장음표시 사용
121쪽
Assiimit ex hae similitudine modum regiminis; ut sicut Deus unam- quanque rem distinguit quodam o dine , & propria operatione, & loco; ita rex subditos suos in regno : &eo. dem modo de anima.
Portet igitur considerare, quid Deus in mundo faciat: Sic enim manifestum erit, quid immineat regi faciedum. Sunt autem uniuersaliter cosideranda duo opera Dei in mundo: Vnum, quo mundum instituit: Α iterum, quo mundum institutum gubernat. Ηεc a tem duo opera anima habet in corpora: Nam primo quidem virtute animς informatur corpus : deinde vero per animam corpus regitur,& mouetur: Horum autem secundum quidem magis proprie pertinet ad regis officium: Vnde ad O imii nes
122쪽
nes reges pertinet gubernatio; & a
gubernationis regimine regis nomen accipitur.Primum autem opus non omnibus regibus 'conuenit: Non enim omnes regnum, aut ciuitatem instituunt,in qua regnant;
sed regno ac ciuitati,iam institutis, regiminis curam impendunt. Est autem considerandum, quod nisi praecessisset; qui institueret ciuit tem, aut regnum;locum non haberet gubernatio regni: Sub regii enim officio compreheditur etiam institutio ciuitatis, & regni: No nulli enim ciuitates instituerunt,in quibus regnareiad, ut Ninus Nini-uem;&Romulus Romam. Similia ter etia ad gubernationis officium pertinet, ut gubernata conseruet, ac eis utatur, ad quod sunt constituta. Non igitur gubernationis omcium plene cognosci poterit, si institutionis ratio ignoretum Ratio auteinstitutionis regni ab exemplo insti tutionis mundi sumendaest .In quo
123쪽
primo consideratur ipsarum r umproductio ' deinde partium mundi
rum species distributε Videntur, Vestelis coelo si volucres aeri; pisces Mul: animalia terre. Deinde singulis ea, quibus indigent,abrin danter diuinitus prouisa Videntur. , Η 'ζης autem institutionis rationem myses subtiliter & diligenter ς pre
sit: , Primo enim xerum productionem proponit dicens : In principio creauit Deus coelum & terrain.D inde secundum ordinem conu nientem omnia diuinitus distincta esse denunciat; videlicet, diem a nocte: a superioribus inferiora , mare ab arida. Hinc coelum luminaria bus; auibus aerem; mare piscibus;
animalibus terram ornatam refert.
Ultimo assignatum hominibus te rq, animaliumq; dominium. Usum vero platarum tam ipsis,quam anu
malibus ceteris in prouidentia diur
124쪽
na denunciatii Institutor autem cuuitatis,& regni de nouo producere homines; & loca ad inhabitadum;& caetera viis subsidia non potest; sed necesse habet his uti,quq inin,
tura praeexistunt: Sicut etiam cael rar artes operationis suae materiam
a natura accipiunt; ut fabri serruma aedificator ligna, & lapides in artis usum assumunt . Necesse, est igitur institutori ciuitatis,& regni; prima quidem congruum locum eligore , qui salubritate habitatores conseris uet; ubertatem ad victum sussiciat Iamoenitate delectet; munitione ab hostibus tutos reddat. . Quo d si siquid de dicta oppominitate desiciat, tanto locus erit conii letior quanto plura ; vel magis necessatiade praedictis habuerit. Deinde ne-
vae Perfectio ciuitatis, aut regni requirit.Puta, si regnum instituedum sit,
Ces1C eir, ut locum electum imior ciuitatis, aut regni distingsecundum exigentiam eorum,
125쪽
oportet prouidere quis Iocus aptus sit urbibus constituendis ; quis vitalis quis castris; ubi constitueda sint studia literarum; ubi exercitia miliatum; ubi negociatorum conuentus:& sic de alijs , quae persectio regni requirit. Si autem institutioni ciuitatis opera detur, prouidere oportet, quis locus sit sacrisi; quis iuri reddendo ; quis artificibus singulis deputandus. Ulterius autem opb tet homines congregare, qui sunt congruis locis secundum sua officia deputandi. Demum vero prouidendum est, ut singulis neces1aria suppetant, secundum uniuscuiusque eonditionem, & statum : Aliter enim nequaquam posset regnum, vel ciuitas commanere. Haec igitur sui; ut summarie dicatui;quar ad regis officium petetinent in instituti ne ciuitatis,aut regni ex similituci ne institutionis mundi assumpta. '
126쪽
Quis modus gubernandi comperat regi ; quia secundum modum gubernationis diuinae: Qui quidem mmdus gubernandi a gubernatione na- uis sumpsit initium. Vbi & compara. tio ponitur sacerdotalis domi iiij,®alis.
Icut autem institutio ciuitatis, aut regni, ex sor fili mainstitutionis mundi conuenienter accipitur; sic & gubernationis ratio ex diuuna gubernatione sumenda est. Est . in pr consideradum, gubernare
est id, quod gubernatur conuenien
ter ad debitum finem perducere: Sicut etiam nauis gubernari dicitur, dum per nautae industriam recto itinere ad portum ilheia perducitur. Si igitur aliquid ad finem extra se ordinetur, ut nauis ad portu, ad gubernatoris officium pertin bit non solum utrem in se conse
127쪽
DE RE G. PRIN. uet iligam, sed quod ulterius ad finem perducat. Si vero aliquid esset, cuius finis non esset extra ipsum, ad hoc solum intenderet gubern toris intentio , ut rem illam in sua perfectione conseruaret illisam. Et quantiis nihil tale inueniatur in re
bus post ipsum Deum, qui est omnibus finis ; erga id tamen, quod ad
finem extrinsecum ordinatur, missu. tipliciter cura impeditur a diuersis: Nam forte alius erit, qui curam g rit , ut res in suo esse conseruetur: l al1us autem, ut ad ulteriorem persectionem pei ueniat, ut in ipsa naui, unde gubernationis ratio assumitur, manifeste apparet: Faber enim lignarius curam habet restaurandi;
si quid collapsum fuerit in naui ;sed nauta sollicitudine gerit, Vt nauem perducat ad portlim. Sic etiam cotingit in homine: Nam medicus curam gerit,ut vita hominis conseruetur in sanitate: Oeconomu , Ut
suppetat necessaria vitet: Doctor autem
128쪽
tem curam gerit, Vt Veritatem cognostata Inititutor autem morum,
ut secudum rationem vivat. Quod si homo non ordinaretur ad aliud , exterius bonum, sufficerent homia
ni curq pr dicte. Sed est quoddam
bonum extraneum hol ni , quandiu mortaliter vivit; scilicet ritima beatitudo,quq in stultione Dei ex- pectatur post mortem. Quia,Vt apostolus ait secud ad Corin. s. Quandiu lumus in corpore,' peregrin mur a domino : Vnde hom0shri-
man ', cui beatitudo illa est per christi sanguinem acquisita; & qui pro ea assequenda spiritussancti arram accepidindiget alia spirituali cura ,
nistros ecclesiae Christi fidelib e hibetur. Idem autem oportet esse iudicium de fine totius multitudia
129쪽
finis ultimus esset similiter, ut tale bonum multitudo acquireret, & in eo permaneret. Et si quidem ulteri' ultimus siue unius hominis , siue multitudinis finis esset corporalis vita,& sanitas corporis, medici enset offic1um. Si autem ultimus finis esset diuitiarum affluentia, oeconomus Rex quidam multitud1nis esset: Si vero bonum cognoscendae veritatis tale quid esset, ad qS posset multitudo pertingere, Rex habe . ret doctoris officium. Videtur a tem ultimus finis esse multitudinisi congregatae vivere secundum virtutem: Ad hoc enim homines congregantur,ut simul bene vivant: quod
consequi non posset unusquisq; singulariter vivens. Bona autem vita est secundum virtutem. Virtuosa
igitur vita est congregationis humai nae finis. Huius autem signum est,' . quod hi soli partes sunt multitudianis congregatae, qui sibi inuicem communicant in bene vivendo : Sit enim
130쪽
LIB. I. CAP. XIIII. senim propter selum vivere homi-nra conuenirent, animalia, & serui essent pars aliqua congregationis ciuilis: Si vero propter acquirendas diuitias, omnes simul negociantes ad unam ciuitatem pertinerent: Sucut videmus eos solos sub una multitudine computari, qui sub eisdem legibus, & eodem regimine dirigutur ad bene vivendum. Sed quia homo vivendo secundum virtutem ad ulteriorem finem ordinatur, qui consistit in fruitione diuina, ut lupra iam diximus, oportet eundem lsine esse multitudinis humanRqui est hominis unius. Non est ergo vutimus finis multitudinis congregatae Viuere secundum virtutem; sed per virtuosam vitam peruenire ad fruitionem diuinam: Si quidem autem ad hunc finem perueniri posset Virtute humans naturq, necesse esset,ut ad officium Regis pertineret dirigere homines in hunc finem: Hunc enim dici Rege supponimu ,