장음표시 사용
71쪽
68 IOANNIS ME VRSI Iobrem auctor esse illis , ut discessiim ma- inquisisoris, in Belgas crudelitate audii t. ad- cIo I turarent. quem adjutans, naVi Rupellanae venisse cum magnis copiis usianorum , ct -- Lηη, eos imposuit. itaque avecti in Sueciam , litum exoticorum, quibus oppressis Belgis pro-Stocholinium , ubi aula regis, postridie vincias adeo graviser vexares, ut nusium I Kal. Iunias venerunt. Cumq; ab urbe reX vitiae genus esset, quod non pasim intent sit, abesset, unaque cum eo Pontus Gardius, nulgo populi, aut procerum , a Crimine. tyram cum quo consilia communicarejussi erant; nii autem, ut tanto licentius grassantur, vi Sonnebenum , Gardii pagum , quo voca- laetae religionis culpam praetexere. atque hoc critum ad epulum regem post biduum ad so- mine re suo omnino imponere. quin, firma re intellexerant, abierunt. ubi quid ve- dae tam iniqua dominationi, in urbium pleris nissent effatos, ceu minus idoneo epuli que praesidia , aut arces, poFuisse ; contra Eelii tempore, Stocholmium rursum , quo rex Iura, ac privilegia , qua rex a masori ου Ir brevi reversurus, discedere suadet. solum dita secramento confirmasset. Igitur coactiam Clusium apud se retinet. I v Eid. missus a summa neces itate optimum principem , quan-Gardio Ioannes Moinius ipsis nuntiat, cem do sepius tentatus Philippi animus nultam ruium de legatione regem; sed decernere nihilsos tioni, aut precibus, locum faceret, occurrere se, nisi gnarum , quo loco res Mosimiae essent: Albano se, restaurandae libertati , arma aio besium ista, an pacem, agitaret. ab ea μι a con- versus tyrannum Fimere. quando autem ania silia pendere ; nec militem AZis necessarium d mus ejus erga rempub. Christianam, o cura, mitti integrum. dissicile inβper , annonam na- in aperto euent, eamque ob causam facilem afvibus ocurare. Cumstatre Carolo tamen com Actis, ac benignum ,sore confiiarent, Applic ferre, eiusque assectam clam explorare vella. um advenisse, ne desereret Iustam adeo pium for, quando nuper ab Hispaniae rege , atque AL causam, quae ad omnes orbu Chrisiani princibano, legatus amicitiam orasset, tutius tri pes pertineret. quippe Albanum, sebacto Belgio, persuasiurum, ut negotium totum in se recipe- catera quoque , quamvis longe H ita regna, ret. Pro hoc beneficio proliXe Gardio gra- eodem religionὼ praetextu, in jurum idquetias agere Moinium rogant ; & nonnulla, ex faedere M onens anni L x ii saris manife-
utiliter apud regem differenda , sugge- sum esse. Ad haec verba rex respondet,
runt. us, palum Auriacum iuvare, anceps se amare se Auriacum , o calamitatem Belgis putaret ; quod periculi minus haberet, fra re ae plorare. ratum aut m, nil lum regem, Carolo uteretur. ad haec literas ad Gardium principum aliorum monim, clementius multo addunt. Interim cum Sonnebeno Gar- acturum fuisse. quod quando aliter evenisset, dius rediisset, nec rem diligenter satis cum carrio fratre deliberasurum, sine quo nil accuratat, per Moinium conqueruntur. consituere possiet: ac resonsum intra octiatium iAudi fibi, stris que tempus eximi, in negotio sociatmium missurum. interim, videretur, tanti momenti, se maturando. id postquam ad eum pros cisteremur, o consilia conferrent ι ei relatum, ut culpam amoveret, xv Kal. nec id sibi ingratum fore. Illis dicentibus, Iulias SwcrtZium cos ad regem abduxit. etiam hoc Auriaci mandatum esse, atque ad illic admissos rex interrogat, clam, anpse ipsum liter ferre, reX rogare argumentum;
lam, auaeri vel m. cumque, clam masie, re Cumque responderent, commendaritias tam
spondissent; jusso secedere comitatu prae- ρum esse, honeste dimissos e familia sua n ter Mareschallum, de Gardium , literas bilem , arcisque praefectum, comitari ju- ab Auriaco exhibent. quas cum legi ipsi bet, jamque in procinctu erant cum perorarent, rex respondit, legationis testimo- aulae praefectum mandat, si quid ustris; inium se agnoscere ; jamque ante edoctum esse, essent, ipsi exponerent: aut, si massent, per hi
ab Auriaco oratores advenire. tum, latine es rinsigni carent, quo rectius negotio animum
locutus, si quid vellent, paucis enunti- adverteret. igitur ad regem scribunt, cumare jubet. itaque, data fandi copia, sup- antea legationem flummarim tantum enarras plices exponunt; virtutem ipsim essecisse, sint, id nunc pluribus facere certos. ac denuo ui rem aequis imum, o orbi Christiano utilem, submisse orare, spalam ipse auxilia milieret furiaci mandato orare auderent. non dubium non con sustum exis aret, Carolo fratri paries
esse, quin de Albani, primi antea Maurorum traderet qui Austri virtutis exemplo,egregiam famam
72쪽
G V L. A v R. L I B. v. 'famam in prima aetate ad exteros tranfimisurae. et essent. Biduo post nuntiate Gardius, no e c15 io idem proximis Galliae beatas quosdam Germaniae regem ipsis nates dure, vesse Scoris. Igitur cum V 'principes fecisse. quodsi neque hoc ex His re- iacis primum agerent. ac nisi inter se convenigni flui rebus videretur, hominibus extraneis, rem, ne eos quidem accepturos. dicente So- quorum certa fides, consilium permitteret, a qui- nolo, in alieno territorio, sine principis volumbus naves impetrarent. tum militem quoque pe- tate, legere militem non licere, eoque prim -- regrinum, oportum Eldurgensim, concederet. niam a rege impetrandam; respondere ille,
x Kal. Iulii Novicopium ad Carolum ve- visum i , ut cum Scotis transigerent. itaque nerunt ue ac postridie ad eum admissi, ea- cum iis actum, ut si tres quatuorve naves dem, qua apud regem fratrem, oratione bello instructae in portu Elsburgensi siste- utuntur. notam orbi Albani tyrannidem, cui rentur, has acciperent eo pretio, quod obicerest i furiacus pararet. sed cum vires se Stocholmii, a delectis utrinque arbitris, gregiae voluntari impares essent, auxilia oratum aestimaretur, Auriaco deinceps militaturi. ablegasse,qium bene i velli, se resp. Chri & equites ta C pedites cccc impone-nae ex animo sudere, con debas. Laudare rent. ac illis quidem, qui plerique e nobi- rationem Carolus; &, gratum esse t tauriaci litate,etsi pedestri militia equestre tamen, iudicium um diu Albani uperbia referociam, novem in mensem daterorum, stipendium fama accepisse, o Belgis aerumnas commiser daretur: itidem ductori peditum,& legatum quas si quid levareposset, ctim rege fruire to. quippe tale a Succo habuisse. & singu-co usturum,ad quem iter insiluebat. Cum re- lis trimestribus exhiberetur, cum primum cessissent, eo ipso die redire jussi, ac man- urbem aliquam, aut portum, occupassent. data plenius referre, postridie apud Caro- sed post colloquia pluscula, curi promissas Ium verbis pluribus legationem repetunt. multiplicibus varie res protracta suisset, ac scorsim plus duabus horis Souoius cum tandem Erbovillius, aulae Caroli praefe- eo colloquium habuit. Cum Stockhol- ctus, & Lubbertus Covellus, consiliarius,mium venissent, Carolum illic exspecta- x iii Kal. Augusti, Caroli nomine denu turi, Gardium iterum, & Carolum Mor- tiant; dolere i , quod desinata Auriaco auxi-naeum Varennium, accedunt; quibus ante Ea nega e cogeretur. perturbaras res Limoniae, discessum, datis ab Auriaco literis, nego- quibus succurrendum esset. insuper immineretium commendaverant. ibi cum Mornaeus etiam cum Poloniae rege besium. ea propter na- diceret, consare si voluntatem, nec bono - ves vlgu, militemve auxiliarem, dare nonposse.
blico quicquam anteferre , Gardius interpella- Ad verba sua Caroli etiam literas addunt. vit, vid e capita, quae misissent multum de quis se ille apud Auriacum excusare. Po- iis cum rege firmonem fuisse: cui naves conce- stero die ad Petrum Brahaeum Wi x-dere visium non est, ob Erici praedere oris aes burgium, & Nicolaum Guldensternium , alienum, quod in regni perniciem contractum cancellarium, vocati accedunt. ibique, dein s Scotis in solutum naves daret,e vestis segregato comitatu, Wissinxburgius illis alios quoque debitum flagitaturos. atque I nc exponiti accepisse nuper regem de a UD MAcontrahendi modum cum contemptu regis com gi satu, cui Fuppetiae ab Auriaco posulatae. nee iunctum esse. tamen naves permissurum, s de alienum ab Dis animum. sed tam bonam volum
pecunia, in diem cerrum repraestentanda, mere se talem antiquum cum rasaniarum rege sardus tones caverent. ad commeatum quod auineret, impedise, necdum sibi violandum. huc accedere eum cura e minime posse. ita priiam, cum in ingruens besium, per quod iusa excusatio. cae se nutenos duae mitrerentur, penuria reverti co- ra benigne erga uriacum assectum esse. Sic
actari quod portum Et burgensim peterent, eum dimissi, de portu tamen Elsburgensi cum bonas depromittere. postridie reversis, non serio agerent, Uus usus per tempestatem , propositum se mutare Mornaeus ait; se adfuisse aut aliam quamvis causam honestam, vix ductores Moros, qui rogarent,daret operam apud permissus. In discessit Clusium illic reli- regem, ut sipendis reliqua, Lxxx duororum querunt, cum thalassiarchi vicario actu C et O , solverentur. res nisse autem,perconta- rum, qui per Ioannem Coloniam centu rurum ipses, s naves tres quatuorve rex daret, rionem Auriaco fidem Operamque suam .
73쪽
co II sare tamen Auriacus, & auxilia ubique lo-.vicesima,decimaque,imperata vicies cem cro t3. i, corum sollicitare.ac nonnulli, Albani odio, tena cio florenorum in annos duos obti- L si exercitum ad urbes adduceret, ut fac, nuerat.id tempus cum nunc fere elapsum
lior expugnatio ipsi esset,edibus suis ignem consilia priora revocare ad animum st ' sese injecturos polliciti erant. Gulielmum tuit. Explorata quidem illi Belgarum odia, Blosium Tresongum,qui post proelium ad sed, vir rigidus, & offensae, dum metuere- Gemingam in Ed sardi Embdani familiam tur, securus, propositum urget; recusandi se dederat,duas naves armare jussit. isque, audaciam tot jam arcibus, & praesidiis, sat petito ab Edsardo commeatu, Embdam coercitam arbitratus. Igitur pridie Kal. profectus, &ab Anglo quodam navem Sextileis idem edictum, sed in speciem
bello instructam v cio florenis mercatus, moderatius, denuo proponit. id cum suineum, Robollio in Angliam misso, qui inde ma querela exceptum; quam annonae, re- abduceret, ipse Embdae rebus ordinandis rumque omnium, maXima caritas aggera' haereret, magistratum per literas Edsardus bat. &, quo tempore vitam tolerare pers c comprehendere hominem jubet. qui ocius te, tributa intendi, iniquis imum videbatur. obsequens,in vincula conjectum Lerorti- Existimarant decimae loco vicies i a centenaum mittit. ibi per trimestre amplius, arcto cio sussectura. sed dicere Albanus, id in admodum carcere detentus, spondente Hidania auter acceptum; magisque regi conces
Agatha Beninga Oplewertia, injussu Ed- semel decimam acere. Hic cum Uiglius,
sardi Embda non se exiturum, vix dimis- Schetus, aliique; reponerent, non omninosus, post trimestre amplius alterum, de in- ab Ordinibus confensium: insiperpericulum esse, . juria,& vi, questus, quia non judicaretur ne hac ratione sicundae centesimae quadragies .causa, clam discessit. Ante urbem aliquot cemena C I D amiueret, stomachatus, verum Auriaci naves erant. has praefectus maris isios dicere Regavit: iterato aliquoties jura-Boshusius mox invadit: & urbani Lumaeum mento,invius omnibus exacturkm. consiliarios, quoque fecerunt. Vltrajectini, etsi evo- ροι populum contra conci/arem,aut defenderent,
cato praesidio , metuebant tamen, ne sub instarperduellium esse. interesse regis,ne, noxio hiemem, profligatis Auriaci navibus, re- principibuι exemplo, ian maysati po- duceretur; quod futurum rumor ferebat. Hora, ct promissa per ludibrium immutasse,
hanc ob caulam, ut periculum anteverte- cogno ceretur. daturum consilio sanguinis nego-rent, quando occlusae Albani aures, per trum, ut ceu de perduellibus cogno ceret. --Vetaselium , nuper in Hispaniam profe- gnam omnibus, ac pol imum nandria ordini- . ctum, id ne fieret supplices a rege petunt. bus , qui Auriaco, aut Emondano, non minis
obsiequio in ipsem, est patrem Carolum, Iratiam peccaverant, factam gratiam. placando regi d faceret, cujuι exstarent praeclara exempla ; ac rimam fuisse,quam promisissent. longe plus co pridem Megensim cum universi legione tutelae quisiturum, si, quod jure optimo nisu,bona cu- causa ultro in urbem rere se. postea GHlbanum 3 quesb hastam misisset. Plurimum id Hol- Loneybarduam imposuisse. c in licentia, ac fu- landiae ordines anxios habuit; dc, indictis perbia, omnino summa; quam flagitiorum impu- Hagae comitiis, deliberarunt, quo pactoritas etiam auxisset, impense in hanc c c flore- Albanum a proposito divertere possent.
norum c I I ; adeoque aerarium μι- auravisse, Amstelodamqnses, admittere promulga- ut caetero Iributo par non esset. praeterea in urbe, tionem primo dubios, tamen Albani me- longe a limite remota, est Pran rex munita satis tus impulit. nihilominus referri per appa- in oratio contineret, praeterpraesidium πῶυ- ritorem curant; MMumpublice universis, sirium aliud nusium opus esse. itaque ne innoxios bi privatim maxime grave. ex quo in Aperi ' homines, est obsequii constantes,gratius premo rem indictionem constensissent, damna plurimaret. Et rex justis precibus motus Albano terra marique apraemiatoribus, ct piratis, tum mandat,ne subditos Hos e insta causa praesi- ab aquis, anno proximo mense Novembri, accredio vexaret; maxime Vltra Gnos: quibus ea pisse. deinde extramos quoque principes nates, , rei pemicissa. id pergratu biserris nec D mercesque, varie detinuisse. ad has clades areserari tamen exigeret, negotium omne traestentis dere rerum caritatem, is reliquum aeris alieni, i ut arburio permittere. Ante biennium pro adhuc pendendum,ut ab arce, ct milite Vspano, o sin
74쪽
v L. A v R. L I B. v. XIlsberum commerciis urbem prae rent. praeter diem v Kal. Novembris incipere in ur- cro iahos decimam etiam, o vicesimam, exigere bem,& cives profugos revocare praecipit. kη δ' pergat, salvam amplius civitatem esse nonpust. itaque redit antiquum praesidium xiv Kal.
quamobrem promulgationem alia lege admittere Decembreis. Binis literis deprecati, re- non posse; quam ante biennium,cum caeteris Houe sponsum accipiunt ; imperatam militi mod
fundia ordinibus,seessent. Id Albanum val- siam, quamsi migret, in promptu poena ore. de offendit, & ad provinciae curiam in jus etsi tamen ille non minori licentia postea vocatos aliquot florenorum cIo mulctari grassatus. Queri Vltrajectini, ct aerariip voluit. Egerunt causam Ioannes Treson- blici, cst civium forum egesarem ; neque eo gus, & Nicolaus Diertius, uterque celebri haustos suppeaeitare necessariaposse. deinde in tunc in foro facundia: sed per judices me- quum, quatuor pridem urbiumpraesidia, quarum
tu obnoxios secundum Albanum lis pro- aliquae, magnitudine pares, opibus superarent, nuntiata,& reis x x v florenorum cia mul- uni siuae per vim imponi. Sed obstinato concta indicta. 1 qua sententia cum ad sena- silii Albano, cum nil nisi perniciem mani- tum Machliniensem provocarent, isque festam exspectarent, iterum frustra apud
ad Albanum rejiceret, consultum non ra- regem Conqueruntur. mansitque ad IIxti,eundem actorem judicemque experiri, Non. Aprileis anni sequentis, cum recu- negotium intermisere. sed tam rigidam perandae Britae emitteretur. Auriacus u- Albani voluntatem obortae statim turbae bique suppetias rogare;&, firmata in Garumutarunt, aut impedierunt. Caeterarum lia pace,Colinium, maris praefectum,cum provinciarum eadem querela erat. & per proceribus religioni reformatae addictis, legatos deprecari singulae, ne propositum fratris Ludovici opera, in suas partes per-
exequeretur. quo faceret,brevi remp. niagam trahere. quin eo ventum est, ut ad regis habiturum. potius aliud tributum imperaret, mri quoque conscientiam res deserretur; nonnus publice'micissem. quaedam exceptio- inviti, ut prae se serebat. jamque, ceu ve- ne uti, non aliter se indictioni acquievisse,quam tere gentis odio, honestus belli praetextus se communis constensius foret. nunc quanda VA quaerebatur;&justa satis causa videbatur, trajectini recusarent, nec se teneri. Urgere ni- vel recuperatio urbium Belgicarum , quas olim hilominus edictum Albanus, & vehemen- Gasii tenuissent ryel contumelia nuperfacta inter succensere Vltrajectinis, cum quod morte sororis, quam Phil pus veneno procurasse novo se tributo opposuissent, tum quod cerris resibus ferebatur. Ludovicus Nasi de sententia lata ad regem provocassent; vius, ut rem promoveret, quae, non satis& de ipso, pariter ac praesidio Hispanico, tuta literarum fide, nisi coram rege agi
conqueri apud eum ausi suissent. Praeter- non poterat, quasi in Belgium iter adomea soli etiam legatos ad haec comitia mi, naret, mutata veste,cum Francisco Lanotere neglexerant; quod graviter interpre- vio, Carolo Telinio, Ioanne Hangesto, rati , ceu exemplo audaciam aliorum ex - in aulam venit. Erat tunc rex Luminii incitassent i cum consilia tamen nusquam Bria, venationibus intentus. hic cum eo
contulissent, & aliam provinciae suae ra- de bello Belgico totos v i dies privatim tionem crederent, quae nuper sponte in occultis colloquiis disserit. ejus gerendi Caroli V potestatem certis conditionibus utilitatem, ac necessitatem, deinde rati venitati itaque sine regiarum literarum nem ostenditi ac placere oratio regi; sed, respectu, per quas parcere illis jubebatur, quando inconsulto Colinio, quem belli quamvis nullo circa urbem hoste, & inse- ducem destinabat, statuere nihil qui sto per Auriaci naves littore Hollandico, quam posset, maturare rectum jubet, in C Harlemo, Delphis, Leida, Britaque evo- linio suadere , ut adsie accederet. tum Auriaco catos Hispanos Vltrajectum commeare literis valde benignis mandati legern misi jubet. Erant universim signavi II, sex pri- tem, quemcumque in Germania posset: neque ora, e legione Ferdinandi Toletani; septi- quicquam, bello liberando necessarium, omisemum, Consalvi Braccamontii; Octavum, uret.
Roderici Toletani. Haec per literas ad α G a Ioas
75쪽
Neunte anno a Sueciae rege ad Edsardum Embdanum legatus venit Pontus Gardius, cujus supra mentio
Prorem duxerat;& sponsale pactum erat, ut Embdanus comitatus ipsi cederet. sed id compositum inter fratres videbatur, quo facilius regiae assinitatis honore alter potiretur: quandoquidem,illis celebratis, jus situm transferre in fratrem Ioannes nollet. Haec initio legationis causa credita. cum Vero tres amplius septimanas apud Episcopum Monasteriensem haereret, &Saxoniae Electorem, quem impediisse unum opinio erat, ne Auriaco ab rege Sueciae, ac fratre Carolo, auxiliaeulla sissimi
terentur, suspicione non exigua adventus hominis, cujus versutum valde ingenium compertum haberent, laboraVit. tum e .
iam, quando per Belgium in Galliam iturus serebatur, ipse rem hanc adjuvante,
metus erat, ne in transitu Auriaci consilia,& legationem nuperam, nimi S mature Albano aperiret. Igitur diu, quidnam agitaret, anxie exploratum; sed cognosci nihil aliud potuit, quam quod palam fama serret. Ultrajectinos praesidium revocatum nihilo, quam pridem, insolentius affigebat ; S nec magistratui parcebat. Ioannis Tatii Amerongii consulis filius in ipsa e
cubiarum statione graviter vulneratus ripse , domi suae pene occisus, cum ubique periculum timeret, apud caeterum magistratum causam testatus, ut saluti consule. ret, urbe exivit. Haec incommoda cum minuere Albanus deberet,augere insuper,
ει tot injuriis novam aliam gravissimam addere; privilegia urbis, & statuta, postulando : archetypa omnia per praesidem exhibere jussis.id,quia iniquissimum seret, co racum negassent, iterum jussi, descripta OD MUGL ferunt. quae cum praeses recusaret, literas ad Albanum mittunt, per quas factum eX-cusarent. His Albanus irritatior, omnino mandata exequi jubet; &, ni pareant, minas addit, se praesidiarium militem aseibiturum. tribuno etiam Hispanico mandat, praeindem, Fufi foret, MFuvaret. Cumque necdum morem gererent, ad terrorem congregari miles coepit. vimque etiam intemtasset, nisi, delinito praeside , in diem p
sterum res dilata fuisset. tunc cum vinc la cunctis parata, & invitis extorquenda omnia intelligerent ; metuerentque , ne insolens miles, cui jam fere x i x mensium stipendium deberetur, occasionem urbis diripiendae invaderet, aegre tandem, minis armisque coacti, cesserunt. Tam egregia tamen nonnullorum constantia fuit, ut extrema omnia pati, quam imperio iniqui imo obsequi, mallenti inter plures Henricus Valckenarius fuit, cujus ea saepe vox audita ; vitam potius, s obnoxiam regi putarent, quam privilegia pra, amitterent. . Instrumenta omnia in arce Vredenburgo
reposita, & in Ludovici Requesensit adventum , qui Albano datus successor, aD servata; isque, regis jussu, reddidit. Per
provincias caeteras decima, aCvicesima, non minore severitate exigebantur. &quantumvis varie deprecati ordines, publicam dissicultatem quererentur, vicieseque centena CII annua continuanda offerrent , cum nil tamen obtinerent, nonnulli ad regem oratores ablegare ; quos Albanus, ne auderent proficisci, capitis supplicio deterrere conatus suit. Cumque in urbe Bruxellensi, quam cum tot Hispanis ipse insideret,promptissimum per arma obsequium speraret, praesentissimo tamen periculo odium ejus, studiumque libertatis, praevaluere. Igitur qWicunque panem,
76쪽
nis , ab opere cessare. lanii quoque macello abstinere, neque alii institores merces ullas venum dare. quamobrem vim coercendis adhibere animum inducit; ac noctu praecipuos tumultus auctores e s ribus aedium, aut fenestris, quemque suspendere. jussusque lictor cum laqueis xvii, & scalis decempedalibus, praesto
esse. Iamque in armis miles erat, ac Fridericus Toletanus Viglium accesserat, Pr nuntiatam in reos mortis sententiam relaturus ; cum de Brita capta nuntius, admodum inexspectatus, eoque magis animum percellens, cruentum consilium mutare coegit. Ut increbuit rei fama,invisus antehac Albanus,nunc contemni etiam coepit.
jamque verba libera magis palam audiri. Id Auriaco non ignarum, qui, clam com- Paratis copiis , invadere ipsum inopinato
moliebatur. neque armorum apparatus Albanum latuit. verum is, securus nimis,
negligere hostem, tanquam semel debellatum; &, si resiirgeret, opprimi facilem. Ac paratae Auriaco quidem copiς idoneae, sed adhuc stipendium deerat. nam pecuniae,quas collegerat, etsi magnae, aegre recensendo militi, & auctorando, sussiciebant. neq; ad caeteram militiam reliquum quicquam futurum erat. huic dissicultatia rege Galliarum subventum; a quo, bello maturando, CC aureorum CID mutuo
primum, mox dono, accepit. Gulielmus Tresongus,jussit Auriaci, navem unam sibi instruxerat; quam, i v Eid. Febr. Flevo egressiis, in insulam Texclam ducere statuerat. scd gelu obortum ad Wieringam in Martium proximum stare coegit. id Bostiavius cum rescisset, Auriaci loco ab Albano Hollandiae praeses constitutuS, IO-annem Rossium cum signis i v expugnareetun misit. isque adeo improvisus supervenit, ut Tresiongum, qui cum majore militum parte in insulam exscenderat,sere interciperet. sed cvasere tamen omnes, praeter unum, qui sua sponte ad hostem dilapsus.inde navem aggressus,dedi postulat. sed Tresiongus,vir animi militaris, impetum facientes fortiter reppulit. longe hostis numero major;&,obsesi a glacie, navis tantum non captiva teneri. tamen, illo acriter explosis tormentis propulsato,hac R. LIB. V I. aperta, uno tantum suorum amisso, inte- cin Iogram in mare primum, inde vicinam An-LXMi. gliam , eduxit. quo tempore collecta ibi sociorum multitudo in Albani gratiam, a regina EliZabetha insula prohibetur. Inde
major illi spiritus, itaque ad Belgii libertatem evertendam animum firmat; ne deinceps privilegia ulla, aut jura, obtendere posset. & egregie sibi pacem muniisse existimabat; cum arrepta ecce arma, per XXXI v annoS continuanda. quippe bellum, hactenus vix anxiis miserorum Votis,& consiliis magno metu occultatis, agit tum , robusta audacia palam coeptum est. ac caeteris provinciis libertatis vindicandae, excusso jugo , prima signum Hollandia sustulit. causa rei maturius tentandae EliZabethae edictum. nam perfugium ubi denegatum fuit, in virtutem profugis desperatio vertit. Primi libertatis patriae vindices su b Lumaeo fuerunt; is, quem dixi, Culielmus Troilongus, Bartholemaeus Entesus Mentheda, Iacobus Cabc-liavius, Gulielinus Gravius, Nicolaus Rui-chaverius, Marinus Brantius, Omius Heddingus, aliique. hi, in navibus x L interdicto littore solventes, in Texelam iter dirigebant; quatuordecim, quindecimve, Albani liburnicas illic profligaturi. & in via ex Hispania adventantes duas capiunt. alii Hollandiam borealem, & Enchusam, cogitabant; aut ubicunque exscendere commodum. sed vento adverso in Mosam acti, ubi junctis Rheni aquis Oceano incidit, in ipso ostio Kal. Aprilibus contra Britam classem applicant. Mirati primo
aspectu oppidani, mercatores esse credebant, contrario vento illuc compulsos. nulla cogitatio erat, bellum advehi. Mask- lanulusa,qui pagus,Brilae oppositus, flum, ne interluitur, Ioannes Petrus Coppest cus in urbem adversam mercatores aliquot ducens, conspecta navium multit dine, id quod erat ratus, ciis desertis, recta in classem navigium vertit; ibique de Treslongo sciscitatus,cum adductus in adspectum ejus esset, adventum gratulatur. is I umaeo hominem sistit, commenda que,ceu rebus suis perquam utilem. itaque ad Britanos mittitur; annulumque Tre-songus addit, satis notum a patre Casp
ro, qui praeturam oppidi,& insulae,pridem
77쪽
eo io gesserat. Advenienti porta recluditur, &L ML ad curiam contendentem circumfusuS populus comitatur, cupidus scire quid afferret. inter eundum varie habent, pro ingenio quisque suo.pars benigne alloquuntur, pars convitia homini dicunt. in curiam, &coetum magistratus, cum venisset, a Lu-maeo & Treslongo nuntiat, binos darent adcolgoquium, extra urbem, idque innoxium ipsis fore. quipe ideo venisse, ut a decima gramiserpressos liberarent. tum, qui fides verbis esset, notum omnibus annulum ostendit. ac de modo copiarum inquirentibus , inconsulta libertate in immensium omnino CX- tollens , instar quinque millia dicit. quare consternatis cunctis, vix inventi, qui prodire in colloquium auderent. quos Lu-maeus in Auriaci manus, regii per provinciam praesidis, urbe eque de me jubet. tum deliberando duarum horarum tempuS concedit; atque ita illaesos, uti promissum erat,
remittit. Tantus autem omneS metuS Occupaverat , ut, propere convasatis rebus, per portam australem tumultuaria fuga e rumperent. interim e navibus exscendere miles, & urbem accedere; atque in muris quos viderent oppidanos percunctari, serrum ponas aperire, an vim exstectare, masient. Cunctanter admodum respondere magistratus. quippe cum dilaberentur, quotquot civium potiores; aliique recipere asvenas liberatores vellent; illorum metu ,
horum studio, ipse quoque impulsus diffugit; adeo ut vix universim quinquaginta
remanerent. elapso deliberandi tempore, cum etiam tum cunctarentur, veritus Lu- meus , ne se forte communirent; nil morandum arbitratus,copias bifariam dividit. ac Tressongus ad portam australem partem ducit; ibique Ioannem Duvenuordium, aerarii quaestorem, e fuga comprehensum retrahit; atque, interfectum paene a militibus, e periculo prςsentissimo, opportuno adventu eripit. borealem Robollius exurit, & cffringit; ac per hanc Lumaeus ingreditur. Qui urbem ceperant, ducenti quinquaginta erant; caeteri classem servabant. civi nulli vis illata; tantum sacrum ordinem invadunt, odio quod calamitas temporis animis hominum profugorum tunc injecerat. Postridie in templis omnibus comminutae, aut direptae , imagines M si v R S I Isanctorum, reliquaque ornamenta. prae- cia II :dam omnem in naves inferunt, tanquain Φ.KMI a rursum discessuri. & Lumaeus nihil aliud animo agitasse visus, quam, direpta urbe,& insula, ut abiret; cum dissideret, impetum irruituri mox Hispani cum tantillis adeo copiis sustineri a se posse. sed Tre-slongo, ac centurionum aliis, quibus cognitum, locum besio inchoando opportunum, aliud coysilium fuit. Igitur suadent, daret ad Aguriacum literas, o si peti inpostularet. tum de oppido defendendo foedus ineunt; dc tormenta e navibus inserunt. Nullum loco praesidium erat. duo antea Hispanorum ligna fuerant; quae aestate superiore, cum aliis aliquot evocata, Albanus Vltrajecto imposuerat: nulla quidem necessitate,sed
ut urbem, contra decimam magno animo nitentem, gravius vexaret. Gratus ejus
rei nuntius Bruxellanis, apud quos summa tunc vi Albanus decimam exigere conabatur. jamque turbantibus supplicia parabat , cum hic casus virum irae praecipitem inhibuit. itaque praesentem poenam, dum differre ille cogitur, isti evadunt. Albanus vero, etsi oppiduli unius jactura haud valde moveri; gnarus tamen, exigua quamvis principia, si neglexemis, incrementum, o robur sepe magnum, mίra accipere, Maximilianum Henninum Bossuvium, qui
praesidium Vltrajecti tunc habebat, cum cohortibus decem Hispanicis Ferdinandi Toletani, belli initia profligatum ire jubet. Sic una Brita, tenue per id tempus orpidulum, duas Belgii maximas urbes, Bru-Xellas, & Vltrajectum, illas decima, hoc gravissimo Hispanorum prassidio liberat.
ac Brugellae,ubi ipsa principis aula, & terroris domicilium , tam egregio libertatis . praeludio concusta, faustum patriae vindicandae omen fuerunt. Vltrajectinis, quod variae ac diuturnae preces, & promissa florenorum centum octoginta millia, obtinere non potuerant, casus inexspectatus dedit. idque valde opportune. quippe mi les, qui xv Ii I mensium stipendium flagitabat, clam creato novo Electo, ita vocant , quem in ejusmodi turbis ipsi sibi prςficiunt; & tribuno ac centurionibus cmplis,diripere urbem constituerat.id consilium eo ipso die detectum,quo allatae Albani literae, quae excedere urbe juberent.
78쪽
G v L. Α V R. L I B. v I. si cio in quamobrem, ubi res comperta, nocte rum ex agris hominum, incerta fide,egre- cin Io ML proxima magistratus Electum futurum di oppido inconsultum existimassent. Hac kη δέ comprehendit, moXque crimen consessi victoria, uti astoici, animi illis, copiaeque, sum strangulat. inde sub diei auroram an- accrevere. itaque postridie Paschatis, ha- te curiam corpus collocat ; & Hispanica hito insulanorum censu,fidem inter se ob
lingua elogium etiam addit, quod suppi, stringunt ; atque Auriaco, regio per Hol-cii causam exponeret. Mos Hispanis illa landiam prauidi, sacramento omnes di- nocte , quae subsequitur feriam quintam cunt: in ejus fide, atque obsequio, oppi- magnae hebdomadae, ut, vicatim discur- dum pariter insulamque, strenue propulantes,multis ad cereos deducentibus,nu- gnaturi. & prior quidem jurare Luniceus, da terga deflagellent ; adeo ut, perforata quem mox reliqui secuti. tum lembos ad cute, largus saepe sanguis emanet: idque praedandum instruere, quibus flumen per- ipsis magnae pietatis instari illud tempus cursarent,insigni quotidie praeda. campa-
incoeptando huic facinori designatum. sed nas etiam tota insula turribus detrahunt. meridie, qui hanc noctem antecederet, nec multo post aliquot monachos, usque exire ad recuperandam Britam jussi, etsi, ad novem miliaria evagati, juxta Norco- conjuratione jam detecta, nihil ausuri vi- mium comprehendunt. ac statim viris inderentur , magno urbem metu liberant. nocentissimis, homines arma & sangui- Maselanissus am,ac Schiedamum,cum ve- nem, spirantes,impotenti Albani odio,in-nissent, flumen transgressi, navibusque in digna contumelia ad mortem protractis, Bernissa relictis, in insulam Vornensem, gulam frangunt. Vbi Auriacus Britam ubi Brita sita, nullo resistente exscendunt. captam intellexit, etsi rem quam maxime
Lumaeani, numero longe inferiores, cum Optaret, Lumaeum tamen eo tempore in-
insula prohibere haud possent, urbem jussu suo tentasse nolebat. namque, bello' tueri statuerunt. idque ut facilius es- necdum instructus, verebatur , ne consi-set, suburbium, quod ad portam austra-- lia, minus tempestive prodita , Albani solem, igne injecto, exusserunt. Hispani cordiam excitarent. quia tamen summa recta Britam petere ; sed appropinquan- loci utilitas erat, auxilia promittit, & alites oppido collocatus per arbusta subur- cunde etiam ab amicis curat. ac Lumaro, bana miles sciopetis excepit et ac civium undequaque profuga nobilitate , copiae quidam, in profluentem insiliens,estracto- indies augebantur;quis Delifiliaviam porque novi agri emissario , tantum aquarum tu valde opportunam, in adversa Mosae intromisit, ut, planitie inundata, in editi ripa, facile capit, nullo in habitatores de- rem aggerem se recipere cogerentur. licto. Hispani autem, postquam turpi adeo cumque oppido nihilo segnius ad austra- fuga Britam,& insulam circumjectam,delem portam incumberent, explosis intus seruissent, festinato itinere lassi, dein ab , crebris tormentis, fortiter repulsi disces, quis, per quas evaserant, etiam madidi, serunt. Dum haec geruntur, Tressongus, lutoque obruti, Dordracum venere. sed,& Robollius, clanculum egressi, naves, negato in urbem introitu, Bossiiviugucri Bernisi e relictas,quibus in insulam Hispa- tus , si e tractu illo discederet, ne urbes ni transmiserant, partim incendunt, pase vicinae, Albani odio, deditionem item fatim perforatas mergunt, alias in flumen cerent, Roterodamum se recepit. sed &propellunt. quod ubi illi rescivere , cum illic vix admissus, circumvento magistra-
immensum aquae crescerent, Veriti, si per- tu, praeter fidem per vim urbem occupa- manerent, ne per eas pereundum ipsis Q- vit. nam metuentes oppidani , ne quid ret,temere se in fugam dedere. ac pars na- praeter voluntatem paterentur,arma sum-vibus adhuc reliquis in oppositam Betem pserant, ut excluderent adventantes. id Iandiam evasere ; pars amotas, atque in gnarus Bosiuvius, quia vi admitti posio aquis fluctuantes, nando aegre consectati. desperaret , ingenium ad dolum vertit. alios surges, lutumve, hausere. Ac sine itaque cum nobilibus paucis intromisius, ullo sane negotio magnam stragem Lu- petiit a magistratu , ut militibus suis tan-marani edidissent, nisi civium, & profugo- tum transeundi copiam daret ; alio enim
79쪽
on Io ducere velle. at oppidani, recte dolum concitavit. sed ille odia, & querelas, pa- cin ioLη ki suspicati, praeter urbem transire posse re- riter spernens, majore praesidio rem ge- LKRV spondebant. tandem, ubi deliberatum,id sturus, cum duntaxat pauci illic Belgae eL videtur, ut manipulatim transeant. ita in- sent, metatorem misit ; qui Hispanis,mox greino primo manipulo, cum occludi por- venturis , hospitia curaret. id valde indita deberet, reliqui omnes , impetu facto, gnati cives ; & nonnulli palam diceres
irrupere. erant ad portam exiguae excu- vitutem longe pes imam biparari. neque ullibiae, nec resistere satis validae. in his fa- Belgis urbi magis arcem, militemve, gravember ferrarius quidam , vir manu promtus; fore. Advenerat paucis ante diebus Ioan-
quem, prae caeteris repugnantem , stricto nes Cuyckius Herptenus; qui se passim pugione Bosilivius occidit. id quasi au- immiscens civibus, si qui rebus novis studendi signum esset, 'nobiles , qui circa derent, eorum audaciam clam accende- eum , ac milites alii, in excubitores versi, re, & ad libertatem vindicandam instiga- portam invadunt; ac partem caedunt,par- re, hortarique ; palam edicerent, nonse ustratem extra urbem propellunt. deinde in Hi sanum militem recepturos. praesto esse vind obvios quosque grassati , civium pene cem Auriacum, cum magnis copus,qui adversus c c c c interficiunt. sexum sequiorem pro Albani prannidem Belgium aspereret. nec in- libidine habent, tam nefaria sane licentia, grata multis oratio; qui,periculo exagge- quamdiu urbem tenuerunt, ut felices pu- rato,viri conatum adjuvare. adeo ut tantarentur, qui, incursu primo caesi, nec ae- dem postridie Non. Aprileis Belgae praerumnas patriae suae intueri, nec gravissi- sidio expellerentur. cumque eo ipso die mana servitutem experiri cogerentur. Hoc in portum Hispani adnavigarent, orto tu- facinore Bosluvius,vir primariae inter Bel - multu , idem Cuyckius omnes hortari.
gas nobilitatis, sat s hactenus populo gra- virtutis D meminissent. quod si Hisanos intus, omnium Odia irritavit. Roterodamo urbem admitterent, de vita, ct bonis, actam .
sic potiti, mox Delfiliaviam, paullo ante sirent. 6ecisse Apraesidium i ideo maies
a Lumaeanis occupatam, noctu invadunt, iis reos, nec deinceps gratiam sterari posse. ED summa in victos saevitia. loco capto prae- mundanum, Hor numque, ob oculosponerent; sidium imponunt, & Casparum Vraeam merisorum, o dignitatis, iuxta claros: quo- praefectum. inde pagos circumjectos po- rum quando ratio nusia habita esset, ne quid putantur. Exeunte Februario, cum Vltra- temere sibi promitterent. Inter haec verba
jectini de inexorabili Albani rigore diu quidam e turba, potu largiore audacior, regem interpellassent, ad eundem rejici- si quis duos ccrevitiae cantharos daret, inuntur ; ex quo , ct bono, jus dictarum. quod adventantes machinam aliquam e muris mineret, tum desingulis iterum monerenti opse urbis explosurum se pollicitus, tribus hramque datum iri, ne aratione quicquam alie- Cuychio florenis acceptis, rem per citanum pateremur. Sed displicuit responsum, idque ita Hispanos perculit, ut abruptis nulla spe juris obtinendi apud praesectum retinaculis , vela dantes Middelburgum
adeo offensum , ut nemo causam oppres- protinus naves dirigerent. Antonius Bursorum agere auderet. Tamen, anxii supra gundus Capellus, provinciae praeses, ubi modum, iterum in aulam mittunt, qui ne- rem gestam intellexisset, Middelburgo iugotiuin cum quibusdam communicarent. luc profectuS, qua auctoritate erat, coe in his V lius , ut prudentiae, ita modera- cere initia turbarum statuit. itaque popu-tionis clarus , indicat Albano datum suc- tum ante curiam convocatum, vir non a- cessorem, Ludovicum Requesensium , ac deo indisertus, blandis verbis demulcere quamprimum adfuturum . quamobrem conabatur. nihil ita praetersem sibi evenisse, tantisper rem disterrent. Brita capta, FED quam hunc motum ; ωμου culpam paenitentia singam, Zelandiae urbem , arce commu- eluere possent. igitur ad obsequium redirent,nire statuit. itaque ovocatas e Brabantia facili adhuc apud benignum regem venia pro-v111 Hispanorum cohortes sub Osorio mittere etiam operam, ut delictam d mutire Angelo mittit. Iam fundamenta jactaς- Albanus velit. Et fortasse suadis verbis ani- . rant ; eaque re magis in se civium animos mos nonnullorum impulerat, quos post
80쪽
G v L. A V R. L I B. v I. M tumultus temeritatem regiae potestatis as- vehebat homines templorum spolia indui. cto ibpectus percellebat. sed immixtus turbae tos, & quibus Casiolae pro loricis ; aut si- L H.
Cuychius, ad astantes; egregium, inquit, o- milis sacrorum ornatus. quippe ea temporatorem, qui verborum hoc lenocinio unum id risistius fortuna erat, ut homines magna agit, ut si ocitatem volaum circumveniat. pars profani, impetu magis quam consi ita irritati cum interturbarent, impetrato lio ,. religionis libertatisque restauratio- iterum silentio, prosequi orationem coe- nem per sacrilegia, ac rapinas , conare pii. considerarent rem praestentem. ingens ni- tur. sed divinae providentiae usitatum, inmium facinus esse, urbe expellire missismprin illis rebus, quas sine consilio homines ge-sidium, o excludere. ignorare potentiam re- runt, sua saepe consilia ostendere. Cum ad os ; cui ,s animos obsinarent, resistere nulla urbem accessissent, datis armis habito- modo posent. neque enim impune laturos. do que delectu, in praesidium recipiuntur. ac inde mires figas expenderent. nusia belli in ru- statim Tresiongus Pactolium in furcam menta , nusium militem , My stipendia, in agit, & supplieii socios duos Hispanos ad. promptu esse. ac ,s essent, tamen belli incere dit. 2Egre mortem Paciotius accipere, M tam aleam urbes sepe potent iram , ct pro- vitae pretium ingens offerre. sed Tressonvincias, evertisse. Plura conantem , iram gus, morte fratris asperior,quem Albanus vultu ostentantes, & verbis etiam inter- anno cIo II lxviii capitis supplicio minati, illico urbe facessere jubent. Inde affecerat,ut injuriam ulcisceretur, nullum ejectis, qui novam arcem moliebantur, gratiae locum dare. &se maxime Alba initia invisi operis, quod jam quartum pe- num laedere existimabat, si munitionumdem supra terram exstabat, protinus di- artificem tam insignem , belli egregium ruunt. Mox in urbem Paciotius venit, ra- ministrum, & propinquo sanguinis nexu, tus Hispanos, qui praemissi ab Albano, ab tempore tam alieno eriperet. Cum ad oppidanis receptos esse. simul in terram mortem duceretur, supplex furcae igno- egressus esset, navem, qua vehebatur, miniam deprecari. nobilist prospia natum, invadunt, ac diripiunt. id, inopinatum iraque gladii sariem lamorem morituro indust Omnino, hominem perculit; nam de re- nent. Claudius quidam, e civium numero, hiis anteactis nil acceperat. inquirenti de capti gladio latus cinxerat; &, cum e se Hispanis , nemo respondet. Dederat lis tam anxie supplicem eminus audiret, in mandatis Albanus, ut praesidio, N ar- ratus hunc ab ipso repeti, homo facetus; ci, praeesset. dum autem privatum ejus at tu, domine, sita contemptim Hispanos instrumentum investigant , sertur inter Belgae appellabant Uecure, inquit, crucem schedarum occulta repertus index, qui ascenis': ego illam recte fimabo. Suspenso designatas adhuc per Belgium caedes cum detraheretur vestis , torqueS aureus, proderet. Eo rerum statu Cuychium subter occultatus, decidit; quem Tre-
ad se magistratus vocat, & de fosseren- songus, a Roberto Coco Nerinio quaesi da libertate consilium rogat. isque auxi- toro redimebat. Iam alea jacta quidvistium a Lumaeo petere auctor, ad ipsum audendi pro libertate recuperanda. it missus, cum Dordracum applicuisset, e quo gnari, non impune facinus fore, cu vestigio per fidum quendam tabellarium, cta hosti excipiendo necessaria parant. primo Cesaliam, inde Dillemburgum,de- ociusque in Germaniam ad Auriacum, inserenda ad Auriacum tam laeta rerum Galliam ad Ludovicum Nassovium, re principia curat..tum Britam pergens, a rum gestarum nuntium mittunt, & auxilia Flissnganis literas Lumaeo tradit. qui ini- simul poscunt. interim festinatis operibus,rio dissicilior, causabatur,exstu. ibi copias quantum pote, sese muniunt. Mox Hie- esset novitium militem, qui indies a ueret, ronymus T rartsius, e familia Auriaci, parsi adhuc armis disructum. sed cum Cuyc- ejusque stabuli praefectus, a Nassovio e . Lius responderet; viros daret, ipsos arma cm Gallia cum aliquot Gallorum copiis, raturos; submissurum, si usus foret, auxi- lacriae praefuturus, submittitur. &ab An-lia promisit. nec multo post Tresongum glia miles aderat. Per haec itaque adeo il- mittit,qui tribus navibus CC aliquot lub- lis animus crevit, ut bellum exspectare .