Dodekachordon : Plagij---Authentae

41쪽

Liber I.

Ipisti Natu ra miran te tu uiri sanctu ge nistorem.Uir gQ Pri us ac posteri us Gabrielis ab o re Sumens illud A ue peccato rum mio serere Euouarima Redeptoris ma ter, quae Perε

ris, succureca den ti, Surgin equi curat,

quagenuisti Natu ra

mirante tuum sanc iugenitorem.

42쪽

Do decachordi

us ac posterius Gabrielisabo re suis Virgo pri

mens illud a ue peccato rum mise re re Euouae.

De interuallis musicis & quomodo consonant sartim spcocs

sumendar, Cap. VIII. 1MAgnum hoc est negotium,& in quo maior mu stcte cogitationis est portio, utpote de elementis ac principi s huius disciplinae,qug nos tamen breuiter recensebimus. Primum quid nostra etas de his praecipiat, deinde aliquam saltem priscae traditionis deguae stationem iaciemus. Interuallum igitur, definitore Boethio, e si soni acuti grauis distantia,quemadmodum utre, ut mi, ut se,&cata Utile autem fuderit, si interuallorum singulorum nomina aperiamus, & secundum nomiana, quid unumquod eorum sit, explicemus. Quindecim igitur sentinis teruta,quemadmodum nostra aetate docent musici. Uni sonus:Tonus: Semitonium minus Ditonus: Semiditonus:Tritonus: Diatessaro: Dia nnte: Semidiapente: Tonus cum diapeute: Semitonium cum diapente: Ditonus cum diapente:Semidimnus cum diapente: Diapason: Semidia, pason. Hi unisonum ita interuallum uocant, ut Arithmetici monada, numerum. Reliqua omnia bina, perseetum ac imperseetum, ipsa uoce seu mi non medietatem, sed impesectionem notante. Compositio omnia Interuallorum ex tono, ac semitonio minore constat inter septem essenatialium clauium, ac ipsius Diapason limites manente theoria. Loquimur autem h degenere diatonico, in quod non uenit Apotome id est, semitonium maius. Sed de his postea claurius. Nunc ipsa interualla ordine recensebimuS. Unisonus

43쪽

Liber I.

VNisonus est quando eadem uox iterum at itearum repetitur,ut si saepius ut ut ut, re re re, mi mimi, S cacti repetamus. Psallendo sane hoc nunc in templis maxime ututur, totuS enim uersus unis num ha het,praeter med pausae una alteramue notulas,et caudam, ut uocant, finalem.

I I. Tonus, secunda persecta, de proxima quac notu

la in proximam, uelut ex ut in re, ex re in mi, demptis duntaxat mi se simul connexis, hae enim uoces non liciunt tonum, sed minus quam toni dimidium: At diuiss inter se, accum alηs noes, tonum non minus faciunt,quam aliae, ut mi cum re, se cum sol.

III.

Emitoniis minus, secunda imperfecta, ex mi in si, Guttam diximus. Porro ex his duobus interuallistono achemitonio minore, reliqua omnia conficiunatur,itacpprimum memoriaecommendanda, p*cipue minorum hemitoniorum loca. Nam ex eis,inter uesalorum species potissimum sumuntur.

IIII.

V Itonus, tertia persecta, ex duobus consata tonis,a eius duae sunt species, ex ut in mi, R ex se inta Moc interuallo distant nete ac paranete in Enhara monico. V. OEmiditonus, tertia impersem ac mollior, ex tono Oachemitonio minore. Eius item duae species, ex re inta, Sex milia sol, hac etia consenatia separant nete p ranete chordae in chromate, ut antea diximuS.

inepta, ex tribus tonis constat, quo uno saltu iacac utitur, sed in secunda at in tertia diapente peciebus est,semitonio minore inferne superne. con RQ,ab Fia ut in mi, quod est in b claue.

44쪽

Dodecachordi

VII.

DIatessaron quarta mollior,&quae omnibus modulandi peneribus apta est, uidelicet qua omnlutetrachordorum extremae distant chordae, magnitus do uero haec ex duobus tonis ac semitonio minore est,ut ut medii instituantur nerui.Tres eius sunt 1pecies, secundum tria hemitoniorum loca, ex re inlot.ex mi in la.ex ut in L.

VIII.

DI pente, quinta perfecta ex tribus tonis ac hemitonio minore. Eius quatuor sunt species secunidum . hemitoniorum loca, rela, mimi, fati, ut sol. Videlicet quae uel diatessaron speciebus addunt to, num, uel tritono hemitonium minus. Vix alia est consonantia suauius in aure hominis tinniens, si suo ponatur loco.

IX. SEmidiapete, quinta imperfecta, ex duobus tonis,

totide* hemitoniis minoribus, ut saepe ex E claue in se quod est in b claue. Hsc in cantu non admittitur uno saltu, sed continuato uel descensu uel ascensu. Et cum sit quinta, deficit tamen comate a tritono,& diaatessaron semitonio dontaxat minore uincit.

Onus cum diapente duobus hic nominibus,

quemadmodum S in sequetibus, unum circum loquimur interuallum) sexta persecta, ex quatuor tOαnis ac hemitonio minore,& haec uno saltu uix admitutitur est enim oppido quam dura hac induetiones suas Guido constituit. XI. SEmitonium cum diapente, sexta imper sta extri bus tonis,& duobus hemitoni js minoribus, queaadmodum mi faex Elami, ad c sol faut, S alijs item similibus locis. Hsc Phrygio modo per quam familiaris, ram habet gratiam, si suo adhibeatur loco. Di tenus

id est, P quatuor. id est,per quin

Semidiapente. Tonus cum dias Pente. Senitonium cum diapente.

45쪽

Liber I.

X II

DItonus cum diapente, septima maior ex quinctitonis,ac hemitonio minore, quemadmodum Mihi eYCfaut ad bis: m S plarrisip aliis locis, harcu ub saltu evitanda est, deficit a diapason semitonio mi nore, Superat semidiapason commate.

XIII

sEmidimnus cis diapente, septima minor ev quaatuor tonis, ac duobus semiton's minoribus ut ex Dad c: Uel ex E ad d:Et haec quo p uno saltu raro est in usu, deficit a diapason tono.

XIIII

C Iapason omnium consonantiarum reoina, octa Hua perfeta ac integra, ex quinwtonis,ac duobus hemitoniis minoribus. Eius septem sunt species,uidelicet ex septem maioribus literis ad septem minores. Haec consonantia ex dia tessaro ac diapente commixtione fit, medio p diuiditur per easdem bifariam. Aliis quando enim diapente infra diatessaron locatur, alia quandoc 'tra, diatessaron infra diapente prior diuino uocat Harmonica mediatio a nostrie artatis Musicum de Modis tractabimus. Sanἐδιὰ παθῶν dicta est,

S imperfecta est, ex quatuordo d. ' , h φxψΠηβn inoribus,eodem mo

ine, ut disi um dicatur octava, deficit taadu6θhb A. '' ς0mmate a septima maiore, hoe est h. . ψ interuallo uidelicet a simram Atti Ditonus cu dias pente. Semiditonus cudiapente.

nica thmetia medias camediatio. attin

pente bi .'' J0xςx V llo, uidelicet a ditono cum distis iuS simile antea etiam de semidiapente ac tritono diximus. Quare

46쪽

Do decacia ordi

auarusatis lucu tumn Q ' lim humeratas intcrcapedines alia eucia tantrauimus. '' is iudicabuntur, componendo cum interualla, fucilς rii, disdiapason, quod is Zimu

st iisdem uidelicet duae eaduntaxat commemorat integualla,quar in oppidouΠ ς', 'd' i. i. nos ait modoS,cutamen qui frequentiore sunt usu. Idcirco autem ter ternos ait modOS,cutamen quin decim sint interualla, quod ne tritonum ne in semidiapente ne dito num cum diapente, nem semidi tonum cum diapenteenumerat, ut qua uino tau prope in nullo sint usu, sed necpsemidiapason,ut quae prorsus eui a Ga Unisonum numerat quidem, sed interuallum esse non putat. Im, mroprie autem modos uocat interualla, cum Modi sint, quos nostra tonos uocat, quanquam etiam hoc ipsum improprie,cum toni uox si pense undae data. ut satis exsuperioribus liquet, a perfecte sonando apid et terni

unt modi, abus omnis cantile na

contexit: Scilicet Unis

sonus,Semitoniu,Tonus,Semidi tony, iton',Diatessaron, Diapete, Somitoni ucum diapere, Tonus cu diapente. Ad hos sonat Diapason

Sique delectat psallere, hos modos esse cognoscat. Euouae.

47쪽

sPecies uero interuallorum, autho Cleonida, in harmonico introduis istorio potissimum sumuntur ex uario hemitoniorum positu, ut in Ditiessaron prima species resol, semitonium habet in medio: Secunda mi la, in principio, tertia ut is, in fine. Ita diapente prima species semitonium lia. belloco secundo. At secunda, primo:tertia, ultimo:quarta, tertio loco. Diapason uero ex diatessaron at diapente speciebus conflata, eodem modo bina in septem suis speciebus uariat hemitonia. Vbi generalis est canon omne interuallum unam semper minus habere speciem quam sit numeatus phthongorum, quod Diuus Seuerinus lib. . cap. I 3. his uerbis aseuiit Consonantiarum, inquit, semper una minus species erit, quam fuerint uoces, ita diatessaron, quae quatuor habet uoces, treis habet species, Diaupente quin uoces, quatuor species, Deniq; diapason ocito uoces, sed septem species, quae ut liquidius appareant, hoc typo oculis subiicere placuit. 3. diatessaro spes. . diapete spes. Septem Diapason species.

alii plathon pias, Consonantia,

rum species quot apud priscos, quot apud neotericos, Caput IX. SEVerinus libro primo cap. 8. Phthongus,inquit, est uocis casus ameles, id est,aptus melo in unam intensionem. Alri phthongum deo finiunt, unam quandam minimam partem meli. Alη nerui unius certum quendam strepitum. Nonnulli sonum, unum eundem 'Vi Wintonum, ut Ptolemaeus. Sane sicut numeri,unitas: lineae: puna um,et momentum temporis:ita harmoniae principium est phthongus, RQ quidem indiuidua, elementi hoc in negocio fungens uice, ex quo O mne melos constat, Scin quem resoluitur. Emmeles uero phthongi sunt, 'μ' Ricem uocem reddutauribus aptam: quod si contra,ecmeleS uocan Ur Consonantia uero apud eundem Seuerinum definitur,acuti son gra*mi tura, suauiter uniformiter. auribus accidens. Idem consenaritia ei

48쪽

liaeu inquit dissimilium inter se vocum in unum redacta concordia.Sunt, qui putent Seuerinuna illic Platoni, hic uero Nicomacho assensunt. Plato enim apud eundcm hoc modo fieri in aure consonantiam dicit. N . cesse est, inquit, uelociorem quidem esse acutiorem sonum, hae igitur cum oravem' praeces erit, in aurem celer ingreditur, S iam lassiorisci iis, quasi

pulsus, iterato motu reuertitur grauior,& proinde cum graui mixtus, simiάlis occurrit, unam consonantiam miscet. Sed id Nicomachus non arbutratur dicitum ueraciter. Ne p enim similium esse consonantias, sed dissimilium potius in uirum, eandem p concordiam uenientium, gravori uero si

graui misceatur, nullam facere consonantiam: Doniam hanc Phthongbrum concordiam similitudo non efficit, sed dissimilitudo. At sic ipse consonantiarum naturam inuestigat. Si nata duo nerui dissimiles pulsantur soni illi sibi obuiam fiunt: quod si commensurabiles fuerint, haec ipsa co

mensuratio sibimet iniscetur, unam .uocum consonantiam ficit: Duue

ro in commensi rabiles, Sc simul pulsis sibi quis pire cupit, tunc dissonan tiam fieri necesse est. Hinc es Dissonantiam definit Seuerinus. Dissonan

tia, inquit, est duorum sonorum sibimet permixtorum ad aurem ueniens aspera at in iniucunda percusso: Nam dum sibimet misceri nolunt, es quodammodo inteper uter* nititur: cianw alteri alicr ossicit, adsensum uter

insuauiter transmittitur. Mirum uero quam non conuenit aetati nostra cum antiqua traditione de

consonantiarum numero, uix enim ultra sex nominatas apud probati sis mos quo sicli authores ueteres reperias. Seuerinus ipse li. a. cap. 16.&sequestibus duobus cap. tibi de consonantiarum ordine disputat, quin induratas Xat numerat. De quarum ratione paucula subiungere placuit, ut & iuuen

tus aliquid de his gustet. Pythagorici ita* Diapason omnium consonantiarum primam 'cebant ac in dupla ratione esse, uelutia ad 6 uela ad Ir: Diapete uero ca diapason in tripla, ut i 8 ad 6: uel i*ad 8: Disdiapason in ratione quadrupla via; ad 6. Post has Diapente in sesquipla, ut 9 ad 6: laad 8. Vel i8 ad ia. 1; ad 16. 8c diatessaron in sesquitertia, ut 8 ad 6. II. ad'. Velis ad ia: a adi 8. Hae sunt quin p, de quibus Seucrinus disserit, consonantis. H is adjicitur Tonus, non ob id tamen consonantia, ut idem ait lib. I. cap. I 6. Qui est in ratione ses octava, ut ' ad 8.& 38 ad i6. Ut hoc exeplopaici omnia, numeris rationu ac literis clauiu ex Guidonis scala adiectis.

Et haec

49쪽

Liber I.

UT haec quidem priscorum uirorum est traditio, cuius hic tenuem deis ut gustatiunculam adposuimus. Nostra uero aetat quem ueterum qui damposuerunt, Tonus ex consonantiarum numero excidit, nec admitti tu nisi in Syncopis ut uocant nam id nouae rei nouum est nomen) ubi tamen non auditur, ut in hoc concentu COtratenoris ante penultimae notus laedimidium,cum penultima Tenoris consistiti Contraten or Tenor Diatesseron etiam rerjcitur, nisi subtentam habeat, uel diapentques diatonum semiditonumve.Cuius ex Franchino hoc sit exemplum. CantuSTenor Contraten or

C Et adhue

50쪽

Et adhuc sim --

exemptu est Contratenor

Tenor Basa S, Onsonantiarum autem ordinem ita diuidunt Neoterici, ut aliae sint per et , aliae impersecte consona tiae: Reliquae intercapedines omne, dissonantiae potius appellandae. Perseelae sunt quin*: Uni sonus, diapen. te diapason, diapente cu diapason, ac disdiapason,uel, ut trunc loquimur, Uni sonus, quinta, o staua, duodecima, ac decimaquinta. Quae inmensu, rabili cantu binae eiusdem speciei nuncpsese sequuntur, caeterum cantum, tan*uocibus labore festis, ac in pacatum tranquillum preceptis, plaerulaeque claudunt. Impersed sunt quatuor, tertia, sexta, decima,ac decimatertia, quas nescio an apud ueteres uspiam reperias. Sunt autem ad fugam in uocibus duabus simul colludentibus aptissimae, multum phabent gratiae, si in perseetis tandem finiant consonantias, ac uelut auiae relabantur. Praeeterea inuentae sunt, postquam uoces quaternae simul institutae, ut certet dium ex iteratione perfectarum cons sonantiarum natum,leuarent. Plura de his dici poterant, sed alterius negoti j hoc est. Dissonatiae, quae auditum uehementer turbant ostendunt*,sunt sex Secunda,quarta,septima,nona, undecima, ac decimaquarta. Loquimur autem de interuallis quae intra disdiapason limites continentur. Nam quae ultra eueniunt intercapedines, ueram Phthongorum crasin ac commixtionem non habent, etiamsi alia quae consonent, ut decimaseptima, decimanona, ac uicesima, quarum triumedia inter perseetas numerant consonantias,extremas inter imper dias: Et decimamseptimam nostra aetate doctissimi Symphonetae saepius usura pant, rarius autem decimam nonam ac uicesimam,imb, quantum ego ius dico, magis hac de causa aliquando adsciscui, ut in sublimi celsissimae uelut colludent uoces,quam ut constet concentus ratio,atque sonorum ueracos mixtio Sed omnium harum sit haec descriptio.Quinq; colatiantiae psecta .Quatuor irensectae Sex dissonantiae. Deton