장음표시 사용
101쪽
cio io pit, & Dusburgum. inde Zutphaniam ar-L U ma promovet. ea urbs ad Iselam sita, opere satis munita erat. nec praesidium justuri deerat, sed discordia inter cives minus firmum. negata initio deditione, tormenta
XIII muris admovet. editaque ruina,prae
sidiarii, parsque civium, noctu diffugiunt. ideo cum dedere urbem caeteri postridie
vellent, obsessores , rati egregiam praedae occasionem esse, hi per portas irruentes, illi per ruinam enisi, caesis obviis, varieque injecto igne, captivam urbem misere diripiunt. cives crudelissime habitos alios ex arboribus suspendunt, alios in profluentem praecipitant. milites e fuga retractos prono capite in furcam agunt. trucidati plus Io. reliquis tributum grave imperatum; tanta crudelitate exactum, ut selices illi denique viderentur, quibus occidi contigisset. etiam libidine varia virgines violatae, ac matronae. Christophorus vas quius cum praesidio imponitur. Ea re ter ritus Bergensis, cum uxore, liberis, supellectile , ac praesidio , Campis profugit in
Westphaliam. pari terrore Vicinarum urbium, munitionumque, praesidia correpta.
itaq; homines,non sua virtute,sed hostium absentia, antea audaces , abjectis armis, animisque, Getria tota, & Transi lania, profugere. Victorque Fridericus Toletanus, ut priorem infamiam deleret,urbes dedititias clementer habuit; nec praeter mulcta quicquam indixit. Campis quidem tria signa Germanorum; SKollae,ac Daventriς, cum suis cohortibus Polvillerium imponit. Vicina Getriae Amerssortia, in terrae UNtrajectinae finibus,etiam se Bosuvio dedidit. cui Vltrajecti agenti per tumultu claves urbis praeudiarii detulere. Erant prqter equites aliquot quinquaginta, peditu in ea duo signa, Andreae Pulmanni, & Gisberti Brouckhusii: pro quibus alia duo BOLsuvius reposuit. urbe egressi,facto Nard num versus itinere, illic intromitti postulabant , sed rejecti a magistratu , Vltrajectum discesserunt. Idem in Frisia occidentali terror fuit,quam Iustus Scholawenburgicus tenebat.is,nuntiato adventare Albani copias, cum signis aliquot xi v Kal. De-Cembr. Franeheram deserens Maccumam abiit,vicum in littore freti australis; quem munire opere festinato statuerat, ut reces-
sus inde tutus in Hollandiam adversam cia io cesset. sed, imperfecta adhuc munitione , a V V aBillio oppressus, in vicinos Tencteros sugit. mox quoque Bois erdia, &Sneca, desertae; captusq; praefectus Neder Orm-terius, Leovardiam in arcem abducitur. earumque urbium magistratus, Leouar
diam profecti, claves Billio obtulere. quicum singulas mox intraret, cives utriusq; sexus in genua provoluti, junctis manibus, veniam ante actorum petiere; quam vir animi benignus concessit, militeinq; Gallicum imposuit, Germanis vicatim distributis. sed Albanus moenia dejici, fossasque impleri, per literas jussit. Ita Frisia, Gutriaque, quasi Panico metu actae, sese Albano reddidere. Sed Hollandiae, ac Zelandiae , ad tuendam libertatem, plus
virtutis, ac constantiae. Invitaverant Enchus auos, aliasq; in eo tractu urbes, Campenses literis valde blandis , ut redire ad Albani obsequium vellent. at illi latoribus, si redirent, laqueum minati. Medem-laci leviter turbatum, hac de causa. Iuvenis quidam moenia transcenderat; idq; in urbe limitanea capitale interpetratus Iacobus Cabellavius centurio, vincula injicit: etiam intercedenti patruo, ac dimitti postulanti. quod atrocius cives rati, in arcem captivos abducere cupienti se opponunt. inde concitati milites arma sumunt: item cives. qui superiores facti, partim urbe milites expellunt, partim arma ponere jubent. Cabellavium, in curiam clapsum, arce praesidium deducere cogunt. Et discrimen habitura res videbatur. sed Auriacus, missis eo Hermanno Merio, & Nicolao Ruichaverio, priusquam ingravesceret , in principio tumultum composuit. Zutphania subacta,&caetero illo Getriae tractu, Fridericus Toletanus, jam Amers sortia quoq; tradita, in Hollandiam copias ducere. in cujus limite Naxdenum erat juxta freti australis
littus, oppidulum nec situ, nec munitione , firmum. Kal. Decembris equites centum regis nomine deditionem fieri jubent,& Bofluvii militem admitti. responsum
que oppidanis; hactenus a se regi suo servatum oppidum, o servandum etiam deinceps. Aderat in moenibus praemiator; ut alii serunt , homo mentis parum sanae: qui tor-
102쪽
G v L. A Vmentum illic positum sua sponte, non Oppidanorum jussu, in eos explosit, illud
crimen tot mox cςdibus vindicatum. Postquam equites isti digressi, illico loci magistratus quosdam emittere, qui pulverem tormentarium emerent ; item alios ad So- notum, qui cum classe in propinquo freto australi, ut auxilia implorarent. a Barth lemaeo Entestio , Lumari legato, qui haud
longe cum copiis aberat , cohortes duas mitti petunt; ct Auriaco , Lumoque, rerum suarum necesitatem indicari. nam , siquidem longae ob diom impares essem, maturari auxialia debere. commode vero Eberari se posse , si
Mudam Sonoim , Emesius mesipum occuparet. missus quoque ad Mulierum nuntius, qui Schellincwoudam tunc tenebat. sed promissa ubique auxilia, nusquam prompta. ideo dejectis animis,ubi adventare hostem cum omnibus copiis intelligerent, cujus vim sustinere non possent, ad Toletanum mittere visum,qui urbem dederent,&gratiam praeteritorum peterent. Id negotium consuli, & senatori, datu; qui Amers- fortiam profecti, ubi tum Toletanus agere,colloquio prohibiti,Bussemum ire, proximum Nardeno pagum, jussi sunt , illic
responsum accepturi. sed consul, dum redit, apparatu viso territus, rheda descendens, ceu onus alvi positurus, periculo se instanti subduxit. Id senator ubi vidit, valde indoluit. veruntamen vir animi prae stans , qui uxorem, & pignora liberorum, civesque carissimos, deserere nollet; optimus civis, maritus, pater, tristis rei nuntius perrexit. & Bus emum , utjussiis erat, Toletanum secutus , cum interroganti Bossuvio, an milites oppido excessissent, affirmaret; alios postridie oratores adducere jubetur, atque ita dimittitur. Igitur ipsis Kal. Decembris venere in castra Lambertus Hortensius, rector scholae, vir doctrinae fama clarus; aliique e senatu,populoque. qui cum alloqui Toletanum p stularent, ad Romerum rejiciuntur, cui omnem potestatem is dedisset. cum hoc igitur paciscuntur, oppidum fi Toletano tr dituros , ea lege, ut civibus vita, serrunaeque, salvae essent; tantum denuo fidem Iuramento
R. L 1 R. vii. ς Hortensio, dextra, rata sere pollicitus emi,
Romerus, cum eo, aliquot x x Hispanis LX M. comitatus, oppidum ingreditur. e vestigio ad tympani sonum cives, jusjurandum
daturi, in valetudinarii templo convoca tur. & conVenerant pene omnes; cum homines antiquae simplicitatis, innocentia
sua, & fide ab hoste data, securi, nihil sibi
mali metuerent. pauci quidam, quod evenit praevidentes, inter templi laquearia , locisque abditis,se occultaverant. Interim Hispani, desertis moenibus , &, constricta glacie fossa, transceni etiam vallo, frequentes intraverant. dumque miseri cives conveniunt, suturae lanienae ignari,uxores eorum militibus advenis convivia cur bant. Aliquamdiu ante templum cum Hispano sacerdos quida inambulabat; qui ad cives mox conversus, illis moriendum edicit. illicoque,apertis foribus, irruentes milites inermes homines pecudum instar mi serrime trucidant. Toletanus ipse, ut exemplo suo miles plus auderet, consistem caedit. Dein, igne injecto, reliquias comburunt a &, vicatim discurrentes , obvios mactant; oppidumq; universum in sanguinem, cineresque,Vertunt. Quidam,annos L x x II duos natus, qui praetura, & consti, citi
ob ingerent , silique ex Hillanis centum ,
quantum semel mere possint, oppido efferrent. Hira nasia praeda esset. Haec, ter porrecta latu, olim iunctus, diu e morbo decubu rat ; alterque , textor, eX hydrope aeger, in lecto consessi. in xenodochio, praeter
duos, senes Omnes annorum erant LXXX ,
aut xc, nonnulli seculum superabant. nec aetatis habita ratior sine discrimine caesi omnes. in mendicum quendam stultum,& mutos duos , otiam saevitum. aegro Hortensium Bosilivius servavit. qui tamen filium Augustinum, organistam, crudelissime obtruncari, de occise cor evelli. ante oculos vidit. Qui inter templi laquearia se absconderant, illinc quoque ad caedem protracti. quamvis facile ipsi quidem evasissent; si vel januam, per quam aditus, obserare ausi fuissent: satis tuti futuri tenebris loci, & angustia; quam
unus aliquis contra plures nullo negotio, aut periculo, defendere potuisset. sed ii mines tristi suorum spectaculo consternati, omnem salutis spem amiserant; parsq; nolle tot charis nominibus superesse. Pos, quam viri latrocinio defuere, iram, & libidinem, in foeminas vertunt; quarum
103쪽
ei, i, plures Vario cruciatu enecant. quandam xxxii. gravidam strangulatam mox in puteum praecipitem agunt. aliam , quae pepererat pridie, cum partu suo oppido expellunt.
puellae x II, aut X III,annorum constupratae. & in mortuos quoq; saevitum. nudaque occisorum cadavera, passim per plateas disjecta, ne humare quisquam auderet, poena indicta. itaque per xx dies insepulta jacuere. insuper omnia miserorum bona direpta r nec relictae segeteS quidem , nondum excussae; quas Mudam avexere. Narratur etiam aliud quiddam, valde crudele,& miraculo sane assine. ex oppidanis quidam locupletior putatus, ut celatas opes proderet, crudelissime divexatus , cum se occultasse quicquam pernegaret; quod
Cruciatu omni majuS, uxor ejuS ante oculos violatur. quam injuriam multo maXimam ubi convitiis, quae sola misero arma supererant, vindicaret in conspectu ux ris Occiditur. eamq; tunc aggressi, ingenio sexus molliorem,eoq; minus tormentis purem, ut, quod scire vellent,eXtorquerent,
manibus in tergo vinctis, prono capite, ex pede altero ad palum alligant, coram filio admodum puero. qui caedis paullo ante paternae, & maternae injuriae, spectator, etiam vinctiis, nec succurrere illi poterat. sed cum neque sic proficerent, & in so mina sepra sexuin constantiam experirent Iur, tormentorum fessi, ceu mox fame morituram , ita suspensain relinquunt. jamque biduum totum pependerat ; &cruciatu, ac inedia, tantum non enecta erat. Puer quoque deficiebat; nec spes vitae ulla restabat. Cum egregia sorma juvenis,nihil tale exspectantes solatus, vinculis liberat; &,exhibito pane resectos,in Deo confidere jubet: brevi ipsis melius fore. Atque haec talia Toletano nondum satis stipplicii visa.Bofluvio imperat moenia demoliri , dc praefecto arcis Mudanae, Paulo Loo, negotiis dare, qui rusticorum ad hoc opera uteretur. cumque initio differretur, repetitis ter quater literis, tandem extremo Decembri scribit ; iussi fieret, cohortes aliquoi immissurum,quae pagos clarum rei os ex
urerent. Itaque, nullo ultra morae praeteX-
tu , disiecta moenia, & solo aequata. Hoc crudelitatis exemplo, contra quam Albanus putaverat, nihilo magis timeri coepit. M E V R S I Iquin effectum , ut Hollandi, Zelandique, cinia tobstinatis desperatione animis, quod gra- L ML avissimum inter oppressos vindictae genus,
justa contra eum odia, nec unquam depinnenda sumerent. tanta quidem omnium
offensa, ut Turcis quidem, si fors surret, quam Hispanis , servire mallent. ipse ci rus, quique majorum sacra colerent, cum religionis priscae , aut innocentiae nullum fuisse discrimen acciperent, pari adiectis evitiam tantam execrari. Per hoc tempus naves bellicae, quas Hollandiar borealis urbes instruxerant, necdum in stati nes reductae, impediebant,ne exire Amst lodamensium ullae pollent. idque ut magis etiam facerent, quasdam, longo usu inu tiles , ante urbem iii Ya amne saburratas demerserunt. mox CXortum acre gelu i gens iis periculum attulit. nam Sc glacie quasi captivae invasoni obnoxiae esse, &annonae egestate fremere miles, ac des rere eas velle. sed mox submisius commeatus ; Sc vocati undique rustici, qui, quod factu vix possibile, ditata glacie, educere
eaS niterentur. tentatum Varie , Vana ope
ra. aliquando consilium erat, tormenta educta in aquis mergere, ne in trullis potestatem ea venirent. jamq; fere humanae . iopis nulla amplius spes restabat,cum e machina deus juvit. Ortus repente vehemens horeas , auctis supra modum aquis, alias certe defecturis , glaciem diremit; viainque aperuit, per quam naveS educerentur. quodque magis mirari omnes, e v stigio, reflante vento, ut praesentem deum agnoscerent, iterum , subsidentibus aquis. glacies coiit. Circa hoc tempus res longe indignissima accidit. Cornelius Musius. coenobio D. Agathς apud Delphenses pro, positus, vir optimus, innocentissimusque. dc literarum laude egregiuS,annOS LXXII Π tus, dum Hagam proficiscitur, a militibus Lumvanis interceptus, Leidam abducitur
in Cornelii Venit aedes, quas Gulielmus Oidcvlietius, tabellio publicus, inhabit bat. eoque duo a Lumaeo misit,cum ipsius
concionatore,quaesitore,& carnifice, quendo viro locum poscunt. Cumq; UXUTOldevlietii se opponeret,& huic rei publicum urbis carcerem esse dictitaret;hom nes ebrii, incitante vino proterviam, Per vim facinori locum capiunt. dc tormentiS
104쪽
G V L. A v R. L 1 B. vli I. 1 ollonge plurimis pene enectum, nullajuris o, & ipse Auriacus, simul captum intellexit, cis 1I servantia,& causa indicta,ad horam quintam Leidamque ad Lumaeum abductum, quod Lx ILvespertinam introductum ante nonam pro- evenit veritus, statim ablegare aliquem, quipere strangulant.inde furca statim deducunt dimittere virum juberet. verum ille, ubi ad in Lochorstianas aedes. tum,pudendis ampu- portam ab Auriaco nuntium adesse accepit, talis, ventrem dissecant; &, ut corpore erat ut mandatum anteverteret, aperiri eam, obeso, abdomen eripiunt, ne ad saeyitiam nisi facinore perpetrato,non permisit. quod quicquam deesset. id Lumqus,cum isti ordi- Auriacus,Ordinesque, graviter ferre. cummni maxime infestus, tum gravi privatim in eu postea id captivo inter caetera objiceretur, odio, imperasse ferebatur. utq; flagitib culpa fure factum videri respondit ; hominemque, qui aliqua praetenderetur,vulgo jactatum emta jurejurando se ob binxerat inunquam urbe egressu- Auriacum tollire voluisse. quod crimen tamen rum,nec minus tamen cum thesauro ingenti ad ho inter tormenta exquisitimma constanter ipse stim transire ausus esset, ceu perserum, o perduebpernegavit, neq; bonus quisquam credidit. lem, delicio proprio, non suo odis, par ι dedisse.
Ridericus Toletanus , danicae 'poneret. & pervicit haec sententia ἰNardeno capto, Amste- Placuitque ; ut ad Toletanum aliqui legarentur, lodami interquiescens,de qui deliberando quasvor quinque dies peterent: in Hartemo obsidendo con- terim rerum Fuarum satum Auriaco exponendum silia capit. Ea Caninefa- curarent. Legati ergo Christophorus Scagius, tum metropolis, magni- vir primariae nobilitatis; Theodorus Frisius,tudine nulli caeterarum consularis ;& Adrianus Assendelfius, urbis inferior; templo,curia, foroq; insignis: stru- syndicus: qui clam prosecti. id ubi Ripper-cturaque aedium satis decora. mediam Spar- dae praesecto gnatum, eo ipso die a meridienus amnis perluit; qui ex Ya profluens, haud in hortum sagittariorum cives convocat; longe infra urbem in lacum vicinum se eL quibus adsuere Lancelotus Brederodius, fundit. boream versus, ad primum lapidem, Adrianus Iansenius, praetor urbis; Gerardus Oceanus adjacet; unde abundans piscium Stuserius; aliiq; civium ductores. Tum, ma- captura magnum civibus commodum affert. nu imperato silentio,omnes compellare; ad ad meridiem lacus ingens,qui ab urbe vulgo venisse Amselodamum Tridericum D tanum,ob-Harlemensis dicitur. in propinquo elegans sidionemque agitare. ac lueras admagis utum δε- silva. circum ager fertilis pariter & amoenus. Asse, quibus si illico sese dederent, veniae stem Fu-Igitur illam Toletanus, ut dixi, obsidere vo- pertist nuntiumra. ati illam quidem, etsiIuratum, luit. Priusquam tamen aggrederetur, animos nihil fuicquamst, acu is primis iactoribus, ipsi experiri placuit. quocirca quidam ab Amste- omnibus inconsultis tentaturum, Theodorum μιμ-l amensibus missi cum literis, qui pro vici- um, aliorique, clam legasse, qui de urbs deditione nia, & vetere sua amicitia, ossicii eos admo- agitarent, ac veniam Fgplices impetrarent. quanerent; redirent ad obsequium regis. cumq; quidem qualis futura ipsis, facile sine considera-
animi magistratus angerotur, res amplissimo remis Maiasini sibi proponerem,aut Zutphan senatu in Non. Decembr. acta. & consilia am, vel vicinum denis Narianum, adhuc fumans; varia erant, prout studia. Pars auxilia ab A perque trinus viduarum,ac pupillarum,eyulatus carinnaco advocanda; pars petendum ab Albano veni- lo Deum ultorem invocans. Hortara igitur reste deam censebant,quando gratiae stem haberent. nes ripi paterentur. nihil aliud agere hostem ; quam, enim Auriaco justas vires esse, quas potentiae Hue quorum virtutem amis visci posse deseraret, ho
105쪽
IOANNIS ME URSII 15 12 ii m mplicitatem ut compositis verbis LxXII. falliret. adhaec memores sacramenti ust vesicnt,quo Auriaco pridem dixerunt. id migrare uti semper in
honestum: ita sepe perniciosem. se pro stss, publi
caque libertate,guttam sanguinis ve*upremam impenseram. it . MDd si susum seque ipsos, ne desererent. post quae verba a plerisque alta voce
acclamatum ε, emrema omnia pati made, quam
perfidi hosis inceriae clementiastper Itere. Ita virtute oppidanorum excitata, Auriaco perliteras praesentem rerum statum indicat. deina Muliero petita auxilia; qui pridie Non. e sua legione cohortes iv Iacobi Steinbachii, Christophori Vaderi, Lamberti Wirtembergensis,& Martini Prusii in urbem mittit: cum vireliquis Leidam profectus. Hoc prςsidio co- firmati oppidani, quicquid urbi defendendae
necessarium,apparare. quod ubi Amstelod mensibus cognitii,deserta hac occasione castra,& Sanredamum, recuperant. tum apertumajus templum,& amotς divorum imagines, . religionemque reformatam ample isti coeperunt. Ipsis Nonis Christophorus Scagius, Adrianusq; Asiendelfius , e legatione rediere. Theodorus Frisius,sive responsum a collegis
exspectaturus,sive stituroru metu, apud T letanum mansit. ac reduces quidem comprehensos Ripperdςjussu, Gulielmus Bardesius, aliique, Leidam primum, inde Delphos ad
Auriacum abducunt. & Leidae Scagius, negligentiore custodia habitus, facile evadere potuisset,sed vir animi innoxius,quiq; nego tium,a senatu demandatum,non se deirceiare debuisse cxistimabat,eoq; secutus, effigere noluit. verum Auriaco aliter visum;qui id
clanculum,& Rippcrda primisq; xii ductoribus ignaris,ac praeter jusjurandum factu,vehementer indignari. moxque Assendelsius ix Kal.Ianuarias gladio percussus,spiculoq; impactum caput per horas duas populo spectore datum. Scagius,uti ferebatur,per tormenta exprcssam anima in carcere reddidit. Auriacum, ordinesque res Harlemensium sollicitos habere.quippe urbem,qua non alia tota Hollandia magis coutra vim invalida, suutinendis Albani copiis, nisi cum ingenti praesidio, imparem norant; & a magni prassidii
onere alienos oppidanorum animos fore metuebant. ergo per literas exhortantur Oniter
hosise opponerent te iuris juranssi meminissent,quo custriis urbibuspridem si Dorisaci obstrinxibent: ipsos vicissim auxilia omnia, quod Merandis
opus, curaturos. tum ιmpense quicquid ex Ego tem- cis D,
pore fecissent, an factariporro essent, id omne ex L R aerario publico redit ros. Postridie Nonas Spara oudam hostis venit. Non longe ab urbe, ad Yae ostium, ubi Sparnus sese eripit, Pagus. jacet, inde Sparnodamum dictus quod aggere objecto, & emisΙariis, obruituram alias
a viam depressioribus campis arceat.is locus adeo opportunus, ut, nisi eo expugnato, vix urbem obsidere possent. quamobrem arduo Opere munierant; &, quia praesidium minus firmum, Martinum Prusium cum ccc propere imponunt. Deinde alios quoq; mittunt, qui,
ut obsidio dissicilior hosti esset, perfossis aggere, aquam in campos circumjectos intromitterent. sed eum,non satis persoratum,Hi spani statim repararunt. v I Eid. venit legatus
ab Auriaco Philippus Marnixius Aldegondius ; qqi postridie magistratu mutare aggressus est, primo testatus, non se quicquam contra privilegia nisi εῶ ais hoc tantum propositum esse, ut praesenti re . neces itara occurreret. Idcirco datis in custodia,qui,implorandae veniae auctores, ad Toletanum mittendum censuerant,magi stratum urbis ordinat. Quae nox secuta est, ea tam rigidum gelu fuit,ut constrictae aquae omnes gravissima etiam pondera ferret. itaq; Hispani, occasionem optimam nacti, tenta tum pluries Sparnodamum, anni hieme coeloq; adjuti, iterum animose oppugnant. FC- cerat glacies,ut invadere undiq; possent;quq res Taesidium, ubiq; occupatum, tanto magis fatigabat. Videbant eminus oppidani, &laborantibus graviter sociis cohortes duas submittebant. sed priusquam sibvenire illae possent, jam munitionem hostis ceperat. In eo certamine Martinus Prusius,vir belli egregius,fortiter occubuit; & cu eo milites plurimi.multos quoq; fugientes aut insequens hostis,aut hians alibi glacies, intercepit. caeteri Bever icum,aut Assendelfium aliove evas re. auxilia submissa, in urbe illaesa recessere. ex Hispanis,quando acriter praesidiarii repugnarent, caesi non pauci. Rodericus Sapata, cujus ductu captus locus,sinistrum brachium ictu tormenti amisit. ni Eid. urbem Hispani circumsedere: & a Didaco Carvaiali cum Ios clopetariis valetudinarium, LaZaro sacrum, occupatu est. tu deditio postulata, sed oppidani dubia Hispanoria fide consensu unanimi obstinati, tius propugnadopro aris, ocisve,ooris cadere, quam in turpe ianimum pecuda instaν
106쪽
G V L. A v RHe ridere. Ergo propius copias mOVet, ac castra disponit, tutiore per nebula opere.
Erant in exercitu toto signa peditum Lxxv. Hispanorum xxxvia, Belgarum XXI I,Germanorum xv I, quae ductore Ebersteinio Hemstedam, ac silvam , tenebant. Toletanus Cliviam arcem occupaverat. equites Teutonici tantumcc, de siclopetarii alii totidem. evocatae insuper alae Ioannis Pacieci,& Antonii Toletani; quae Alcmariensem viam,ac proximum littus, insiderent. Ad capti Sparnodami nuntium Leseda egressus Lumaeus, copias aliquot in urbem ducere, ac silvam occupare voluit; ignarus hostem praevertisse. qui adventu ejus cognito, peditum aliquot III cII ,
equites II c obviam mittere. iique incautum derepente adorti, in fugam vertunt,& IIc amplius cedunt. Munitis castris,
tormenta adducta xlv,quae qua parte dis poni deberent, & ubi pulsanda urbis moenia, aliquamdiu consultatum. ac peritioribus vllum, ab ea parre qua silva Myacet, uti decussatim fret a quia o murm ibi infimmior , ct facilior multo asiensius. sed incommodum , quod dr transferri tormenta , o mutari hos ita deberem. nec Fb dio, aut tentoriis, tam assera hieme, militem haberi posse. Vtilo consilium Toletanus non tam rei difficultate , quam contemptu hostium, omisit. quippe sic existimabat, homines militiae rudes per mollitiem impares fore obsidioni, & labori militari: praesidium vero,
aliorum exemplo, simul tormenta admovisset, dilapsurum. sed vir Hispanus, qui
gentem suam nimis aestimaret, perque tot victorias ferox, quam non recte de virtute Batavorum judicaret, eventus docuit ;cum obsidio,quam dierum non multorum
fore arbitratus erat, in v I II mensem protracta est. Igitur, nulla ducta fossa, xiv
tormentis ad S. Crucis portam, & munitionem obversam, verberare moenia incipit. totoque triduo continuari letiis cinio xv. Deinde edita ruina, sedulo eam oppidani, repletis lana saccis, lectis, lignis,
sarisque aggestis reparare. Aute omnes operae egregius conlut Vlietius, qui cum famulo laborare ipse maxime. & civibus suis animum addere. Post concussa triduo
moenia impetum in illa facere placuit; &, quamvis dissuadente Romero, nec pilis, L I B. VIII. Io3serreis, neque pulvere tormentario sat instructi, xm Kal. Ianuarias Hispani, ac Belgae, ducente Francisco Varga,bis animose irruentes,egregia oppidanorum vir tute repelluntur. Bartholemaeus Campo- cassius pontem artificiosum struxerat, per quem in murum enisi plures, cum Stetn-bachio depugnabant, interq; eos Alfonsus Galcacius. ex obsesseribus caesi plurimi fossam urbis, & pomeria proxima, implebant. & dispersa passim arma, callides, gladii, selopeia, sarisiae, magnam partem
in oppidanorum potestatem pervenere. interfectus Lucas Soinagus, cum signifero Andrea Brotio. Romerus, Varga, Lama, Tovilla, Benavides, Galeacius, vulnerati. ac Varga quidem in fossa relictus, vix postridie educi potuit. ex obsessis, vix duodecim cecidere. plures saucii. MSteinbachius, etsi in manu accepto vulnere , tamen suos excitare'; urgerem p
lium , ac viri essent: se quidem , nis corde per fosse, nunquam ipsis delenurum. Hic successisus, ut prospera initia plurimum valent, obsessis animos incitavit ; & Hispani per
tres proximas septimanas nullam amplius vim tentarunt: partim sese colligentes, partim vallo, ac cuniculis, intenti. Sub finem mensis HieronymusTserarisius scio- petarios auxiliares in introduxit ; quos
Cognatus, Michaelius, Vimiusque ducebant. Per hoc tempus legati in Angliam abiere, Ianus Dousa Nordovicus, Gulielmus Nivcidius Arensbergicus, aliique: qui reginae Et abethar patriae aerumnas
repraesentarent. numpraeter us omne,
farique, Felium oppressum ire ; ideoque arma sum 1se, ut se, uxores, liberosue, confra vim,
libidinemque, tutaretur. ac venisse si plicatum, uti, sortem tam iniquam commisierata, milite afflictos, orsipendio, ad varet. Anno pro ximo turbae datae a Lumaeo, &Bartholemaeo Entesio; qui annonae ab eo praese
ctus, Delphis queri; misiti non sipendia μώ
ω, nes annonam procurari. dein convitium
ad querelam etiam addere,ordines'; pr ditores appellare. cujus rei quia Entesius causa fuisse cognosceretur,ne quod gravius malum accideret, placuit Auriaco, ut Lumarum, Entesiumque, ad se vocarent,& modestiam imperarent. idque factum. sed Entesius, majore verborum licentia
107쪽
γ I O A N N I susus, nulla ordinum reverentia, attineri in urbe jussus. quod Lumaeus ad se revocans,vi educere eum voluit. Benigne Auriacus rem coInpositam maluisset,praese iis temporis, & futuri, prudens arbiter. At Lumaeus rationi consentaneum nihil velle; nec auctoritatem suam,uti par erat, Ordines amittere. ergo Non. Ianuariis mandato publico armati cives manum utriq; injecere. moxque, varia accusatione ordinum, in ordinem redactus, dignitate ac munere suo, Lumaeus amovetur;& mandata ejus omnia edicto publico revocantur. Mense M o , postquam e custodia emissus, aliquid iterum machinari adversiis Ordines exploratum est; igitur denuo comprehensus, in arcem H iungam, Roterodamo vicinam, compingitur. e qua elapsus, Roterodamum sese contulit; remque ordines dissimularunt. I x Kal. Sext. de injuria quiritari; eum se nimirum esse, qui impensis fluis, naves, copiasque, o resiquum belli apparatum, in m and am intulisset. qui pilam etiam occupasset; posy Deum primus libertatis publicae auctor fuissit: cujus exemplo aliae quoque in Holgandia, ct Zelandia , urbes Albano si subtraxissent. qua
de causa esgratiae ei immensae deberentur,comtra tamen evenire; ac turpi ima in uilludne contumeliam, carcerem, infamiam denique,prorantis beneficiis reddi. nec legitimo tamen Iud Go crimen usium pronuntiatum. Hanc querelam , scripto etiam consignatam, propter curiam, in corona frequentissima,
recitari per tabellionem jubet; inde magi stratui offert; qui respondens, nihil adstpertinere, rei gestae Auriacum certiorem faciti isque, seditionem veritus, mandat, ut accederent statim , ac sine armis, &amoto famulitio,in custodiam civibus quibusdam traderent; verum de hic recusare; nam mix credine, tam alieno a se animo Auri cum esse, qui id mandaret.quando vemo non omnino elevame magistrarus fidem possit, sinimo iure indenari suis hactenus contumeliarum
sivisse praeterito Ianuario, incognita causa, munere, quod gerebat; exutum ; o, mutato intem dum carcere, ceu nullius loci hominem, ac nefarii criminis reum, in cui dia indine habi-ium : ct nunc etiam In urbe agere, quae imp rio Utu pareret: ubi, si quis cujuscunque tamdem criminis accusnei, Iure ficum experiretur.
quamvis quidem, adempto jam legati munera, cta iaceu Romam Imperii comes, nulli ustra obnoxius L Nu est. At Ordinibus, jure agere neutiquam visum. non quod necdum sat nocentem existimarent; sed quod, tali rerum statu, meritas de eo poenas sumere, non consit tum animadverterent. Culpae variae fer bantur. inprimis contemptus ordinum,& verborum magna superbia. nam jactaverat, esse militum cII cII cII, ct istam cab L XX x, quibus cogere ordinestosfiet. tum eosdem,quia iniqua petentem rejecerant, proditores appellaverat. etiam provinciales crudelissime divexaverat; sacerdotes, solo ordinis ejus odio, hominesque alios innocentes multos, nulla causae cogniti ne , morte mulctaverat; inter quos Cornelium Musium,& Iustum Tollium rutrumque virtutis , & fidei in patriam, praeci rissimos. adhaec nefaria militum flagitia nulla poena coercuerat. Ob haec talia etsi gravia quaeque meritum , Ordines tamen discedere impune permiserunt , intercessu maxime Auriaci; qui illustri viri familiς parcendum ratus,ac custodiam diuturnam pro supplicio imputandam. Itaq; abiit, & suffectus in locum ejus Guillelmus Bronchorstius Balemburgicus. Dum
Lumaeus Remp. turbat, intentus in occasionem Bosiuvius ad Delphensem consi lem scribit, laetum de Lumaeo capto accepis; itaque petere etiam atque etiam, uti in fide erga regem perfueraret; da Ue operam, qui Auriacum comprehensum Fb certa cuni odia in Osra ad Harhmum mitreret. praemium ipsi, aluturrique, magnum fore; o desectorum omnium gratiam. Literas has captivo militi curandas tradit; isque Batenburgico defert. qui apertas, cum legisset, recta illico Delphos ad Auriacum mittit. ille statim hominem vocat, literisque a Bos.suvio prius lectis; atqui, inquit, non te talem ego , consul, unquam credidi, qui hos ante patriam poneres. respondenti, non infamanu esse, quid Bos et ius, aut cui Hiberet.
i quidem dem in ipsium, se rem. per
cenam. igitur, ait, operam dato, ut Poluvium per insidias capiamus. cum negaret, conscientiam id permittere; iterum Auriacus enec Iuditham tamen, ut Holofernem, hosesque Dei, pendereposet, extremum d crimen detrectasse. cumque etiam sic negaret, domi
108쪽
co is manere captivum jubet. Interim coeptam modum, igne in turri animadverso , audis cro II Harlemi obsidionem urgere hostis; cui loque Umpanar senitu , aegre in urbem L ηψΠ quo pacto succurrere posset, serio Auria- pervenere.tum Scalcovicana porta erum cus deliberare. utque obsessoribus coin pentes, multos caedunt, vulnerantque. Scmeatum prohiberet, missas Saxenhemum complures fugientes Sparno mersi. xvit copias castra ibi collocare, &Sonotum Kal. Febr. caput quoddam, a corpore ab
ab altera parte cum justa manu insidere scissum, in urbem Hispani insolenter ja- viam jubete ne quid tamen temere ten- ciunt, cum elogio; id Philippi Regii esse,quitet, intcrdicit. Hispani,primo impetu sor- cum C I I c I I auxiliaribus liberator advenistiter ab obsessis repulsi, cum spes dedem set. Hoc facinoris alio longe immanioredae urbis fefellisset, ut operae pariter ac mox obsessi vindicarunt. captivis XII in tempori considerent, suasu Campocassii furcam actis, XI capita, barba pariter c architecti fossam rectam ducere insti- pilloque ad mendicorum modum rasis,munt;&,defixis utrinque palis,transversa, squando ita foederatos per convitium ap- tigna ac resertos lana s accos , superimpo. pellabant,) in vas compacta, e propugnanunt 1 duplici artificii usu, ut contra tela culo in Hispanorum castra dejiciunt, cum defensorum tutam latebram miles habe- inscriptione ista; quando ob decimam nons ret;&, si opus, pontis instar aliquando tutam bellum hoc Olbanm gereret psosque op- esse posset. ex eadem sessa aliae duae pro- pugnaret, istud illi vasculum ferrent, in quo aeducebantur , unde machinae continuatis capita haberet ; Orpro usura, ne demora quo ictibus explosae. Vallo jam ad urbis usque reretur, additum undecimum. Tum de rebus
fossam ducto , cum propinqui obsessores suis literas, & obsessie urbis typum, Auria-
Obsessique adeo essent, ut rem comminus co mittunt, ac postridie advenere cum etiam gererent: propugnaculum, S. Cru- frumento rhedae Lxv. quas cum auxiliocis portae adjectum, de industria oppidani Schramus Brunsvicensis ducebat. quam-
deseruere. Auriacus autem, ut commea- obrem instauratis animis, facta per Scautum adjuvaret, primis xv diebus rhedas Covicanam portam eruptione, Rustem- frumento & pulvere tormentario onustas burgum, quae munitio Germanorum, im 'c v 11 submisit; tum auxiliaria item signa vasere. & aquatili mole trina occupata,in
duo, sub ductoribus Mandaresio, & Ca- censaque, reliquam quoque castrorum sparo. Vltrajectini Toletano pilas ferreas partem diripuere; caesis omnibus, aut fu- aliquot ccc , & vasa tormentarii pulveris gatis.ex obsessis signifer quidam alteri ho- xxxv x, via Amstelodamensi mittebant; sti signum prius de manu extorsit , inde
sed Koerdani praesidiarii intercepta, ma- etiam hominem consedit. mox, deserto ximam partem Auriaco misere. Ringi ve- propugnaculo,quod ad S.Crucis portam, ro Toletanus, victorem se hactenus hic majorem molem serma semilunari exci- suspendi; Frisioque iuccensere, qui de- tant, cujus cornua vetere urbis muro haeditionem promptam, aut eXpugnationem rerent, idque opuς, valde arduum, sum- facilem, promisisset, itaque ille, iram ejus mo studio ocius promotum. nam promi- pertimescens, ut periculo se subduceret, scue adjuvare consules, ordinumque du- clanculum conscensa navi, Hamburgum ctores; cives, milites; viri, foeminae; senes, abiit. v I Ud. oppidani, ut annonae sub- juvenes; opulenti,egeni. universim nemo venirent,leges frumentarias condunt,pre- laborem detrectare; neque cetra, sexus, litiumque pani suum , & pondus, ponunt; gestas, opere quemquam abstinere. Inde tum & vetant, nequis emeret, supra quam ex qdilium ordine ablegatur ad Auriacum necesse haberet. qui migraret,et mors Applicium Adrianus Berchenrodius, qui annonam, esseL. Nocte proxima valde obscura missi res', alias,procuraret. additi comites, qui auxiliares cra cIo, cum densae nimium deducerent, equites aliquot, & II csclo- tenebrae essent, nec Viam tenerent, aber- petarii; qui per viam vicis quibusdam in-
rarunt. parsque ad arcem Cliviam vene- jecto igne, excubias illic positas disturbare, pars in propinqua fabuleta deflexere; runt. & diversa parte egressi alii in crepi- plerique ad castra retrogressi: pauci ad- dine lacus domos amplius cc exussere. in-
109쪽
R1o6 IOANNIS MEvRSI Ide in urbem pluribus diebus ad mensem aliae ad xi r ulnas exstantes aquas dissicub cII as extremita cc Ix circiter rhedae commea- ter sustinuere. ingens passim pavor erat, L Mi tum intulere ; quibus additae cosortes 1 v omnesque in summa aedium eniti; muros. Simandi, Balsurii, Margotini, & Verdurii. que,ac tabulata, perfringere. & scalas,na- Magistratus urbanus veritus, ne per lon- vesque, incondito clamore sibi poscere. gam anni hiemem annona deficeret, ave- foeminae, ac pueri, tristibus lamentis cumnam,secale, hordeumque, miscere statue- cta implere, ubique tectorum, arborum-rat ; sed id , indignante populo, intermise que , ruentium horrendi fragores audiri. sum. deinde pretium bovillae carni consti- domorum contignationes totae , Capta, tutum. mox vicinae urbes, Delphi, Leida, mensae, lecti, culcitae,aquis ferri. & imagis Gouda, aliaeque, egregio humanitatis ex- nes templis erutς,sepulcrisque effusa mori emplo, per literas petunt; si qui illis aeta- tuorum ossa. ac periculum ingens erat,ne
te, sexu, aut morbo,ad bellum inutiles CD urbs tota absorberetur; um,efiracta alte-sent, eos ut ad se transmitterent, paratos ra porta,magno cum strepitu se exonerat. alere, ac curare. Pridie Kal.ductis cuneis, portenti instar res haec habita, ut & mi- iterum impetum facere visum est. atque cans exhalatio; quae, ceu chasma,in coelo
ita quidem instructa acies. Ferdinandus & apparuit. Februario toto nihil ab Hispanis Rodericus Toletani, singuli cum cohor- fere gestum ad urbem obsessam; &,totiestibusu, ad dextram, laevamque, muri ver- repulsi, non ultra vim tentare statuunt,
berati partem invaderent; eosque caeterae melius arcta obsidione oppidanos ad dedi- legionum suarum cohortes sequerentur, tionem compulsuri. ac plerisque disceden- ac supra fossam, pontis instar constratam, dum videbatur. sed Toletanus, patris m transirent. Dein Braccamontius,& Romo nitu,qui famae interesse censebat,perseverus, suas etiam legiones ducere jussi. ad ravit. Ideo,ut naves urbe arcerent, ad v in S. Ioannis propugnaculum, Caspar Billius moletrinas munito loco Sparnum occ ordinatur. Eberitetnius , cum Germanis, pant; & tormenta campestria duo, excu- atque Belgis uxta silvam collocatur. per- biasque,illic ponunt. oppidanique iterum actis precibus, signum datum est. & Ro- tunc annonam ordinant, panibusque e sedericus Toletanus, ac Laurentius Perea, cale , & hordeo, pretium minus triente primi irruunt. jamque in propugnaculum ponunt. dein incendio restinguendo se evaserant; cum id,cuneis subter ductis, las,hamas, caeteraque instrumenta parant; oppidani igne injecto evertere. qua ruina &habere lumen pernox cives iubent. cum-
plurimi periere. pari successii Billius scit. que rumor percrebuisset, ad coenobium eoq; conflictu cecidere Didacus Peresius, S. Bernardi, in crepidine lacus positum, Attonsus Magius, Laurentius Perea, Ste- ab Hispanis pontem strui, quo commea-phanus Illavius, militesque delecti ccc. tum advehendii prohiberent; equites sex Rodericus Toletanus graviter vulneratus. & triginta urbe egressi,cum sexcentis scimex obsessis sauciatus Eainbertus Wirtem- petariis, comperto nullum illic hostem es. bergensis, mox e vulnere diem obiit. Et se, captivis duobus, sedibusque aliquot inobsessis duplex quidem victoria obtigit. censis, recessere. moX, in cuneos injecto nam eo ipso pugnae tempore alia parte igne graviter valde obsessores affecere;iyccxx rhedae in urbem illaesae pervenere; si autem commeatum centum tredecim-
quas ccc siclopetarii, equitesque cxx , de- que rhedis accepere. Nec multo post,ubi ducebant.quae juxta silvam copiς Germa- gelu remitteret, solutis aquis, praemillanorum erant,ad proelium instructae,oppu- pridie navi singulari, x L duplicarii cII clagnare commeatum ; sed conatus frustra ccxL frumenti modios deduxere.iterumq; it. In Brabantia hoc ipso mense triste di- navis una e majoribus, & minores vigintiluvium Lovanio accidit. Dilia fluvius,au- octo,annonam aliam advexere; deducen-ctis aquis alveum egressius, supra muros te Christophoro Gunthero,cum militibus urbis e crevit; &,perrupto tandem agge- duplicariis cccc. tum Dordracu tormen- re, stragem sane immensam edidit. quippe tav I I ;alia XI I,pilasque,& pulverem, Lese magnum aedium numerum plane evertit: da submisit. XI I Kal. Mart. triremem, pedes
110쪽
des L x x x I v longam, oppidani in lacum rerum. sed id factu impossibile, eventus Cira iasubiectum produxere; com de successii docuit Sonotus castra Egmundet habebat, LFΝΠ obsessores desperarent. sed contra ab AL & vicinis aliquot pagis ; sed suorum linbano submissa legio Polvisserit, &e Sicula mensam licentiam vix compelacre satis
cohortes Iv,quas Toribius Zimbro duce- poterat. unde ipsi, & ductoribus quoquebat. Mondragonius totidem e sua mittere caeteris, mandare Auriacus,ne disciplinam jussus. adhaec Bossuvio datum negotium, militarem profligari paterentur. Inter Om- ut, instructis bello navibus, quascunque nes Michaes Crocus ferocia alios antecel- comparare posset, laeum invaderet, ejus - lere. quem, saepe monitum, cum praeterque usum obsessis eriperet. cumque per- verba nil praestaret, & Scagensem curio- fodere alibi aggerem tentasset , fortiter nem occidisset, accusantibus cohortali- obsessi repulere. Iv Kal.acriter pugnatum. bus,&ductorem ultra indignantibus,com-
quippe missae ab Amstelodamensibus xi v prehendere ocius jubet inde capitis stynaves, in lacum venerant: quod ubi emi plicio assicit.Per hoc tempus perisses moenus conspexit Gerardus Iunius, majoris rae,& impensae, Albanus,quando vires non triremis praefectus,nimis temere solus or procederet, aliam viam tentare statuit,an pugnare ausus, tandemque victius, ac cum blanditiis urbes quasdam ad obsequium paucis, vulnere accepto , scaphae ope vix reducere posset. Igitur ad S. P. Amste- elapsus . triremem suam in hostium pote- lodainensem literas mittit. clementis imum
state reliquit. Id ubi caeteris ducibus gna- regem esse,quem calumnia impudenti perduellis rum, summo impetu universi, ac potissi- traduxissent; idquens s urbes urimas Rmum, qui minori triremi praeerat, Iacobus des ejus subdidysse. netrarium tamen satas A. Antonius,in hostem feruntur. & captivam re apparuisse in proximo agro Vorajecti , tum duas horas navem, victoribus victis, forti- Frisia, Gebia, o Transi ania ; quae benignita- ter recuperant. insuper aliam, dum fugien- tem expertae. idem istas,s exemplum siqui et Ates insequuntur,ipsis eripiunt. eoque proe- leni,cerro promittere fulgi autem si eas sibi virestio caesi plurimi, pauci tantum aliquot ca- putarent quibus regi, omnium principum poten-pti,in iis vir nobilis,domo Lovaniensis,Ra- tis imo, resister ossint. ac pessime bi confl-
vescotus. victores Fucam concessere; aD tum laesi, injuriae pertinaces, ultima exsectamegeremque, aperiri ab hoste coeptum ,ob- vesient. Harum literarum exempla ad viciis
struxere. Rigida valde haec hiems fuit, & nas urbes transmissa iisque publico scri- ab ea obstoribus multum incommodi: pti responsum. nunqua male de rege sensisse;
quos & aeris inclementia, & labores con- ideoque nec vim legibin, privilegii quefactam tinuati, fatigare. at haec talia Toletanum imputasse. immo contra existimust, optimum nil movere di non discedere , nisi capta ur- principem, iurisique se qui observantissimum, he,certum. & vir animi elatioris,hactenus nunquam permisurum fuisse , masto minus victor, indignari multo magis; urbem in- imperaturum , uti homines peregrini Belii validam , quam uno octiduo eXpugnatu- - felicisatem conculcament ; c us populum, .
rum se jactaverat, jam tres menses resti- μ a caeteros Hiems, Adum esse explorum;
tisse. ideo rem etiam navibus , quod jam maxime nupero besio Gallico, quod quadringem dixi, gerere instituit: &Auriacus contra ties centum mugium florenorum ad uvisset. H- niti;ac Sonolo dare negotium,quando in- cino tredere, regis nomen falso ab Albano princertus belli exitus, sine mora Alcmariam tendi. nec verum esse, per calumniam eum peti. muniret: in quam hostis, si Harlemum ca- quippe in urbibus universis,quae deficiverint, peretur , ducturus copias videbatur. tum minem sene reperiri, quin pro dignitate ejus d instruere naves jubet, quibus commeatum fendenda facultates .mnes suas, ac vitam de arcereti ipsique obsessi triremes binas e- nique, impendere sit paraturi tantum hoc promisere. & Sonotus existimabat, perfosso positum fuisse, ut Albani, ct Hispanorum,
aggere, qua Ya amnis per emissaria intem Mytati se opponerent. idque ad extremam usjecta in lacum illabitur, munimentum que seriinriguitam facere cenos. tum CX- aliquod ab Auriaco excitatum iri, ad ure empla multa allegant, quae deterreant.bem liberandam multum momenti habi- quod vero cerus imo promistere videri velit,lu-