장음표시 사용
81쪽
quae terrae accessoriae isto graviter tacta amittunt. Auctiores impensae, quibus mercatus administrari debet, et temeritas et negligentia, qua nonnunquam delecti, publicam mercedem
accipientes, munera, quorum successus nihil fore ad sua commoda attinent, obire solent, lucra omnia devorant, quae aerario ex monopolio Contingere queant; atque Mita incepta, quae administrationi civitatis gravis momenti sunt, vel indignatione, vel inscientia, vel malis consiliis pereunt 74 . Num demonstrato opus erit, mercaturam, quae Per monopolia agitatur, sicut in ipsa terra liberae hominum actioni Et occupationi impedimento est, ita terrae accessoriae, tanquam colonia tractatae, opulentiam repri- mero λ et omnia, a regnorum administrationibus, ut opificia terris propria provehantur, instructa, monopoliorum vi irrita fieri debere 3 Quid est, quod omnium vehementissime industriam hominum impellat, ut, postquam, quae ad vivendum maxim B necessaria, sibi acquisiverint, merces mercaturae idoneas comparent λ Nihil puto nisi laeta spes e contentionibus, quas auctius rerum conficiendarum studium si hi poscit, exspectatum fructum capiendi atque sic vita magis meliusque Persiuendi. At si monopolium prohibet, quominus sua ratione, licitatione scilicet et modo, quo merces exsciuntuae, constituantur proiiu;
82쪽
si ipsum potius ea praefinit; si mercatura Eo instructa commoda ex auctis hominum studiis et contentionibus orientia ad se omnia rapere callet, neque singulis aliqua, velut gnavitatis praemia, relinquit: nonne cum cunctis industria incitamentis ipsa industria peribit p Porro monopolium
instituit, ut victus, qui in terras accessorias importari debebat, semper nimio pretio veneat; et eorum, quae in his gignuntur, non tam multa expetantur, quam homines increscente sedulitate parant Et venalia onerunt; nonne, quaeso, tali mercatu provinciae istae necessario ad inopiam redigantur Θ nonne ligo ipsius arboris radicibus injicitur, cujus frugibus frui volunt 8 mercatura in regionibus septentrionalibus, licet et situ et hominum cultu coloniarum instar sint, permutari tamen non dEbet cum ea, quae inter Europaeos fit eorumque colonias in Eona torrida sitas; nam quamvis etiam in his monopolia impediunt,
quo misus omnia commoda et emolumenta, quae e libera populorum omnium mercatura emoritura essent, sese eXplicent, Per Iongum tempus patriae conducentia, neque tamen coloniarum studia et industriam prohibentia obtinuerunt. Sed ibi ad terras culturam at ad maximam partem operae et laborum, qui manu fiunt, servi adhibentur, in quibus quidem domini longo aliis sedulitatis incitamentis uti possunt, atque imiliberis hominibus. Si vero liberi operibus vacant, Praecipue sicubi. coeli temperies et malus animo-1um cultus ad segnitiem et pigritiam invitant,
83쪽
Postquam ea, quibus ad vivendum carere non Possunt, sibi comparavarunt, multo lubentius Cessant, quam ut majorem subeant virium Contention om , ni fruetus statim percepturi sunt; nam sine dubio vel rudissimorum hominum id ingenium ost, ut ad meliorom vitae conditionem ita quacunque demum re eam Ponant , quam diu attingi posse sperant, acriter ipndant. Et quanto porniciosior haec mercatura terris accessoriis eo facta est, ut quondam impensarum inanium modum Et vini adusii cupidinem incolis injicerent; quibus deindo si ex animo satisfacere Poterant, summam putabant se felicitatem adeptos; sed ad inopiam et misoriam insignem redigebantur 75 . Mali successus Commerciorum aerarii sumintibus actorum da consilio, ex quo commercia eum alienis terris omnem administrationis intentionem sibi poscebant, nihil poterant mutare. Etiam hoc est incommodum, quod nulli civitatis administrationi, mercatoris munera subeunti, vi lare unquam liceti Μercator enim si anno finito rationes Computans damna sibi orta Cognoscit
utilitas eum ab inceptis, quae spem fefellerant, avertet; imo, si forte. caeca cupidine vel falso de opportunitatibus et incommodis guten undachi Men Conjuncιuren in re sua judicio ad continuandam hanc negotiationem, lucra somni
84쪽
ans, abripilurr opes Pius, quae brevi consumuntur, malo consilio modum figunt; sed civitatis administratio non quotannis de vero mercaturae suae statu certior fit; tum etiam ab administratoribus commorciorum, qui mercedem annuam accipiunt, nec quicquam, utcunque evenerit, do suo deperdunt, meliorum, si prima impedim niae re ipsa manantia, vel quaecunque damnorum causas ab ipsis perhibentur , remotae fuerint, eventuum spe usque detinetur. Ejus opes non, ut privatis hominibus, exhauriuntur; nam ad fidem publicam sive ad mensam suam Et Consu- gero licet. At quamquam Omnia Cum exteris commercia so sibi arrogaro non possct vel ita fas non esse intelleXerat, tamen etiam . tum, quae volobat, assequi videhatur, quod mercaturam cum exteris agendam omni modo amplisitare et augero studebat. Cujusque terrae mercatura eX situ ipsius, coloniarum copia, denique e multitudinct et va-xietata eorum, quae in ipsa zt in coloniis gignuntur, fluito Quae ex his nascitur, in his nititur mercatura, SOIa eX ipsa teIrae natura oritur,
sola es conveniens, firmaque est et diutissimo permanshit. Terras situm natura instituit; hino in mercaturae xatione, quam hic quasi praeeipit, quaedam mutare non continget, nisi si multa apposito ad ista et feliciter fiant; neque in Iongius tempuS continget, quam pex quod haec j vabunt. Itδ etiam commeICiis cum coloniis, quamdiu monopolioxum ope aguntur, ceaeti fines
85쪽
ex ipsa re statuuntur, intra quos majores civitates ob ampliorem potentiam iniciores bene continent. Eorum, quae incolae viribus suis conficiunt, modum natura quidem dedit; sed non ad amussim terminatum, ita ut administrationis consilia et singulorum industria ac diligentia momentum in eam habeant. In his igitur mercatura, quam firmiora usque incrementa Capero neque a sola rerum, quas felicitor casuras esse spei es, alea pendere velis, inniti debet. Ita ex ipso populo quasi procedit, ita verae civitatis opulentiae verisque opibus, ut omnia, quae in populo sensim, sine ulla potentiorum ope, et quasi sponte oriuntur, summo emolumento erit. Id igi. tur commerciorum genus, quod in ipsa terra inter
cives fit, momenti Ionge gravissimi est, quia cum iis, quac hominum indu,tria ot soli fertilitas
creat, arctissim C Cohaerent; et quantumcunquacommercia Cum e teris a potentissimis civitatium, quae mercatui student, juncta incitamentorum et speciosi splendoris habent, vera vastae magni- .
tu di ii is et potentiae ratio in admiranda gnavitate et sedulitatu incolarum quaeri debet. Quae cum disputamus, non volumus intelligI, teraam e rebus forte fortuna fecili ex evenientibus non quaestum quem possit optimum facere debere; imo quam maxime dehet, cum saepius immerita opulentiae suae impedimenta casibus nescio unde incidentibus objiciantur; sed quia ejusmodi opportunitates et incommoda cito abeunt et a consilio semper Persequendo discedere cogunt: commer
86쪽
viorum cum exteris, neque in situ, neque infructihus terrae nitentia, magna cum Cura et Cautione custodienda sunt, ne fines e temporum coninditione sibi scriptos transeant ac civitatis opes ut vires ab iis, ad quae in Consueto rerum cursu adhibentur, avertant et tandem exhauriant. At si haec non ita fiunt; si quaecunque illa ratione lucrifacta esse videntur, denuo semper in commerCia cum eZteris insumuntur; si, quae feliciter per tempus aliquod evenerunt, jam non egse haud animadvertitur; si incommodis male cautis ea iterum amittuntur, quae opportunitatibus acquisita erant: tum liquido patcbit, tempus illud specie stilicissimum terrae inutiles practeriisse; atque adeo, ni interea opificia ejus ob virium in commercia cum exteris impensam inhibita sunt; ni cupidines, bpulentiae ejus diu offuturae. in populo motae sunt: bene de ea actum esse sanus praedicabis. Ne ea quidem, quae commercio cum exteris ob vectigalia plura statim in aerarium conferunt, integra pro reditibus civitatis auctis haberi possunt; nam si illae majores oh commercia multiplicata sumtus Supeditarunt, in intelligetur, has pecunias ampliores reditibus addiatas, pauca vel adeo nihil ad prosperum acceptorum et expensorum aequalitatem contulisse. Sed si magis etiam hunc eorum effectum minuamus, quam verum patitur, tamen istae mercatura rationes , quae Commurcia Cum cXtexis praeferebant, ut aucta inde vectigalia ruditus publicos amplisi carent, a mala latorum temporum opinione, ad
87쪽
modum vulgata, pendehat: redituum magnitudine opulentiam publicam omnino metienda.m esse. Dauiae at mare Ballicum situs Et soli ferti- Iitas , varietas et copia eorum, quae Norvegiatum ei adjuncta gignit, facilitas, qua singulae regni partes per maria et freta commercia habere poterant, coloniarum extra Europam sita- Tum incrementa, postquam societatis, ab India
occidentali appellatae, dissolutionc a. 175 . et
concessionis anno 1772. societati Asiaticae a regedalao renovatione subditis etiam in commerciorum modo dictorum partem venire Permissum erat: haec ratio nom, qua amplificata Danorum mercatura tum apposite ad indolem suam agenda erat, praefinire videbantur. Majore quidem potentia, qua in Baltico mari reliquis praevalere natura quasi ei concesserat, Dania non utebatur, nam urbes ad mercaturam foederatae mnfestadie hoc mercatu mature potiti erant ; et post earum lapsum civitates mari potentes aemulatio-nom inter Daniam et Sueciam alere easque hoc mercatu oveaere callebant. Ita potentia in dies fere augescens ejus Possessionem, cui non mature salis suum pretium a Danis statutum est, istis munivit. Fridericus demum IV serio id egit, ut mercaturam, Daniae omnium Convenientissimam, patriae iterum vindicaret; sed cum jam eam tu Baltico mari agendam Comparare et Halaiae moderari aput animum Constituisset, mors eum abripuit. Postquam amplificatum de mercatura consilium, felici temporum conditione adjutum,
88쪽
omnem administrationis intentionem ad so con-
verterat, iste mercatus eam non fessellit, sed aliis modis, atque sub Friderico IV, , assectabatur. Conjunctio maris Baltili et Garmanici canali Stes vicensi - Holaatico facta mercaturam in mari Ballico magis ab Hainia avertit; quae urbs et situ, et multis ob mercaturam institutis, et propter sortem mullo ceteris majorem ad istius mercatus emporium longe aptissima esse videtur; neque id effecit canalis ille, ut Anglis et Batavis in mercatura, quam ipsi in mari Baltico age hant, multum incommodi ferret; ita nec Toenninga, nec apparatus tantis sumtibus Holiena uti laeti ad eam rem quiCquam contulere 76). Nihilominus tamen memorari debet, sommercia, quae duc tus inter sei agebant, ob commeatuum facilitatem insigniter increvissct et merces apud Se transve hendi vel transmittendi cura Speditions - undTransit anGD, cui hae provinciae canalis opaimpensius studebant, partem sumtuum in eum ducendum nam duo millia novarum schedula xum ad istos sustinendos edita erant) 77) pens
Itaque commercia cum exteris novae pecuinniarum publicarum Tationi pro fundamento erant; dum enim civitatibus Europas bella gerentibus mercatura cum Coloniis non pateret, Daniam in
89쪽
neutrius partem inclinantem suam servare, atque ea via et amplificata mercium vectura, navium vexillo medios ostendente neutrale Flagge) tecta et defensa, magnas divitias acquirere et terrae opulentiam augere volebant. Ut haec mercatura magnis opibus ageretur, quibus singulae hominum privatorum sufficere non putabantur, societatium Curae tradere parabant; nam jam prius eam sententiam, nullum commercium, nisi quod societatibus fiat, florere posse, pronuntiaverant 78). Firmitatem ei necessariam inde accesuram opinain hantur, si grandes pecuniae certis ejus partibus assignarent, et quasi adstringerent, sed haec sortis velut alligatio a firmitate mercaturae diversissima est. Hinc etiam . Commercium cum India
oecidentali, quod ab a. 1754. liberum fuerat, ulcertius regi et gubernari posset, soli 1 alaiae exercendum permittebatur 79 , et, quamvis libem
fatis ante concessae emolumenta et laetis colonias incrementis et lucris patriae e mercatura redum dantibus ostendebantur, tamen Certae societati
ob eonsilium illud tradebatur 8O. Subsidia, quae
'tex ei indulsit et eorum, qui neutri hellantium parti se addixerant, commercii cum coloniis opportunitas brevi tempore hujus societatis syngra- graphas in amplam pretii magnitudinem evexe-
90쪽
runt; sed, singulis lucra capientibus, inda prima origo laenoris perniciosissimi, quod post a syngraphis tanto civitatis malo exerCebalur, prOCessit. Commorcium cum Guinea et omnibus omnino
extra Europam terris, ut quod a mari Baltico cum tota Europa fiebat, tanquam monopolium, certae societati soli mandabatur 8 ); hujus 3o ooosyngraphas eo impendi placuit, ut subditi omnes largissimi, quem inde exspectabant, quaestus 8a
participes fierent; sed cunctos ordines insana mercatura , quae syngraphis agitur, cupido, postea singulorum opulentiae tantopere ossiciens, vehementer corripuit. Alia societas, cui a Canalinom stri imposuerunt, non solum navigationem in canali Stesvicensi-ΗOlsutico comparatura, sed et eorum, quae in fabricis Danorum et Norvegiensium conficiebantur, venditionem et mercium vitrearum per istum regnum ad Canalis ostium. monopolium oblentura, dies IO. Maji 1782. instis tuebatur; et, licet nunquam, quae concessa eierant, cuncta exerceret, tamen syngrapharum i mercatus etiam ab ipsa auctus et ita pecunias aliis opificiis subductae. Mensa sola civitatis administrationi opes praebuit , quibus haec cum consilio suo convenire . visa Exornaret et opinatarum divitiarum comparatione hunc mercatum, veraβ civitatis vires sup Tantem, repente suscitaret. In animum quaeso