장음표시 사용
41쪽
tum ad praesidii rationem reserenda est: necessarium enim propter cerebri humiditatena,& suturas, Nam, ubi plurimum humoris calorisque est,ibidem ortum pilorum esse copiosum necesse est: adjumenti autem ratio,ut fiequentia pili caput operiens defendat a nimio stigore & calore. Cum enim cerebrum hominis proportione maximum & humia dissimum sit, maximam etiam tutelam desiderat. Res namque humidissima quaeque, & reservescere,& restigestere maxime idonea est:quae autem contra se habet, haec minus affici potest. - ' Cerebrum quoque omnia habent animalia, .
quae sanguinem: etiam in mari, quae mollia appellavimus, quamvis careant sanguine, ut polypi. sed . homo portione maximum & humidissimum, o ' ς p
mmumque vilcerum frigidiuimum, duabus supra subterque membranis velatum, quarum alterutram
rumpi mortiferum est. Caetero viri, quam foeminae, majus. Aliud esse, quam medullam,eruditi docent, Subsunsa. . quoniam coquendo durestat. Uni hominum i fantia palpitat, nec corroboratur ante primum ser- . . .imonis exordium. Hoc est viscerum excelsissimum, proximumque caelo capitis, sine carne, sine cruore, sine sordibus. Hanc habent sensus arcem: huc ve- Mentis donarum omnis a corde vis tendit. hic desinit. hic -r culmen altissimum, hic mentis est regimen. Omnium autem animalium in priora pronum: quia& sensus ante nos tendunt. Ab eo proficistitur somnus: hinc capitis nutatio. Quae cerebrum non habent,non dormiunt. ' Cum enim sanguinis alen- Somni cauniis stuentia refrigeretur a cerebro, aut etiam ob se
alias caussas similes, caput aggravatur. Et quidem ' somno sqpiri,ea corporis parte solent tentari:atque efficitur, ut calor ad ima cum sanguine subter&giat. collectitque copia caloris in loco inferiorem . ὲ0mnum facit, ct facultatem erigendi coloris a seu
42쪽
r H Y set L o G I C E. libus sepiuntur. Primum enim superiora superciliis obducta sudorem a capite & fronte defluentem repellunt. . Genae deinde ab inferiore parte tutantur subjectae, leviterque eminentes. Nasius ita locatus est, u quasi murus oculis interjectus esse videatur. Auditus autem semper patet. ejus enim sensiuetiam dormientes egemus. a quo cum sonus est acceptus, etiam e somno exestamur. Flexuosiimiter habet, nequid intrare possit, si simplex &directum, pateret. Provisum etiam, ut si qua minima bestiola conaretur irrumpere, in sordibus aurium tanquam in visco inhaeresceret. Extra aurem eminent, quae appellantur aures, & tegendi caussa factae, tutandique sensus, & ne.adjectae voces labe rentur atque errarent, priusquam sensus ab his pulsus esset. Sed duros & quasi corneolos habent introitus, multisque cum sexibus, quod his naturis relatus amplificatur sonus. Quocirca & in fidibus testudine resenatur, aut cornu, & ex tortuosis locis& inclusis referuntur ampliores. Similiter nares, quae semper propter necessarias utilitates patent, contractiores habent introitus, nequid in eas, quod noceat, possit pervadere : humoremque semper habent ad pulverem, multaque alia repellenda non inutilem. Gustatus praeclare septus est. ore enim continetur, & ad usim apte, & ad incolumitatis c stodiam. Omnisque senses hominum multo antecellit sensibus bestiarum. Primum enim oculi in iis artibus, quarum judicium est oculorum, in pictis, fictis, caelatisque formis, in corporum etiam motione atque gestu multa cernunt subtilius: colorum etiam & figurarum tum venustatem atque ordinem, &, ut ita dicam, decentiam oculi judicant: atque etiam alia majora. nam & virtutes &vitia cognostunt: iratum, propitium,laetan tem,dolentem, seriem, ignavum, audacem, timidumque. D cogno-
43쪽
cium. Anἱmus. orationis organa. Arteria aspe
cognoscunt. Aurium item est admirabile quod dam artificiosumque judicium, quo judicatur Sin
vocis & in tibiarum nervorumque cantibus varietas sonorum, intervalla, distinctio, , vocis genera permulta, canorum, laseum, tere asperum, grave, acutum, sexibile, durum: quae hominii in soluin auribus judicantur. Nariumque item & gustandi& aperte tangendi magna judicia sunt: ad quos sensus capiendos &perfruendos plures etiam quam vellem artes repertae sunt. Perspicuum est enim, quo compositiones unguentorum, quo ciborum conditiones, quo corporum lenocinia processerint. Jana vero animum ipsum, meritemque hominis, rationem, consilium, prudentiam , qui non divina cura perfecta esse perspicit, is ipsis rebus mihi videtur carere, Ad usum autem orationis incredibile est, nisi diligenter attenderis, quanta opera machinata natura sit. Primum enim a pulmonibus arteria usque ad os intimum pertinet: per quam vox principium a mente ducens, percipitur & funditur. Deinde in ore sita lingua est finita dentibus, ea vocem immoderate profisam fingit & terminat: quae sonos vocis distinctos & pretas efficit, cum & addentes & ad alias partes pellit oris. Itaque plearisimilem linguam nostri solerit dicere, chordarum dentes, nares cornibus iis,qui ad nervos resonent in cantibus. ' Quod si lingua talis , & labra humida atque agilia non essent, maxima literarum pars exprimi non resset: quippe cum literae partim lingua producantur, partim labris comprimantur.' Quam vero aptas, quamque multarum artium mitinistras manus natura homini dedit Z Digitorum enim contraditio facilis, facilisque porrectio, propter molles commissuras de artus nullo in motu laborat. ntaque ad pingendum, ad fingendum, ad sculpendum, ad nervorum eliciendos senos, ac tibiarums
44쪽
biarum, apta manus est admotione digitorum. Atque haec oblectationis , illa necessitatis, cultus dico agrorum, extructionesque tectorum, tegumenta corporum vel texta vel suta, omnemque fabricam aeris & ferri. Ex quo intelligitur, ad inventa animo, percepta sensibus, adhibitis opificum manibus, omnia nos consecutos, ut tessi:, ut vestiti, ut silviesse possimus: urbes, muros, domicilia, delubra haberemus. C A P. III.
Corporis constitutio ex elementis. quibus id conferretur, aut destruatur.
HVmanum corpus unum e it continuatio seriesque partium, quas enumeravimus. L cumsimplices non sint , rursum minutim conciduntur, donesi ad ' id perventum erit, quod in diversas species partiri nequit. Elementum vocant. ' QDd unum multi ε veteribus, sed perperam constituunt. non unum.' L uapropter qui materiem rerum esse putarunt ΗjDer. ΔIgnem; otque ex igni summam consistere posses ης- δεμ/ Et qViprincipium gignun saera diebus LM t. Constituere: aut humorem quicunque putarunt Fingere res ipsιm per se: terramve creare
Omnia, in rerum naturas vertier omnis;
Magnopere a mero, longeque errasse videntur. Adde etiam qui conduplisant primordia rerum, Aera iungentes igni, terramque liquori. sed qui quatuor ex rebuspos omnia rentur, Elementa Ex igni, terra,atque anima procrescere, bimbri: qvaxvox. . Quorum Agrigentinus cumprimu Empedocles est, rem acu tetisse videntur. Et ' Empedocles fortasse Trumegillum sequutus est, qui corpora n stra ex quatuor elementis constituta esse dixit a Gong. m. i 3.
Deo: habere namque se aliquid ignis, aliquid
45쪽
aeris, aliquid aquae, aliquid terrae: & neque ignem esse, neque aerem, neque aquam, neque terram. quae quidem falsa non sunt. Nam terrae ratio in carne est: humoris in sanguine: aeris in spiritu: ignis in calore vitali.
' guine ubi temperiem sumpsere humorque ca
Concipiunt: ct ab his oriuntur cuncta duobus. Cumque sit ignis aqua pugnax , vapor humidus
Res creat, ct discors concordia foetibus a pia ea. Hac discors elementorum concordia , Physicis Temperamentum est, concentus scilices quidam quatuor principum qualitatum.' Glitatum sent aliae principes, aliae ex his omtar. Principes sunt uniusmodi & simplices. Ex his autem ortae variae sunt, & multiformes. Itaque aer quoque, ignis, & aqua, ct terra, prima sunt. Ex iis
autem ortae animantium formata earumque rerum,
quae gignuntur a terra. Ergo illa initia. Element dicuntur: e quibus aer & ignis movendi vim habent& essiciendi, reliquae partes accipiendi & quasi patiendi, aquam dico & terram. Quin & humorem & calorem, qui est fisus in corpore, & terrenam ipsam viscerum soliditatem, animum denique illum spirabilem si quis quaerat unde habemus: apparet quod aliud a terra sumpsimus, aliud ab humore, aliud ab igne, aliud ab aure eo quem spiritu ducimus.' Et locorum itaque &animalium, & corporum M& inorum varietates, mixtura Elementorum facit,& proinde in aliquos magis incumbunt ingenia , prout alicujus elementi vis major abundavit. Inde quasdam humidas vocamus aridasque regiones, &calidas & frisidas. Eadem animalium & hominum
discriminarunt. Refert quantum quisque humidi
46쪽
in se calidique contineat. cujus in illo elemensi portio praevalebit, inde mores erunt. Iracundos fer idi mistiira faciet: est enim actuosus&pertinax 'ignis. Frigidi mistura frigidos facit: pigrum est enim contractumque frigus.' Sed calidi plus ea illis, quibus aeria eo da, ' LM et 3Iracundaque mens facile essermiscit mira. Sedmajor adhuc in corporis, quam animi sanitatem, sanitas inius teperamenti evmentorum. Et ipsa 'Sanitas nihil aliud est, quam dispositio quaedam, quae eae bur io Dissert. o. mido &sicco, frigido & calido , vel naturae vel arti beneficio apte composito constat. quod si tantiulum naturae domas vel artis, dispositionem illam
turbas, ipsam sanitatem evertis. Vndepatet 'Sanitatem esse temperiem qualita. 3tum concinnam, hoc est certa invicem proportio- ripue.Phitine respondentium. 3o.' Licet autem vita absque primarum qualitatum 'permixtione neutiquam possit consistere, peculiariter tamen in calore sita esse perhibetur. Trebi. t o. Sic enim res se habet, iit omnia, quae alantur, Τ Cicero 2. G&crescant, contineant in se vim caloris: sine qua neque ali possent,neque crescere.Nam omne quod est calidum & igneum, cietur & agitatur motu suo. quod autem alitur & crescit, motu quodam utitur certo & aequabili: qui quamdiu remanet in nobis, tamdiu sensius & vita remanet: refrigerato autem& extincto calore, occidimus ipsi S extinguimur. d quidem Cleanthes his etiam argumentis docet, quanta vis insit caloris in omni corpore. Negat enim ullum cibum esse tam gravem, quin is die &nocte concoquatur: cujus etiam in reliquiis inest calor, iis, quas natura respuerit. Iam vero venae dc . arteriae micare non desinunt, quasi quodam igneo motu: animadversumque saepe est, cum cor animantis alicujus evulsum, ita mobiliter palpitaret,ut
47쪽
imitaretur igneam celeritatem. Omne igitur quod vivit, id vivit propter inclusum in eo calorem. Luerat. 3. 'Efi igitur calor, ac ventus vitalis in ipso Corpore, qui nobu moribundos deserit artus. Morimur Hic cum continuo in humidum , alterum vita paullaxim principium , agat, id indesinenter depascatur, 'Senee. Epist. non repente in mortem incidimus, sed minuta- Α' tim procedimus. Quotidie morimur, quotidie demitur aliqua pars vitae, dc tum quoque cum crescimus, vita decrescit.
Nostra quoque ipsorum semper,requil sine ulla
Corpora vertuntur . nec quo viminuesummve, Cras erimm.
Et quia quod ὸ cor he continuo esuit, non eadem bonitate instauratum,' eiu lede labitur alas.
Nec bona ta equitur, quam bona, prima Dit. Siquidem
Singula de nobis anni tradantur euntes. Quamvis verδ corpus mortale aliquo tempore interire pecesse est: atque ita necesse est, ut vis ea postulat, quam modo describebamus, necessitudinis: cui nulla vi resisti potest, quae neque mutari, neque leniri potest: tamen ne id ante tempus fiat,
procurandum Hr.' Socrates vehementer familiatis suos hortabatur, ut valetudinis curam haberent:ac partim a peritis, quae possent, discerent, partim singuli per omnem vitam seipsos observarent, quinam cibus, qui potus, qui labor eis conduceret, de quo pacto his utendo, quam optima fiui valetudine possent. Nam si quis ita sui rationem haberet,dissicile ajebat esse, ut medicum aliquis inveniret, qui ad valetudia Rerum h ς00duςentia magis j dijudiearet. natu 1 um' igitur quod absumptum HI, quantum fierim- necessitas. resarci uri cibo, potu, a me instiration opus
s Lurat. 2. Epist. 2. Mors ineri tabilis. ς ciser. I. G
48쪽
PRYs Io LOGICE. opus ea. Cum verὸ cibus sepotus corporis nostri ali mentum feri nequeant,ris coctione immutentumio coctio, calidi innati spirituumque beneficio in primis perficiatur omnis qua calorem nativum spiritusque seu conservare, seu augere possunt, ad sanitatemiuemdam faciunt, qua vero illa dissipant aut impenspconsumunt, sanitatio vita obsuno. Talia sunt, Somnus es, Vigilia, Animi corporisque motus, o c. eluia porro cibu , quem assumimus, ob dissimilitu nem, in corporis nostri substantiam totus verti non
poteR: necessario in coctione, aliqua excrementa s cernuntur, qua cum inutilia sint, ne corpus nostrum redant, excernen θνα r o omne recte dictum a Cicerone, ' Valetudinem rostulare πιον, ἄλυπι-, --ῆν - , πιρ- 'ον,αλυσία κριλίας; concoctionem, jucunditatem, deambulationem moderatam,delectationem,purgationem Ventris.' Et haec aegri saniqde communia babent, ne avia Senee D s . de cibos appetant, ut lassitudinem vitent, reli. quis quatuor, quas Res nomnaturales vocant Medici, rite utantur. Sunt enim i pro usu aut abusu,
vel sani aris mel morborum caussa, uti sigillatim , deinceps monstrabimuA
49쪽
Sex rebus non-naturalibus, quatenus sanitatis, vel morborum caussis. L I A. I.
Aeris necessias, temperies, materia,
Nier ' res non naturales primus Aeri debetur locus. Siquidem tot animalium haustiis spiritum e sublimi trahit, quo vix momento carere possunt . ' Terra sita in media parte mundi, circumfusa undique est hae animabili spirabilique natura, cui nomen est Aer, Graecum illud quidem, sed receptum tamen usu a nosti is: tritum est enim pro Latino.' Ipse vero aer, qui natura est maxime stigidus, miniihὸ est expers caloris: ipse enim oritur ex respiratione aquarum. earum enim quasi vapor quidam aer habendus est. Is autem existit motu ejus caloris, qui aquis continetur. quam similitudinem
cernere possumus in iis aquis,quae efferves uni subditis ignibuS.
50쪽
extenuatus in subismi fertur, tum autem concretus in nubeis cogitur, humoremque colligens terrama et imbribus, tum effluens huc& illuc ventosesinit. Idςm annuas frigorum & calorum facit va- Faeultates. rietates: idemque&spiritu ductus alit, &sustentat
animantes, fumosaque spiritiuo caloris nativi super acanea excipitia. mare tam si eo desiluatur, quam si nimium retineat, moritur homo.' Hector diu flumini obluctatus in ripam semia- ' cursus . nimis evasit, & ut primum fatigatus spiritum lax vit, quem metus & periculum intenderant, nullo adjuvante exanimatus est. Et Τ qui intemperan- 3IAmlib.ς. tius aquam hauserant, intercluso spiritu extincti sint.' Fertur ille quidem levitate sublimi, sed tamen 'in omnes partes se ipse funditi itaque & mari con- tinuatus& junctus est, & natura fertur ad coelum. cujus tenuitate & calore temperatus, vitalem &sa - lutarem spiritum praebet animantibus. macunque
mel substantia, vel qualitate praeditus rei, ea ipsa . primum 1piritus, deinde humores, postremopartium substantiam ascit . Serenus , tenuis, temperatus Aer tempe-
omnibuε convenit. Nami ratus &te-
Temperie coeli corpusque animusque iuvaturi sEt,ui hic βirtim nosros collustrat sanguinem atte'nuat, corpus omne pervadens raritate dissundit, su fcitat sque calore appetentiam, comoctionem, supe
iacuorum dissolutionem, expurgationemque procu 'rat: ita crassus, densus, caliginous, ct aliena teri Aexςrassu mipione inquinatus, Diritus obscurat, sanguinem se humores densat atque labefami, et s degra r ι ct calorem opprimit. Catulus Cos. Romanus a , C. Mario propter ciMiles dissensiones mori jussus, irecenti calce illito, multoque igni percalfauo cu- biculo, se inclusum reremit.