장음표시 사용
101쪽
git: turbato autem mari tempest eis fluctibus etiam peritus nauta confunditur: Vnde & plerunque in occupatione regiminis ipse quoq; boni operis usas perditur, qui in tranquillitate tenebatur. Valde. n. difficile est,si;vi August dicit;inter linguas sublimantitim, Sc honorantium ; & obsequia nimis humiliter salutantium non extolluntur: sed
se homines est. meminerint. Et in Ecclesiastico.3 1. beatus dicitur Vir,
qui post aurum non abijd nec sperauit in pecunis thesauris: Qui potuit impune transgredi; & facere mala, & non fecit. Ex quo, quasi in.
virtutis opere probatus,inuenitur fidelis: Vnde,secundum Biantis d)iierbium, Principatus virum ostendit: Μulti enim ad principatus culmen peruent entes a virtute deficiunt ; qui, dum in statu essent infimo, virtuosi videbantur.Ipsa igitur difficultas, quq Principibus immunet ad bene agendum, eos facit m
102쪽
LIB. I. CAP. IX. 3riori prςmio dignos. Et, si aliquando,.
per infirmitatem peccauerint,apud homines excusabiliores redduntur;& facilius a Deo veniam promerentur: si tamen; ut Augustest;pro suis peccatis humilitatis, & miserationis, & orationis sacrificium Deo' suo vero immolari non negligunt. In cuius rei exemplum de Achab Rege Israel, qui multum peccaue
rat, domin' ad Helyam dixit: Quia
humiliatus est mei causa, non inducam hoc malum in diebus sitis.Non . solum autem ratione ostenditur , quod regibus excellens praemium debeatur; sed etiam auctoritate dia uina firmatur: Dicitur enim in Z
cha. Iz. quod in illa beatitudinis die, qua erit dominus protector habitantibus in Hierusalem , idest, in lvisione pacis sternae; aliorum domus erui; sicut domus David; quia, scilicet omnes re*es erui; & regna bunt cum Christo; sicut membra.
cum capite:sed domus David erit, sicut
103쪽
DE RE G. PRIN. sicut domus Dei; quia siciit regendo fideliter Dei officium gessit in
populosita in praemio Deo propinquius erit; & inhqrebit. Hoc etiam suit apud gentiles aliqualiter somniatum , dum ciuitatum rectores , atq; seruatores in Deos transformari putabant. Quod Rex, siue Princeps studere
debet ad bonum regimen , propter bonum sutipsius ;& utile, quod inde sequitur: Cuius contrarium sequitur regimen tyrannicum. c A v v T D E C I Μ V M. VM regibus tam grande in coelesti beatitudine prsmium propon itur, si bene in regendo se habuerint; diligenti cura teipsos obseruare debent, ne in tyranidem conuertantur: Nihil enim eis acceptabilius esse debet,quam quod ex
104쪽
LIB. L CAPI . 32 honore regio , qtio stibiimantur in terris , in coelestis regni gloriani
transferantur.Errant ver' tyrannis
qui propter qui dam terrena commoda, iustitiam deserunt: quia talo priuantur praemio, quod adipisci pq terant iuste regendo. Quam autenh stultumst pro huiusmodi paruis, Q.& temporalibus bonis maxima,&sempiternae perdere bona, nulliis , nisi stillius aut infidelis, ignorat . . 'Addendum est etiam, Obd haec .
temporalia commoda, propter quae tyranni iustitiam deserunt , magis ad lucrum proueniunt Regibus, du liustitiam seruant: Primo nanque . Uinter mundana omnia nihil est, qd amicitiae digne praeferendum videatur: Ipsa nanque est, quae Vi tuosos in unum conciliat;virtuten conseruat, atq: promouet: Ipsa est, qua omnes indigent in quibuscunque negotijs peragendis; quae nec prosperis importune se ingerit; nec
deserit in aduersis: Ipsa est,quq
105쪽
ximas delectationes affert: in tantum, Ut quscunque delectabilia iiit dium sine amicis vertantur. Qula libet autem aspera, facilia, & prope
nulla facit amor. Nec est alicuius tyranni tanta crudelitas, ut amicitia non delectetur: Dionysius enim quondam Syracusanorum tyranu cum duorum amicorum, qui D mon Pythias dicebantur, Riteruoccidere vellet; is, qui occidendus erat, inducias impetrauit, ut domu profectus res suas ordinaret: Alter vero amicorum sese tyranno ob fidem pro eius reditu dedit: Appropinquante autem promisso die nec illo redeunte,unusquisque fideiussorem mittitis arguebat: At ille, nihil
se metuere de amici constanti praedicabat: Eadem aute hora,qua fuerat occidendus, redijt: A dmirans
nus, supplicium propter fidem amicitis remisit: inseper rogans, Vt
eum tertium reciperent in amis
106쪽
LIB. I. CAP. X. 33tis gradu. Hoc autem amicitiae bonum , quamuis desiderent tyranni, consequi tumen non possunt: Dum enim commune ἰbonum non quPrunt, sed proprium; sit parua, vel nulla communio eorum ad subdi- itOS . Omnis autem amicitia super aliqua communione firmatur: Eos enim, qui conueniunt, Vel per nature originem ue vel per morui similitudinem; vel per cuiuscunque societatis communionem, videmus amicitia coniungi .Parua igitur,vel potius nulla est amicitia tyranni, Msubditi: Simulque dum subditi per a 'tyrannicam iniustitiam opprimuntur ; & se amari non sentiunt, sed
Contemni, nequaquam amant. Nec
habent tyranni, unde de subditis Conquerantur, si ab eis non diligimtur quia nec ipsi tales seipsis exhibent, ut diligi ab eis debeant. Sed boni reges, dum communi pros ctui studiose intendunt ; & eorum studio subditi plura commoda R
107쪽
DE RE G. PRIN. assequi sentiunt,diliguntur a pluriamis, dum subditos se amare demonstrant; quia & hoc est maioris malitiae, quam quod in multitudine cadat,ut odio habeantur amici; & benefactoribus rependatur malum blbono: & ex hoc amore prouenit, Vt bonorum Regum regnum sit stabile a dum arapsis se subditi quibuΩcunque periculis exponere non T cusant. Cuius exemplum in Iulio
Caesare apparet ; de quo Suetonius refert, quod milites sitos usq; adeo diligebat, ut, audita quorundam caede, capillos, & barbam ante non dempserit, quam vindicasset. Quibus rebus deuotissimos sibi,& str nuissimos milites reddidit;ita quod pleriq; eorum capti, concessam sibi Iub ea conditione vitam, si militare aduersiis Caesarem vellent, recumrent. Octauius etiam Augustus, qui modestissime imperio usus est, intantum diligebatur a subditis, ut plerique morientes,victimas, quas
108쪽
LJB. I. C A Z X. deuouerant,immolari mandarent sequia eum superstitem reliqui ssent. Non est ergo facile,ri Principis y- , turbetur dominium, quem tanto ι consensu populus amat: Propteri quod Salomon dicit prouerb. 29 Rex, qui iudicat in iustitia paupe-.
bitur. Tyrannorum vero dominiu . diuturnum esse non potest, cum sit
multitudini odiosum : Non potest '
enim diu coseruari,quod votis multorum repugnat: Vix enim a quoquam prςsens vita transigitur,qu naliquas aduersitates patiatur: AD uersitatis autem tempore occasio. deesse non potest contra tyrannum insurgendi: Et ubi adsit occasio, no t erit ex multis,vel unus,qui occasione non utatur: Insurgentem au- tem populus Votiue prosequitur Nec de facili carebit effectu , quod cum fauore multitudinis attentatur. Vix ergo potest contingere,qes manni dominium protendatur ita
109쪽
longum. Hoc etiam manifeste P tet, Ii quis consideret, unde tyranni
dominium conseruatur: Non enim conseruatur amore, cum parua, Vel
nulla sit amicitia subiectar multit dinis ad tyrannum, ut ex praehabutis patet. De subditorum autem fiade tyrannis confidendum non est: Non enim inuenitur tanta virtus in multis, ut fidelitatis virtute reprimantur, ne indebitae seruitutis ii gum, si possint, excutiant. Fortassis autem nec fidelitati contrarium reputabitur, secundum opinionem multorum, si tyrannics nequitiqqualitercunque obvietur. Restat e go, ut solo timore tyranni regimen sustetetur: Vnde & timeri se a se . ditis tota intentione procurant, rumor autem est debile fundament tum: Nam qui timore subduntur, si occurrat occasio, qua possint impunitatem sperare, contra praesidentes insurgunt; eo ardentius,quo maSis contra voluntatem ex solo tu
110쪽
LI B. I. CAP. X. more cohibeatur: Sicut, si aqua per
violentiam includatur cum aditum inuenerit impetuosius fluit. Sed nec ipse timor caret periculo; cum . ex nimio timore plerique in desperationem inciderint: Salutis autem desperatio audacter ad quilibet a tentanda prscipitat. Non potest igitiit tyranni dominium esse diutus
plis, quam rationibus apparet: Si quis enim antiquorum gesta,& modernorum euentus consideret: vix inueniet dominium tyranni alic ius diuturnum fuisse: Vnde & Ari- stoteles in sua politica; multis tyrannis enumeratis; omnium demonstrat dominium breui tepore fui flefinitum. Quorum tamen aliqui diutius prauuerunt a quia non multum in tyrannide excedebant: sed quantum ad multa, imitabatur regalem modestiam, Adhuc autem hoc magis fit manifestum ex considerati