장음표시 사용
151쪽
Hula ex alto cuncta tuenti st terrae mole resipunt; ' , Non nox atm nubibusi at; . . t 'Vno inentiscernitis ictu β Eeuaesint quae fuerint. enuntq-.
euam, quia respicit omnias , Verumpossis dicere Solem.
V M ego, en , dissiciliori rufinas ambiguitate confundor. - Quaenam;inquit,ista estὶ Iam enim,quibus perturbare, coniecto. Nimium, inqua,adueis ait, ac fe- Pugnare videtur,pra noscere uniuersi Deu,
α esse vita libertatis arbitriud Na si cunei a prospicit Deus neque salii ullo modo potest, euenire necesse est.' quod prouidentia fiaturum esse praeuiderit .Quare si ab aetertio non facta hominu mod6, sed etiamn- filia; oluntate' praenoscit, nulla Vritarbitrij libertas ineq. enim vel 'lach um aliud ullum,uel quaelibet exsidere poterit voluntas, nisi quam hescia falli prouidentia diuina pinsenserit. Nam si res aliorsum,quam prouisae sunr .detorqueri valent,no iam erit
futuri firma praescientia: sed opinio potius K s incerin
152쪽
incertar quod de deo nefas eredere rudi Neq. enim illa probo ratione, qua se quida credunt hune quaestionis nodu posse ditabuere. Aiunt enimno ideo quid esse euenturum,.quoniam id prouidentiatu turiun esse prospexerit: sed e corrario potius, quoniam quid futura est, id diuina prouidentia latere
non possit: e . modo necessariu est, hoc in contraria relabi partem. Neq. enim necesse est coringere,quae prouidenturi. sed necesse est,quae futura sunt,prouideri. Quasi vero, quae cuiusque rei caussa sit, praeicientia suturoru necessitatis, an futurorum necessitas prouidentiae laboretur. At nos illud de. monstrare nitamur, quo modo sese hastarat ordo caussaria , necessariu esse euentu pra scitarum rerum, etiam praescientia futuris rebus euenaendi necemtate non videatur inferre. Etenim si quispiam sedeat, pinio.. nem quae eum sedere coniectat,veram esse . neeesse est: at E eooustris. rursus, si de Quin piam vera sit opinio quoniam sedet, euin sedere necesse est. In utroque igitur: necessit,
tas i n est : i n hoc quidem sedendυ at uero ia. altero veritatis. Sed non iccireo cytisque se- det, quoniam vera est opinio sed haec p, . tius vera est quoniam' quempiam sederet
153쪽
I C T V s. I scissit. Ita clim caussa veritatis ex altera P cedat, inest tame comunis in utraq.s11tas. Similia de prouidelia, Riuris'. S ratiocinari oportet. Nam etia si iecio
alarii a futura sunt,prouidenturi: no vein eo quonia prouidentur, eueniunt eunt-m imas tamen a deo vel ventura proui, Vel prouis euenire necesse est: luod ad merciani arbitrij libertatem stadm satis
vari, Veroquam praeposterum est,ut ae- ae Praescientiae temporaliu rerii euen-zaussa esse dicaturὶ Quid est amem aliuditrari, ideo deum futura . quoniam sunt tura,prouidere, quam putare quae olimiderunt,caussam inmmae illius esse or otiae3 Ad haec sicuti,clim quid esse icio,psum esse necesse est: ita cum quid futuri noui, id ipsium futuru esse necesse est.: fit igitur,ut euetus praescitae rei nequeatitari. Postremo si q uid aliquis aliorsum,3. sese res habet, existimet, id non modo entia no est, sed est opinio fallax, asciente veritate lono diuersa. Quare si quid ita turu est, ut eius certus ac nece ius non euentus, id euenturum esse praesciri qui teritὶ sicut enim scientia ipsa impermista
ὶ Alsitaui ita id quod ab ea cocipitur,esse
154쪽
rues 1 et B E R aliter, atq. eoncipitur, nequit. Ea namque caussa est, cur mendacio scietia careat,quod se ita re quam q. habere necesse est , uti eam sese habere scientia comprehendit. Quid igitur Τ auonam modo deus haec in cena futura praenoscit ΘN a si ineuitabiliter euentura censet, quae etia non euenire possibile est, fallitur: quod sentire non modo nefas est, sed etiam voce proferre. At si , uti sunt, ita ea sutura esse decernit, ut aeque vel fieri
ea, vεl non fieri posse cognostat, q uae est haec praescietia, quae nihil certu,nihil stabile eomprehendit Aut quid hoc refert vaticinio illo ridiculo Tiresiae Ruidquid di-
ηεὶ Quid etia cliuina prouidentia humana opinione praestitem, si, uti homines, incerta iudicat,quorum est in certus euentus Quod si apud illum rerum omni uceretissimum fonte nihil incerti esse
potest,cemis eorum est euentus,quae futura firmiter ille praescierit . Quare nulla est humanis G siliis,actionibus q. libenas: quas diuina mens sine falsitatis errore cucta prospiciens ad unu alligat,& constringit euentum. - semel recepto,quantus occasus hunianaru c5 sequattraiquet. Frustra enim bonis,malisque praemia loenaeue propinnuntur,
155쪽
ebitur iniquissimum, quod nunc aequis mum iudicatu , vel puniri improbos , vehemunerari probos : quos ad alterutru nou. ropria mistit volumas, sed futuri cogit cerisa necessitas. Nec vitia igitur, nec virtutes.sidquam fuerint,sed omnium meritorum,otius missa atq. indiscreta tofusio. fae nihil sceleratius excogatari potest,citia. T. prouidentia rerum omnis ordo ducatur.
1ihilq. consiliis liceat humanis, fit, ut vitiae
tuaeq. nostra as bonorum omnium rese-
aritur auctorem. Igitur nec speradi aliquid hec deprecandi ulla ratiό est ., Quid enim /el speret quis' tiam, vel etiam deprecetur, quando optanda omnia series indeflexa. tonnectit Auferetur igitur unicu illud inter homines,deum'. comercium. sperandi
scilicet,ac deprecandi. Siquide ustae humilitatis pretio maestimabilem vicem diuinae gratiae promeremur: qui selus modus est, quo eum Deo colloqui hominesposle videantur, illiq. inaccessae luci prius quoq. quam impetrent, ipsa sirpplicandi ratione colun3i: quae si recepta futuroru necessitate,nihil virium habere credantur,quid erit,
156쪽
r 8 I. I B E R quo summo illi reru principi conecti, atque. adhaerere possianusὶca uare necesse erit n manu genus,uti paullo ante cantabas, disse pium,atquedisiunctam suo fonte fatiscere.
A ε nam discors foedera rerum G aiussa resoluit Z quis tanta dem erustatuit bella duobin, e quae carptim singula consent, Eadem nolint missa iugari An nulla est discordia veris, S emperque sibi certa cohaerendi
Sed mena ,eaecis obruta membris,
S ad cur tant Vagrat amore Veri redim reperire notaου Scitne, quod appetit anxia nosset Sed quid notari seire laborati Et si nescit . quid caeca petiri A uis emm quidquam nescius optet4 A ut quis valeat nescit asequi Z . quoue inueniat cluisue vertam tueat uuarm noscere formam Z
A n cum mentem cerneret altam,
Pariter summam .e, singula norat
157쪽
f N e T v s. I summ que tenetsingula perdem. itur Vusquis vera requirit,' eutros habitu. nam neque nouis. Iecpemum tamen omnia nescit: ie ,quam retinens meminis,summam 'onsulit, altὸ visa retractans, seruat is queat oblitas
T v M 'illa, Vetus,inquit,haec est de pro- identia querela, a M. Tullio, cum diui-ationem distribuit, vesaementer agitata, biq. ipsi res diu prorsus, multumque qua ta: sed haudquaquam ab ullo vestrum ha tenus satis diligenterae firmireat expedita. uius caliginis caussa est, quod humanaeitiocinationis motus ad diuinae praescienae simplicitate non potest admoueri: quae ullo modo cogitari queat, nihil prorsus sinquetur ambigui: quod ita demum pa-efacere,atque expedire tentabo, si prius eauibusmoueris;expediero. QiPerς enim,
si rillam sbluentium rationem minus Tm-Nem putes : quae, quia pracscie tiam non sse futuris rebus caussam necessitatis exi-imat, nihil impediri praescientia arbitrij
bertatem putat. Num enim tu aliunde ars, gumentum
158쪽
ICO L I B s R lgumentum futurorum necessitatis trahis,. . nisi quod ea quae praesciuntur, no euenire
non possunt 8S i igitur praenotio nullam suturis rebus adiicit necessitatς,quod tu etiam paullo ante fatebare; quid est, quod voluntarij exitus rerum ad certum cogatur euentum Etenim positionis gratia,ut quid consequatur aduertas, statuamus nullam esse praescientia. Num igitur, quantum ad hoc attinet,quae ex arbitrio euφpium ad neces- lstate coguturὶ Minime. Statu/mus iterum esse. seiunihil rebus necessitatis iniungere, manebit,ut opinor,eade voluntatis integra atque abibluta libertas. Sed praescientia,inquies,tametsi futuris euente di necessitas noest,signu tame est, necessario ea esse ventustra. Hoc igitur modo, etiam si praecognitio non fuisset, necessarios futyroru exitus esse c6staret, Omne etenim signu,tamdna quid sit,ostendit, non vero efficit quod designat. ini re demonstrandu prius est, nihil no ex
necessitate contingere, ut praenotionem signum esse huius necessitatis appareat. Alim quin si haec nulla est, nec illa quidem eius rei sigma poterit esse,quae non est. Iam vero probatione firma ratione subnixa constat,nQn ex signis, neq, peticis extrin*cus argu
159쪽
V N C T v s. I umentis, sed ex conuenientibus, necessalisq. caussis esse ducendam. Sed qui fieri
otest, ut ea no proueniant, quae futura esle rota identur Quasi vero nos ea, quae prO- ii dentia futura eise praenoscit,uo euentura Tedamus et ac non illud poti sis arbitremur,icet eueniant, nihil tamen ut euenirent, suiaatura necessitatis habuisse: quod hinc fa-:ile perpedas licebit .Plura etenim du fiunt;
ubiecta oculis intuemur: ut ea,quae in qua, trigis moderandis, atq. flectedis facere spe- antur aurigae atq.ad hunc modii cetera. qum igitur quidqua illoru ita fieri necess1-as ulla compellit 3 Minime. Frustra enim siet artis effectus, , si omnia coacta moue-entur. Quae igitur cum fiunt,calut exilieli necessitate,eadem pri irri quam fiant, sine iecessitate futura sunt. Quare siunt quaedauen tura, quorum exitus ab omni necessit ate sit ab lutus. Nam illud quide nullumrbitror esse dicturu,.qu quae nunc fiunt, rius qu in ferer.euetur vino fuerint. Haec itur et i a praecognita liberos habent eiren us. Nam sicut scientia praesenti inihil hiit, uae fiunt, ira praescietia futuroru nihil his,l ae vetula sun r. necelsitatis importat. Sedior, inquis, ipsum dubitatur, an earu reru,
160쪽
quae necessarios exitus no habent, ulla pol lsit esse praenotio. Dissonare etenim videntur:puratiq., si praeuideatur, colequi necessitate : si necellitas defit, minime praesciri, nihilq. scientia comprehendi posse,nisi cet tum. Quod si quae incerti sunt exitus, ea quasi cella prouidetur. opinionis constat ideste caliginem,non scientiae veritate. Aliter enim ac lese res habeat,arbitrari ab integritate scientiae et ediscite diuerium. Cuius erroris caussa est,quod omnia,quae quisque nouit , ex ipserum tantiim vi,atque natura cognosci existimat quae sciuntur,quod to- tu contra est. Omne enim quod tognosci tur,non secundu sui vim, sed secundum co- ignoscentium potius compreheditur facul. talem. Nam ut hoc breui liqueat exemplo, eandem corporis rotuditatem aliter visus, aliter tactus agnoscit. Ille eminus manen totum simul tutis radiisintuetur: hic vero cohaerens Orbi,.a'. coniunctus,circa ipsit mmotus ambitum, rotunditatem partibus comprehendit. Ipsim quoq. hominem aliter sensus,aliter imaginatioraliter ratio,ali. aer intelligentia contuetur . Sensus enim figuram in subiecta materia constitutam,