장음표시 사용
51쪽
Corporis se animi sanitas ex aere dependens r
usque a caelo, o terra mutatio.
Ati tactiij. ' ι' Anta aeris - Θfacultas, ut optime se Uetur mens sana in corpore sano. mi bilis i. ' Lusitania ob aeris temperiem & homines se His. cundi sunt, & animantia reliqua, & stuctus , qui nascuntur in ea provincia, minime corrumpuntur, minis ' salubritas coeli per omnem Hispaniam aequalis, quia aeris spiritus nulla paludum gravi nebula inficitur.' ρ μέγάν εων :το τ ἡ τε λωψμον.
Hinc sanitatis pars hae Hr potissima,
- Haurire purum stiritum, non turbidum. Referunt 'Agyptum ita temperatam semper suis se, ut nec hyberna stigora, nec aestivi selis ardores numan.ὐ incolas ejus premerent. Sunt Numidae in totaAfri- belLPunico. ca valentissimi , S inter longaevos annosissimi: ea caussa fortasse, quod hyems ibi habet parum noxii figoris , & aestas non est tam ardens, quam apud Indos ac AEthiopas. Quinetiam ' ex aeris mutationibus praecipuὁ existunt in hominibus morbi. Ita sve tristem hyemem, ex intemperie coeli raptim mutatione in contrarium secta, gravis pestiflςnsque omnibus animalibus aestas excepit. Me aliquando ' siccitate plurimum laboratum est, quae stragem siti morientium pecudum dedit; scabie alia absumpta, vulgarique contactu in homi Aeris quali- nes morbi. Nec corpora modo affecta tabo , sedra Riara animos quoque multiplex religio invasit. in corpus an ' Cum tempore anni tempestatumque ccelicon-Pckὸ- 1. d. versiones commutationesque tautae fiant accessu D;Pin. c stella.
52쪽
stellarum &recessu, cumque ea vi Solis essiciantur, quae videmus: non verisimile solum, sed etiam ve- . rum esse censent Chaldari, proinde ut temperatus sit aer, ita pueros orienteis animari atque formari,
ea eoque ingenia, mores, animum, corpuS, am: res vitae, calus cujusque eventusque fingi.' Austeritatem morum Arcadibus conciliat aeris νqualitas, quo in plerisque locis utuntur frigidiore &tristiore: quum ita sit natura comparatum, ut coelo habitationis consimiles necessario omnes evadamus. Haec namque non alia caussa ulla est, cur pro varietate nationum, & ut quaeque invicem longissi- .mis distent intervallis, ita plurimum invicem moribus, semis, caloribus, maxima denique parte institutorum mortales differamu*. Ut igitur naturae . . . rigorem hunc, torvitatemque ac duritiem aliquo temperamento emollirent, non sine ratione in Rep. sua formanda Musicae tantum tribuerunt, ut quum caeteris vitae institutis uterentur severissimis, in Musica tamen eruditi non solum pueros juberent, verum etiam adolescentes ac juvenes ad annum usque trigesimum. Praeterea communibus conventibus sacris quamplurimis viros pariter ac mulieres assuesecerunt: puerorum insuper ac puellarum una saltantium choros instituerunt; & ut verbo expediam, quo possent durum illud atque ingratum animi robur, cultura morum mansuefice- re ac mitigare, quidvis sunt moliri. .et , . ' Gallograecorum gons, sicut ipsum nomen in- Fibriudicio est, mixta,&adulteratae reliquiae Gallorum, Histii qui Brenno duce vastaverantGraeciam;mox Orientem sequuti, in media parte Asiae sederunt. Itaque' est v. . ut fiugum semina mutato solo degenerant, sic illa ' genuina feritra eorum, Asiatica amoenitate mollita ' ' 'est. Nam
53쪽
Iubenati dat. Ioa Aristoti I. Lib. I. Aer tenuis ingeniosos facit. 3 ciere. 2. δε
Tabitur, emollit gentes clementia coeli. Omnis in Arctois populus quodcunque pruinis Nascitur, indomitus bellisomortu amator. Quamvis verb Democriti sapientia monstrat, Summosposse viros , is magna exempla ἀaturos, Vervecum in patria, crassoque sub aere nascieramen ' una hirundo non facit verit Etenim licet videre acutiora ingenia, &ad intellia gendum aptiora, eorum qui terras incolant eas, in quibus aer sit purus ac tenuis, quam illorum, qui utantur crasso caelo, atq; concreto. ' Athenis tenue coelum, ex quo etiam acutiores putantur Attici; crassum Thebis; itaq; pinguesThebani ac valentes. Boeotum in crasso iurares aere natum.' Et ut partes agrorum, aliae quae acuta ingenia gia gnunt, aliae quae retusa, sic etiam aliae pestilentes, aliae salubres. quae omnia fiunt & ex coeli varietate,& ex disparili aspiratione terrarum. ' Spiritus let les alibi, aut scrobibus emissi, aut ipso loci situ mortiferi, alibi volucribus tantum, ut Soracte vicino urbi tractu, alibi praeter hominem caeteris animantibus, nonnunquam & homini, ut in Sinuessano agro & Puteolano: Spiracula vocant; alii Char neas scrobes, mortiferum spiritum exhalantes. In Puteolano propὸ Baias' Delunca alta fuit, vastoque immanis hiatu, Scrupea , tuta lacu nigro, nemorumque tenebris: Quam super haud ulla poterant impune volantes Tendere iter pennis: triis sese halitus atris Faucibus effundens supera ad convexaserebar: de locum Graii dixerunt nomine Aornon. Sanὸ hic locus sylvarum densitate sic ambiebatur ante, ut exhalans inde per angustias aquae sulphureae odor gravissimus supervolantes aves necaret.
Vnde & Avernus dictus est, quasi Eruditionis
54쪽
D i AE T E T I C E. Qii is principi videtur potius esse ex Hebra o I9 aor, quasi sine lumine aut luce o Quam rem Augustus Caesar intelligens , deiectis sylvis , ex pestilentibus amoena reddidit. Ab eo tempore, quod is ipse vidi,' pacatum limen Averni Gudiam L. Innocua transissu aves. Itaque eoeli loci in habitationibus maxima M' Dabita lobenda ratio, ' quod inchoatur aedificium, sicut ubi eligenda. Subri regione, ita saluberrima parte regionis de- 'Columesi. r.
bet constitui: nam circumfusus aer atque corruptus plurimas asseri corporibus nostris caussas ODIensarum. Sunt quaedam loca, quae solstitiis minus concalescunt, sed stigoribus hyemis intolerabiliter horrent, sicut Thebas ferunt Boeotias. Sunt quae tepen t hyeme,sed aestate Levissime candent,ut assirmant Euboicam Chalcidem. Petatur igitur aer c, Atris cilubris lore & frigore temperatus, quem sere medius ob- loco
tinet collis, quod neque depressus hyeme pruinis
torpet, aut torret vaporibus, neque elatus in sumana montium perexiguis ventorum motibus, aut pluviis omni tempore anni civit. signa. ' Aeris igitur salubritatem declarant loca ab infi- i. imis vallibus libera, & nebularum nostibus abseH- . . ta, & habitatorum considerata corpuscula, si eis co- , Ior sanus, capitis firma sinceritas, inoffensum lu- . . men oculorum,purus auditus,& si fauces comme tum liquidae vocis exercent. Hoc genere benigniatas aeris approbatur. His autem contraria, noxium . . ,
coeli illius hiritum confitentur.
a eris mutatio aventis: horamque sentia o vires.
55쪽
AEdium situs salubris. Vibium situs salubris ri t. 7.
Tranquillus aer nulla ventorum vi impulsem, quique ' vel terrarum culpa, vel pigritia, & aeterna nosse torpescit, gravis haurientibus est.' Nam ut profluens amnis aut vix, aut nullo modo, conclusa autem aqua facile corrumpitur: sic salubrium ventorum flumine aeris vitia diluuntur, angustia autem conclusus non facile seipsum tu
Merito itaque divina ' providentia, ventos per diversa disposuit, ut aera non sinerent pigrescere, sed assidua vexatione utilem redderent, vitalemque tracturis. Quapropter incensa sub Nerone Roma , largiores
mox vicos, non tantum ' decorem novae urbi attulere; sedosalubritate, patulo scilicet apra; quanquam essent, qui crederent veterem illam formam salubritati magis conduxisse , quoniam angustiae itinerum , & altitudo tectorum non perinde Solis vapore perrumperentur. At nunc patulam latitudinem, & nulla umbra defensam, graviore aestir ardescere. Itaque domum , quae non perstetur, aut ten bricosa sit, vel hyemi tempestatibusque obnoxiam deserere fortasia optimum est. Si quis tamen ob consiletudinem loco eo delectetur, potest ex senestris transpositis, scalis mutatis, & januis aliquibus apertis, aliis clausis, splendidior, perspicabilior, ac silubrior redigi. genere mutationis quidam urbibus magnam utilitatem conciliaverunt. Sicut Chaeroneam ad favonium ventum inclinatam, Solisque radios seb vesperam Parnasso incumbentis
excipientem, versus ortum conversam a Chaerone ferunt.' Quae enim in auroram inclinant urbes, & ad eos ventos, qui ab oriente spirant, salubriores sunt. Proxime ab his, quae in aquilonem vergunt. mare
56쪽
DI ET ET ICE. mare de Ventorum natura pynius a me opera Ventus quia pretium e L ' Ventus est fluens aer. Quidam ita definierunt: Ventus est aer fluens in unam partem:
aut, Ventus aer est fuens impetu, aut vis aeris in unam partem euntis, aut cursus aeris aliquo concutatior. Haec definitio videtur diligentior: quia nunquam aer tam immobilis est, ut non in aliqua sita iratione. mvis autem o vetusta sit, is ' Η0--riari Iocratica, refutatur ramen ab Aristotela,qui Τ Ven- λ Mura tum, sicci halitus, quem terra profundit, copiam
circum terram currentem esse voluit : 'Anaxi- ' Prutarch. s. mander ventum esse fluxionem aeris, motis in eo
a Sole aut colliquatis partibus tenuissimi humidic venio tam
sinisque. Metrodorus aqueae exhalationis incen generatio. dium a Sole factum, excitare divinos flatus. Τ Qu'- Senec. r.
modo ergo talis flatus concipitur 3 Quicquid ex se N. t ' paludes, & flumina, o mare emittunt id autem& multum est, ct assiduum per diem solis alimentum est: nocte non exhauritur, sed montibus in-chisum, in unam regionem colligitur. Cum illam implevit, & jam se non capit, sed exprimitur aliquo, & in unam partem procedit: hic ventus est. itaque eo incumbit, quo liberior exitus invitat, α loci laxitas, in quam coacervata incurrant.' In uni: versem de Ventis diximus: nunc viritim sinu. incipiemus illos excutere. ' satis notum est, limi- Ventorum res regionesque esse coeliquatuor, exortum, occasum, meridiem, septentrionem. Hinc ' veteres juxta positionem cardinum, tantum quatuor pria' milii. 18.eipales a singulis coeli partibus flare credebant, ' Eu- ' odit inrum, Austrum, Aquilonem, Favonium. Asser ab axe ruit Boreas, Iugit Eurus ab ortu, Auster amat medium coelum, Zephyrusque ' fundum. matuor etiam enumeram m
57쪽
Κα μέγα κυκ κυλίνδε Cumque Euro incubuit Zephyrusque, Notu que furentes, Sudificusque ulBoreas mala plurima volvens. Necplures agnovit Ovidius: ' Eurus Mauroram, Nabathraque regna recessit,
Persidaque is radiis iuga subdita matutinis. Vesper,inocciduo qua littora sole tepeseunt, Proxima suntZephstra:Scythiam septems Triones Horrifer invasit Boreas: contraria tellus Nubibus assiduis, pluvioque madsit ab Austro. bi,is 'Sζd experimento posterior aetas duodecim copre- . u l hendit. Horum vocabula ad submovendam dubiatationem, non solum Graeca, sed etiam Latina protulimus, ita ut ventis principalibus declaratis, eos qui ipsis dextra laevaque junm sunt, indicemus. Averno itaque solstitio, id est, ab orientali cardine,
sumimus exordium, ex quo ventus oritur ατ λιω-
της, id est, subsolanus. Huic a dextra jungitur αἰαζ, seu erobinus. Asinistra sive vulturnus. Meridianum autem cardinem possidet Dr ,id est, auster. Huic a dextra jungitur , id est, albus notus. A sinistra id est, corus. -- cidentalem vero cardinem tenet id esti subvespertinus.. Huic a dextra jungitur , sive
Africus. A sinistra ιαπυξ, sive favonius. Septentrionalem vero cardinem sortitus est ιι ναρκῖ ας sive septentrio, cui adhaereta dextra θρασκίαι sive circius, a sinistra βορεας. id est, aquilo. Hi saepe singuli, in- terdum duo, magnis autem tempestatibus etiam tres pariter flare consueverunt.' μαρναόφων ἁνεμων, δ' αὐτεπνεεν R--με, λας ἄφεηκεν ἁπειλας. ' Incubuere mari, totumque a sedibus imis a Eurust, Notust ruunt, creberq procellis
Africus,stvasos volvunt Mitor fucius. Merito
58쪽
D I E T E T I. C E. Nisi re iraque ' si duodecim aer discrimina Gest, s. totidem facit & ventos. Quidam sunt quorundam locorum proprii, qui non transmittunt, sed in proximum ferunt, quandoque morborum endemiorum
' Venti igitur principalissimi definitique lusunt, qualitates. atque hoc digeri ordine assolent. Ab ortu autem flantes calidiores sint ab occasu fiantibus. quia Sol diutius supra illos fertur, hos vero diutius deserit,
tardiusque eum locum accedit. Ventorum: Ventorum fiigidissimi sunt, quos a Septentrione diximus spirare, & vicinus his Corus. ii& reli- solis. quos compescunt, & nubes abigunt, propterea ' riincit.
quod e propinquo veniunt. Quinetiam hi omnium maxime crebri ac validi spirare solent, ac proinde inter reliquos maxime liquidi & illustres existunt. Nunc cum de prope maxime spirent, vi sua reliquos fatus sternunt, & discussis nubibus, quae coalescere coeperant, coelum sudum apertumque res Boreas. dunt. Hinc o, dicitur sereni- Homeri rutatem inducens. ' At Caecias serenus non est, quod in f in se reflectatur, ' & in se trahat nubes, ' unde & . .
illud proverbium dici solet: et ροῦ hisis
- ' ἔφ'-ῶς ο κνwκίας Arisai: Vt Cacias nubem, perinde isse irahens. - Git. Humidi Africus, de praecipue Auster Italiae. Sicci Corus & Vulturnus, praeterquain desinentes. Ni- vales Aquilo & Septentrio: aEstuosus Auster: tepi- Zephyrus. edi Vulturnus & Favonius. M Saluberrimus autem '
omnium Aquilo: ct de Zephyri salubritate hune
versum citat ' ' Philosophus: ii
Sed gobri assidue stirant, mentique salubres.
Qiiam tempestivos autem dedit natura : quam Plin. 18. Q salutares,non modo hominum,sed etiam pecudum generi, iis dςnique omnibus, quae Oriuntur eterra, E ventos
59쪽
ventos Etesiasὶ quorum flatu nimii temperantur
' Noxius Auster, & magis siccus, fortassis quia humidus fingidior est. Minus eserire eo *irante
ubi tempestas, is coeli mobilis humor Mutavere vices, o Iupiter humidus Austris Densa erant qua rara modo, is qua desa relamur Vertuntur steries animorum, peire motus Concipiunt alios. ' Homerus omnino e flumine semper antelucanas auras insalubres verissime tradidit. Sed ille friagidas modo dixit
Au sub auroram spuet is nam frigida spirat.
C A P. Lalimentorum necessias. INter illa, quorum recto usu sanitas sevira em-
servatur, abusu mors omorbiaccersuntur, A menta locum obtinent secundum. 6 Lueres.r. omnia debet enim ribus integrare novando.
7M A p Quandoquidem igitur ' non est possibile, vivere f. absque alimento, Homines urgente fame ac siti nocessario
60쪽
Cum , aliquando plebem Romanam importune annonam & largitiones flagitantem, revocaturus esset Cato major, simpsit hujusmodi exordium: Arduum , Quirites, ad ventrem verba facere, qui
' Deficient inopem verna te, ni cibus, atque Ingens accedat stomacho fultura ruenti. 'Cum enim alimentum non recipiunt animalia, interire selenti idem enim seipsum emacerat. nam quemadmodum flamma parva magnam exurit corrumpitque, propterea quod alimentum ejus absiman sic calor naturalis, cui primaria concoquendi vis inest, materiam in qua sit, consemit.' Multaque per sudorem ex alto pressa feruntur; Multa per os exhalantur,eum languida anhelant. His igitur rebus rarescit corpus, ct omnis Subruitur natura; dolor quam consequitur rem: Propterea capitur cibus, ut sugustiat artus, Et recreet vires interdatus, atque patentem Premembra ac venas ut amorem obturet eden E Posse itaque hominem absque victu vivere, nemo sibimet ipsi persuadeat.' Certe enim cibus ut remedium famis sumitur, di curare seipsos dicuntur, quivi hus ratione utuniatur certa, alias molestias quam voluptates plures enumerare licet a cibo ortu. Equidem Homerum arbitror eo respexisse , cum Deos immortales esse eo argumento demonstraret, quod alimςnto nullo
uterenturi οἶνον Τουνεκ πιαύε νές eum' e