장음표시 사용
81쪽
' Ι Ο Α N N I sistis viribus non contenti, plus auderent; ac vicinis, qui Albani partes sequi, ipsi inferrent. Ceperant Britani piscatores quos dam Vetianos; hisque per literas libertatem sine pretio Cuycnus obtinuit;ac praeterea commeatum Lumaeus dedit libere exercendae capturae. & beneficium id,cinteris etiam piscatoribus mox indultum, adeo omnium animos flexit, ut, exuto Albani obsequio,in Auriaci fidem recipi exoptarent. quod ubi Tserarisio & Cuychio compertum, ambo vertam,insulae totius armamentarium,cum militibus L x postridie Kal. M i abeunt; ac, relicto ante portam comitatu,oppidum ingressi, a magistratu petunt, uti si vindisi libertat riaco dederent, o praesidium aliquod admisi rent. illoque negante , cum Tserarisius discessisset, Cuyckius in hospitio rema Hens, convocatis, quibus pridem libertatem impetraverat, eadem vespera id eis cit, ut horum opera piscatores alii persuasi oppidum promitterent. nec res differtur. Postero die, adducta ad terrorem cohorte,ipsi quoque armati, nequicquam resistente magistratu, deditionem faciunt. rebusque ex tempore ordinatis, cum prae sidium non sufficeret, petitum ex Anglia
supplementum virorum C X X V, quos ec
clesiae illic Belgicae stipendio Cuyckius
legit. Fama rei Albanum perculit, etsi vir prudens,atque animi ingentis, metum dissimularet. quippe domi odia provinci, lium noverat. foris in Germania Auriacus, in Gallia Nassovius foedera quotidie nO- .va tractabant.ubique prςludia magni motus. itaque copias sedulo parare, quas cOnatibus tantis opponeret: &sollicite e. plorare, quid Nassovius moliretur. Am- stolodami, & Enchusae, per Boshusium naves aliquot bello instruit; ut, Mosa flumine occupato, & Lumarum coerceret,& nutantem Enchusam assereret. id orpidum, in australis freti faucibus situm, ubi objectam Frisiam habet, & in ea Si
veram, olim commerciis florentissimam, qua naves Dania, Zc toto illo tractu, advector, transire debent; aditumque infretum subjectum aperit ; quia maximum
belli momentum videretur, vario conatu, ac valde obluctante magistram,aegre tan
dem, Pronis civium studiis, Auriaco dedi-M E v. R S I 1tur, cujus jussit tradita Sonolo preessectis-ra. isque Brema Embdam profectus, festinatis diu noctiique itineribus Enchusam ingressus, magno per viam prope Medem. lacum discrimine, ne a Gallis auxiliaribus interciperetur , statim rebus ordinandis animum appellit; &, oppido quadrifariam tributo, excubias disponit. tum ad Auriacum nuntium mittit, & suppetias poscit, quibus reliquum borealis Hollandiae tractum, facili adhuc per initia successu, in
tanta animorum aut consternatione, aut favore, ad partes traduceret. Inde rumor, hostem molas extra urbem incendere vetile , ac proditionem agitari. ideo Ioannes Coltermannus, rem exploraturus, noctes
emittitur; dumque inquirit quid geratur,
ab excubiis vulneratur. mox ubi tuta satis omnia, ad urbes vicinas animum applicat; ac centuriones Cabehavium, Ruieliaverium, Robolliumque, & cives aliquot, Medemtacum mittit; qui magistratui persuaderent, uti se Auriaco adjungeret. sed arcis praesectus, Cornelius Risivicus, rem impedivit. paucis tamen post diebus urinbem capiunt. cumque in arcem cives finis gerent, illinc vim facturi, eam oppugnaturi victores, uXores eorum, liberosque, contra in prima acie locant. quod ubi ob sessis conspectum , ut occurrerent pigno rum suorum periculo, deditionem statim faciunt. Deinde Iii Eid. Iunias, etsi successu perdissicili, armatis contra se oppiadanis, Hornam quoque Sonotus capit: ac mox reliquas illic urbes, Alcmariam, Edamum,Monachodamum,Pur merendam.
Tum instituit praesecturas ordinare ; &Medemtacum Cabefavio,Hornam Iosuae Alveringo Ho egio,Alcmariam Gulierumo Mostardo,Edamum Gulielmo Gravio decernit. ipse, a LaZaro Muliero tribuno adjutus, qui advenerat cum instructa legione, quotidie cum hoste manum conserere. nam Boshusius classe urbem infestobat, quamvis irrito conatu; cum tres cohortes in Auriaci partes transirent. Per hoc tempus Autiacus cum rege Carolo,& proceribus reformatae religionis, per fratrem Nassovium de tyrannide Hispanorum propulsanda foedera inierat. idque Albanus non ignarus, qui caetera contem neret , tuatimopere verebatur. & sedulo per
82쪽
G v L. A' v R. L 1 B. vl. . tis to per exploratores consiliorum arcana cap. nia solida , e lapide quadrato; atque in il- cio is
xii, tabat. ac quamvis de milite conscriben- lis turres crebrae,&propugnacula. circum VI
do nulla publice fama esset, illud tamen f a triplex ambit. ab hac initium auden- unum Nassovius agebat, ut Albani potem di factum,ut quantum animi ad vindicantiam frangeret ; tanto quidem rei secrςto, dam libertatem adferret, illustri exemplo ut Montes Hannoniae prius cepisse, quam in ipso statim principio ostenderet ;& de
Lutetia discessiste, nuntiaretur. Impule- reliquo conatus egregii successu provi rat Carolum, ut vulgo jactatum, quod in cialibus spem, aut conjecturam, dareL Et Belgium ea ratione arma tranSferret, re- accesserat pridem Antonius quidam Oli, gnumque suum a belli incommodis libe- varius, fecialis , pictorque; qui, cum veraret. tum& animum commovisse puta- niam ab Albano impetrasset, ceu res Galbhatur injuria sorori Eligabethae facta, quae licas exploraturus, animum ejus sollicita- a Philippo, cui nupserat,diu contumeliose verat;asseverans,si cum copiis saltem exi habita, tandem etiam violenta morte stib- guis ad urbem accederet, oppidanos am- lata csset. augere ostensam,quod qui Ga, plius septingentos fore, qui se adjunge- 'los,sub ductore Ribaldo militantes in ter- rent. Igitur cum quingentis aliquot levis ra Florida, Americae regione, interfeciD armaturae equitibus, siclopetariisque mille, . sent, facinus suum impune haberent. Ita clam sub vesperam ad urbem venit;copiis . vero actum erat,ut , si bene consilia cade- que in silva vicina occultatis, duodecim rent, victor Carolus armorum pretium selectos milites, casum tentaturos, emittit: maximam Belgii partem acciperet ; qua qui, dissimulato habitu , ceu vinarii me se id cis Rhenum extenderet: Hollandia, catores , idem diversorium ingressi, inter Zelandia, Frisia,Vltrajectum, Auriaco ce- coenam hospitem rogant, quae aperiendaederent. in eam rem ipse militem in Ger- portae hora solita. esse ipsis vini plurimum, mania legeret ; Alensorius, regis Caroli ob solis aestum noctu advehendum. atque . fratrum minimus, cum Colinio architha- is, ignarus doli, quartam dicit. attamen,si Iasio, ac delecta suorum manu , e Gallia maturius vellent, aliquid custodi offerrent, impressionem faceret. hunc conatum clas non gravate praeversiro. ita summo manesis quoque, Broagiis instructa, sub Philip- illum accedentes, cum spe pretii portam
po Strossa, & Polinio Garda adjutura pu- is maturius aperuisset, hominem obtrun- etabatur.item in Hetruriam misitis Ioannes Cant,clavesque eripiunt. inde urbem e v Galeacius Fulgosius ad Cosmum Medi- stigio cum equitibus quinquaginta Nas - 'cem; qui, Senae suae ab Hispano metuens, vius invadens, eos per vicos disponit ; ac, distractis per hanc occasionem ejus armis sicubi ostia , aut fenestras, aperiri conspi- secui ior futurus, c c aureorum C I I mu- cerent, illuc siclopos explodere jubet. M. tua daret. in Germaniam profectus Case vociferari interim, ne timerent, aut hostile par Schombergius, cum Imperii principi- quicquam tentarent. adesse libertatis auolares, hus ad vim pariter inserendam repellen- ct C uriacum in propinquo'; qui acimae trata damque foedus icerat; ea lege, ut Ger- tum gravi simasque Albani exactiones,meri manicas omnes copias Friderici Palatini ret. Id aliquot horis tam incondito clam Septemviri filius, Ioannes Casimirus, du- re actum. ut vel milleni in armis esse viceret: & Christophorus, natu minor, ho- derentur. Urbe capta um sic domus o norarium, ordine suo & familia dignum, sidentur, neque reliquae copiae procede- acciperet. idem negotium tribunus equis rent, ocius se Nassovius proripit, cognis tum Momorantius in Anglia apud regi- turus, quid morarentur. itaque per silvam nam Elirabetham egerat; & decreta u- oberrantes equites II, qui lingulosis tertrinque auxilia, vel si religionis causa am go pedites veherent, in urbem ducit. inde ma forte sumerentur. Per haec Nassovius curia occup ta,portas claudit; ac per Val- confidentior, cum Lanovio,& Iensilio, de lum excubias statuit. tum magistratum Montibus opprimendis deliberat. ea urbs convocatum blande affatur. non hostem, sed Hannoniae prima, augustis aedibus, curia amicum, venisse e ac proinde istisam urbem
83쪽
Io IOANNIS ME. v RS 11 cis V jus nomine rem tam magnam incoeptasset. ni- immodicus, conculcaret. Culpam in rein cD U aliud agitare , quam ut Bestium, lom ginam matrem, Catharinam Mediceam, LRRILge id florem imum, contra Albanum ad conserebat ; stomachatus, ab Etrusia mu-juvare . ea oratione deliniti , se, sua- fierest delusim ; cui pro filiis Egoren ins sepii 'que, omnes illi ultro permisere. Dein- His anicassentes daret. Sed hanc offensam de incertis obsequii civibus arma adi- laniena Parisiensis mox placavit. Coli-
mit ; alios consueta artificia, aut com- nius, hoc initium rebus gerendis oppor- mercia , exercere per tubicinem jubet et tunum ratus, urgere Vehementer regem; suos proterve agere vetat. Inventa ibi arm tam bonam occasionem invaderet Hla noma multa, & caetera belli instrumenta, ae- besium indiceret. quod, quam diu occultatum, rarium ingens. sed, ut in urbe limitanea, minus renue generetur; timentibus e nobiliu- commeatus exiguus. gaZa plurima, plur te plerisque, ne, perpresiorum incerta compre-
. rimum sacrae supellectilis, & ex auro , hensi pro latronibus ransfugisque, punirentur. argentove , imagines sanctorum . quas His rationibus in speciem victus,cum ini- vicinae abbatiae, & monasteria, fama ca- tio spem fecisset, idque ad occultanda ar-ptae per Lumaeum Britae territa, ceu in lin cana consiliorum necessarium existima-Co maxime tuto,asservandas deposuerant. ret; nec indicere tamen bellum, aut Phi- triduo post siclopetarii c I o c I o accese lippum regem lacessere, animus esset: ne, sere , festinantem Nassovium subsecuti. affectum recusatione prodens, aut offen- mox Iunio mense,sub Lorgeo Mongome- deret, aut suspectum sese redderet; quod rio, equites c Io C C, pedites CII ccc. inter offensam, & suspicionem, medium, Eodem tempore capta a LanoVio, & F eximere callide tempus statuit. ac prae se marsio, Valentiniana. sed quod in arce ferre; nihilisto bella gratius. ramen, detano- praesidium erat, valide repugnare. eique dae invidiaeis cupere uisenatuitrobetur. ν-- suppetias ferre jussus Ioannes Mendora, obrem rogare, uisententiam, scripto complexu levis armaturae praesectus, duas equitum' inquirenaeum ei proponeres ; ne quid in tam v turmas , Aldenarda evocatas, & quas vi negorio nimis praecipitanter actum homines evereaulaeius colligebat copias, eo du- maligni suolgarent. Ille igitur prolixas ad Cit. ac , armato Propere tirone, pridem regem literas scribit, quibus consilii sui
Conscripto,sumptis ex armamentario Tom rationes exponit. easque rex collaudatas,
nacensi armis, in arcem duo Belgarum si- ut nulla fraudis suspicione cunctaretur. ' gna introducit. reliquos in adverso colle Ioanni Morvillerio, viro augusti collegii Ponit. utque major oppidanis,qui ospice- principi, quem Colinio adversum sciret, re inde poterant, numerus videretur , lix serio expendendas tradit. isque acceptasas, ac calones, miscete tum, ceu Hispa- mense Iunio, cum ad castrum Bononien nicae copiae essent, more gentis tympana rex venisset, tertio ab urbe lapide, accopulsare jubet. idque obsessis metum inje- rata oratione resutat. qua disceptatione .cit. quamobrem Famarsius, digresso pri- dum res protrahitur, commeantibus ad dem Montes Lanovio, cum justae illi vi- Colinium internuntiis, qui Castellione aclres deessent, & oppidanorum studia dem Loniam erat,de deletis Iesisi copiis nun cerent, irruentibus praesidiariis, deserere tius fertur. Id sibi acerbum rex egregie urbem, & vi erumpere , coactiis fuit. ac simulare, & ad Claudium Mondulcetum, fugam ejus cives, animis consternati, tam qui tunc res ejus apud Albanum procur frequentes sequebantur, ut in exitu , por- bat, statim scribere; daret operam, ut captatae angustia, plurimi obtererentur. Alba- eo praesto nobilitas Galgica dimittereturi Coliano gravis Montium jactura visa, propter nium autem, qui interea, etsi praeter ami- ingens loci momentum. & magis turba- corum consilium,fiduciae plenus, in aulam hat tam inexspectata clades. quippe Nas- venerat, in limite copias, quantas vellet, fovium non ita pridem Lutetiae visum; ac conscribere jubet. Nihil ultra bellum Bel se pila oblectantem,per exploratores, ac- gicum Carolus juvit, perniciosa Gallice Ceperat. & nuntium cladis tam impatien- 1uae simulatione, magno antea studio intor tulit, ut detractum capiti pileum, irae citatum. Albanus , manifesto jam satis
84쪽
G V L. A VcV ia plerorumque in Auriacum favore, rebus IL ' omnibus relictis , quamprimum Montes recuperare, & Nassovium opprimere statuit; tam egregium belli ducem coercere, sibi maxime gloriosum , caeteris omnibus terribile, ratus. Ac dum haec in Hannonia fiunt, in Hollandia multae indies urbes desciscunt; & tantum non sponte apertis portis Auriaci nomine praesidia recipiunt. tam gravi enim odio Albanus laborabat,
etiam apud eos,quibus certum a majorum religione non dii cedere, ut decimae causa rerum novarum occasionem optarent.
Iam Hollandia horealis, praeter Amste-lodamum , tota defecerat. in australi prima Audewatra, urbs ad Iselam flumen sita, ad Auriaci partes accessit. quam XI II Kal. Iulias Adrianus S itenus cum e Xigua manu cepit. diesque pauco S commoratUS, cum novas sibi copias parasset, relicto illic exiguo praesidio,cum L aut L X aliquot militibus Golidam petit. ac, per fautoreSporta aperta, urbem ingressus, forum occupavit. oppidani excubias in curia agebant ; cX quibus cum vim tentandam quidam putans explodere in illos siclopum vellet, inhibentibus aliis, statim citra urulum sanguinem facta deditio. Sinitenus
ductor in prima suorum acie versari, eumque sequi V tenengius , e nobilitate V Ntrajectina juvenis, & Wencesilaus TZerinctasius Hagiensis. Ducto circum curiam agmine, cum initio vix sexageni essent, pronis in patriae causam civibus, adeo sta- tim auxit numerus, ut mox fere II cccssent. Convocato magistratu, in Philippi regis & Auriaci praesidis, verba singulos jurare jubet. inde ad praesectum arcis,
Cornelium Mylium, Gerardum FrancisDcum Kege lingum , & Cornelium Reine
gomium, intimos viri amicos, mittit; pO-1tulatuin , uti ad urbis securitatem ad x x vpraesidiarios, quos mandato Albani habebat,t ridem alios a st acciperet: nisi faceret, alia necessario auserum. Is autem, ubi captam urbem acceperat, famulum, clam ex arce
dimissum Vltrajectum properare jusserat; qui rem illic nuntiaret, & suppetias simul
posceret. sed hunc oppidani retraXerunt. Igitur initio dissicilior, cunctando protrahere tempus nitebatur. at cum famulum
interceptum, & vim parari intelligeret, . L I B. v I 8t
quamquam invitus, conditionem acce- cra cipit; placuitque, ut liber omnibus accessus LXMi. esset. mox cum plebs tumultuaretur; nec
ultra ei prςfecturam credi permitteret, ex arce in urbem commigravit. inde per aedes singulorum investigatum, quantum quisque annonae haberet. cumque vix in solum octiduum sussectura invenire tur , missi illico mercatores, qui neces riam a Dord racenis pretio peterent. Scilli, etsi adhuc Albani partes sequerentur,
vicinae urbi non gravate subvenerunt.
cumque Hispani, qui Rotero lami praemdium agerent, Iselae ostium obstruxissent, appositis ad securitatem liburnicis suis, Crimpenum usque frumenti plurimum
navigio devexerunt; unde Goudani , curribus impositum, porro in urbem adduxerunt. Interim necessaria omnia S itenus curare , & sacramento fidem oppidanorum obstringere, ac praesidium etiam loco ordinare. tum , ductis Leidam copiis, cum non ita pridem, missis a Sonoio Gulielmo Gravio Gandavensi, hominem extraneum recipere magistratus noluisset,
opera Pauli Busii syndici, aliorumque civium, statim admissus, Ioannem Eilofium
Groningensem cum cohorte urbi imp -
nit. Dordraceni, jamdudum affectus in Auriacum proni, quia impetu quorumdam praecipitata consilia infeliciter cecidissent,palam ejus partes amplecti hactenus distulerant. sed hoc rerum statu non
ultra deserendam remp. rati, advoc*to
Bartholemaeo Entesio, qui in propinquo sub Lumari auspiciis cum bellicis aliquot
navibus agebat,ut ii Kal. Iulias Albanum hostem renuntiant. statimque iis ab Auriaco Ioannes Hornanus Boxtelius, cui etiam comitatus Burani, Lederdami,Bredar,& Iselsteinii cura commissa, praefectus destinatur.paullo post Harlemum quoque ad partes venit, Gulielmi Berkerodii, I annis Coltermanni, & Petri Κiesii, insigni
opera. illi enim cum mandata ab Auriaco ostendissent, restare initio magistratus, &deliberationem petere; qua negata, cum civium studia animadverterent, hisce legibus urbem dedunt, ut scramentum, Phrilippo olim, er Auriaco praesidi, datum , ne mutarent ; magistratu, saltem ad esuriaci adve
Ivm , ncmo amoveretur. Albanus vero hostis
85쪽
publicus haberetur. cunctis vita, ac D states, amae est M. Hero , aut monasmisi, nusia vis serra. milesque nusim, extra Rutilaverit cohorrem , nise arbitrio magis ratus, urbi imponeretur. Tam fausta Dederatorum initia Gorcomitam auxit ,& se quoque va Kal. Iulias dedidit. atque arce per vim eXpum
gnata, ejus praesectum cum uxore ac filia captum Britam abduXerunt. inde, dilapso per metum praesidio, castrum Lovestentum capitur ; & per noctem oppressa Lies vellia. tandem SchonhOvia,& Woerda quoque, armis Lumaei cedunt. jamque Hollandia tota in Auriaci partes transierat, nec praeter unum Amstelodamum
quicquam restabat. id in Albani obsequio
perstitit , aegre avulsum anno demum Lxxvo I. Dum haec in Hollandia a Lu-maro geruntur, Gulielmus Bergensis, Auriaci assinis,in vicina Getria sumptis armis comitatum Zutphaniensem invadit. & , cum passim sine praesidio oppida essent, plurima cepit. inter haec Tutphaniam tysam, Dotecomium, & Dusburgum. in Velavia ejus legatus, Zacharias Glisen- bergius, Harderivicum v II Eid. Iulias cepit. moXque etiam Herenbergam, Hatriemum, Elburgum ; in Tubantibus Ol- densaliam,Goriamque.Per hςc Bergensis, ubi laetum consiliorum eventum, &Pr pensa populi studia, comperisset, occasi ne utendum ratus, in ditione Transis elana Campos obsedit. eam in rem missa a So- nolo auxilia, & triremes item septem. cives nonnulli cum Andrea Arterio pacti erant, urbem sese dedituros, simul cum copiis Auriacus adesset: & effectum horum opera,ut deditio promissa fieret.Swolla, Hassestum, & Sten ica, exemplum scicutae. etiam Gelmuda,ac Vollent Ovia. arx Tautenburgum per centurionem, a So- nolo missum , capitur. mox, translatis in Vltrajectinam dioecesin armis, Amerssortia occupatur; unde eXcursionibus crebris
totam ditionem infestant, saepe ab ipsis Vltrajectinae urbis portis abducta praeda. Postquam autem pars magna Gelriς etiam
defecit odio Albani ,sive foederatorum armis;in Frisiam quoque occidentale transitum est. ibi Doco Martina cum nobilitatu Profuga de occupanda Leo Vardia,PrOVinciae metropoli, consilium ceperat.
& mandatum id, ab Auriaco acceptum,
exequi hactenus non potuerat. nunc autem Opportunum ratus,a Sonolo, Hollandiae borealis praefecto, cohorteS quatuor
quinque poscit. sed is,quia missis jam Bergensi auxiliis, & variis praesidiis, copias dis
traxerat, unicam tantum Frisiorum cohortem, Holaeone Buma ductore, submisit. Bergensis autem Neder ormierium, .
Frisiae agrique Groningensis praesectum, supplere desectum jussit. isque, centurionibus aliquot constitutis , brevi cohortestre S quatuorVe comparavit ; ac cum iis
Cunderiam aggressus,diffugientibus Belgis, qui in praesidio, sine negotio occupavit.quo successit auctis animis,inde in Frisiam perrexerunt. Hiergitis,quem in Frisqpraefectura Megensi successorem Albanus dederat, Arnhemii in Getria morabatur. & ab Auriaco, qui cum magno tunCexercitu illuc venerat, plurimasque urbes ceperat, obsessis viis,praefectura excludebatur. quamobrem Casparum Roblesium Billium Lusitanum, qui Groningam cum legione Belgica tenebat, Leovardienses, ut provinciae laboranti stibveniret, datis
literis, evocarunt. isque postquam advenisset, inprimis urbem communivit ; δύ, mutato arcis praesidio, pro Germanis Gabios imposuit. in Harlingae ac Staverae arces e legione sua lectos misit. Wilhusium venerat Adolphus Holsatus, qui Albani jussu militem auxiliarem collegerat; &, stipendii inopia, cum ulterius progredi
non posset, destinatam sibi ab Albano pecuniam submitti postulabat. ac quando, loci intervallo , consuli absens Albanus minime posset,& periculum mora longior
allatura videretur, e Megensis thesauro, qui in arce asservabatur,mutua sumere Ixflorenorum cio placuit;eX pecunia,ab Albano assignata, mox reflandenda. sed cum illic vix v c D reperirentur, reliquum aliunde suffectum est. Iam animi alieni signum Sncca dederat;ac timeri,ne in novas etiam partes inclinaret. placuit ergo ut animos Billius exploraret, aliquid fortasse viri auctoritate valitura. isque cum curiae senatore Petro Fritema, eo profectus, intromitti postulavit; de affectu oppidanorum conjecturam hinc facturus. Et praemissus Fritema, ut eventum ten
86쪽
m Ia taret. ex quo cum mox Billium adsutu- MI rum acciperent, clausis portis, armati in. moenia prorumpentes, saltem cum domesticis recipi postulantem rejecerunt. quinauditae voces quorundam, qui siclopeia minarentur. Fritema, ut dimitteretur,vix blanditiis impetravit. Per id tempus, ambigua etiam Boiswerdiae fide, ut experiretur Billius, literis benigne scriptis, percunctatur ; an non in tutelam urbis aliquod' praesium cuperent. sed illi eadem humanitate viro respondent ; grata ibi prosalute publica Gram, caeterum praesidio vin non effici curaturos, ne quid detrimenti caperent. hoc responso satis manifestus affectus. tum de Franehera etiam laboratum ; sed nec quemquam eo mittere, Malliteras dare, visum fuit , antequam ip rum Leovar-diensium studia cognoscerent. iccirco decretum, ut exquirerent, an in fide erga regem Oppidani permanerent. inde in urbem annona plurima , & commeatus belli illatust edictumque, ut quicqui n. subjectis agris, aut monasteriis, abbatiisve, esculentum, id in urbem comportarent. & consulibus mandatum, ut quos civium minus certa fide scirent, eorum
nomina exhiberent. tum, repetito sacramento, arma omnibus imperata additaeque cohortes quinque Germanorum.
quibus ut stipendium esset , senatorum collegio, & ditissimis aliquot provinciae
nobilibus,v I florenorum c I o indicta: eique continuando conscripti provinciae delegati, indictionem recusarunt. nimium hactenus impense suile ; acsupra tributum omaenarium , pro quo regis adprovinciam defendendum obstristi fides. extra ordinem quimque prius, mox sex etiam C II dedisse. inde, honorarii vicem , cXXum C I I. Cumque publica necessitas obtenderetur, nihil minu S pernegarunt. neque rem in sua potesate esse, plenis comitiis pertractandam. hoc tamen anniti velli, ut, provincM quiete constituta, in
cohortium quinque stipendium, quin parassent,
xxxv c I I curarentur. Porro cives qui
quaginta , obsequii invitos, aut incertos, ejecerunt ; ultimum supplicium comminati , si redire, praeter curiae Voluntatem, unquam auderent. Snecani, legato excluso, certi ostensae, ne annona deesset laborarunt. itaque e vicinis abbatiis, aetR. LIB. v I. 83 monasteriis, vi abreptam in urbem trans- CII Iotulerunt. nec multo post a foederatis LXMI praesidium admiserunt. & exemplum mOX secuti Bolswerdiani Nederivorinterium advocarunt. tum Doccomitam , auctis per haec copiis, invaserunt. Erant in praesidio urbis Belgae aliquot , & hostibus
facile superiores , ni si cives conspirassent. ii fortiter repugnantes, e fenestris aedium suarum siclopis terga ferire aggressi, incusso metu, in sugam propulerunt. atque ita in victoris potestatem urbs Venit. sed homines militiae ignari, & qui
per tumultum arma sumpserant, nec tymere hostem didicerant, neglectis eXcubiis , mox iterum a victis per noctem Oppressi, nullo adhuc victoriae fructu , urbem amiserunt. ac intersecti fere quinquaginta . caeteros tenebrae eripuerunt. Victores irati recentem contumeliam rapina , & incendio, vindicant. &, quia munitionem adjuvare rustici pridem recusassent, in pagos quoque proximos saeviunt. Adjunxerant se foederatis nobiles ejus provinciae plurimi. inter eos, Doco Martina, Sidius Botnia, Titius Hottinga, SiLfridus Galama, Petrus Camminga, Augustinus Oetsma , aliique ; quibus cognita locorum regio, & occulta civium multorum in nonnullis urbibus studia. Eo rum opera ad australe fretum Stavera,Enchusam adversam spectans , occupatur. verum arcem e legione Billii Belgae tenuerunt. quam obsidentes tormenta admovere, Sneca,Bolswerdia, & Franckera advecta. & auxilia a Sonolo missa. Dum ita arcte obsidentur , lassicta valetudine Billius, convocato ad se senatu, momentum loci, o necessitatem obsessorum, reprasentat; simulque hortatur , ne tam egregiam militumsonisiimoxu dem, ac virtutem , is
fererent. bi auxilia praeso esse. sed, educto per hanc rerum neces itarem praesidio, abstente ipse
operam darent, ne quod urbi incommodum me nisu. tum etiam docerent, qua via tutis me militem duceret. Igitur placuit , uti copiae per legatum quidem Coudomam , aut Ericam, navigio subveherenturii ipse autem, urbe ne exi ret. id neque morbum Uus ferre nec civilis prudentiae legem. per belli incerta, si quid accidat adversium, gravius musto periculum sene. in ejus capite salaris publicae summa verti. quam H et obrem
87쪽
LXXV. rum , duae Germanorum , adventu ine
spectato adeo obsessores terruerunt, ut majores longe copias adventasse existimantes, turpi fuga arcem simul, urbem-ue, desererent. Postea cum se ad Galeamum collegissent, iterum irruentes hostes,caesis centum quinquaginta, reliquos dissiparunt. Coudomam autem, quo con fugerant, populati,idem Staverie mox fecerunt ; ac deinde, igne injecto, exusserunt. machinas captivas in arcem liberatam transtulerunt. atque ita cum ingenti prida laeti Leovardiam redierunt. Interim annonae caritas Leovardienses premere, coactis rusticis circumjectis frumentum omne in foederatorum urbes conveher .
quamobrem Billius Franeheram inopinato invadere statuit; aut, si consilium non successisset,Berlicomium,opportunum situ pagum,opere,& praesidio, communire. inde Billain copias ducere, & quicquid iblic frumenti esset, Leovardiam devehemdum accurare. Igitur noctu cum cohortibus quinque egressiis,alias Harlinga accedere jubet, statuta hora ab una urbis parte arma concitaturus,ut,seductis illuc praesidiariis,ab altera facilior irruptio esset. sed, obseptis itineribus,cum conatu excidisset, ad Angumam, Berlicomium , & Lidlumam,castra metatus, loca opere festinato munit. utque incommodum Franeheranis aliquod daret, opplere fossam Snecanam jubet. Circa id tempus cum cohortibus vii I Germanicis in Frisiam Iustus Schouwenburgicus venit,ab Auriaco prς- ses provinciae,ac Groningae, agrique G ningant,destinatus.Posito vero Franckerqdomicilio multa a Nedemormierio statuta immutavit Deinde curiam juri dicendo novam instituit, ad quam Sneca, Bolsiner-dia,aliaque loca,quq foederatorum partes amplexa,pertinerent. Varie utrinque velitatum est; & pagi aliquot, monasteriaque, praedae obnoxia, armis,& flamma, deleta. Albano autem undique nuntii minus grati perseruntur;quibus etsi angeretur,egregie tamen curas dissimulat. Vexabat animum successoris cogitatio , cui se , ut pridem jactaverat, tranquillam provinciam tradere posse desperabat. insuper de Ga
liarum rege, ac regina matre,querebatur;
aut permissa. neque aliunde magis sibi metuebat. itaque inprimis Obsidere Mon- . tes statuit, antequam plures copiae accederent , aut Auriacus cum eXercitu adveniret. tunc enim vires, adhuc integras varie distractum iri. quamobrem , conscriptis tribus legionibus Belgicis, Fridericum Filium cum iv cII peditum, cccc equitibus,obsidioni inchoandae praemittit; ipse, simul res alias ordinasset, cum copiis majoribus secuturus. & is Iulio desinente profectus, proximum urbi monasterium Bethlehemum statim occupat, atque ad Versus vim communita oppidani, nihil territi,urbem seque hosti excipiendo parant. Premebat Albanum aerarii angustia. nam& plurimum Hispanis debebat, quorum jam militia uti cogebatur. insuper copiis novis opus: neque decimae, aut vicesimae, spes supererat. quamobrem , quod temporis ratio posceret, invidiosum nimis tributum differre statuit; dum, qui in Hispaniam missi a provinciarum ordinibus, in
impetranda indulgentia laborarent. v que animos alienos demulceret, remiti re decimam, ac vicesimam, velle edixit; dum modo alias rationes pecuniae colligendae ostenderent. idque etiam Holla
diae ordinibus Bossuvium praesidem proponere jussit. & seorsim ad eos quoquo literas dedit, quibus in uxI II Kal. Sext. comitia Hagar habenda indiceret. Sed eo
jam illic loco res erant,ut mandatum contemneretur. tamen in praescriptum diem Dordraci, in primaria Hollandiae urbe, conventum ordinant; ubi de rep. dei ceps administranda decernerent. ejus rei Auriacum certiorem faciunt; & legatum, qui intersit, mitti postulant. ubi praescriptus dies illuxit, convenere ad libertatem vindicandam ex equestri ordine I cobus Wingardus, & Arnoldus Duven-vordius , Lumaei legatus . ex urbibus delegatos miserunt Dordracum , Har lemum , Leida, Gouda, Gorco um, Alcmaria, Oudewatra, Horna, Ench sa, Mede acum, Edamum, & Mon chodamum. reliquis voluntas, vel aud
cia , defuit. Interim in Hispania res decreta . & post longam supplicationem facta tandem indulgentia. Hopperus que
88쪽
G V L. A V R. L I B. v I. 8ς rusque convocatis regis nomine haec de- sisse, eundem illi animum mansisse, qui huc use ex, in
nuntiat ;' ita eum erga Bestium assectum esse, que per consilia isa inquies continere se non po- LX λι. ut privari commodi causa nihil unquam inrem tuerit, quin, paratis denuo copiis , virtute iis riserit. sed hoc tantum voluisse, ut res'. iatas cta, iterum eventum tentaret. quando adtem,
quieta, ac religio salva maneret. idpersuasum ta- diu oppressi, revocassent animi antiquum omiano halere; semper ordinis, fidei atque o robur hostemque Olbanum pronuntiassent; n
sequii praeclaros, in rebin omnibus, ct consiliis, hilprius haluisse , quam ut porro diritus tam Dei gloriam, blicamque utilitatem, demvis generosios incitaret, ct auxilium postulantibus
f. quamquam autem in responso decimae, vico praesaret. ac tam bona voluntati cum , ex hau simaeque, indulgentia non diserte exprimeretur, so patrimonio, vires minime resonderent, pro-
hanc sententiam esse tamen. involucro ideo se missumque ab ipsis esset, si exercitum modo ad-fim,ut apud subitos ipsi maiestas, legato aucto- duceret, se sipendia curaturos, id nunc tempus ritas, inieira est. Post haec verba, qui cu- esse scirent. in promtu militem, sed ea conitio-randae rei missi, pro affectu tam benigno ne lectum, ut, pri quam moveret, prioris tria magnas sese regi gratias agere dicunt ι id- modiis stipendium acciperet. aut, si fleri id non
que reduces apud Ordines testaturos. Iam posset, saltem unius mensis darent, de caetero vel Auriacus justas copias comparaverat, in nonnulli principes, vel quaedam Belgii urbes,c tres menses auctoratas, aut quam diu u- verent. Horum prius impossibile ; alterum diffus seret; ea militiae conditione , ut . quia ficile omnino, neque utile. namques ad Galliae pecunia in stipendium non sufficeret, pi- regem , aut reginam Angliae irent, periculum gnoris vicem urbes acciperent,quibus sol- esse, ne obnoxias isti ratione provincias sibi venda assignaretur. Collegerat peditum subicerent: quippe issos, nisi oppignera fur millia quindecim, equitum septem. cum bibus , ne teruntium expenseras. itaque ape
his se Nas Iovio fratri adjungere animus tum adisum iri , aegre posea possessa dudum i
crat. ac quandoquidem Hollandiae Ose canelicturis. idque exemplis manifesum. igiturdines ad destinata in medium Iulium c aliud nil resine, quam ut urbes aliquot fidem mitia legatum postulassent , Philippum apud ductores, o tu erchas, interponant: --Marnixium Sanet Aldegondium mittit, Aper c aureorum C II saetim expediam. Me multa rerum peritia virum,qui consilia ad- ab Auriaco exponere jusskm; oderare, pro se
juvaret. is cum xv Kal. Sext. advenisset, fecis inremp. quam inprimissi .m cuperent, postridie, mandatis exhibitis, ita ordines non gravate concessu V. Quamobrem, quia alloquutus est. Saris Auriaco, a quo misus, urgeret necessitas, & maturato opus so- cognitum idem ipsorum assectum εῶ ct nunc ne ret, illico decretum, ut C Ega aureorum cII, manthesium esse, quando tanta animi constantia a nonniatas ditioribus , resequirique provincialicum ipse, legitimo provinciae praeside , se Alba- bus, mutua peterentur : o corrogaretur να-no opponerem, ad vindicandam patriae Mena- quid auri, argentive, aut caeteri mundi, qui rem, quae oppressa aliquot Iam annos ab Hi - que haberet. tum tributa ordinaria quaesores nis; quorum libidini, aut saevitiae , necdum ad- tradere iuberentur, etiam deinceps continua huc facium sitis. orare vero , tam praeclarum da, ct invitis imperanda. item redim templo-
voluntatem ne mutarent . egregia simper ese rum, monasteriorum , aut colligiorum; er quae
ga Bestium Ade fuisse, ac Lundiam potis praeterea ornamento magis, quam usui, occupamum, se caeterin curae suae provincias. eam ob renturi deinde, ut pro stipendo caetero urbes rem doluisse vehementer, tam immania dudum caverent, convenerunt. Posthaec Aldegon-
passes. neque in votis magis quicquam habuis dius alia quoque mandata exhibet ad se, quam ut felicitatem antiquam resaurare quae ordines respondent : uriacum stasequando posset. ideoque non latori,aut impem Hrigandiae, Zelandiae, mes sae, se Vitrusin
se, percisse. quin triennium nunc esse , cum, nae ditionis praesidem agno ere,qualem olim rex '. exercitu collim , mebore animo, quam fortuna, sanuset. ct apud Ordines actarum provincia vindicare libertatem publicam tentasset. ex rum annisgros , ut, rege absente, praesidem ac qua clade quicquid facultatum reliquum, nunc puronum acciperent , ceu pro puum Belgispo emum patriae impendere. nec de liberariis principem, atque ad tutelam ejus jure , ac scr stato quicquam perfluccessum adversem deces mento, ob ictum G autem natalis belli ratiori a cor
89쪽
16 I. MEVRSII Gucorrigdiretur, omnis ei potesas truderetur ; irique, ex crorutas omnibus, summum maris prassectum, poneret , de consilio urbium maritimarum centuriones novos lecturum. cumque in p=aedam hac nus miles arma sua habuisset, nunc sipemaeum poneretur. ac consituerentur irem, qui de re ου maritimis cognosicerent. Tum ad Lu- eum magistratus Dordracenus,Leidensis, & Enchusanus, ablegantur; qui militiam terrestrem ordinarent, & licentiam lege adstringerent, ne deinceps provinciales vexarentur. Placuit etiam archiva aperiri, quae in arce Goudana. & privile
gia in ici ; reliquaque libertatis instru
menta, ad Hollandiam pertinentia: & in indicem referri, ac describi, distribuique magistratibus, ut secundum ea deinceps respublica administraretur. Hoc negotium , sed Auriaco prius consulto, & permittente , ex ordine equestri, Ianus Dousa Nordovicus, vir ingenio & litteris excellens; ex urbibus, singuli destinati suscipere jubentur. Visum & a Lumaeo petere , dares ante omnia operam, ne quid camerae rationum, commentariorum, ordinum, curiaeve actuarii, turbarentur; deinde infrumenta, omnia resp. maximopere necessaria, sudiose affervarentur. Inde foedus mutua fide utrinque initum et neque Auriaco inconsulto, aut L. A V R. LIB. VI. invito, ordines quicquam; neque Auriacum, CID II praeter ordinum voluntatem, cum ipso rege,eius L δ' - legatis , de rep. pacanda acturum. Eam in
rem, fidci symbolum,datae dextrae; & Abdegondius pro Auriaco, a quo legatus, juramento se obstrinxit. Decretum posero ui aliin quoque urbes,scriptis lueris,ad commune parriae liberandae foedus invitarent; quod quia vicini Delphi recusarent,mandatum Leidensibus, urbis situ opportunis, ut navigia Waterlandia prohiberent. Amstet damum quod attineret, Auriacus a Daniae rego, urbibusque Hanseaticis, ordinum Hollandiae nomine peteret, quando publicae hianati adversa esset, ne quae ei in poserum merces subveherentur: ac Hornam potius, aut Enchisam, urbesque proximas; vel Dord cum, ubi par commodisinsonet, per Mosa umen, transferrentur. Porro exponit Aldegondius, placere Aurisio, ut religio libera esset; public que in iis locis, quae decerneret magistratus, sine
turbis exerceretur: clericis autem nemo vim,iniuriamve .siam faceret, nis sone contra rem' niteremur. Iuter haec Lumaeus venit. dc provinciae praefecturam ab Auriaco sibi mandatam in comitiis exponit. cumque literas protulisset, lectis iis, ex praescripto obiturum, admittere placuit.
90쪽
Ic arma sub Auriaco praeside pro libertate Hollandia sumpsit. &Zelandiae quoque bona pars Albanum pro hoste habere. jamque audendi initium Flis. sinsani fecerant; quibus,misso in auxilium
Tserarisio, aucta virtus: adeo, ut, infestis fgnis Middelburgum contendentes, hostem ultro provocarent. cumque is p e lium detrectaret, neque tutum obsidere putaretur, retrogressi, se per vicos distribuerunt,arcemque Souburgum, non pro cui Flissinga , occuparunt. mox autem Middelburgenses, ne timuisse viderentur, Souburgum versus nocte intempesta copias, machinasque, ducunt. In praesidio Galli erant, qui in hostem animose erumpentes, sortiterque repulsi, cum suppetias Flistingant frustra duplici velitatione tentassent, arcem deserunt. quam Hispanus occupatam, repetentibus Flistaginis,cum defendi posse desperaret, iterum dedit. Crescere illis indies copiae , & per eas an, mi robur. itaque mari bellum instruuntire Antverpiam prosectiis Theobaldus
Worstitis, pulverem tormentarium, quaeque praeterea bello necessaria, clauculum emit. nec multo post, cum insignis e Lusitania classis adveheretur,mercibus plurimis pretiosis auroque onusta, turbarum ignara,& mutationis,ui aggressi naves exonerant ; mercibusque distractis, ingentem inde pecuniam contrahunt, atque in suos usus applicant. tum ut Middelbu gum subigerent, urbem insulae Walacriae primam, liburnicis exstructis , commeatum prohibere conantur. jamque naves Centum quinquaginta armaverant, quibus mare obsidebant. & infestis valde animis decertabant. utque Albanus, nullo pers narum discrimine, milites, cives, merca
tores , ceu perduelles, supplicio extremo afficiebat: ita illi, quemcumque Hispanum capiebant, statim in crucem subiis mem agebant; neque ullum vitae pretium capiebant. cumque plures captivi essent,
binos, colligatis brachiis, in subjectum urbi mare e propugnaculo praecipitabant. indigna quidem illa saevitia, sed exemplo
irritata. Veriae cum postridie Non. Iun. epulum magistratus haberet, in templum irruentes quidam praesidiarii, imagines sacras, & altaria, hactenus illaesa, subito impetu confregerunt. dein progressi in chorum templi, in equitum aurei velleris insignia, illic suspensa, idem aus. Cum res ad Tserarisium deserretur, ille, ut intererat epulo, accendente iram vino, statim
ad templum se proripiens, stricto gladio
duos improvisus occidit; porro alioso cisurus, nisi intercedentes quidam impetum viri cohibuissent. Id ubi caetero praesidio gnarum,adeo omnium animos osse dit, ut cum armis ante aedes convenirentipontificium, ac latronem, per convitium
appellantes: & facturi erant paria,ni RON laeus, praetor urbis, Herptiusque, motum sedassenti ac profecto ex eo tempore in visus militibus, tandem quoque per tumultum inferficitur. Flistingant, distractis classis Lusitanae mercibus, Anglicanos ad se mercatores plures, militesque, pertra erunt ; qui militiam, luculenta spe stipe dii, quaeritare. itaque,auctis valde copiis, vicinae Flandriae arma inferre statuerunt; Ostburgoque, & Ardemburgo, occupa-
iis, dedere se Brugensesjubent. verum satis illi, quia nondum satis bene res ipsorum constitutas, & momenti ad haec parum in militia tumultuaria existimarent, etsi inclinarent aliqui, tamen motum nullum audebant. quare, frustra hic conati, in templa, & monasteria proxima,arma Vertunt.