Laur. Iouberti ... Medicinae practicae priores libri tres

121쪽

Io MED. PR A CT rcae humori permixta , cuius ratione febris tardius soluitur, atque interim lien intumescit & hypochondria flatu distendumtur, apparetque tumor in facie & cruriabus decolor: quae pituitosi aut melancholici humoris effecta solent esse. Horum vero uter potius inficiat bilem, docebunt ipsa symptomata: prout ad eaque in Mariana aut quotidiana febre p 'culiariter obseruantur propius accesserint. Eos autem maxime solet inuadere, qui natura bίliosi ex inopia victus ratio ne plurimum alicrutrius humoris con gesserint. Suapte natura salubris neminem iugulat: ab erroribus vero commis.

sis nonnunquam sit continua valde perniciosa, aut in quartanam vel quotidianam hac prolixiores & infestiores conuertitur,pro natura humoris qui bili permistus est. via. is I Victus sit temperatus aut parum ea tio. lefaciens , non refrigerans f&γhum ctans, ut in tertiana exquisita. Idein vim aliquam incidendi & attenuandi ha beat oportet. Galenus dat sorbitiones

ad cocoquendum siciles,succuni piissatis cui incoctum sit piper, hyssopum Vel

origanum: potandam vero mulsam ex decoctione spicae nardi aut alterius ex diur

122쪽

LIBER SECUN Dus. iisso diureticis quae non valde calefaciunt& exiccant: oxymel quoque in potu multis prosuisse idem refert. Novetiam vini albi aut rubelli praetenuis potum conce- .demus, vel decoctu seminis anisi; sceniculi, coriandri aut cinnamomi: vel prae scribemus hippocraticum, ut vocant , queum. Cibos vero quales ad starem

quartanam continuam exhibebimus, ac: paulo etiamnum calidiore . Olenior vi- ictus quam in legitima conueniti, quia haec multo tardiore flatum habet: altem inis vero diebus tantdm: tibarepossiimus, rquando unum occupat aceessio.Licet tamen cum vires sunt imbecilliores,in hac nonnihil cibi dare uti pulli lusculu. GaLibitim prudenter admonet iasi lauandum prius quam signa coctionis appareant: neques tamen in eius ipsus sentcntiam adduci

possiim, ut credam quietem omnino co-ucniret quinyotius intermissionum di Ibus exercendum esse corpus uidico , Ut crudiores succi coquatur & attenuentur. Neque vereda est horum incorporis habitum noxia tranflatio, cum leuior tam tum exercitatio qualem vis abire valent arnobis probetur. Somnus vero permi tatur longior, ut quo nihil magis vena- nim & arteriarum crudos humores con

123쪽

ioc MED. V:PRACTICAE coquat & maturet , dummodb ne capitis grauitatem, uti fere solet, & laborem seu lassitudinem adaugeat.

Si phlebotomiam nihil dissuadeat, ea

imperetur: sed multo parcior quam in tertiana legitima, ne cruda crudescant magis. Nam qualiscunque fuerit sanguis, eo vel tantillum imminuto simuI etiam

imminuitur calor nativus, coctionis Omnis opifex. Galenus h1c commendes vomitum, quem a cibo utilissimum esset istatur, maxime quando febris inuetera tuit: adeo ut 1 nonnullis statim a , vomitu

febris omnino desierit. Idem concedit aliquod ex his medicamentis quae blan ide purgant, & ahi thij comam propinat frequentissime post septimum diem.

Coquit vero materiam, aut eius coctionem accelerat sotu praecordiorum,qua lem in curatione quotidianarum & quam tanarum praescribemus. Cretera quae hic conueniunt purgantia medicamenta maturantes i sympos necnon elysteres,

qui non valde molles lenesve sed acrio

res esse debent,ut idem admonet, ex curatione quotidianae febris continuat lice

bit consequi. Quod si quid aliud praξ-

terea desideretur, id colligi poterit ex iis quae dicentur in quartana & quotidiana intermi

124쪽

LIBER FECUNDUS. ω intermittentibus. Nam cum huiusmodi

morbum seuens materia, prout pituitae atraeve bili magis minusve permixta est, inunc huius nunc . illius febris naturam repraesentet, mixta quodammodo debet esse tertianae nothat curario inter febris tertianae exquisitae & exquisitae quartanae vel quotidia'at curationem. Iam ergo ad istarum duarum, quae simpliciores si i persunt, tractationem descend mus: yt ex quarum perfecta cognitione huius notitia quodammodo pende invideatur. Coacti vero sumua & sermonis contia,nuatione ac serie, & tu rei tum nominia,

aftinitate, post tertiauam legitisnam de altera quae & spuria & minime legitima icitur obiter ac velut in transciirsu disi

Varianas febre ex primo statim .paro Uinoi hisco.notis ii tornosces. Oscitatio , pandic 'latio & molesta quaedam totius crimoniae aut punditionis, sensum

125쪽

bens: estque velut contusio ad ossa usque peruenhens,quae pene constacta sentitii tui saeti articuloru dissolutione. Horrorem dentium stridor maximus domitari selet: eiusmodi vero fisseetiri longo infestissimus nonunquam duas horas perseuerat, uti dum morbus est in principio& crudiore materia fouetur. At testioris progressu horror. in rigorem couUrtitur,eo qui tertianas designat Ioge miti rem. Nulla enim febris, praefer exquisitam tertimam vehementem rigorem se . est. Horrorem calor excipit non valde acris aut seruidusi unde nec sitis multum Vrget,nee magna est iiiquietudo. Pulsus

augmento vero,& hoc magis in strvi ip ria in prineipio & fine sui motus, quam, in medio Euriu. Vritiae spectantur variae, sed inid onmes. Paro sinus tres dieii latesalis pates s siesi s upat: non ra ro 'cltra i .horas protenditur, atque in sedorem aesinit exiguum. Paeata etiam

126쪽

num febre vaelut impressum. eias vestigiuadhuc in pulsu relinquitur, ut qui natur

rarior:tardiorque deprehendatur. Vix si- ne lienis tumore aut alio vitio fit,ut recte annota uit Gal. acciditque. potissimum constantis aetatis hominibus & aliis qu nim natura vergit ad humorem melρncholicum : per anni tempus autumnalet, ρ vel alioqui inaequalem acris constitutionem grassari consueuit. Quod si eadem tempestate plurimi quartana corripi vi- deantur, certius erit iudicium in prima accessione,eam fore quartanam. Exquisita vero dicetur, in qua praedicta omnia aut certe praecipua obseruabuntur. Hanc porro facit melancholicus humo . i. san- ς vis

guinis faex Sc limus,quando copiosior &bili permixtus in orde accenditur. Est

hoc genus quartanae maxime rarum: se quentior multo sputia, quae sit ex atra bi- Ie siue adusto humore, ut in tractatu no stro de quartanae generatione annotaui- ς p Π'mus. Itaque vix unquam ab initio statim

ingruit spiu ia, sed aut quartana legitimata aut aliis febribus antegressis: nimirum

erraticis, per quas humores comburtitur,accsd re solct. Quartana,authore Hipp. in i omnium febrium securissima, facillima pia & longissima est: neque vero ipsa tan-

127쪽

tum per se talis est, sed etiam a magnis a liis vindicat morbis: de qua re plura nos

eis Vti. alibi. Praeterea aestiuae quartante breuesti de quar iudicantur: autumnales vero longae vi

Hip. Aph. attingunt. es, lib- - . Quod ad curandi rationem attineri

tio. maxima eius pars In proba victus ratione consistit,contra vulgi opinionei cuia nulla re abstinendum esse persuasum . videmus. Praecipuas vero conditioncs victus hic obseruandas antea dictauimus in quartana continua: verum quia haec longe diuturnior est, liberaliorem cibo-rii varietatem expostulat: cumque duos dies febris nulla sit, per quos cibus tu- tb assumitur, licet iis aperte calefaciensa usurpare cum valde humectantibus, qualia humor requirit. Si enim vel immodice dutaxat calefacias,crassus humor cras. sescit magis, & absumpta portione tenui illius quasi faex contumacissima euadit. Ergo iis omnibus quae in quartana continua praescripsimus rite obseruatis, aer sit quouis tempore non latiim humidior, sed etiam calidus. Sunt enim quartana

laborantes stigoris impatientissimi ut Lib. de lias annotaui & a stigidis omnibus -- geme a. xime laeduntur. Labor cibum praecedat,

128쪽

LIBER SECUNDUS. msed citra defatigationem, nec intermi tantur consueta negotia intermissionum

diebus i siquidem mitior est quartana. Quin plerique non inepte suadent, ut

cum instat paroxysmus, aeger corpus V hementer exerceat: sic enim multo ruemissior futurus est horror. Exercitij vi .cem n nunquam supplebit matutinasiictio : neutrum tamen prius aggrediendum, quam excrementa communia reiecta fuerint, ne horum partes tenuiores ac

velut halitus 'in corporis habitum alliaciantur , unde sanguis impurior & timstior anima fiat. Cibi conuenientes sunt, quotquot humorem stigidum, crastim viscidumque non gignunt, neque sunt statulenti.Deligendus itaque panis purisi simus diligenter subactus ac probe se

mentatus addito perquam pauco autetiam nullo sale praestiterit anisi vel sceniculi aliquot grana permiscuisse. A crustis & indurato pane abstinendum. Vc-scendum carnibus licerinis, vitulinis, &nonnunquam agni aut nefrendis,gallina:& pulli ciusdem, perdicis, phasiani, &c. Sunt qui damnent carnem gallinarum Indicarum : cgo delicatissimam & optimi succi esse optima ratione iudico. Vitentur carnes leporum cuniculorum-

129쪽

- m MED. PRACTI CAEque adultiorum, caprearum, damarum, ceruorum, aprorum, anatum & aliarum

auium quae in lacubus paludibusve de gunt. Damnatur etiam bubula & sitilla, quod non facile coquantur, eoque nomine crassiorem humorem gignant. AD sa praestant elixis ad humectandum &reficiendum, modo probe cocta suerint, nonassatim aut lente nimium.Elixorum enim potior pars in ius abit: ipsa vcro

sicciora minus succulenta permanent. Ergo ut quis bene alatur , unius carnis decoctum & alterius assatae media portio usurpetur. Crusta enim,quia retorrida,

negligi debct. Saxatiles pisces & quicunque alij sunt carne friabili conceduntur, aestate potissimum His adde cancros &testudincs quemadmodum aduersus h

cticam praeparatas. Ouorum recentium eorundemque tremulorum vitelli apprime conueniunt. Caseus quivis nocet,sed

magis antiquior.Ex fructibus conuentutpoma dulcia persecto cocta & aniso co-spersa, pruna dulcia & uuae exacinatae, caricae pingues, dactyli, nuclei pinei, amydalae, pistacia. Nuces vero & auellanae suspecta sunt, & alij duriores si

eius , ac prae caeteris omnibus castaneae. Lac amygdalinum confert, ut & ho deatum

130쪽

LIBER SECUNDVS. N3deatum decem horas coctum, necnon auenatum. In iustulis decoquatur borra go multa aut nonnihil spinachiorum, clim aluus astricta videbitur:alias & prq- sertim hyeme,metha, hyssopus, maiorana, & alia odorata. Abstinendum mari me a brassica: conceduntur napi & rapae,allia,cqpar, porri: sed in parciore usu. Legumina prorsus interdicuntur: licet tamen uti cicerum decocto. Acida omnia sunt nocentissima: imprimis vero a Q. Vcetum, quod in humorem melancholicu facile degenerat,vi multis rationibus demonstravi lib.de quartana. Pro condi'Cap.Lmentis aromata usurpentur minus acria,& in mediocri quantitate cinnamomum, caryophylli, nux moschata & qui pr cipue exhilarare dicitur) croeus, nisi dolor capitis aegrum diuexet. Gal. recipit Lib. i. dsalsamentorum & sinapeos usum, necno μ'*μ piperis. Saccharum, sepa & mel omni bus modis prosunt. Potus sit vinum non modo album, tenue & mediocriter calf- , dum, ut praecipit Gal. sed etiam rubrum, Ibidem. generosium,antiquum, non turbidum &crassum, dulce potius quam austcriim: diluatur vero modice quantu patietur sobrietas.Si aeger prius sibit abstemius, iam vino assuescat, vel viatur aqua decocta