장음표시 사용
91쪽
6s VITA PHILIPPI Iis utrumque es se cibum ingratum solebat discere, quod neq; recentia ova, ec pisces fere tepidi apponerentur, quos iocans neque Diis gidos neque calidos edi debere aiebat. Mais gnificos apparatus conuiuiorum detestaba, tur, neque dubitabat libere reprehendere ocobiurgare eos qui instruxissent. Ac recoris dor eum me praesente aliquando quodam in
conuiuio omnium rerum copia abundante, cum hospes , quemadmodum mos est nois strorum hominum, hortaretur eos qui adeo, rant oc Philippum inprimis, ut quae potuis sent acquiri, ijs contenti esse 5c vesci hilariis ter vellent, se quidem pro suis facultatibus operam dedisse ut quam optime accipereno tur, sed videre se oc fateri parum effecisse, quia nihil quod magnopere bellum csssiet, apuponeretur, ec quae huiusmodi alia tunc comis memorari solent usitata dissimulatione: Ibi igitur recordor non sine indignatione cum sermonem Philippum interpellasse re grais
uiter monuisse re manifesta tali oratione non esse utendum, atque adeo metuendum ne ea ipsa ab aeterno Deo animaduerteretur, cui potius gratiae agendae essent, cum suppediolante Iargiter tam multa, tum benigne con cedente non modo usum verum etiam abuissum illorum. Sed pergamus ad reliqua. Vestitus eum retinebat modum quo initio fuco
92쪽
rat usus. Tunicam semper gestabat, tam do, mi quam prodiens foras, ut tectum undiq; corpus esset. Interior vestis consuetudine horum temporum linea duplex fere inducis hatur, ec super cam lanea altera. Quam Ueostem exeuntes in publicum nunc Variam gesstant, eius honestam speciem demissae ad peis deS cum maniciS nunquam mutauit. Neq3 passus est persuaderi sibi ut externis ullis se ricis aut similibus Vteretur. Pelles tamen non respuit aquilonares illas , quod essent ad calefaciendum corpus efficaciores. De
halba voce Philippi dictum iam est aliquid, cuiusmodi ec Aristotelis fuisse acccpimus, quam tamen Philippi ingrauescens pauluislum aetas ita emendauerat, ut nihil audiretur quod offenderet quenquam. Sed Sciuuenis incedens aliquando alterum humerum de torquere nonnihil solebat. Horum virum, que qui imitari vellent reperiebantur,quemmadmodum ec alios gestus, Ut manuum, qua Sinter loquendum mouebat, ec supercilio, rum quae sustollebat. Sed imitati tamcncomplures sunt meliora atque potiora. His
expositis de studiis ipsius oc quae huc pertionent nunc eti m quaedam addamus. Cum
in omnium liberalium studiorum generc flais grantissima esset cupiditas Philippi Melanch, thonis: nihil tamen habuit prius aut antio
93쪽
quius pietare religiosa , quam fandiissii ne semper coluit, & cui omnes quasi neruos inogenii sui intentos esse voluit. Itaque in eis
potissimum omnibus viribus claborauit,
quibus doctrina Ecclesiae Iesu Christi expli cari, constitui , illustrari, amplificari possiet.
Inq, eam partem quam operam dederit, &quid incumbendo effecerit, cum sit euidens neque quisquam fere nesciat, nostra expoositione non est opus, praesertim quam lonogius excurrere necesse esset, quam instituti scripti ratio modus pati ferret Videatur. Et procedens tamen narratio sua illam serie attinget 8c assumet. Cum autem requiri ad eam doeirinam Hebraicae inprimis linguae cognitionem constaret, quam adolescenS discere non negligenter inceperat, hoc con secutus est continuatione studii illius, ut scio entiam huius adipisceretur haud vulgarem, ac potius nullorum facultate, qui hac eXmcellere putarentur, admodum inferiorem.
multumq; Zc saepe collocutus est de eius lino quae difficili 8c obscura tractatione atque noticia, cum Berialiardo Ziglero, qui La terensis a nobis nominabatur, oc ad eam doucendam Lipsiam tandem fuit accersitus, Scapud se cum Crucigero, quos ambos de nautura & veritate illius diligentissime cogitare
94쪽
hat autem Sc magni faciebat Ziglerum non tantum propter istam cognitioncm dc dois Orinam, sed quod de omnibus rebus consioderatio illius esset accurata ec fagax, Ingeonium autem perquam liberale θύ, ut ita diis cam, candidum, dc constantia summa attsides certa. Caetera studia oc constituebat atque ordinabat, Sc ipse sine intermissione exercebat. Cum uitte tabcrgae exerciistationes scribendi dicendiq; diu fine iam essent pene nullae, hoc autore coeptae sunt materiae rerum utilium scribi Θc publice deis clamari. Cum ipse suo exemplo praeiret
caeteris. Nam tum pronunciauit orationem
de legibus, quae postra edita fuit. Non ces sabat autem urgere Zc sua oc aliorum opera, assiduitatem doeirinae publicae, Et crebro veniebat ipse in ea loca ad illas horas, quio hus aliqui docebant, & apud discipulos assiis dens audiebat profitentes. Quo fiebat ut 8chi magis attenti, oc existimatio ipsorum meis Itor esset re discipulorum retineretur ficoquentia. Quia vero sciebat omnem huis manae scientiae veritatem mathematicis diis sciplinis contincri, neque sine his aut doctriis nam ccrtam, aut stabilem cognitionem esse
Ullam, quibuscunque modis poterat ad has colendas studia iuuentutis inuitabat oc alliis ciebat. In quo non parum negoth et exhibebas
95쪽
hcbatur, propter studiorum istius tractatus minus elegantes oc quasi blandos: Cum ita
adhuc traderentur omnia, vi qui non quasi aptus & natus ad haec per se esset ipse, horis rore illo explicationis deterreretur, nedum audiendo profestares artium illarum,aut edita scripta legendo magnopere proficeret. Vt igitur sidera spectantibus nota fierent, Θc to, ta ista doctrina clarior esset oc quasi veni stior, instituit ut Plin i liber secundus enaroraretur,& ad illud scriptum applicaremur
ea, quae astronomicarri scientiam perficiunt. Quae esse nemo fere nescit, primum coeli vclpotius mundi quandam distinctam desertis Ptionem, deinde omnium orbium 8c stella,
rum conuersiones re motus demonstrantem rationem. Quo nomine, quia integerrio mum dic optimum hunc Virum cognouerat, valde dilexit Casparem Bornerum, cumq3 eo celeriter neccsSitudine, postquam in has regioneS Venerat, coniunctus fuit. Nemo autem Bornero ante illa tempora exquisitius
aut industria maiore situs, loca, figuras, Ormius obitusu siderum signorumq3 coelestium obseruauerat, neque huius contemplationis iter planius ostenderat. Fuit hic omnino vir egregius 8c multis magnis verisque viro
tutibus ornatus, qui phs oc ingenuis studiis fundandis tuendisque fortunas vitamq3 suo
96쪽
MELANCHTHONIS. 7 'am impendit. De Philippo autem Melanchisthone, quod haec mentio requirat, fortasse reliquum sit ut indicetur facultas orationis re quo in genere cruditae doctrinae praestitista se caeteris ille videatur. Sed hoc cum inaniis
festum perspicuumq; sit, quod eius scripta ec
extent re sint in manibus omnium, me disis ferere esset superuacaneum. Apparet deo Ffuisse illi non quidem ingenium, non copia a m ec vim sapicntiae ξά doctrinae, non literais rum singularem eruditionem, sed inchoata perficiendi at* climandi tempus atque ocisum. Etsi natura a quadam granditate abis horrens, iudicium voluntatem* ipsius cono uertit ad curam potius versandi in quodam castigato ec puro atque fano genere oratioanis, quam in sublimi Sc vehemente ec cuius compositio operosa esset, Haborandi. Omis nino autem subtilis ec arguta concinnitasec proprie disertet eloquendi omnia studiisum conueniebat disputationibus doctrinarec scholasticae veluti umbrae. Non ille inaunibus verbis quasi perstrepere. Non a re proposita sermonem abducere, non aliena intexere. Sed veluti intra suas ripas flumen
orationis cohercere. Haec est in exponenodo perspicua, in narrando ec ornata satis eccopiosa, in argumentando acuta, neque laomen mollis aut enervata, Verumetiam non deesas
97쪽
VITA PHILIΡΡΙ declamatoria quidem illa abundantia, sed luculenta breuitate fortis θc animosa, eosque aculeos defigens, qui penetrando vulnerent non pungant tantum perstringendo. Nihil autem est in hac fucatum, nihil inaequale, niis hil ineptum, nullum aucupium Varietatis quasi in pietura colorum, nulluS tumor, demnique simplicia sunt oc recta omnia. Vt si
de horum temporum Sc nostrorum homi, num puerili adhuc veteris praestantiae imitatatione tam gloriose loqui liceat, non dubiis
tem, Atticum perhibere Philippum Aleis Ianchthonem. Id quod esset euidentius 8c
clarius, si mediocre saltem ocium ad suorum illi limam & cxpolitionem concessum fulsisset, quae pleraq3 omnia non edita sed effusa, non composita sed festinanter in cartas cono iecta, non emissa sed expulsa sunt, non proodierunt sed evolarunt, urgente scilicetneo cessitate 8c re postulante. Verum ne sic quidem languent aut dissoluta, ieiuna, triora, vulgaria sunt, sed cum astricta aptis conouersionibus, tum membris integris contionuata. Utque fortasse splendor tanquam solis aut auri in illis non eluceat, nitor lavimen profeeto ostendit se tanquam sideris aut gemmae. Et vinon quasi aurea corona conspiciantur haec redimita , pulcerrimos
tamen in cis clegantiae oc munditiae floscuis Ios
98쪽
Ios licet cernere. Vnum est in scriptis Phiis lippi admirabile , quo haud scio an nostra
aetate alius illi iure conferri possit nemo: Sententiae in oratione non modo crebrae reexquisitae, scd adeo opportunae, Θ apte suo quael loco collocatae. In iis autem quae ex
veteribus assumi ec quibus expositio plenioor & ornatior ic illustrior reddi solet, quas
Graeci οιπε κλχοὐ vocant, Vicit non modo
Philippus studium & industriam aliorum, sed hac solertia caeteram facultatem suam ipse stuperauit. Quid dicam de exemplis
Commemoratis ec cnarratis, Zc adhaec iis de quibus agcretur accommodatis In quo geonere plurima sunt in medio opera atquc mota
numenta studii oc industriae ipsius. Quid
de exquisitis θc subiectis rationibus atque causis c In quibus quod est considerationista omnino felicitatis cuiusdam singularis, hoc praestabat, ut afferrentur & pertinentia ad propositum atque rem de qua agebatur,oc illustrantia explicando doctrinam institutam. Cum studium istud, dum colligit
saepe undiq; omnia, non solum corripere suis Peruacua, sed aliena quoque attexere soleinat, adeo ut aliquando plane ineptum depreoliendatur. Hoc autem prudentiae erat, ne 'quid admisceret abhorrens aut etiam absuro dum aut certe superfluens, in quo aberraretia vara
99쪽
' 6 VITA PHILIPPIta vagaretur expositio, nedum contrarium aut diisentaneum aliquid irrepere pateretur.
In quo vel indiligentia vel fiducia oc erga se
fauore, reperiuntur eruditorum quoq; alio quorum scripta iustae reprehensionis crimen non effugere. In originibus nominum scruistandis, inP capiendis coniecturis obscuro, rum& incertorum , non modo mirifice seolers gnatius, sed etiam felix fortunatusq3 erat. Neque vetustis nominibus interpreotandis θc ad ea quae his significarentur attriobuendis, cuiusquam opera nostro staculo cognita est praeclarior atque melior, Quo studio ad certam rerum 8c firmam cognitioαnem atq3 scientiam vix aliud csse possit effucacius. Vel sine illo haec potius fluctuat semis per Sc labascit. In iis de quibus consultareatur, aut etiam deliberatis scribendo expliis
candis δέ componendis, nemo attentana cauotionem illius Sc dilucidam expositionem vincere immo assequi potuit. Quam autem res operaq; ista dissicilis ec magni momenti sit, norunt illi qui in manibus eam habuerunt ocsunt experti Vidi cognouissi ego eum in talibus operibus non modo sententiarum pondera examinantem, sed verba singula quasi aurificis statera perpcndentem. Cum vero natura esset Philippus Melanchthon is,
qui vestigando scrutandoa; aliquid no facile falle α
100쪽
salleretur, tum eius animum praesagiisse mutita Sc praedicta ab eo quae euenerunt scimus, ec visa somniorum euidentia atque deria pleo
rumq3 per quietem illi oblata quod genus
hominum Aristoteles ευθ υονειρος Vocat neoque fere diuinando hac in parte esse decepistum . Tentabant idem imitando, sicut carteis ra , alii quoque, re audires passim perconoctantes de somniis & haec recitantes atque coniicientes oc ubiq; somniantes plurimos, neque personis neque rebus similibus. Sed haec apponi poterunt ad superiorem me
tionem imitationis praeposterae, cum certe
exemplum illius multi cum laude & fructu sint secuti. Quod autem hic uniuersiae rearum naturae consideratione oc inquisitione causarum, quibus illae continentur, exerceri
iuuentutis studia ad religiosae pietatis & cuiuscunq muneris administrationem functionem p valde prodesse sciret : primum tractando Physica erudite, voluntates commΟinuit oc animos excitauit discipulorum, &multis illa iucunda ut essent perfecit, deducendo cogitationes ad Medicinae artis eam partem, quae stirpes tractat, & caeteras res, quarum explorata noticia in faciendo aristem, non modo voluptatem sed utilitatem affert praecipuam, vel etiam ad spem laudabilium operum in curando, necessitatem h