Idea medicinae veterum. Ioh. Beverovicius concinnavit

31쪽

P R o L E G o M E N A. 2Iptatibus ponderare,sedante omnia sanitatis rationε habere. Namque ' sanum esse corpore & firma va- Tun. um latudine praeditum, natura primum est homini bo- 3

Bine ' Pyrrhus Epirota, qui post Alexandrum secundas tenuit in re militari, Variasque fortunae vi- ι ces pertulit, cum Deos precando, sacrificando, &donaria consecrando semper Veneraretur, nunquam tamen ab illis vel victoriam vel regni majestatem ampliorem, vel gloriam, vel divitiarum abundantiam postulavit,sed unum hoc, ut bene valeret precabatur, utpote cui hoc fruenti caetera facillime silppeterent- . 3 Q π' Si seniri bene, si lateri est, pedibusque tuis, nil Divitia poterunt regales addere majus. Et certe' fani aegris sunt ditiores: siquidem finitas pluris est, quam aegri pecuniae. Nullus enim est, qui non malit parum quid argenti habens, rectὰ valere, quam regis magni pecunias, aegrotare: manifesto videlicet indicans, sanitatem sibi pluris aestimari. neque enim praeponeret, nisi majoris esse ibiam pretii, quam pecunias existimaret. Non domus, aut fundus, ni3 aeris acervus is auri, Isiras. I. AEgroto domini deduxit corpore febres.' Nihil refert, utrum aegrum in ligneo lecto, an in Sene Ep. IV. aureo c0lloces. Quocunque illum transtuleris, morbum situm secum transferet. 7 Nec calida citius decedunt corpore febres, ' Lucri a. Tenilibus si in picturis, ostroque rubenti Iacterari quamsiplebeia in veste cubandum e T.

Et certe reliquorum, qua bona vocamus, nullus absque ianitatefructus; voluptaό nulla.

Si comportatis rebus bene cogitat uti.

32쪽

Male. I. q.

' chleaguisurimitatui est.

halcyonibus , commodum tutumque ortum pri bet. Eleganter quidem dictum est a Prodico, omnium condimentorum suavissimum esse ignem. Sed verissime dixeris sanitatem, condimentum essa diVinissimum&jucundissimum. Elixa quippe, aD sata, &cocta, nullam voluptatem afferunt, neque grata sunt aegrotantibus, aut crapula nauseave laborantibus : sano corpori sincerus & integer appetitus omnia facit dulcia & desiderabilia. Sed omnes senitatis laudes eomprehendis ' Paean

Ariphronis Sicyonii jucundissimus & plenissimis

gratiarum: σῆ νούοιμι

qua nec altem vetustior HyCaesitum, o una cu is expetita Sanita Seuodcunque reliquumectvita, tecum utina m

am, ct una omnisV contubernalis sis mihi, micunque en fortunis stultur, aut liberis, Aut e taliter obnoxius Vobsia, Te unafaventocuncta berpropria: lani is illum Charites s osmedia hyem. Rigeat, tamen ver illi fostias parte . Absente te sunt cuncta dumo Vera, Nec grata prorsus catera enfelicitas.

Mum essetisne desinit felicitas. Tarra

33쪽

PRO LEGO MENA. 23 ἰgitur afine, quam asubiecto, ' Medicina a Hippoeriritium omnium praeclarissima, ct ' majorum insti- arte. tutis digita judicata, quae Deo adscriberetur. 'Una Gartium imperatoribus quoque imperat. ' Haec qui- idem nusquam non est. Siquidem etiam imperitis AE cciis is assimae gentes herbas, aliaque prompta in auxilium

vulnerum, morborumque noverunt; ct quamvis, quod artis necessitatem demonstrat, medicis degant , non tamen sine medicina. .' Omnis nempe natura vult esse conservatrix sui, ut&salva sit, Scin genere conservetur silo Ad hanes' si rem Munt artes quoque exquisitas, quae naturam adjuvarent: in quibus ea numeratur inprimis. quae est vivendi ars, ut tueatur, quψd a natura datum sit:

quod desit, acquirat. Neutrum plane prastare tin Mediem, nψῖ ,am Medicinae ante pesectam habeat corporis nostri ransiitu si diviso nem, morborum item , quibus id corripitur, disse- , rentias, causas, o signa. Et circa quinque sere

flatuuntur Medicina partes. cI υ:πολογικη, quae ho

minis integrὸ sani naturam, omnes illius vires An- ictionesquepersequitur. sive qu-

firmam corporu constitutionem bona visendi lege conservat, imminentia mala arcet, simul aegrotis propriam is accommodatam victus rationem decernit. Παλλογκη, qua morborumgenera, ct caussas demonstrat. Σημ ωἶκη, quaesigna explicat, quibres dignoscuntur,se quem exitum habiturisint. Θε παἶκὴ, qua morbos salutarium. usu ue admotione propulsat,sanitatemque restituitia. Hac divisio lon rὲ commodior ea, quam attulit Plato, cum itidem, 'statueret quinque Medicinae species: aliam quippe 7 Frt.3. dici Φαλ μ καῖκυ , quae nobis medicata potione 'subveniat: aliam X ρουργικὴν, quae sectione&ustione curet: tertiam, quae sidia victus ratione & ordine arceat aegritudines, appellarique rum 2κην: qua

34쪽

Medicinae etymologia.

R GaLanarat. san. perti ad med.

tam , quae ex celeri discretione morborum su currat aegris, vocarique No γνοψε θνικηνοῦ quintam Βοκ 2κὸν dici, quod strenuo auxilio stoloribus continuo liberet. Artes autem a prima parte , qua exerceri coepit,

nomen assumere consueversent: nec tamen mutant,

accedentibus postea is aliis. Ita Medicina De '

Iηπικης nomen a medendo impositum , proprie , sive medicatricem a

tis partem solum notat: sub qua ct reliquas comprehendit. ' Medicus quoque inde videtur dictus, quia temperantia medium est inaequalitatis, quae solet fieri ex contrariis elementis. nempe Medictis ect, qui excuperantem intemperiem reducit ad medium statum, in quo bona valetudo consistit. Nam ' in excessu,vel defectu morbum consistere certum est. Et ' in corporibus Medicina sanitatem non internecione caloris aut frigoris , sed proportione contemperationis quaerit atque conficit.

35쪽

MEDICINAE VETERUM '

Natura, constitutione, & partibus crioris

humani. . t .

Non finis constitutio ex anima, ct corpore.Hujus partes, materia, covi tist. Homo ex

avibus cos animoque constare , cum primae sint ' animi partes, secundae corporis. Dein de id quoque videmus, & ita figuratum corpus ut excellat aliis, animumque ita constitutum, ut& sensibus instructus sit, & habeat pristantiam mentis, cui tota hominis natura pare r. pis. in qua sit mirabilis quaedam vis rationis, & cogni istantia. tionis & scientiar, virtutumque omnium. nam quae corporis sent, ea nec autoritatem cum animi partibus comparandam, & cognitionem habent faci- Animae nat ' Sed partem illam aeternam & proinde nobilem 'ac divinam minus contemplari propterea possu- πιmus, quod admodum pauca illius modo sensui patent,quorum beneficio tum de ea ipsa parte divina, tum de iis, quae nosse cupimus, facultas nobis cogiatandi indagandique suppeditetur. Mortalem atq; caducam, quod eam sociam familiaremque habemus, nosse uberius possumus.

36쪽

' Heraclitus id dicitur sensisse de Animae natura, nunquam illam reperiri posse, quantalibet quis viae conficiat spatia, adeo profundam ejus esse rationem.

'qualis anima sit, de quam habeat vim, omnes fere ignbrasse videntur, tum quoad alia, tum quoad ejus generationem, quod ante omnia compora nata sit, ct transmutationis decorisque corporum ipsa sit maxime omnium princeps.: ε Ignoratur enim, quaesit natura animare, sit an contra nascentibus insinuetura . - simul intereat nobiscum morte dirempta; π An tenebras Orci visat, vastins lacuna ;. An pecuaera alias divinitus insinuet se .r Tusc. q- 'st Cicero ingenu Anima sit animus, in-

quit, ignisve, nescio: nec me pudet nescire, quod nesciam. a ZMulta autem sunt, quae esse concedimus: qualia sint, ignoramus. Habere nos animum, cujus imperio & impellimur & revocamur, omnes fatebuntur : quid tamen sit animus ille rector dominusque nostri,non magis tibi quisquam expediet, quam ubi sit. Alius tibi dicet esse spiritum, alius tenuissimum aerem, alius incorporalem potentiam. Non deerit, Critim qui sanguinem dicat, qui calorem. Hippo aquam esse vult, Heraclitus vaporem, Zeno ignem, Pythagoras numerum, Democritus atomos, Aristo eles entelechiam. Adeo animo non potest liquere . caeteris rebus, ut adhuc ipse se quaerat.

-.ἡΛ ' Anima in bomine non videtur, sed ex functio

Animae orti

Somn. Scip. s.

nibus deprehenditur. fateantur omnes necesse est, hujus opera omnia, quae per hominem praeclara fiunt, provenire: neque animae ipsius qualitatem ac figuram oculis occurrere, sed momentis rerum

ab eo gestarum intelligi qualis & quanta sit. Indubitatae vero inter recte philosophantes constat

37쪽

nstat esse sententiae, animae originem manare de , coelo, ' eamque immortalem esse de ab interitu

' Anima aut juxta cerebrum secundum Pythago- Animae sedes. ram&Platonem considet, aut juxta cerebri inse- Τriorem partem, ut meningem, ut multis medic rum sister eos ErasistratoJ videtur: aut in ventrism lis cerebri, ut Herophilus vult, aut inuto capite,ut aut juxta superciliorum medium, ut Straton dixit: vel circa sanguinem, juxta Empedo clam & Aristotelem: vel circa cor, ut Stoici sen- sunt. In corde enim Zeno, inpectore eampo nitri menides. η' Si extremam pedis partem offendas, momento temporis, ab unguibus, ut vulgo dicitur . ad ca- put usque dolor durunditur. Putasiae hoc futurum nisi corpus undique complexa esset anima, nisi toti corpori, non aliter quam lux aeri, permixta esset

Deanima natura plura addere supersideo, cum o

ὸ coelo profecta, ut diximus, ct pl. di ina si .

De divinis autem, ut dicebat olim Simonides, L. . G.

mus tantum dicere, quid non sint. Corporis igitur nostri partes, totaque figura, & Cisere f.disorma, & statura, quam apta ad naturam sit apposim . rei ; neque est dubium, quin frons, oculi, Maes, &reliquae partes, quales propriariunt hominis,intellia gatur. Sed certε opus est ea valere & vigere, rurales motus usiusque habere, ut nec absit quide rum, nec aegrum debilitatumve sit. id emini natur desiderat.' Valetudo sistentatur notitia sui corporis nob- .servatione earum renim, quae res aut prodesse so- 'leant aut obesse:& continentiam victu omniatque o cultu, corporis tuendi caussa, & praetermittendis scit i volu-

38쪽

orato re.

Consuetudo Plato I. de Leg

Corporis m

voluptatibus: postrem o arte eorum , quorum ad scientiam haec pertinent. quare ' Medico diligenti priusquam conetur aegro adhibere medicinam , non tum morbus ejus, cui mederi solet; sed etiam consuetudo v ' lentis, & natura corporis cognoscenda est.Q'Nam fieri non potest, ut aliquid uni corpori accommodetur, quod non idem aliis prodesse,aliis obesse via

deatur.

Itaque i Medicus communester cum aegrotante, atque ejus amicis versetur. Praterea, ' qui sint situs partium, quam vim quaeque pars habeat, ignorare non debemus.Itaque Medici ipsi, quorum intererat ea nosse, aperuerunt, ut ea viderent. Legimus eos semper, ut vim ignoratam morbi cognoscerent, viscera rescidisse: hodie cadaverum artus rescindi videmus, ut nervorum, articulorum

que positio cognosci possit. Corpus ex diversis constat. Ex his quaedam stini

paries, quaedam materiae loco relicta. Pars est nostri, manus, ossa, nervi, oculi. materia siccus retenti cibi iturus in partes. ' Enumerare possum ad eum capessendum conficiendumque, quae sit in figuris animantium , & quam soleta subtilisque de-kriptio partium, quamq; admirabilis fabrica membrorum. Omnia enim quae quidem intus inclusa sunt, ita nata atque ita locata sunt, ut nihil eorum sipervacaneum sit, nihil ad vitam retinendam non necessarium. Rursus quasi pars nostri est sanguinqui tamen & materia est. Praeparat enim & alia:& nihilominus in numero est eorum, quibus totum corpus assicitur. 'Placet natura regi terram, & quidem ad co porum nostrorum exemplar, in quibus & venae sunt& arteriae. Illae sanguinis, illae spiritus receptacula. In

39쪽

In terra quoque allia sunt itinera, per quae aqua,alia per quae spiritus currit: adeoque illam ad similito

dinem corporum humanorum natura formavit, ut majores quoq; nostri aquarum appellaverint Vena . , . αλ t' Stirpes enim,sive plantae suis radicibus alimen- , tum jam confectum ex terra hauriunt: quocirca ne μexcrementum quidem contrahi in stirpibus solere terra enim, caloreque, perinde ac ventre, utuntur. At animalium genus omne fere, sed aperte quae incedunt, quasi terram sntra se continent sinum ven- i ptris, ex quo, ut illae radicibus, ita haec aliquo inter- - . . t cedente, cibum assiimere debent, donec sinem sequentis concoctionis sectant. Cibus enim ab oris officio ventri mandatur: hinc membrum aliud capiat, necessees , & quidem ita natura constituit. Venae enim per totum mesenterium ad ventrem tendunt usque. exorta inserius. Sed haec ex animalium consectione& naturali historia petenda. ' Cum autem omnis alimenti, omnisque excrementi conceptaculum aliquod haberi, necesse sit, venaeque quasi vasa sint sanguinis, patet sanguinem V 'esses animalibus sanguineis ultimum alimentum. mobrem quoties cibus non inseritur, sanguis deficit: quoties ingeritur, augetur. Et si alimenta bona assumuntur, sanguis integer est, si prava, vitiosius. . ' .' Corpus vero nostrum non modo sanguine i 'fatur,sed & spiritu,qui per sua itinera diis currit. Ha- .emus autem quaedam angustiora animae receptacula, per quae nihil amplius, quam meat: quaedam patentiora, in quibus colligitur, & unde dividitur in ' partes. γ' Igitur quasi sex quae profluentis,uiscera veluti is profusionis sanguinis per venas fluentis, consistunt. part-- 1. A Vaporem cium prodire, eumque sanguineum γ Irim 3 necesse est: ex quo consistcnte ς crescenteque, xisce

sanguis Arist.2. δε

40쪽

viscerum corpus contrahatur , atque coagmen

tetur. 4

Non omnes verὸ partes simul natura perficie . . A Nam ' in corpore nostro ossa, nervi, & articuli fi mamenta totius, & alia minus speciosa visi prius ordinantur, deinde haec ex quibus omnis inficiem aspectumque decor est; post haec omnia, qui maxime oculos rapit , color, ultimus persecto jam corpore affunditur.' Cum itaque triplex sit compositio,prima statui potest, ea quae ex primordiis conficitur iis,quae nonnulli elementa appellant, terram dico, aerem, aquam, ignem: sed melius fortasse dici potest, ex virtutibus confici elementorum, iisque non omnibus: humiditas enim & siccitas, &caliditas & filia giditas, materia corporum sunt compositorum. Se cunda constitutio ex primis illis natura similarium partium, ut os iis, ut carnis, & reliquorum generis ' ejusdem. Tertia partium dissimilatium est, ut faciei,manus, &reliquorum ejusmodi membrorumia

Partium humami corporis descriptio.

NUne ' per singulas corporis partes, membrua capite capiatur ini

tium.

Caput habent cuncta, quae sanguinem. Nomi .. avibus id globosem, qua figura pulcherrima o pers P misma. 'Ouid enim vulchrius ea fi ura, Quae solactissima. ' c d enim pulchrius ea figura, quae sola 'ciere. i. d. omnes alias figuras complexa continet, quaeque nati Drari nihil asperitatis haberet, nihil eminens, nihil lacu- rist 1.de Homo animalium maxime omnium pilosis Caρilli. capite est. cujus rei caussa tum ad necessitatem, tum