장음표시 사용
131쪽
ostendit, quo infuso aquae amaror omnisi effluxit.Quinto decimo autem Aprilis die pro lunae cursu , ctim in solitudinem Sinventum esset,rursus bonum ducem atque pastorem se praestitit. Clim enim populus in eum diceret, murmurarentque omnes, quod se ex Aegypto,in qua pane & carnibus viverent,in illam solitudinem ad cer tum mortis periculu,quod ex fame immineret,iransportasset,Deo rem exposuit culach mis, nec ante destitit quSm Deus promisisset, fore ut eis & coturnices,& p nem e caelo plueret, cuius latum quotidie
colligerent, quantum cuiq; in diem satis esset, nisi sexto die quo singuli in eum &posterum legerent.Hoc Moses populo exposuit, iussitq; eos paratos venire vesperi
ad coturnices,&mane ad panem,quem eis Deus daturus esset. Cum se comparassent, tantus coturnicu numerus E caelo vesperi in castra cecidit,ut ea operirent: postridie etiam mane circum castra terram minutu quiddam &albu pruinginstar contexerat:
quod cu populus quidnam illud esset,Hebraice manliu,quaereret,ex quo manna apPellatum est,Moses panem esse respondit, quem cis Deus daturum se esse recepisset: I a praescri-
132쪽
praescripsitq; id quod Deus imperauerat,
ut tantum sibi quisq; pararet, quantum in diem fatis esset,praeter sextum, quo die in eum &posterum legerent. Rem hoc loco admiratione dignissimam,si per se cons deretur,eXpona. Cum alij plus, alij minus arbitratu suo, Vel pro naturae de derio collegissent,iame nec qui plus, nec qui minus ex eo cepi siset,plus minusue plenos se esse sentiebant.Cibus enim ille verum panem,quem in coena eXtrema pridie,quam
mortem salutis hominum causa Christus pertulit, Apostolis suis co secratum dedit, id est corpus specie panis occultatum,hoc ipso significabat. In solitudine annis qua draginta tandiu enim in ea fuerunt) non alio cibo vixerunt, cuius ea vis suisse dicitatur, Vt quancunq; escam optauissent, eius saporem ori afferret. Illiusque tanti sui in Iudaeos beneficii rieus,ut iugis perpetuam esset recordatio, certa mensura & copiam tum primum custodiri in tabernaculo: lea inde etia in arca, quam postea fieri voluit; reponi iussit. Quod Dei madatum Moses curauit diligenter.His ita costitutis ex se
litudine Sin profectos, in Raphidim dς- duxit. Ibi populus qui aquam deesse, qua
133쪽
stim toleraret cerneret, rursiis apud Mosem questus est, se, liberos, & iumenta sua illius culpa, a quo ex Aegypto emissi ensent,sti enecari. Rem Moses cum ad Deudetulisset, eamq; eo iam spectare eXpone ret,ut si paulum etiam non subueniret de lapidatione ageretur: ei praecepit, ut adiunctis nonullis e maioribus natu, ipse virga qua mare diuisisset, saxum feriret,iu enim deniq; magnam aquae erupturam vim &copiam .Quae cum fecisset,aequiore popu- Ium habuit. Eodem in loco Amalec Rex maximis contractis copijs cum Iudsis consigere statuerat. Quod simulatque Mosi nuntiatum est, rem fecit & comemorabi
Iem,&imitatione dignissimam iis qui alijs praesunt,nec ipsi pugnare possut,docuitq;
re ipsa quantum apud Deum preces Valeant. Dato em negotio Iosite,ut delectu habito,cu Amalecianis pugnaret,ipse Aaron frathe & Hur adiunctis, collem conscendit. Ibi quandiu manus in caelum tetendit,Dei populus vicit: sin paulum eas,quoniam iam graues erat,i emisisset, tum Amaleciani vincebant. Quid ergo duo illi eius comites faciunt i saxum ei ad sedendum parant, ipsi eius manus utraque ex parte
134쪽
sistinent. Quo factum est,ut illius manus . non defatigatae sint ad Solis occasum,& Iosue Amalecianos fusos fugatosq; interse cerit. Hoc autem MosiDeus imperauit, ut &literarum monumentis proderet Iosue diceret.Iethro Mosis socer,cuius sis pra mentionem secimus,cum nuntium deliberatione Hebraeorum,& victoria quam aduersus Aegyptios obtinuissent,accepis set, 'na cum Sephora illius uxore duobusque liberis quos remiserat, ei gratulatum
venit. Ex itinero autem misit, qui se venire nuntiaret. Itaq; Moses eis obuiam prosectus est. Cum inter se coalutassent,eos in tabernaculum intromisit, soceroq; omnia que acciderat nai rauit. Ille aute no si itim eo magna laetitia affectus est, verum etiam Deo gratias egit,eumq; Deorum maximum esse ia intelligere se professus est. Idem postero die cum Mosem generum a prima luce ad vesperum ius dicentem inter eos,qui cotrouersias habebat,anima uertisset,ex eo quaerere coepit,quid ibi rei sereret. Cum Moses de rebus controue sis diiudicare se, populumque se rogare Dei sententiam diceret, tum no rectὸ nec
praeclia e ab eo fieri dixit,cum & ipse & po
135쪽
pulus stulto labore cosumeretur: negotiuillud eius viribus impar esse,nem Onus t tum eum vnu posse sustinere. Itaq; si se audiret,illu melius &sibi&populo mirius que rebus ac rationibus esse cosulturum. Ipse eas res,quq ad Deu pertinet,procuraret,ut ea quae diceretur,ad eu referret,atq; populo ritus & religionem Viamq; , quam tenere,& opus quod agere deberet,irad ret.Delectu aute habito,viros bonos & doctos praeficeret,alios qui inter mille, alios qui inter centum, alios qui inter quinqua ginta, alios qui inter dece ius redderent: quod si qua causa maior aut grauior incideret,ad eum referret, commissa tantu eis potestate de rebus leuioribus iudicadi.Sie enim fore,ut partito in alios onere com nicatoq; labore, facilius serret,ac siistine ret. Moses etsi maxima tum sapientia erat pr ditus, tame soceri consiliu omni ex par te secutus est, in quo & maiore prudentia praestitit, qui suae sapientiae fiducia fretus bene monentis costium minime repudi
uit,& alijs exemptu prodidit,ne sibi quis
quam tantu tribuat,ut caeteros tanqua igia naros & consilii inopes velit contemnere.
Mense aute tertio post qua emissus est po
136쪽
pulus ex Aegypto,cum eum Moses in solitudinem Sin duxisset, fixis e regione montis tentorsis, ipse in montem aci Deum asccendit. E monte eum Deus accersivit,eiq; praecepit, ut Iudaeis nuntiaret,si praeceptis suis parerent, fore, ut eos sibi populit suuac propriu haberet. Cum haec populo nuntiasset, omnesq; polliciti essent, se omnia quae Deus dixisset,secturos: ipse rursus ad Deum prosectus,ei populi voluntatem exposuit. Deus cum eo se iam collocuturum e nube dixit, ut populus audiret: quae res faceret ut in perpetuu apud illu plurimueius valeret ad persuadendum oratio. Ius sitq; eum ad populum redire nuntiatum,
fore ut tertio die post, qui fuit quinqua gestinus post liberatu populu, conspectante & vidente, in monte ipse descenderet. Itaq; ex illo ipso die in tertium quotidie
eos expiaret & sanctificaret,eisquς termi nos constitueret, extra quos egredi ut ad montem accederent, liceret nemini: qui eo ausus esset propius accedere, eum vel
lapidibus obruendum, vel iaculis conso diendum daret. Mandatu hoc Dei Moses cum diligeter curasset, omnesq; se obtemperaturos dixissent,tertio die mane & to
137쪽
nitrua audiri,& micare fulgura coeperunt, crassissimam nubes montem operuit,clangori buccinae vehementius perstrepebat,&mons totus fumabat,quod Deus in eum descendisset: quae omnia ingentem ter rorem populo incusserui. Accersito Mose in cacumen,cum multa alia Deus dixit: tu
praecepta & leges exposuit, & quasi recitauit, quibus populum parere vellet. Leges decem ex alijs praeceptis selectas,postea in duabus lapideis tabulis scripsit, easq; Mosi in altero eius in montem ascensu populo promulgandas & tradendas dedit.
In priore hae tres scriptae erant: Dominum Deum tuum adorato,eiq; Vni seruito.Do mini Dei tui nomen frustra, ac sine causa Vt peieres,ne assumito.Diem Sabbathi sanetu habeto, nihil operis in eo agito. In altera septem hae:Parentes colito,eisq; si1buenito.Caedem ne facito. Stupru ne cui inferto.Furtum ne facito. Falsum testimonium in proximu ne dicito. Domu proximine cocupiscito. Eiusdem Uxore,seruu,ancillam,bouem, asinu, remue Vllam ne concupiscito.Atq; hae quide leges dece in duabus tabulis eo ordine que in eis enumera- dis seruaui,a Deo scripte sunt.Tabulas aut
138쪽
Mosi tradidit ad populu perserendas, quas
cum perferret,e montis descensu voce t
multuantis populi, & quasi debacchamis
exaudivit. Populus em cu tandiu in mon' te Mosem comorari videret triginta enim dies comoratus est Aaronesiue minis,sive precibus,sive utroq; impulerat,ut ex auro sibi vitulu conflaret, eumq; & adorauerat,& diuinis honoribus affecerat:* cum Deum minime lateret, ob eamq; causam ira
cundia incitatus populum se delere velle, Mosi ante qu ni descederet,dixisset, ita tamen ut eum magnis honoribus auctum in amplissimu dignitatis gradum postea eueheret,Moses tum optimi ducis,& pastoris ossicio functus est. Rogauit enim eiu supplex, ut populo suo ignosceret, quem ex Aegypto eduxisset, ne Aegyptij hoc callid
ab eo factum dicerent,ut eos in montibus& in solitudine inters ceret: talumq; apud Deum eius preces valuerunt, ut nisi venia impetrata non descenderit.Rem tamen ta
indignam & scelestam populo inultam serenti non censuit. Itaq; fractis & discissis tabulis,cu edixisset, ut qui Dei partes honoremquc tuerentur, ad se Venirent,omnes. Lecinae tribus conuenissent, eis imperauit,
139쪽
perauit,ut districtis gladijs per castra con
currentes, quoscunq; obuios haberent,interficerent: caesaq; sunt tum ad tria hominum millia. Quo quide supplicio, veritus
ne Dei animus placatus est et,cilm poeulo, quam raue magnumq; icelus admisisset, indicatset, se velle ad eum ascendere eius placandi causa dixit.Eo ctim venisset,Deurursus orauit,ut vel populo,qui tantu sce lus comisisset, igno sceret, aut se nomenq; suum e vitae libro deleret.Tantus quidem
hic illius in suos amor, tam que sin gularis
charitas videtur,ut maior esse non possita
Anteposuit enim non solum utilitati suae, sed etiam summo bono, ad tempus saluto suorum: aut,Vt apertius & planius dicam, se ad tempus summo bono carere,quam illos deleto peccato cum Deo in gratia non redit e,maluit.Ad liso Deus respondit, re, Ut populu, te quo sumpturus esset,quo die constituisset, supplicium,in eam regionem quam iam dixisset,deduceret,praec Pit, ut sbi' duas alias tabulas lapideas superiorii similes excisas postridie mane in moicio ad se deserret. Cu excidisset,noetu in montem euasit. Ibi clim quadraginta dies ac Do fhCs mansisset, nullo interea capto cibo
140쪽
3s Mos Is VITA.cibo otione,iussu Dei in tabulis decem leges scripsit Leges autem alias permultas tulit Deus,quas quoniam longii esset enumerare, praetereo. Omnes quidqm Mosis nomine feruntur, clim earum Deus latorsit,promulgatorq; Moses.Possum comme morare hoc loco ea omnia,quae iussu Dei
aedificada,& facienda dedit sis, quos Deus
nominauerat, Vt tabernaculti eaq; omnia
quae ad illud pertinebant: sed quoniam in eo longa ponenda esset oratio,qui minus suauis & iucunda multis videretur, hoc satis est intelligi ,eum sic illa omnia perfici da curasse, ut nihil quod Deus praescripsisset,praetermisisse, nihil sibi argenti,nihil gemmaru , cum illorum omnium infinita uis a populo collata esset, retinuisse 'videatur.In quo maxima eius continentiet laus enituit, cum nulla earum rerum spe
cie moueri potuerit,quo aliquid auserret. Sed ad alia veniamus.Hqc autem quae dixi omnia, in Sin monte Deus Mosi praecepit ut faceret,leges ut populo traderet, & promulgaret,iabernaculum, quael in eo contineri voluit, & arcam,ut Beseleo Iudainae tribus,atq; Oliab Danians facienda daret. Hi vero adiunctis sociis operis, eam dili gentiam