Semita sapientiae sive ad scientias comparandas methodus

71쪽

AD CIENTIAS OMPARANDAs MIAegrotisse medicamina perscribis, Ut sanentur, tu vero peius Iratas Tesanare infelix incipe prius, 1 tuncsapiens medicus eris Tumque aliis doctrina proderit tua, Proderunt conciones, proderunt versa Turpe enim est alios ad virtutes urgere,

Cum ad easdem ipse i urgendus. Alius de huiusmodi hominum genere ita dicit. si alios docet, quae ipsi non obseruat, Similis es Gallina, quae habet alas, o non

volat.

Ad propositum argumentum nunc rede mus. Abuhanisa, ubi sodes,& a quibusnam

tantam rerum notitiam , peritiamque legum sibi comparauit In sua profectb os cina ubi olera, ac semina vendebat. Eius quippe ad officinam libentissime Iuriscomsulti confluebant, hominis allecti hum nitate, comitate, ac liberalitate. Principibdisputationes, audiendi motus Curiositate, doctos viros ad suam officinam iuuitabat: ab auditu postea ad intellectum gradum fec&e quaestiones , coepitque difficuli tes dignoscere , sensum quaestionum intelligere, dubia quaedam , argumenta Propo ere, ac demum recepto animo rem

72쪽

et Eruci Dus ex professis aggressus est, eoque perueni

vi Iurisconsultorum omnium communi voto,in hac professione,summus vir sit habitus Ex quo planum sit paupertatem, aChumana negotianon ita repugnare sapientiae acquisitioni, ut philosophum omnino ab ea auocare possint, ubi diligentia adest studium Abutaphetas Maior, lucro interdiu operam locabat, Hamiliae victui, nodes vero scientiarum studio. Ititaque homo sana mentis, corporis , etsi familiae subleuandis necessitatibus tene

tur, culpae minime expers erit, si temporis aliquid studio sapientiae non seponat. Nullus profect ab hominum memoria

tanta extrema laborauit paupertate, quan ta Abuioseph , tamen haec a studio literarum eum nec terrere, nec distrahere p0tuit; sed ea inuita tantum profecit, Viduae aetatis omnium sapientissimus sit habitus. Quin b,sua inopia festiue gloriabatur, ac elegantissimis eam commendabat versi-

Cum generosos equitant reges equo Aegiaque explicantur protinus,ex ri, Constipantibus undique assicii, acseruis, Miranturque cuncti diademata regum,

73쪽

Liberisseae quam isti, quo lubet Medo:

Nec portunus exactora me meretributum Vec exedra rationum, mea numerarierrabit.

Diuitias porrbaicies partas non propterea

Condenamus , nec eas probum aut sapie tem dedecere virum asserimus, imis ad sapientiae comparationem plurivim con ducunt. Quare interrogatus aliquando vir quidam sapientissimus , qua 'atione tantam sibi sapientiam, rerum variam C gnitionem comparasset respondit Apa-rre opulento, quisuis opibus doctos quovique ad me instituendum conducebat Imb bene partae diuinae gratiae certissimum sunt indicium, secus male partae: Vnde ita lepide poeta ad quendam rapacem, qui templum ex raptu

extruebat.

maia partis audio te ex ueretemplum, His ne forte puta iusta Dei placare iras' Instar es meretricis , qua ex infami pretio largitur Pauperibus, unde prauerbio fecit ista locum, Cum dictum esset ipsi a Dei sacerdotibus: Euge infelix, necforniceris, nec larmaruo Spem tamen suam nemo collocet in diuiatiis quibuscunque,sed omniasua Deo gratiarum omnium fonti accepta referat,&in

ea, quae sunt ad eius gloriam , laudemque

74쪽

1o ετ novus impendat Minus ibo ingenio quis sidere

debeat, praesertim in iis, quae ad diuinam spectant legem, quia haec humanum superare solant captum Suis propterea auditoribus Abuli nita inculcare solebat, nperpetuas ad sapientiae Auctorem porrigerent preces , quia ille solus humanos intellectus illustrare valet Quippe qui Deum recte rum sibi deprecantur , --- datorumque iugum submissi ferunt, Scelus credunt Legi, a recto tramite minime deuiant. Secus vero qui suo fidunt ingenio , eiusque viribus se omnia consequi posse sibi promittunt. Verum spiant isti, quod quemadmodum visus omnia videre non potest, ita nec intellectus omnia capit, aut percipit. Diuinae ergo Legi parendumςst, etsi nostrum superet captum. Hac de re Mahometus dicebat Intelligens est ille, quisuo incumbismuneri, munus meis intesti- genus est, ut ante omnia se,suamque agnoscat uentiam qui autemsemetipsum agnoscit, dominum agnoscit seum, o qui suam agnosciti potentiam, Deiope. Max potentiam agnoscis, atque itaseam confidentiam nequaquam insu ingenis odorabit , sedis Deo , a P. a Mem et eritatem, o apientiam petendam

in cooricei. Idcirco a Deo fideles verit

75쪽

AD clxvTIA COM=ARANDAs item semper sunt deprecari, M ille per rectam religionis semitam eos deduxit conistrat retici suo confidentes ingenio,creato impotenti, decepti sunt. Quispibus affuit,auaritiae ne studeat,sed quantum in se est, Deum imitetur, qui sua bona omnibus liberaliter largitur Auariatia nihil est nocentius, Avaro nihil sordiadius, aut tam Deo, & hominibus abomianabilius Ideoquevi a metus dicebati uinam morbus auaritia periculosior reperiri potest, autpernicio ur auaro 'Id pensitaris generosus quidam , ac liberalis, ita sibi indi

gnatus alloquebatur.

Si non elargiar, dum mam possis opes, Pereat manus istia, auari pereant des. uisenam,sodes, a - consequutus est

nores e

Aut cuinam liberali si mimperia cessit A liberali Deo, discamus esse liberales, age ergo quicunque auaritiam sanxit. Sciamsaltimati Iurisconsulti clarissim p rem, quamquam pauper esset, dulciari venderet, unde Haluani, id est dulciarius dictus est, nihilominus in ipsa etiam paupertate auaritiae turpitudinem execrab Eur,vi ex tam tenui fortuna dulciari. ais viris elargiebatur, ac dicebat: Rogan

76쪽

m me , is Deus ab avaritia meseruet, o G lius meus, udiis literarumproinciat. Et pro ficto ex animi sententia, Quotis res ipsi successio quia ipse ditissimus, filius vero doctissimus euasit, ut omnibus notum est. Mahometus Benhasianus suorum bonorum trecentos habuisse praefectos legitur; ea tamen omnia in sapientia comparanda, emendis libris, alendis doctis viris , paupe-Tum subueniendis necessitatibus Consumpsit, ut vix ad tenuissimum victum ei quicquam superfuerit. Sordidissimo indusio hunc quadam die indutum vidit Abuiose

phus , eaque propter commiseratione motus nitidum misit illi, quod ipse recusauit

dicem se feruentur mundanis, no a iam ad alterius vitae praemisimus Dyristrionem, ne ibisordescamus Forte id se indignum put bat, ideoque recipere recusauit, quamquam lex licita munera accipienda esse iubeat, quia hoc vilitate non caret ad vilia autem fidelem se demittere hoc prohibet Mahomerus mandato Fidelis ad ilia neue abiiciat. Ferunt quoque Arsabandium virum doctrina praeclarissimum , sed tenuis. fima fortuna, peponum aliquando Cortiaces, ex loco ab hominum frequentia semoto collegisse, atquc comedisse. Quam

77쪽

diues quidam cum hoc ab ancilla, quae illum viderat,resciuisset motus,conuiuium ei instituit, at Arsabandius nunquam morem gerere Voluit Alti enim, ac sublimis animi viri nihil vile, nihil abiectum, nihil se indignum patiuntur. Namque diuitum frequentarc mensas, sese sordide ingerendo inultorum ac parasitorum est , quos nullus arcet pudor , non quidem sapientum Virorum, qui nonnis honestissimὸ rogati accedere debent. Hac de re audi poe-

Nusius sultis iuditur aditus admensas in

tentum,

Nullus ob t dor, num verecundia arcet: uare sapiens suavem s vis ducere vitam; Stulti personam indue, omnia licebunt. Idem poeta alibi,nomine cuiusdam domΩsimi viri, qui fame peribat, nec sua doctrina victum sibi comparare poterat, ita sortem suam deplorabat, Vt non dubitauerit ad stultiamconcedere. Cum viderem suentiam nihil mihi prodesse ludque mortales eam uilius esse momenu, Dainui quidem, e insipientia dis licet, a in ira fruerersertuna storum Alim Masinitatem usque conquerςbatur.

78쪽

Diserti vero inopia premuntur; Fas ergos mihi Mnam se, Ne propter sapientiam inopia peream. At philosophus omnea se cumulandi diuitias studium protelet, aviditatem, & noextra honesti lineas pedes efferat , caueat. Nam teste Mahometo, diuitiarum auiditas grauis est morbus,studium ac nimia soli .citudo cumulandi ipsius mortis est agonia, diuitiae nimiae, ac illicitae mors ipsa Quare inedia terenda est via, ut idem suadebat; quemadmodum enim illa cupiditas nimia euitan est,ita & extrema paupertas,ideoque frequenter hoc in eius versabatur oro apophlegma: uiditas diuitiarum eremorbus, emendicatio agonia , repulsa i rima mora. Quod, poζta his notauit versibu .

Sed hac omnibu numeris terribilior ista. umulandi anxia auiditas, testis est mox citatus Mahomerus , praesens estpaupertas, cum diuitiae saepius refugiant eas Urie pes sequentes, secus earum contempnis est

certissimus modus eonsequendi illas, cain eΜ contemnentem saepissime perstram,

79쪽

AD CIENTIAM COMPALANDAS uestur quod hoc animaduertit poeta epigrammate. Tu, qui diuitias anxi venaris per orbem, Sisse gradum , destinatae enim sent opes, Ideoque videmus eas properare ad ilias con

temnentem,

Et qui anxie past inscurriri nihil assequitur. Alius poeta,elegantissima quadam compa ratione ad corporis humani umbram facta, hoc prosequitur idem argumentum. Heus tu diuitiae , qua auiae persequeris, IVarsunt umbrae, quae fecum graditur: Pa hanes curres, ipsa te furare, Te verofugientem Ua sequetur. Quare sapiens mediocri fortuna sit contentus, ne diiuitiarum copia distrahatur, ae perturbetur animus , extra sapientia erasiliat limites, ut egregie p6eta suadebat. a fortuna, sapiens, esto contentus, Ne bonorum via obruatur, turbeturque an

Nam riuus paras e uosnte ducit aquas, Turbatur vero cum isum exuperataneum.

Pluribus, ad quid prosunt opes , alio metri in iliebat, quibus nec ipsi seuutitur. nee iuntur aliis 3 imis iunciliis ipsissima paupe-rquid ita vivunt, ac si nihil habe

80쪽

quentur timore, & paupertatis olim plures tenuiorisfortun studio literarum artis alicuius, lucrandi victus causa, studium praemittebant , ne alicias indigerent opibus. Sapiens auidus, & lucro cuique deditus, nullius est preth, nec auctoritatis apud quempiam, nec etiam Ver Creditur, proptereaque inhuius sordescit ore sapientia. Deum iugiter Mahomerus deprecabatur, ut ab eius animo uiditatem huiusmodi

euelleret, ne in naturam verteretur. S

piens timeat neminem, nisi ipsum Deum, nec sit personarum acceptor Hominum gratia diuinam ne violet legem, nec set dignum quicquam Committat Haec autem praestare nequibit; si animo infixati rei diuitiarum cupiditas Sed unde digressi sumus tandem rede mus. Studiosus igitur tempus, ac mens Iam repetendi lectionem sibi pra scribat, neque id ullo modo praetermittat, neque aequiescat cor eius innimus, donec sim.gulis diebus praescriptum pensum adimpleat Circa quod sapientissimi nostri maiores hanc sanxerunt rςgulam , ut scilicet besterna lectio quinquies repetatur; quae