima esse videba' tur. Restat nobis illustre huius studii monumentum , Craiylus, de cuius dialogi consilio ante Sinistermacherum a multis e Peram iudicatum est. Nam vera Platonis sententia tam topere acetae aliorum ludificationi implicita est, ut non sine

attenta observatione lusus a Veritate discerni possit. Quum neutra illarum explicandi rationum probari posset, altera tamen, quae natura nitebatur, gravior erat et dignior, quae accurata clisceptatione refelleretur. Cuius quum praecipuus error in eo Positus sit, quod, dum singulorum hominum ambitrium in nominum inventione naturali quadam necessitate tollere conatur, aliud tamen non minus incertum arbitrium substituit, quia, quam cogitandi rixtionem in exprimendis . I CD de ha Cratyli opinione I crati p. 43α M. O , o R. ειαν ταυτα et γρώμματα - τοῖς νόμασιν ἀποδιδωμεν τργραμματικὴ τέχνη, ἐάν τε ἀφέλωμεν ξ προσωμεν ἡ μετα-

μέν τι, οὐ γέγραπται μὲν μῖν το ἔνορια, οὐ μέντοι ὀρ- θως, ἀλλα o ααράπαν οὐδὲ γέγραπται, ἀλλ' do ὐς ἔτερήνισειν , ἐάν τι τουτων nari. V P. 33. Sic Io7, 3. P. as. St.' est Hermogenio sententis: v. Crati p. 384. St. 5, sdi μοι γὰρ δοκὰ δ τι άν τις τε θῆται ἔνορια, Oneto ναι καὶ ο μνε και ἀν αμίς γε ἔτερον μεταθῆται, ἐκεῖνο δὲ μ κέτι καλη, οὐδὲν ἡττον το στερον ορθως ἔχειν του πρότερον κειμένον, σπερ τοις -ταις ἐμεῖς μετατιθέμεθα.

48쪽

-m imaginibus primi lingua conditores sequuti sint, inrem

pertum manet Plato ipso quasi naturalem nominum originem eram esse ratus primum multis exemps ex Heraclite de netem rerum fluxu sententia nomina explicat mox ' eadeae non minus eciose ad contrarias origines resert quasi leatarum placita de quietis et status praestantia in linguae primcipiis regnaverint. ulta quidem in his prolixius nobis expγsita, et nimium fortasse operae in remtandis vanis commentis impensum esse Videatur sed aliquantum huius quaesti0- aliis novitati condonandum est et in aliis Plato perie log

ni ius delectatur, sunm Heraclite praeseriti explictas ratio muri festive et lapide inventa excitaret nihil γrum tanquam ipsius sententia Platoni inputandum est tam aperte per totam illam disputationem ludit et ridet, In nos quoque potius ad ridendum cum ipso, quam Vere exposin landum invitet. Neque vera eius sententia, si modo rest' intendamus, mos filigere potest quamvis saepe risu tegatur Primum igitur illud praecipiebat, ut in quae 'end nominum origine, in compositis Verbis quain arissime fieri posset, ast

simplicia descenderetur ' in, ne, quod et ipse ludens in Bes

49쪽

racliteis etymologiis saepe ncerat, quodque hodie non raro Cum Veritatis detrimento fieri videmus, soni similitudo alio deducat quam ubi vera principi iacent. De primis autem

Dominibus quid statuendum esset, non audiaci aliqua opinione Pronuntiari posse, memo melius sentiebat quam Plato. Fuisse quandam iugularum litterarum vim in primitivis nominibus, eamque haud jam investigari et ostendi posse, su-cile agnoscit nihil verius et acutius esse potest, quam quae de pharium litterarum natura pag. 426 et 27. St. 9i-95. B. disseruntur Sed multum abest, ut ex litterarum proprietate omnia vecta exphcari posse opinetur Non enim oblitus erat,' in Vetustis rebus multa diutum usu ita alteri et oblitterari ' ut primae sermae non amplius cognosci possint; niuit aliun. de illata esse, quorum sentes nemo coniectura indagare Valeat, multa denique extra omnes historiae et divinationis i ne pissita esse, qua cum ipsa 'humani genreis origine an carcte cohaereant, ut ea investigare prope nefas sit. Tria

haec, quae ieri tae etymologia disciplinae obstant et semper obstabunt, laucis verbis a Piscine et ita exposita sunt: ut dubitari possit, in satis graves ipse has dissicultates iudieaverit. Comparat enim regressum ad Deum humani generis auctorem et linguae-inventorem cum tragicorum artificii, qui deo in scenam producto nodum fabulae rescindant, et omnes

eiusmodi quaestionis declinati ones callide inventas esse dicit,

tem, inquit, qui Pyimitiva nomina derivare nesciat, Coimp situ recte explanare poterit, Ahiod tamen eius inciun est, qui harum rerum se peritum esse profiteatur 'r''' At Pluto,

50쪽

-m imagin s primi ungi ae conditores sequuti sint, inem pertum manet Plato ipso quasi naturalem nominum originea eram esse ratus , primum mullis exemplis ex Heraelite tenetemo remm fluxu sententia nomina explicat mox ' adea non minus Horose ad contrarias origines restri , quasi Eleatarum tacita de quietis et status praestantia in lingnae filao iis regnaverint. vita quidem in his prolixius nobis ipse sit , et nimium fortasse operae in refutandis vanis commea tis impensum esse Videatur sed aliquantum huius narisseruis novitati condonandum est, et In aliis Plato perte i ni his delectatur, uri Heraclite praeseriis explicati ratio muri estis et lepide inventa excitaret. Sed nihil, ram tanquam ipsius sententia Platoni inputandum est tmaperte per totam inam disputation ludit et ridet, in hiquoque potius ad radendum cum ipso, quam vere expinisi landum invitet. Neque vera eliis sententia, si modo resit attendamus, os fugere Potest, quamvis saepe risu tegatus Primum igitur imi praecipiebat, ut in quae end noininus origine, a comPositis Verbis ain arissime fieri posset, ἡ

simplicia descenderetur ne quod et ipse ludens in ne