De curandis vulneribus sclopettorum

61쪽

1c DA CVRNA DIR VULN. ad summum, vel decimum quartum, expanatella scilicet, Cum minimo vel olei, vel butyri, aut quod magis laudo Pρ με. cum iure pulli potus, aqua cum 1accharo, ac parum, si h beat, cinamomi cocta ab undecima vel decima quarta, no pauci sero, pullis,epulis in iure caponis, vel vituli coctis, ut pane trito, vel condro, vel amygdalato, & similibus nutriatur: parce tamen, ac horis suis, coenam prandiumq; sumat, quantitatem autem non modo cibi, sedi medicamentorum,unicuiq; determinatam ac propriam scientifice describere non possumus, sed a morbo, virtute, patie tisq; consuetudine petenda est

De Thorace. Cap. XVII.

THoracis vulneris curatio nullo alio discrimine ab ea,

quae aliarum partium est,seiungitur,quam differentiae partium ratione: assectus autem idem est in omnibus partibus. Haec t men inter se diuersitatem patiuntur non minimam, quare & curam fila nos aliquo pacto caeteris dissimilem cogimur describere,proat partium diuersitas postulat. Si igitur illud duntaxat extrinsecus fuerit, ut reliqua vulnera curandum erit, primis scilicet duobus diebus ungue tu ex praecipitato, vel alio quopia, si1 hoc praesto non fuerit, eade facul tale predito,vel solo butyro,adiunges post ad eae,

quae leuiter abstetrgat,exsiccantque,Vt mel rosaceu tum simplex, vel cui sit addita terebinthina,aristolochia,farina hordei,&similiai ec ab re erit,a secunda die ad quartum parabutyri recetis abstergentib' medicamelis immiscere dei de illud auferre. Forma aut e talis eri r Re. mellis rostati an j terebinthinae butyri recentis, an . 3 iij.farinae hordei, aristolochis rotundae,an.3.ij. misce,&lvclinia,puluillosue inungas, qui vulneri imponi debent. Super vulnus vero hoc ali ud superpone. Rec. album unius Oui, olei rosati. an.j. boli armenae

62쪽

s et L o v A T T O R V M. ue 7 armenae an .j.s'. omnia diligenter rudicula incorporentur,& panno per tres digitos circumquaque vulnus capienti in posca instat, ac expresso, superponatur, & parti applicetur frigidum, si aestas sit: tepidum , si hyems. At loco huius, ubi pus apparere incoeperit, vel em astrum ex chalcitide,

vel tripharmacum ex Oxeleo & argenti spuma confecto, super panno extensium, sic ut spatiuin tantum unius digiti, circumquaque vulnus amplectatur, appones & cum abstersum conspexeris ulcus, nullaque abundante humiditate molestum, ut vulnera caesim facta, quibus carnis aliquid deest, curabis. Ad cuius intentum tale medicamentum laudamus. Recipe succi myrtophylli, mellis rosiati, ter binthinae,an j. farinae fabarum,farinae hordei,an .3 .ij jIthuris,aloes, aristostolochiae rotundae, an .3 .j. ad igne omnia rudicula commoueantur, incorporenturque,exquo lychnia intingantur, vel isis epigoni. At si in cauum glans permeaiierit: lethale est, etsi organorum internorum nullum omensam aliquam ex vulnere susceperit non penetrant.autem sine aliqua ossis laesione,nisi ordeolium plumbeum tantum sit, quod vulnus infert mam hoc intra costarum spatia pe meare potest, illaesis ossibuc: gl ans vero non sic, sine cost rum, Uel reliquorum quorundam Ossium thoracis fractura. Hinc fit,ut&dolores excitentur,&phlegmones fiant,ad quae frequenter mors subsequi Lur. Verum enimuero non Medita Medici est, uniuersis affectus 1anare, sed tantum quae munM. artis sunt,eorum nihil omittere: ob id enim neque ope destituendi sunt aegri,neque spe. Nam cipe Vt mortuos destitutos,uiuere vidimus. Praeterea & qui moriuntur, minorire anxietate, ac cum salutis spe ultimum vide agunt. Secus

autem qui a Medicis &ope fuerint derelicti. Sagax igitur

artifex, neque deploratum penitus destituet, neque sero quod prae nouit,periculum, vel mortem praesagire dimeret.

Asedum si pulmo, vel metaphrenon, vel pericardium

vulnere

63쪽

1ς DacvRANDIS VULN. vulnere sint affecta,sialutis spes nulla relinquitur,sed curandus est aeger sui iam dictum est quo ininorem rore residuum temporis vitae suae transcurrat. Si vel co vel magnarum arteriaru, Venarumve aliqua si ni lacera, euestigo moritur actutum autem cum spirituum, vel sanguinis effusione, dc anima ipsa emuit, quare nequeopus medicum desideratur. Penetrationis autem signa, sanguinis sputum: infallibile autem per vulnus respiratio. Pulmonis veroostendunttussis assidua, anguis spumosus,per OS,per vulnusue emissus.At cordis,sanguinis nigri, magnarum venarum venosi sanguinis,ac multi,magnarum arteriarum serosi,ac rubri sanguinis emissio, ad quae extemplo mors sequitur. Sed si vulnus penetrans sit,sine organorum intrinsecorum

Issione ,salutis adhuc spes aliqua habenda est quare si glans

intra ceciderit, sic ut pervacuum erret, o cyus laborandum est,ut educatur: alite modo metaphrenon, modo pericardium,pro utaeger mouebitur, comprimet,ac asperitate sua

vellicabit. Si tuabis igitur aegrum sic, ut partium thoracis infima sit, quae assicitur, mox specillo flexi bili, aureo Puta,vel argenteo, vel aereo,inhanc formam flexo, circum vulnus molliter pervestigabis. Verum si illa non appareat, iube aegrum huc atque illuc moueri. Sitis super lecto, vel mensa stratus, ac vulnus pronum semper: & cum glandeminueneris, specillo in cuspide lato , in hunque modum

Versus

64쪽

Versus osculum placide trahe,quae gruino, aut corvino rostro prehensa educatur. Q d si parum per vulnus ampliare Oporteat,per costarum longitudinem sectionem facias, non maiorem tamen, quam glandis exitus requirat. Hic autem est modus aucupandae glandis,&in pectore ,& in inferiori ventre si contingat non ut imperiti quidam facibunt qui sedente aegro, recto specit Io, aut quouis modo, vel sine arte flexo,glandem venantur,vItro, citroque per pectoris,ventrisque cauum illud nul Ia experientia, nullaque industria vagum ducetes Ducta igitur glande,ac sanguine

si fuerit) sexit autem sanguis,nisi congesatus sit,si ne labore,ac ita vulneris inclinatione) vulnus hoc unguento cirabis: Recipe olei rosiati omphacitis I. ii I. terebinthinae 3. I. pulueris praecipitatis rup.lib.omnibusinuicem bene mistis clauas intingatur.Hoc autem primis duobus diebus f tisfaciet,non ultra. At,quod silentio praetereundum no est, cum in hoc plures errent,praecipue qui anatomen ignorat, sit clauus ex panno molIistimo, non magnuS, ne premendo liberum transpirationis motum impediat: nec Iongus, Penuita, nec pulmo suo cotinuo motu,ac carnis molIitie illum per- quatu. fricando exulceretur Satis igitur superque erit, si longitudine pleuram attingat, magnitudine quantum oscum, ad '

65쪽

pus si fiat vel inguinem si intus remanserio educendam,patens conseraei siora autem more emplastr donec pus apparere libere incoeperit, misturam applicabis ex ouorum albo, rosaceo omphacitide, Sc bolo armena, Vice

huius vulnere coctionena indicante) vel barbarum, vel ex chalcitide confecta emplastra, superpones, clauos vero a secunda die hoc medicamento inunges. Recipe butyri recentis 3 .ij .mellis rosiati an .si. terebinthinae, vel glutinis at botin.3. iij. aloes, farinae hordei, pulueris ireos,an.3misce. Elapsis octo diebus butyrum amoue,&mellis do- sin dupla. Intra thoracem, si sanguis coactus sit, vel opus colligatur, metren chite ini j ci poterit, vel mulsa simplex, vel in qua sint cocta liqui ritia,carice,&passae uuae,in hyeme addito aliquid praxij,vel minoris centauri j,vel lupinorum. Sed praeter haec& Vulnus quandoq; non penetrare a principio videmus, quod succedentibus diebus transpirabile fit, quoniam putrescit interior membrana, si contusa sit: at diuerso modo a stupradicto non curatur, nisi quod in hoc clauus penetras imponi no debet,sed ocyssime quatum fieri potest, ad incarnationem, & cutis regeneratione properandum est. Non enim ex hoc sanguinis vel puris a thoracis cauo aliquid educere speramus. Secus autem Vbi a principio peruauerit. Atqui neque omnino vacat pericu- Io , sed medium est inter hoc & illud: quod carnosam partem tantum sine penetratione infestat. Caeterum prouidere ne ingrauescat sanabilis affectus , non parua res Frausio. Porro prouidendi ingenia artifici mediocriter exercitato, statim se exhibent, cum causas prae nouerit: Sunt autem magna ex parte fluxiones, quae tanto plus molestae fiunt, quanto repletius, vel mali succi patientis corpus inuenerint , ac iterum inualescunt magis, si cxtrinsecarum causarum aliqua, vel aliquae in eorum fauorem

66쪽

s CL op ET TORVM. ouorem intendant, ut puta immoderatus motus, inordinatum ac malum victus regimen ,&c tera similia, quae

sub ij siant. Sit igitur hoc tibi prouisionis principium,

primo circumpositas affectui partes repellentibus munire inuncta parte oleo mellino, Vel myrtino, Vel om- uidendumphacitide rosaceo, vel omnibus , vel quibusdam ex ijsmistis, pannum in omphacio, vel OXycrato madidum, ac pressum superpones ,1 epiuS die noctuque renouando,

frigide si aestas,cali desii hyems fuerit &hoc quandiu phleg-monis aduentum timemus, cuius nos tutos reddet vulneris suppuratio : ab ijs statim curato vulnere modo ne cibus nuper praecesserit . venam secato ex opposita patientis parte mediam vel basilicam Quod si prima die id factum non sit & pars affecta quoquo modo

phlegmone molestari incoeperit, ab eadem parte V nam tunde, & tantum sanguini se evacua, quantum patientis vires indicabunt, non spreto quod ab ambie te sumitur indicio. Corpus Zeinde purgato, praecipue si malis siuccis sit refertum, tales educendo humo S,quales praedominium habere compraehenderis. At hoc maxime attendendum est, ne vomitum moueant pharm. Ca, quotiescunque in aliquo ventre acceptum fuerit vulta Purgatio nus. Caput enim replent,&thoracis uniuersasque partes Violento motu vexant,ac quandoque faucinant. Nam

haec repetere forte quandoque iuvabit Medicamentorum autem formae tales erunt, ad bilem primo respiciestes. Recipe rhababari electi,&subtiliter puluerigati, unciam unam si cum tu leppe violato fiat bolus, quem Caiapiat hora electa, &statim superpotet infrakriptam p tionem. Recipe syrupi rosa i laxati uian .un. ij. aquae bu-giscitantunde ira ,1Misce: capiat subito post assiamptum itum. Si autem hyberno tempore fuerit, Recipe rha- barbari electi unciam unam , agarici optimi I. si Cinna-Ii a momi,

67쪽

momi,scrup.I.omnia in subtilissimum veluti pollinem redacta,cum melle rosaceo ciat bolus, quem capiat hora ele cta, cui repente superpotet infrascriptam potionem. Recipe mellis rosati colati an . iij. aquae buglo an. ij. misce. Haec sint satis depurgationibus. Aliquot item infra descriptas comperies ad propositum. Id nome nunc fatis erit, agaricum rhabarbarum,&similia, si in bolis disponantur ut fecimus,sic ut amaritudinem gustus non percipiat,)vomitum non facile ciere. Secus autem si in potibus dissoluantur, vel infundantur Verum si in corpore boni habitus conse cula. tingat,facta sectione venae,forte faterit,vincula administracra e . aluum clysterijs mouere. Si tus pariter ad bonam pro- β'' uisionem non parum conducit. Praestat autem ut vulnus superne si tuetur: nam pulmo, si circa eiusdem regiones illud sit,continuo suo motu, no tantum vulnus persei cando recrudescet, sed sibi aeque obest: si nanque vel Linguis, vel pus sit collectum, sat erit quandoque se super vulnus inue s '' tere,ut illa exeat,no perpetuo supra illud insistere.Pauca loquatur aeger,propter laborem nam longo sermone defati-' gantur omnes thoracis partes. Tussis praeterea no infester, laborandum est. Aer temperatus sit, ubi aegrotus moram trahit, ne intrinsecae partes thoracis, Digidiore aere qtiam fuerint consuetae, tristentur. Facile siquidem tussi exagitatur refrigeratus pulmo. Quare Ocyssime curandus est aeger, ne diutius per Vuluus aerem trahat. Nam etsi is calore vel Digore non noceat, infestabit tamen sua siccitate, qua facillime pulmones molestiam suscipiunt. Parcisti me nutriatur, quoad symptomata mala verentur, puta panatella in iure pulli, vel cum oleo olivarum dulcissimo, vel oleo amygdalarum dulcium,vel recenti butyro.Potet mulsam, si non abhorreat, aliter aquam cum abundanti saccaro, &caricis, vel pastis uvis, velli quiritia. Elapsb symptomatum timore, Pullinia, vitulinis, caprinis,auiculis,ouis,& simili-

68쪽

Ic Lop ET TORVM. Obus,ac vino pauci sero parce nutriatur, sicut ad consuetudinem paulatim regressum faciat. Animi motus non modo animi mahic, ted in omnibus reliquis curis cogendos esse supponi- tu .muS, quemadmodum & moderatos somnos cociliandos, si molestae fuerint vigiliae, ut in vulneribus iuncturarum ta-pe accidit. Vertim enim vero non raro, praecipue tamen in vulneribus punctim, vel caesim factis , sanguis collectus, ac coactus in thorace retinetur, qui postea a graS negotium facessit,ita ut nisi artis peritia silccurratur, ad interitum sine spe salutis labantur. Quamobrem fore nunc iustum existimavi,quo ingenio ijs opem ferre liceat, planare, Ut eos artificis metu exuamus,qui formidine oppressi,quod ipsa ars potissimum exigit, minus tentare solent, ut nonnullos, quos in hoc casu, ac in alijs, in quibus non erant e Xercitati, Smonui,&obiurgaui. Quum igitur sic sanguis in thorace remanserit,qui per vulnus commode educi non potest,ue1 quia hoc paruum est,&supernis partibus iacet, vel quia in Ioco est,qui plagae dilatationem sine maioris noxae periculo sufferre mini m e potest, ut circa sipinam exitus alius tunc parandus est. Sed ut is & in loco minus molesto,&opportune fiat,idcirco signa indicantia,&Iocum aptum ad institvitum hoc prius exponere licebit.Proinde si sanguis in thora dissici,ccis cauo collectus fuerit,pondus super septo trasuerso sem- sanguiper,dum rectus manebit,percipiet ςger:& si pronus,vel stra nem in petus huc atque illuc se circum volvat, prout mouebitur,il- ctor Iumfluere, ac refluere sentiet: respiratio magis impedita rit, cum rectus perstiterit, vel si stratus sit in partem sanam Vertatur, sanguinis quicquam, vel puris cum sputo misce-hitur,non tamen ut sanguinem per se expuat, nisi pulmo sit vulneratus. Tussis,color faciei ad pi umbeum vergens, oculi caui fient, & respiratio quoquo modo putida. Haec cum apparuerint,sanguinem,uel pus,in thorace esse intelligere oportet exitum liberum postulantia. Plus autem thorace

u 3 similites

69쪽

similiter colIigi potest, etiamsi ab accepta plaga sanguis illac minime descenderit. Ex pure scilicet quod a proprio vulnere paulatim incauum effluit. Exitus itaque fieri potest inter tertiam & quartam costam,incipiendo ab inferiori parte, vel inter hanc & quintam, vel adhuc inter hanc Scsextam: sed supra hanc inco modissime euacuari pol, quod in thorace cotinetur: &infra tertiam suspectissima, initi &lethalis est incisio, propter septitransiuersi contiguitatem. Ab eo vero, qui inter tertiam & quarta est,facillime eXpurgatur , & no multi periculi. At media est etiam purgationis tacilitate,quae inter quartam & quintam fit,&minoris periculi quapropter semper inter has duas sectionem dc feci, &fieri iussi, ut plurimu cum foetici successu. Sedeat igitur aeger super cathedram,& inclinet aliquantulum Versu&sanam parte vel si imbecillis sit, stratus super lectit sanam par tem reponat, & e directo sub axilla, ubi fere cubitus cadit,.

nouacula bene scindente secentur musculi intercostales ire teriam dictas costas,& chm ad pie aram perueneris,leuiore manu illam seces, ne nouacula impetuose inuento vacuo tum transitersiam exulceret,sat erit Osculum facere,quatum olivae folium intrare possit: quo facto,aeger in parrem hanc paululum inclinet, quo vel sanguis, vel pus exire valeant, ne tamen in totum educantur, sed paulatim in sex, vel octo diebus, vel quindecim, sicontenta in multa copia. existant,quibus diebus metrenchite mussia temperate calida inhciatur, laueturque, in qua hyopum,prasistum,caricas,passas Vuas, si velis, coquere poteris, si vesentius,vel e iccare,vel calfaceri velis. Verum ubi neutrum horum d sideratu sola mulsa per se sussicit. Verum enimuer5 quod animaduersono adhuc digni 1simum fore existimo, est prisertim cum inter tertiam,&quartam costam facta fuerit sectio) ut metaph non , quod ibi maxime propinquum est, hancinuecaueas, vel elysteri, sistula ultra modumum posita,

70쪽

S CLODETTox umposita et lotiOe vi impulsa: quapropter tutius, inaci etiam utilius erit, clysteris fistulam non vltra pleuram immittere,d lenissime quantum poteris,lotionem infundere. Ab ijs

osculum apertum construetur clauo, ex filaminibus, vel panno leui lineo confecto, qui nec longus multum sit, ne septum transierim tangat nec durus, ne crassus valde, ne vi immissus dolorem faciat. Hunc autem Oui albo prima die imbuere poteris,& circunstanteS partes ungueto ex oui albo rosiaceo & bolo armena duobus tribusue sequentibus . diebus, illiniatur clauus unguento ex terebinthina,oui luteo, & croci parum,confecto,mox melle simplici,

vel rosaceo,si magis velis: quibus si libeat exsiccare aliqua tutum magis iridis puluerem, vel aristolochiam, vel simili uni aliquid ad ij ci poterunt, pro cataplasinate constrentissi ma erun t ex chalcitide dictu emplastrum, vel quod

exoXeleo, &argenti spuma paratur. Cum thoraX mundus divacuus fuerit, &osculi caro ana, &puris vel minimum, vel nihil in cauum amplius colligitur, tuto eo tepore consolidari potest apertura, ante siectionem corpus purgare, Vel sanguiuem mittere,si vires ferant,oportet: quod si haec non satis respondeant, crura vincire fortius oportet,pra cipue in hora operationis, item &diebus aliquot siccedentibus, n5 spretis frictionibus,clysteribus,victus rationem similiter patientis virtuti conferendo.

De vulnere ventris inferioris. Capa VII f.

INserioris ventris vulnus si epigastri j tantu partes infestet

ves circa lumbos ab sique penetratione , & spinae laesione sit, non secus ac vulnus simplex in carnotaque parte acceptum curandum est glandis scilicet eductione primo,

mox contusae ac lacerae carnis ablatione medicamentis ad

hoc dicatis, eo videlicet, quod cum puluere praecipitati paratur,vel Aegytiaco leuiore,vel alio quopiam simili,qui laus accedat a secundo die conueniens abstergentium