D. Thomae Aquinatis ... De regimine principum ad regem Cypri, aureus tractatus libris quatuor digestus. Eiusdem epistola ad ducissam Brabantiæ, et quædam alia. Omnia nuperrimè correcta, & impressa

91쪽

DE RE G. PRIN. virtutis primium beatitudinem en. se: Virtus enim uniuscuiusque reii describitur, quq bonum facit habentem , & opus eius bonum reddit. Ad hoc aut quisque bene ope rando nititur peruenire , quod est maxime desiderio inditum. Hoc autem est esse felicem, quod nullus potest non velle. Hoc igitur pra

mium virtutis conueninter expe-

- ctatur; quod hominem beatum fa-l cit. Si autem bene operari virtutis est opus : Regis autem opus est bone resere subditos ue hoc etiani erit prsinium Regis, quod eum faciat esse beatum. Quid autem hoc sit, hinc considerandum est Beatitudi- inem quidem dicimus vltimum d sideriorum finem: Neque enim de-

siderij motus usque in infinitum' procedit; esset enim inane naturale desiderium,cum infinita pertransi- ri non possint. Cum autem des1-derium intellectualis naturae sit uniuersalis boni,hoc solum bonum Ve

92쪽

LIB. I. CAP. VIII. 26xe beatum facere poterit ; quo ad Pto, nullum bonum restat quod amplius desiderari possit. Unde& beatitudo dicitur bonum perfectum, quasi omnia desiderabilia in se coprehendens. Tale autem non est aliquod bonum terrenum : Nam qui diuitias habent, amplius hab ira desiderant. Et simile patet in ca teris. Et si ampliora non quFunt, desiderant tamen, ut ea perman Meant; vel alia in locum eorum sit cedant: Nihil enim permanens ii uenitur in rebus terrenis: Nihil igia tur terrenum est, quod quietare de

siderium possit. Neque igitur terr num aliquod beatum facere potest, ut possit esse Regis conueniens praemium. Adhuc: cuiuslibet rei fina .lis perfectio,& bonum completum ab aliquo superiore dependet; quia α ipsa corporalia, meliora reddunt ex adiunctione melioru: peiora vero, si deterioribus misceantur: Si

x enim argento misceatur aurum,am

93쪽

gentum fit melius, quod ex plum bi admixtione impurum efficitur.

Constat autem terrena omnia esse infra mentem humanam : beatitudo autem est hominis finalis pers cito; & bonii completum,ad quod omnes peruenire desiderant. Nihil igitur terrenum est, quod homin εpossit beatum facere.Nec igitur terrenum aliquod est praemium Regis suffcies: Non enim;vi Augustinus dicit; christianos Principes felices Appellamus , quia diutius imper

runt; vel Imperatores filios morte placida reliquerunt; vel hostes reupub. diminuerunt; vel ciues adue sum se insurgetes & cauere, & opprimere potuerunt: sed felices eos dicimus, si iuste imperant: si m Iuni cupiditatibus potius, quam

gentibus quibuslibet imperare; si

omnia faciunt non propter ardo

rem inanis gloriε; sed propter in ritatem felicitatis steria ς. Tales Imperatores christianos, felices dicia

94쪽

LIB. I. C A P. VIII. mus interim spe;postea re ipsa s

turos, cum id,quod expectam',a uenerit. Sed nec aliquod aliud creatum est,quod beatum hominem faciat, & possit Regi decerni pro praemio : Tendit enim uniuscuiusque rei desiderium in suum principiu, a quo esse suum causatur: Causa vero mentis humanae non est aliud, quam Deus, qui eam ad suam im ginem facit. Solus igitur Deus est, qui hominis desiderium quietare potest ; & facere homine beatum;& esse Regi conueniens praemium. Amplius: mens humana uniuers lis boni cognoscitiua est per ,interulectum ι & desiderativa per volun

tatem . Bonum autem uniuersiale

non inuenitur nisi in Deo.Nihil esgo est, quod possit hominem be tum facere, eius implendo desiderium , nisi Deus ; de quo dicitur in psalmo: Qui replet in bonis desiderium tuum. In hoc ergo Rex suum praemium statuere.debet. Hoc igia

C iis tur

95쪽

tur considerans David Rex dic xbat: Quid mihi est in coelo; & a te quid volui super terram λ Cui qua stioni postea respondens subiungit: Mihi autem adhqrere Deo bonum est;& ponere in domino Deo spem meam: Ipse enim est,qui dat fallitem regibus, non solum tempoeralem, qua communiter fatuat homines, &iumenta, sed etiam eam, de qua per Esaiam .s r. dicit: Salus autem mea in sempiternum erit ;qua homines saluat, eos ad squalis talem angelorum perducens. Sic

igitur verificari potest, quod Regis praemium est honor, & gloria.

Quis enim. mundanus, & cadi

cus honor, huic honori similis es. , se potest, ut homo sit ciuis, & domesticus Dei, & inter Dei filios computatus;& hqreditatem regni. lestis assequatur cum Christo 3 Hic est honor , quem cocupiscenS,& admirans Rex David dicebat: Nimis honorati sunt amici tui Deus.

96쪽

LIB I. CAP. VIII. asQuς insuper humane laudis gloria huic comparar potest λ quam non fallax blandietium lingua; non

decepta hominum opinio profert: sed ex interioris conscientiae testimonio producit;& Dei testimonio confirmatur, qui suis con sessoribus repromittit, quod confiteatur eos in gloria patris coram angelis Dei. Qui autem hanc gloriam quFrunt, eam inueniunt; & quam non querunt gloriam hominum', cons quuntur; exemplo Salomonis,qui

non selum sapientiam, quam quΨs uit, accepit a domino; sed factus est super reges alios gloriosus. Quod prςmium regum, & principum tenet supremu gradum in beatitudine cςlelti e & multis rationibus hoc ostenditur,& exemplis.

Onsiderandum autem restat ulterius, quod Meminentem obtinebunt

celestis beatitudinis gra

97쪽

DE RE G. PRIN. dum, qui ossiciu regium digne, &l laudabiliter exequuntur : Si enim

beatitudo virtutis est prsmium , consequens est , ut maiori virtuti , maior gradus beatitudinis de beatur . Est autem pricipua Virtus, qua homo aliquis, non solum seipsum; sed etiam alios dirigere potest:& tanto magis, qΠanto plurium est regitiua : Quia & secundum virtutem corporalem tanto aliquis virtuosior reputatur, quanto plures vincere potest; aut pondera plura leuare. Sic igitur maior virtus requiratur ad regendum dom sticam familiam, quam ad regendum seipsum ; multoque maior ad regimen ciuitatis,& regni. Est igitur excelletis virtutis bene regium ossicium exercere. Debetur igitur lei excellens in beatitudinem. p - , inium. Adhuc: in omnibus artibus,& potentijs laudabiliores sunt ,qui alios bene regunt, quam qui secundum alienam directionem bene se

98쪽

habet: In speculatiuis enim maius est veritatem alijs docendo trade-' x quam quod ab alijs docetur, c pere posse.In artificijs etiam maius extimatur, maiorique conducitur precio architectus, qui sdificium disponit; quam artifex, qui secti dum eius dispositionem manualiter operatur. Et in rebus bellicis maiorem gloriam de victoria consequitur prudentia ducis, quam milit is sortitudo. Sic autem se habet rector multitudinis in his, γε a singulis secudum virtutem sunt age

da sicut doctor in disciplinis; & architectus in dificijs & dux in bellis. Est igitur Rex maiori precio dignus, si bene subiectos gubernati Tit,quam aliquis subditorum, si sub rege bene se habuerit. Amplius: si virtutis est, ut per ea opus homunis bonum reddatur; maioris virtutis esse videtur,quod maius bonum

per eam aliquis operetur.Μaius au- . tem & diuinius est bonum multita l

99쪽

DE RE G. PRIM' dinis,quam bonum vni' : unde in herdum malum unius sustinetur , si in bonum multitudinis cedat: sicut occidit latro,ut pax multitudini de' . tur. Et ipse Deus mala esse in mundo no sineret,nisi ex eis bona elic rei ad utilitatem, & pulchritudianem Vniuersi: Pertinet autem ad regis officium,ut bonum multitudinis studiose procuret. Maius igitur

praemium debetur Regi pro bono regimine, quam subdito pro bona

actione. Hoc autem manifestius

fiet, si quis magis in speciali cosid

ret : Laudatur enim ab hominibus quFis priuata persona,& ei a Deo computatur in praemium, si egenti subueniat Mi discordes pacificet ue si oppressum a potentiore erip iat :Denique si alicui qualitercunque

opem, Vel consilium conferat ad

salutem. Quanto igitur magis la dandus est ab hominibus , & pra miandus a Deo, qui totam pro I uinciam facit pace. g audere S Vio- v le

100쪽

LIB. I. CAP. IX. 3 olentias cohibeniustitiam seruat &disponit, quid sit agedum ab hominibus sitis legibus & praeceptis λHinc etiam magnitudo regi ε Viri US apparet, quod praecipue, Dei tamilitudinem gerit; dum agit in regno,quod Deus in mudo: Unde Scin Exodo et 1. Iudices multitudinis dij vocantur. Imperatores etiam apud Rom.dici vocabantur. Tanto autem est aliquid Deo acceptius, quanto magis ad eius imitationem accedit: Unde & Apostolus monet ad Ephe. s. Estote imitatores Dei,

sicut filij charissimi. Sed si secundit

sapientis sententiam;omne animal

diligit simile sibi, secundum quod

caulae aliqualiter similitudinem habent causisti: Consequens igitur est bonos reges Deo esse acceptissim os, & ab eo maxime prsmiados. Simul etia: ut Gregorii verbiS utar, Quid est tempestas maris,nisi tempestas mentis Z Quieto autem mari recte nauem etiam imperitus diri-