Exegesis in epistolam divi Pauli ad Colossenses juxta textum Graecum et vulgatam editionem instituta a sacerdote J. Borlini

11쪽

-'Cur autem lactum est, ut per usum loquPndi christiani appellarentur sanctip Vel quia san-Ctissimam religionem profitebantur,' vel quia per eamdem vocabantur ad sanctitatem, vel quia primis Ecclesiae temporibus morum innocentia, Vitae Aanctitas, et Spiritus Sanctus inplerisque Christianis inhabitans eos praeclaro Sanctorum nomine dignissimos efficiebat. Et filolibus. Vocabulum πι rot fidolos in epistolis Paulinis frequentissime occurrit pro πιστεύοντες crod rit s. Qui autem hic nominantur, videntur esse ii, qui in fide permanetit, non Obstantibus pseudo-Apostolorum sigmentis, qui diversam a christiana religione doctrinam praedicabarit. Fratribus in Christo. Christiani, qui antea sancti et filolos, hic vocantur in Christo fratres, quippe qui a Christo per mortem ad vitam geniti, unam eamdemque familiam sub eodem capite et parente constituunt. - Est tacita cohortatio ad mutuam Charitatem servandam. Gratia oobis et Pax: supplendum est: donetur et multiplicetur. Vox χἁρις gratia non in dicat tantum Dei henevolentiam atque lavorem, prout Beeta colatendit, sed etiam quod ex eo flavore, utpote liberali et efficaci, conse-i qui tur , id est gratuitum omne Dei beneficium, quo homo ad aeternam salutem dirigitur, ut sunt fides, spes, charitas, peccatorum remissio, justificatio, virtutes atque earum augmerila, bONOrum Operum perseverantia, ipsa denique vi-

12쪽

ta aeterna; quae omnia sutit dotia ex favore et benevolentia Dei prosecta, ea deinque omnia in Ν. Τ. Libris nometa χάρις gratιia recte comprehenditi Vocabulum εἰρήνη pax in N. Foedere adhibetur juxta usum loquendi nebraeorum, apud quos vox zi π pro omnibus bovis occurrit; hinc

Pax sumitur pro complexu Omnium bonorum impiimis spiritualium, et traiaquilla eorum pos

sessione.

A Deo Patro nostro. Haec bona vobis e pectanda sunt ab eo, qui Deus noster est, et sa-ctus est Pater noster, cum nos in filios per Christum adoptavit. Ee Domino Iesia Christo. Gratiarum et pacis accessiouem vobis adprecor a Iesu Christo,

aeque ac a Deo patre. - Τribuit igitur in hoc Ioco Paulus eamdem Patri et Iesu Christo potestatem ; sed potestas in divinis nequit a substantia distingui; ergo juxta Paulum Filius seu Christus eamdem habet cum Patre substantiam seu naturam; de divitia autem Patris natura neque ab haereticis stat unquam dubitatum; sequi lux ergo, Apostolum hic loci diuioam Filio seu Christo substantiam tribuere. . Nonnulli interpretes verba superius allata ita exponunt: a Domino Iesu Christo, ut homine, quippe qui nobis illa bona per suam crucem Pr meruit. - Vmum haec interpretatio a nobis non admittitur, quia auctores hagiographi ad meritum Christi significandum semper dicere solent

13쪽

stum.

Meminit in hoc versiculo Paulus trium Trinitatis Personarum, Patris quidem et Filii expressis verbis; quamvis autem Spiritus Sanctus diserte non nominetur, subintelligitur tamen in donis ejus gratia et pace.

r. 3.

Gratias agimus Deo et Patii Domini nostri Iesu Christi, semper pro vobis Orante8, MPraemissa salutatione, incipit hic Aacer auctor epistolarem tractatum, et quidem a gratia

rum actione.

Gratias agantcts Deso et Patri Domini nostri Iesu Christi. Illud και et significat proprie in hoc loco idest, scilicet: Gratias agimus Deo, qui est Pater Domini nostri J. Christi. Saepe duae istae voces Desus est Palfr Do mini nostri Iesu Christi ab Apostolo conjumguntur. Quamvis enim divina essentia a Persona non distinguatur resalitar; distinguitur ta. men virtualiter, quae virtualis distinctio a theo. logis distinctio rationis cum sundamento in re appellari consuevit. Unde verissime dixit Augustinus libr. VII. de Trinit. c. 4. t - aliud est Deo esse; aliud Patrem esse is, siquidem esse ratione nostra absolute concipitur, diciturque quoad se; at Putrem esse comparate ad Filium concipitur, diciturque quoad illum; non secus ac si quis assereret, aliud est tritico effle granum,

14쪽

et aliud esse semen, quia licet unum ideinque sit quoad rem, penes rationem tamen cum landamento in re ipsa granum absolute percipitur, semen vero comparate ad frugem. Hinc frequen.

ter haec duo conjunguntur: Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, quia Pater est sons et origo Τrinitatis, qui ante omnia saecula totam naturam divinam Filio communicat; unde et Filius sua omnia ad Patrem reseri, a quo intemPinraliter, ut scribit divus Leo M., id est ab aeterno habet naturam divinam. - Sicut enim Pater hahet vitam in semetipso, sic dedit et Filio habere vitam tu semetipso n Joan. c. v. v. 26 ; et alibi Joan. c. XVII. V. 10): u mea omnia tua sunt et tua mea surit D; et rursus Joan. c. VII. v. 16ὶ:M mea doctrina non est mea, sed ejus qui misit

me Patri8. m

gratias agimus, unde Erasmus vertit: gratias agimus Pro νobis, cum oramus. Melius tamen ad sequens participium προσευ μενοι orantes refertur, prouti vertit etiam Syrus interpres: gratias agimus Deo, Et oramus Pro Mobis. - ΗLsce verbis Paulus amorem suum in Colossenses

ostendit, ut paullatim in eorum animos irrepat, eorumque benevolentiam et confidentiam sibi Conciliet. Se or orantes, id est frequenter orantes. Est enim hyperbole, qua frequentia cum studio significatur.

15쪽

- Postquam audivimus fidem vestram in christo Iesu, et Caritatem iu Omnes Sanctos, is Vulgata vertit: Audientes fidem vestram in Christo Iesu, et dilectionem, quam habetis in sanctos omnes - Attamen Graecum participium ἀκούσαντες Non praesentis, sed praeteriti temporis est, quod resolvi potest quoniam audirimus, ut vertit Erasmus, vel ρostquam GudivimuS, aut quum audissemus, quod malunt Faber et Hentenius, aut, prouti habet Ainbrosianus textus, audita sede Mestra; non autem audienteS. In secundo hujus versiculi membro Vulgatus interpres ad sententiam explendam addidit qtiam habetis, quod in Graeco textu non exprimitur, licet articulus τῆν subintelligatur. Sensus est: Gratias agimus Deo, postquam reserente Epaphra audivimus fidem vestram muin Angelis, ut pseudo-Apostoli . vobis obtrudere studerent, sed in Christo desu, nec uou veStram caritatem, quam exercetis erga quoscumque si- deles. Postquam audi 'imias filem Mostram. Fides est priucipium vitae spiritualis; sed sidus istancaritate oper ute mortua est, ut dicitur in epistola Jacobi; ideo subjungitur sι CaritatEm, quae ut vera sit, et quemadmodum a Christo requiritur, non ad nonnullos tantum, sed indiscriminatirn ad omnes vel peccatores, haereticos,

aut incredulos extendi debet, de quibus, dum

16쪽

in vivis agunt, spem foveri licet, ut aliquando

ad meliorem frugem revertantur. - Si res ita se habet, cur dixit Paulus caritat m in omneS sanctos, scilicet in omnes Christianos, et non

potius in omnos hominos Θ Quia non loquitur hic Apostolus de solo dilectionis affectu, qui sa-cili ratione ad omnes prorsus homines portenditur; sed de illo assectu, qui externe se exerit, quum proximorum necessitati atque inopiae suh- venimus. Qua in re cum non possit Christianus

omnibus auxilium praestare, primo loco id sacere tenetur erga fideles, juxta illud ad Gal. c. VI.

v. 10.: μ operemur bonum ad Omnes, maxime

autem ad domesticos fidei.

p. 5.

Vulgata. - Propter Spem, quae reposita est vobis in caelis, quam audistis in verbo veritatis Ε-vangelia: is Textus graecus ad literam. - Propter spem repositam vobis in caelis, quam ante audistis in verbo veritatis Evangelii, hDixerat in autecedentibus versiculis Apostolus, se Deo gratias agere, quia audierat Colosser sium fidem, eorumque caritatem; Nunc autem Ostendit, quomodo fructus caritatis non sit in hoc mundo, sed in vita aeterna; idcirco subdit: ρr ρter spem, scilicet praemia sperata, est enim Ineton mia, quae reposita vobis sunt a Deo in regno caelorum. Quam antes audistis in uerbo oeritatis μDisit iroo by Cooste

17쪽

angelii. De quibus speratis honis jam ante audistis per praedicationem Evangelii, quod verum est..

Vulgata. - duod pervenit ad vos, sicut et in univcrso mundo est, et fructificat, et crescit, Sicut in vobis, ex ea die, qua audistis et cognovistis gratiam Dei in veritate, m. I extus graecus ad literam. - Quod praesens est apud vos, sicut et in universo mundo. et est fructificans et crescens, sicut et in vobis, ex die, qua audistis et cognovistis gratiam Dei in veritate, m duod Evangelium 'raesens Est a ud Pos, sicut est in uniMorso miando, videlicet in quamplurimis mundi regionibus, in praecipuis totius orbis partibus atque provinciis: est enim hyperbole, quam aliis verbis infra repetit dicens: Aduod praedicatum est iu universa croatura, quae sub

Et est fructi cans per opera bona, et Crcscons in credentium multitudine. - Nonnulli graeci codices non habent κώ αυξανόμενον οι crescens, quOS Erasmus in Sua versione Aecutus

est: attamen cum complutensia, et alia quaedam exemplaria illud addant, cum praeterea Chios tomus ac caeteri Graeci interpretes, prouti ex eorum commentariis patet, illud legerint, cum denique 10. huius capitis versu utrumque participium καρποφορουντες καὶ ανξανουμενοι fructifcrantes si or

scentos iterum occurrat, illud vel tu hoc loco admitti posse videtur.

18쪽

Stetit Ee m oobis, scilicet fructificat et crescit. Hac laude Colossenses excitat sacer auctor ad majorem prosectum. Et die qua audistis et cogno istis gratiam Dcti in peritato. Evangelium in vobis fructiscare et crescere coepit ex primo die, quo per ejus . praedicationem audistis et cognovistis veram doctrinam de gratuita Dei beneficentia, qua salvare constituit genus humanti m.

S. Paulus, ut in protegomenis diximus, sub annum Christi 62 hanc epistolam conscripsit; et ex hoc versiculo admirabiles progressus colligi Pos8uut, quos tam brevi temporis intervallo secerat Evangulium ab Apostolis eorumque discipulis ubique praedicatum. Tali ratione adimple. batur, quod in Matth. c. XXIV. v. 14. legimus: MOportet hoc Evangelium regni praedicari in

univergo orbe. M. T.

u Sicut et didicistis ab Epaphra dilecto conservo nostro, qui est fidelis pro vobis minister Christi, NAb Epayhra. Epaphras Colossensis suisse videtur, a Paulo in Phrygia praedicante ad Chri-8tum conversus. Hic Christianam religionem amplexus, Evangelicam cognitionem, quam ab Apostolo receperat, eo cum fructu concivibus suis patefecit, ut eorum quamplures, abjectis idolis, ad christiana castra transirent. Mox Romam VeNit, cumque ibi una cum Paulo in vinculis detinere-

19쪽

tur, certior factus est, occasione absentiae suae abrepta, Pseud Apostolos Perversas disseminasse doctrinas, ubi ipse Evangelium diffuderat. Quapropter Apostolum, cujus nometi et auctoritas sumina erat in Phrygiae provincia, et in urbe Colossensi, magis atque magis adhortatus est, ut per epistolam omnem Colossensibus Errorem auferre, eorum fidem tueri, pseudo- doctorum denique audaciam cohibere vellet. Epaphram dilectum conservum suum vocat

Apostolus, quia secum Christo serviebat in praedicando et propagando Evangelio; unde explicans subdit: qui os e fidelis Pro oobis minister Christi, nimirum, qui sideliter sacrum Christi mitii sterium adimplet pro Colossensium Ecclesia. Laudat eum Paulus ab evangelici ministerii fidelitate, ne a doctrina. quam ab eo didicerant, peri Ovos magistros se abduci paterentur.

-Qui ctiam manifestavit uobis vestram dilectionem in Spiritu. is Qui etiam manifestia Pit nobis Mostram dia -ctionem, id est qui etiam verbis exposuit et declaravit mihi, quanta sit dilectio. quam vos, o Colossenses, habetis erga me, vel juxta Nonnullos interpretes, erga omnes indiscriminatim Christianos, ut dixerat v. 4. Ilaec autem ἀγάπη non est carnalis saecularium dilectio, sed ε ν πνευματι in viritu, scilicet spiritualis, ex amor- Dei, atque interiori Spiritus Sancti operatione prosecta.

20쪽

o. s.

o Propter quod et nos ex die, qua audivimus, non cessamus pro vobis orantes et postulantes, ut impleamini cognitionem voluntatis ejus in omni sapientia et intellectu spiritali, is Pro ter quod et nos ex die, qua audiWAmtis ab Epaphra fidem et dilectionem vestram,

tes, id est orare et postulare. Oratio est ascensio mentis in Deum, postulatio est rerum petitio. Petit autem i, veritatis cognitionem: ut impleamini cognitioncm poliantiatis ejus. Vocabulum επὶγνω νιν in textu graeco occurrit in casu accusativo, ideoque subintelligenda est praepositio κατἁ secundiam . quae per elypsim omittitur, et sensus est: Non cessamus Deum Orare pro vobis, ut impi amitii secundum cognitionem voluntatis

ejus, hoc est ut Deus suppleat in vobis usque ad complementum et persectionem id, quod adhuc vobis deest chioad cognitionem voluntatis ejus. Haec cognitio voluntatis Dei complectitur nousolum quidquid credendum, sed etiam quidquid agendum est ad vitam aeternam Consequendam; ideoque addit Apostolus stipientiam, qua divinam; steria intelliguntur, et inscitectum, quo mysteriorum cognitio ad praxin, ad vitae agendae

rationem applicatur. Sive autem σοῖἰα Sive συυ- s πνευματι ι,1 a Paulo VOCatur, id est mirittialis, ut

ab humana et cartiali sapientia et prudentia, quam jactabant Novatores, eam penitus distinguat.