장음표시 사용
131쪽
bant Pandebantur omnibus operta theologia mysteria nostra , oblectamenta plebecula facta Davidis carmina, sacri libri omnes, omnia religionis arcana , patrio sermone vulgata sunt. Primari illa rep. mulierum partes erant, ut quaeque lepidissime garriebat , ita vel in disceptandis controversiis , vel in aucupandis , aggregandisque ad
partes suas amatoribus , maxima laude versabatur.
Ubi coalita in corpus conflata secta est, proprij catechismi , propriaeque precum sermulta spargi
coeperunt in vulgus ut novae religioni nova ele
menta ne deessent. Factae quoque , ad sustentandam civium inopiam , largitiones effusissimae, vel ad prolectandam tacem egentissimorum homianum . vel ad illudendum incautioribus , io iri impietatem, hac vetustae pietatisin charitatis specie velandam. Nihil autem omnium aeque nocebat, atque nimia quorundam mollitia, virorum alioqui minime malorum , sanioris doctriara retinentium r qui suo natura mitiores eranu, urbaniores 3usto, sive delusi suco illo sanctitatis, certe parum theologiae gnari, novam haeresim damnari palam vetabant, aut appellari durius, tanquam si probabilis controversia foret is necessariam religionis defensionem, contumeliam Vocabant. Augebantur enim illius pestis pericula, dum ejus odium minuebatur is quo minus erat suspecta, eo securius pliscebat. Conscendebam fidenter in templorum pulpita buccinatores exitiosa disciplinae ludimagistros captabant, quorum opera tenerae puerorum mentes occpparentur propria quaedam sibi gymnasia, tanquam emporia doctrinae suae, novaeque resp. seminaria vindicabant. Viri eruditi, si peci.
nia subornari poterant, ingenti stipendio redemptici si corruptelae minime assine vise, vexati a
132쪽
lumniis , appetiti contumeliis, modis omnibus infamatici neque suit cura potior , quam ut ordines Prosessione vitae ac nomine religiosos,partim odio, Partim ludibrio exagitato , vel deterrerent a meliorum propugnatione partium , vel omni apud Populum auctoritate spoliarent. Si quis erat, quem Contra rem suam venire intelligerent hunc, quissiquis esset , dum acceptas a patribus , neminique ante illorum vecordiam vocatas in dubium doctrinas fide bona exponit , palam insimulabant Pelagiana perfidiae Pelagianum pleno ore , buccisque tumentibus, haud stio an fastidiosius, an contumeliosius appellabant Pelagiana ipsis Sorbona, Pelagiani unctissimi quique doctores, Pelagianus pontifex maximus erat. Nihil dico, quod ipserum monimentis consignatum hodieque non exstet. Et principio quidem cum magnae fuistent in Romanum pontificem , maximae in Ecclesiam obsequij
reverentiae significationes datae ad extremum,
derisa hujus auctoritas, illius sit in exsibilata per
ridiculum,in temere lacessita Petebatur ullum illud ecclesiae caput, ut deinde faciliore de praesiilibus caeteris victoria defungerentur redactum in ordinem, aequo parique jure cum epis opis aliis esse jussum . dividebant in plura capita, ut esset vis ejus distracta debilior, neque pax iis scit quiesve ulla,
quoad importunam cervicibus silis omnem lacrorum magistratuum auctoritatem excuterent. Hic
ad potestatem regiam oppugnandam gradus fuit, haec populo ad perduellionem via munita est. Quid
in animos non possit conciliatricula novitas ΡΟ-pulus regum suorum prae caeteris amans, ubi no- Varum, opinionum religionumque quasi musto quodam incaluit, classicum in reges suos canit furo-I atque amentia praeceps conscribuntur ex Oln-
133쪽
' ADVERSUS NOU ITATE Mnibus ordinibus innumerabiles copiae e seminis , mediis , infimis , ad arma tanquam ad sacra convolantibus omnes ab antesignanis sitis religione , serroque armantur. Succenturiatur huic militiae manus ingens , vel desperatorum , qui fortuna silete
fastidio publicam odisse lent, vel simplicium
incautorum, quibus aliorum exempla jus faciunt. Ita ex minimis initiis pestiferae novitatis, quae negligenda plerique ducebant , ex illa emendatione morum ad exemplam uictissimae vetustatis expressa , adeo succrevit impietas , eoque sensim ad hujus exitium imperi provecta est ut regnum situm in Gallia reges nostri prope quaererent. Qui ut minus haberent apud Omnes venerationis, minorque popula religio esset, in eos pugnare, qῶ-bus vel odio, vel contemptui habendis assiievisset rprius etiam, quam armis peterentur , strictus in eos stylus est, cujus mucronem acuebant ad procacitatem omnem sacrilegi scurrae , c in optimorum principum vita moribusque defigebant. Quo ex genere sectaque hominum uisse oportet illum satis enim ex ingenio agnostitur misse, anquam, illum oportet libelli, qui ars Gallicuς
inscribitur , auctorem inui mentito Alexandri Patricii Armacani nomine latere voluit scriptorem siquis unquura alius fuit, in obtrectando furiossem. Qine vox si paulo visa est amarior , laruam quam induit, Armacanus iste accuset. Ita enim a conviciando , natura tari, institutione alienus , ut si certus libri proderetur auctor, quanquam aeque saetum horrerem te Gnae tamen, in coetu prati ertim honesto, parcendum ducerem neque ut graviore dicto laederem , ut notarem verbo, posset
adduci. Sed dum sine cujusquam injuria indulgere justissimo dolori possumus, lamori in patriam
134쪽
resesque nostros,quis invideat' aut quae prohibeatomcij lem aut quis naturae pietatisque sensus non impereto Reges ille nostros, quotquot hiat, idoneos putavit , in quos omnem contumeliarum faecem , sine pudore ac modo , evomeret. In quo quid primum omnium admirer , indignerve nescio ita ex omni litterarum , librorumque memoria , qui stolidius mentiatur; praefractius imponat, interpretetur malignius , novi neminem Fuit certe , fuit impietatis maximae, librum scripsisse tana execrandum . in gentem semine Christianam , in divina munera, in sanctissimos reges injuriosurn.
Fuit sendidi, vili fingenij, arripuisse de trivio
crudum illud maledicendi genus & cum nihil reperiret nisi sanum integrum, ulcera fecisse in
quibus unguem infigeret. At quod irrorem illum ne abstinuerit quidem ab augustissimis capitibus ,
quorum vereri essigies debuisset, videte , auditores quo dignum id nomines, cuive poenae obnoxilari judicetis . . Sed librum illum sane mittamus , illam calumniarum gurgitem , contumeliarumque sentinam quae agitari diutius sine nausea non potestri eoque orationem , unde modice deflexerat reseramus. Intelligite, auditores, quam sint perniciose de re- pubi meriti seperiore iaculo, illi de quibus ante dicebam , paternae pietatis desertores , quo pa- nondum essent, religionem am nova doctrin rum colluvie inquinari paterentur ex eo enim id apparebit, quod pugnamus unum , nunquam hujusmodi doctrinae novitatem, reip. periculosam non esse. Hoc autem liquidius in exemplo cer
Facite Armacanum istum non inius tasse mon
135쪽
s6 ADVERSUS NOVITATEM siti parentem , sed librum edidisse de theologia ἰMarti Gallico germanumis geminum id est, va de contumeliosum facite quid enim fingere cogitando non licet novi quiddam ab eo de religio . ne allatum esse , novam institutam esse sectan 3 confectium doctrina corpus , seu plane novum, seu concinnatum ex alio quodam pestilenti,4 ad fraudem, interpolatum. Huic deinde si qui civespertinaciter adhaeresterent, si eum novae disciplina sequerentur auctorem hoc a vobis quaerou quamvis nondum erupisset aperta in rempubi conjura . tio , an non videretur tamen illa hominum natio
huic perniciosi regno, rebus nostris inimica esset prosecto, sepra quam dici potest, siet
inimica Cum enim novitas omnis natura sespecta sit: sescipi certe non selet si non illius auctor ex omni parte placeat. Numinis tibi alicujus instar est , qui tantum in te auctoritatis obtinuit, amplecteris ejus studia omnia ; omnia in verba juras neque potest in altero tibi detestabilis, in altero Deus aliquis videri. Fingerentur illi ad antistitis siti naturam , hominis ingenium moresque com . biberent , ejus odiis imbuti, factionem constarent huic imperio vehementer insestam. Cumque deinde ad turbas , ad defectionem, ad arma
ventum esset qua excusatione uterentur etiam
imprudentes , minusque mali λ qui hoc saltem haberent criminis , quod satis ab eo, quem p triae sea scirent hostem cujus timere debuissent finistra consilia, non cavissent maxime si Mars Gallicus non excidisset juveni Armacano, sed a viro elaboratus esset inter contemplationes illas quibus novagri a theologiam divinitus hauriri tingeret neque ignorarent ipsius assecta , fuisse utrumque illud opus eodem fabricatum tempore, eodemque
136쪽
DOCTRINAE, RATIO. 'peodemque proinde sutassem felles, eodem spiritu animatum. Minus enim isti causari possent , d ceptos se fraudulenta professione quam ubique
Armacanus ingereret, stavissimae caritatisci cum doctrinam illam nossent inter atrocissima maledi--cta, surio ingenio conceptam ab eo, qui tum , Cuna eam pareret, tetra quadam in augustissimos
principes rabie totus aestuasset. Quid veri, si novus alle apparatus theologiae re novus non esset in istulit afferret, nisi recoctas faeces illius doctrinae, quae tot nuper in Gallia procellas tempestatesque concivic quanto esset ementita ista novitas huic regno periculosiora inuo flagitio eam isti sesiciperent pIn illa rerum imagine , quam ad exemplum ultro a me confictam videtis. recognoscite, Auditores, quam graviter sit in remp. proximo seculo, a transfugis illis, ipse novitatis initio, exortuque peccatum qui si nondum civiles motus, nondum inflammatas seditiones , patriaeque incendia cernebant , videbant certe famose in reges libellos . satisque docebantur his unis, quae doctorum suorum modestia, quae pietas esset aut quorsum eorum consilia, novaeque sectae clandestina, tenebricosa institutio spectaret. Si nullus erat regum amor respectusque nullus , admonebantur amore patriae reique communis , ne acciperent satus pessimos doctrinarum, quibus recens in ipserum oculis vexata Germania, & miserrime conflictata suerat.
Ego certe si incidissem in illa tempora ita mihi
videor compellaturus praecones istos novitiae sanctitatatis suisse. Qin vos , aut unde tandem estis, quibus tantum de religione nostra liceat Cur nobis de paterna hereditate litem , post tam diuturnam possessionena, intenditis λ Sinite nos iisdem uti religionibus, sacris iisdem, quae dum hoc regnum
137쪽
susciperet, divinis muneribus ad gratulationem ornatum est, dum retinuit, florens stetit tandiu perpetuisque Dei beneficiis est usum. Sine vobis Gallia tot jam aetates Christiana sueratri sine vestra theologia reges nostri, tot iaculis, Christianissimi merito dicti erant. Hunc iis titulum eripit, qui de ipsorum religione ,- doctrinae , qua Christianissent, sinceritate dubitat Christianissimi dici non possent, si non essent jure optimo Christiani. Quid
ergo nostram nobis in religione coecitatem, CrrΟ-
reique nostros objicitis, qui eadem, qua ipsi, professione, eadem doctrina, sacramentis iisdem, rimoniisque sacrorum utimurn Interim autem dum
nostra vobis serdet antiquitas, tristo ac tristiore cultu religio displicet novitatis vestrae delicias, exquisitiorem elegantiam , qua demum ut amplectamur, auctoritate obtinebitis patrum decretis pontificum oraculii vos illa configunt. At doctrinam vestram ne tetigerint quidem stres adhuc in medio posita nondum dijudicata, raecisa sit cur pro re ambigua, cincerta, patriam in tam certa pericula conjicitis λ Qua vero tam insigni
laude meruistis, ut vobis tanta de re crederemus an arrogantia illa , qua vos uno sapere, caeteros tot iaculorum , tot gentium , tot academiarum, eruditione juxta se sanctitate praestantes viros
desipere judicatis cum iis nos errare patimini. An effrenata linguae, stylique petulantia, qua privatos homines, qua rmes , qua pontifices incessitis 3 his mysteriis nos initiari ne cogite. Idoneus erat scilicet ille hominum uxor , per quem Christiana res ad pristae modestiae formam referretur religionis nostrae praestantiam, quar nisi per maledicos interpretes restitui non poterat ii Dei providentiam ,in sanctitatem, qui post tot iacula, vos unos
138쪽
tanto muneri pares inveneri l Probis, modestis, verecundis hominibus, si nova de sacris, religionibus dictata darent, non crederem VOS audiam 3 Quod si pruritus innovanda doctrinae tantus urebat saltem alim inferretis, quam quae recentium tumultuum concitatione infamis est.
Ecce vix amata nobis est illa , cum pax δε quies turbari coepit. Facessite cum hac vestra , bonarmentis tranquillitatis inimica, sapientia. Haec mea fuisset , ut mihi quidem videtur, ad illos novitatis archite flos is ustissima quidem orati certe hostes illos patriae duxissem,in pacis inimicos otiique communis. Nunc autem, quantas a nobis Deo optimo maximo gratias haberi par est , Auditorei, qui tranquillam rempublicam, commodiora tempora nacti simus Tum quanta nobis vigilantia providendum est; ut quo filii majoribus nostris novitas doctrinae fianestio , hoc simus in retinenda ejus vetustate firmiores. Non id eo loquor, quasi occupato a veteribus omni doctrinarum orbe, nullus inveniendi locus posteritati sepersitri neque hanc fieri velim injuriam, aut di iplinis, ut nullis deinceps novis opibus locupletari queant , aut ingeniis, ut sit iis campus omnis exercendae industriae praeclusus. Inveniant certe, quibus haec vel libido est, vel indoles
sed ita inveniant nova , ut vetera non perdant
artes a majoribus acceptas illustrent selertia sua non invidia quadam extinguant quidquid industria sibi pepererint sua sit ipsis velut castrense peculium , quod ad patrimonium adjunxerint. A que ut novum aliquem mundum excitatis urbibus, deductis aquis , hortis nemoribusque consitis a mines condiderunt sic , ut aedificatum a Deo mundum non destruxerint, sed ornarint ita novum
139쪽
aliquid in doctrinis creare , eatenus fas esto, ut tanquam inaedificatum veterum distiplinarum solo ad ornamentum iis, splendorem accedat. Serventur antiquae mortalium altrices , a quibus sunt aetates ad hanc diem, gentesque omnes educatae: ipsis, si simi aliquae minus illustres, situm apud nos decus ac dignitatem obtineandri neque momenti nullius ducamus eas , quas ad reipublicae salutem pertinere, regum nostrorum senatusque gravistis mi judiciis decretum est. Parisiensis est praesertim academiae, cum Omnes vetustate silperet, doctrinarum antiquitatem tueri cum fama religionis ubique clara sit, profanam a theologia novitatem xcereti cum sit regum nostrorum condita amplificata beneficiis , inferi .sam ipsis corumque imperio novanda doctrinae libertatem compescere. Et iacit profecti, tantaque auctoritate facit, quanta illorum exemplo .decretis inest, qui cum aetate doctrinaquep estent , ordinis sui dignitatetministinent, ac tuentur m nem. Quam integritatis laudem, eo sibi diuturniorem defendet bonarum arrium mater, quod scsapientissimi quique pro antiquae doctrinae tutela
diligenter excubant, caeterorum neminem pare credere , tam mentem futurum unquam, ut
dum conspirare cum principibus siris sit a cum laude potest, abiiciem malit, cum multiplici flagitio, descere. Is enim si quis hujusinodi oriretur aliquando dum in academiam contumax haberetur in in religionem sacrilegus ostenderet simul, quam metuendus patriae civis estet. Nullum, quippe ingenium est reipublicae perniciosius, quam eorum , qui vel fastidio quodam , auctoritatem omnem si te verecundia spernant, vel si novarum rerum auctores ipsi non simi , pateant certe coir-
140쪽
DO CT RINAE RATIO. Iorruptelis i auctorati a factiosis, pretioque conducti , res augustissimas duas religionem , doctrinamque cauponentur. Quid patria, quid communis tranquillitas patiatur, pensi nihil habet hominum illud genus , dum quanta mercede locati sent,
tantas aut scribendo , aut vociferando tragoedias excitent. Perturbanda est publica quies, perrumpendae leges, sacra violanda , evertendum imperium , ut novatoris unius semniis quaeratur auctoritas miscenda sent cuncta tempestatibus modo
si lem ille ventis ad glori am provehaturi tanti est perire omnia dum antistitis sit secta, nomenque vigeat. Haec factionis omnis indoles, hoc ingenium est , Auditores cujus ab importunitate ut
caveamus in posterum, iraeteriti temporis calamitates admonent . faciunt eaedem, ut nullo negotio caveamus. Est enim tam recens apud nos memoria fraudum omnium , quibus circumvenire
populi religionem perfida novitas silet, ut iis deludi, nisi volumus, non possimus. Quem enim facere fucum impostores ulli hac aetate possient aut quae verba darent Heve quid dam in exiguum esse, quod innovatum venirenes haec postrema aetatis perduellium primordia fuerunt eundem exitum jure sermidarem. Nihil a se Bisi religiosum doceria eadem isti oratione utebantur in quibus tamen attentata est deinde per religionis exitium patriae salus, perinde quasi per parentis unius latus, alterius vita peteretur referri a se sanctissimae antiquitatis nitorem aliis essemus ludendi praestigiis : explosum est, in Lutheri Calvinique causa , simulacrum illud inane vetustatis
neque nos fallere larua eadem, aut vanis terroribus commoVere posset, quam ridere jampridem assuevimus. At quid responderent vicissim iidem, cum