Ad Petri Carpentarii causidici virulentam epistolam,

21쪽

opprimi in bona causa melius est, quam malae cedere. At tu causam istam quomodo definisὶ Fuit, inquis, quorundam nontrorum hominum qui pace uti ct quiete v, uere noluerunt idicita coitio ct hitio, ad turbandam tranquil talem publicam, contra legesct edicta Principis inita. Grauis sane accusatio sed quibus argum et is fultaὶ quinam isti sunt, Carpentari t ubi, & quo tempore isti usimodi sunt capta consilia Z Vin' tibi nullam prorsus ne leuissimam quidem co-

iecturam, quae quidem hoc nomen mereatur, afferenti, aduersus tot tantosque viros

credatur Z Sed audi etiam firmiora quibus sic tenearis ut elabi non possetS. Hanc, inquis , Caucam nunquam attigi, n nquam ei nomen dedi,ab ea semper abhorrui. Tria ciuilia bella fuerunt in Gallia, duce Condaeo immortalis virtutis Principe, a magna ΠΟ-bilitatis Gallicae parte gesta. Si iustam illorum causam fuisse negas, primum illustrissimorum totius Germaniae Principum tibi iudicia contraria profero, quos Pria-cipes ecquis te ferre possi t redarguentem, velut improvidos qui non probe perspecta causa tum milite, tum pecunia Codarum, postea deinde Thalassiarchum quoties Sccoeptum dc renouatum est bellum palam adiuuerunt:vel ut sceleratos criminantem

audite, Principes, quid effrons causidicus b. ij

22쪽

in vestris,uti dicit, regionibus exulans, publice iactare audeat qui tot latrocinioruconscii & participes esse voluerint i quorum aliquot etiam praesentes omnibus consiliis & rebus gerendis interfuerunt, quorum Vnus quoque, Dux ille videlicet Bipontinus nunquam a pietate & animi magnitudine satis laudatus Princeps, mortem subire istius causa no dubitauit Ιstos,

inquam, omnes vel incredibilis credulitatis Sc amentiae, vel nefariae improbitatis reos peragas oportet, vel tu ipse potius inauditae impudentiae &sceleratissimae audaciae covictus tenearis. Interea vero quid

illis fiet quos apud exteras gentes defen- dedos suscepistii num etenim boni patroni est ipsos iudices criminando, in se suosque reos acuere Θ Sed audi grauius aliud testimonium. Regia ipsa Maiestas,quoties pax

facta est, non toties innocentiam huiuS, quam vocas, causae disertis,planis, perspicuis verbis testatus est non quaecunque in eos, quos Causarios vocas, feruente bello sancita, dicta,factaue fuerunt,non ex gra

tia seu venia, sed quod sibi de istius causis

bonitate constaret, expungi delerique ius

siti uod si ista non sufficiut, quid tandem

sufficiet Z quis erit testis in Gallia idoneus, si non ipse Rex erit ' non totidem igitur testimoniis iugularis, Carpentari, quot sunt edicta

23쪽

edicta de pace sancita 'Si prima bella dices

a Causiariis potius quam a non habentibus causam mota , contradicent tibi prima edicta: sin secunda, damnabunt te secunda, itemque tertia. Sc adhuc mutire audes

Sed quid de istis laboramusὶ Tu ipse prodi

te ipsum damnaturus. V bi tum eras quum primum bellum ciuile motum est Argentorati. cum quibusὶ cum primariis Tholosanis ciuibus . quid agebas quicquid poteraS Vt cautam promoueres. non tu diuites illos tanquam parcos & auaros arguebas

quod pugnates in Gallia suis omnibus pecuniis non iuuarentὶ non tu Antuerpiam Vsque ea de causa excurristiξ Postea in Galliam, pace inita reuersus, non tu Tholosi nis illis operam dedisti aduersus illius v bis Senatum, ut in integrum ex edicto tanquam insontes, rescissis Senatusconsultis, restituerentui Τ no tu per illud omne lepus cum Causariis te coniunxistiὶ non ab illis' commendatus in hac urbem Iuris docendi causia famelicusvenistiὶnon eu qui ad acceleranda Germanorum subsidiu a Montalbanetibus missus erat, domi tuae excepisti Z non illa negotia pro viribus adiuvisti ivltimo denique feruente bello, notu precibus

pro Ecclesiarii pace coceptis interfuisti notu quit de Codaei morte allatus esset nuntius, cu caeteris illu lux isti ' Et quid euenit b. iij.

24쪽

postea Vt animu mutares' an quia pr-iGsis illectus, mercede corruptus, animu repete mutasti, idcirco mutata est Causae ratio)Secuta pax est. Tum qui animam tuam nihili, ex guo admodum pretio vendideras, per Seres an pedem reuocares Incertus,

primum in Ecclesiam Parisiensem, inde in quorundam magnatum domos, qui quomodo te hic gessisses ignorabant, teipsum insinuasti. Paulo post quum patefactae tuae proditionis certa testimonia nactus esset ille quem ad hunc usque diem colere te simulabas, δc pro suo in Ecclesiam Dei studio quoscunque potuerat comonefecisset,

quid non egisti 'te quide apud eos qui istic

erant solicite excusasti, ipsum vero tanquam calumniatorem ad iudiciu Ecclesiae ipsius Parisiensis euocasti, paratuS, ut at bas, ostendere nihil istorum verum esse, quae de te fuisse certo indicata quum nunc re ipsa probes, quorsum alios testes requiramuse Scis, Sc si nescire te dixeris,probabitur, illum quum praefatus esset nihil sibi

tecum priuatae cotentionis esse,a quo summis beneficiis tuo ipsius testimonio affectus fueras, neque ex iure vestro teneretur

sese Rei foro sistere, nullutamen iudicem istius quam sibi moueres disceptationis refugisse. Quae consecuta int, quae a Presbyterio illius Ecclesiae audieris, meminiu

25쪽

2bsses siquid tibi conscientiae rei i qu timesset.

Sed quatuor ex te quaero, cauis istius hoste: unum, unde tandem istius causae mutationem inchoeS: alterum quado a mutatione cognita repudium illi miseris, vita quoque in accusatione tua scribis: tertium denique, si cotra pacis edicta, cotra Regni incolumitatem,cotraRegis ipsius salutem

aliquid moliri quempiam illoru norasquibus nunc mortuis insultas, qua coicientia

nullos magis quam illos assectareris, Thalassiarcho in primis te purgatu de proditione modis omnibus cuperes, a Cauaniab

mensa nu quam discederes, siquis ad illum eoru qui de violato edicto apud Regiu co-silium quaereretur accessisset erat enim in aula vir ille quasi Ecclesiarum Gallicarum

procurator, luem tu nunc fato functu iure an iniuria tute nosti omniu hominum maxime ingratus inuidiose propterea causiae Cancellariu vocas, tu primus vl ro proferendis eoru querelis te offerres . Denique,

quod omnium caput est, hoc quaero, si quid illos quos innuis coiurare intellexeras, cu Teii Regiae Maiestatis cultor, tu patriae studiosus,tu publicae pacis custos, cur tandem haec reticueris. Dico enim laesis Maiestatis ex iure vestro teneri,no illu modo qui tale consiliu aliquod inierit, sed etia qui coniuratos no indicarit. Caroli Regis maximas

26쪽

virtutes, patietiam summa, incredibile in

nostros humanitat perpetuum costituenda & coseruada pace studiu praedicas.quasi

vero, assentator, de istis controuertatur,ac

non etiam ex ipsius Regis literis ad omnes prouinciaru rectores datis, eo ipso die quo Thalassiarchus caesus est,ac etia ex iis quae paulo post Helvetiae ciuitatib. a Regio legato in eadem sentetiam scripta sunt, prae ter Regis Voluntatem saeuitu a plebe fuissecostet.Quorsum tu haec igitur nobis,Carpentarii An a nostr sim aliquoRegia Mai stas accusatur an si accusaretur, sui excusandi partes tibi madauitὶ an no tu apud illum vel omni u maxime reus es, qui ta bene tibi perspecta no detuleris' Sed tamen audiamus quid hic in Causarios evomas. εbebat,inquis, cause assiduos couentus,in quimbus de Deo ct de pace verbum nudum, sed debesso ct armis tractabatur, quibu6 conatibus ne Priis viriliter nos opponebamus. Eramus enim multi benestratientes. Haec vero quum

ne probabiliter quide dicas, cur non ut falsissima redarguλὶ Cui enim persuaseris tale quicqua inter eos agitatu qui nostra, id est Euagelicam Religione profitentur: qui Vnius Religionis causa, uti belloru istorum Omniu exitus ostedit, omnibus sese periculis toties obiecerat: quoru deniq; salus Ois in Regis ineolumitate & edictorii obseruar tion p

27쪽

tioneversabatur Valeat enim hic in primis oportet Cassianu illud, Cui BONO. Si qua Causarios ambitio titillabat, si qua auar tia solicitabat, unde illis honores, Vnde Ο- pes nisi a Rege,ab hoc, inquam Rege Carolo nono, quo praesertim tam comt, tam amico,tam beneuoloviebatur,sperare poterant inum hoc sublato quod nefariu scelus absit ut unquam viris bonis &sapientiabus in mentem venerit beneuolentiorem alium erat habiturit num ita stulti,amentes, insani fuerat ut ad se transferri regnii, hoc tempore &in illa urbe posse existim uerint In abdito, inquis, ct remetis arbitris bos conuentin habebant. Tune igitur eo accersebaris, an refers ab aliis audita,an potius a te ista sunt audacissime confectes Et quinam erat isti tam multi bene sentietesicur ex tam multis ne unus quidem est repertus qui ta nefarios homines toties frustra comonefactos deferret Coparas exiguum illud tempus quod inter pacem vitimam, & istam cruentissimam tragoediam intercessit cum aureo Martiani imperatoris seculo: & ita fortassis euenisset nisi hominum peccata Deum Opt.Max.tantope re prouocassent. Mihi vero haec inter se

tempora comparanti occurrit maxima, Ca-que non praetermittenda disti militudo. Martiamim refert historia, antequam Πομ

28쪽

asimen militiae daret, quia no procul Philippopoli in reces interfecti hominis cadauer incidisset, Sc procliui ad misericordia animo esset, ultro id sepeliuisse: q ua in redeprehesius& ex coiectura quasi illius intersector accusat', n6 lcul capitis periculo abfuerit.Tu igitur, Carpentari,de homicidis

quaerebatur, tu Religio erat iacetem, insepultu sinere. Num haec nostroru temporusimilia esse dices3at utinam in eo appareat salte illorum temporu imago quod bonus ille imperator Alexandrinos & Palestinos monachos aduersus edicta de pace Ecclesiastica sancita, tam immania ausos copescuit. Vtina etia clades quς paulo post illud

tempus Constatinopolitanum impertu inuaserunt, a regno Gallico Dominus auer-tat:ac multo etia magis faxit ut quae tu de teporibus illis comemoras, quae videliceta Galieno ad Diocletianum toti Romano imperio funestissima euenerui, quam longissime a Gallis auertat.Ita te mentitum in

antiqua historia quam ab Eusebio nimium

cocise narrata repetere te alivde oportuit,

excusare fortasse multa possunt:at qs istud mendaciu ferat Θ Nusio seculo, inquat magis plena pax fuit Ecclesiis data , quam ea quae fuit nostris teporistus cinnetia Caroli Regis in Gadia cocessa. e vero no pudet ta aperte mentiri, cuius tandem pudeati An pax est,

29쪽

27 bone vir, in Edictoru perscriptione, ac nota potius in ipsa legu positaru obseruatione positat Edicta illud primu maximo omniuordinu cosensu sancitum,quam difficulter promulgatum est quis tu pacem turbauit quis ciuile bellum accendit, suoque tadem sanguine restinxit 3 quae tum Galliae totius vastitas, quae ubique caedes innocetis limorum hominum factae 3 Secutum est aliud edictum, quod quam accurate fuerit obseruatum immanis illa saeuitia Prouincialiam, quos Vocant:facinora inaudita apud Occitanos a Tholosanis praesertim tuis perpetrata:Cenomanorum plusquam barbara crudelitas: Turonum efferata rabies:

tot caedes Blesis & Aureliae media luce ab hominibus perditissimis, magistratu connivente facitae, tot nobiles in suis ipsbrum arcibus proditorie interfecti, Codaeus ipse& Thalassiarchus in ultimum Galliae angulum compulsi, eorundem ex insidiantium manibus mirabilis euasio, assiduae sed van piorum de istis querelae quibus magistratuum aures pene obfirduerant, an non satis superque probant i Sunt enim haec omnibus testata, quae etsi arbitramur nemini magis quam Regi displicuisse cuius tum

aetatem nimium multi contempseruiar, tamen ita uti dixi, euenerunt. Quid i an-

non quum edictum illud rescinderetur,

30쪽

disertis verbis adscriptum fuit &false quidem, ut arbitramur priora illa edicta temporum iniquitate fuisse extorta, nec Vnquam fuisse serio constituta Quorum cubpa, dicest meum id vero non est dicere. Regem certe & eius fratres aetas ipsa excusat. Matrem probabile est istis tumultibus qui ancipitem Sc difficillima regni procurationem ipsi reddebant, fuisse tranquilliorem rerum statum anteposituram. Tatum quae gesta sunt narro,Vt tuum mendacium refellam. Quae vero ad tertii usque belli ciuilis exitum sequuta sunt,assentator, tune pacem vocare ausis Biennium autem quod a tertio edicto ad hanc usque cruentissimam tragoediam intercessit, quo tandem pudore seculum aureum appellabisὶ Strages illa plusquam horrenda Rhotomagi

edita,imaginario paucorum exilio quantumuis iubente Rege ut summo iure ageretur vindicata: seditiones Aureliae a tui Bellaquςi genero excitatae,domus piorum media luce Parisiis tumultuose direptae, toties super edicti interpretatione coacta Regis consilium, quotidie tot miserorum nostrorum hominum de iniuriis sibi con tra edictum factis expostulationes tibi, tibi proditor, qui a Cauaub latere, ad quem

fere omnes deferebantur, nunquam discedebas, auditae, perspecta , ac nonnuΠ- quam