D. Thomae Aquinatis ... De regimine principum ad regem Cypri, aureus tractatus libris quatuor digestus. Eiusdem epistola ad ducissam Brabantiæ, et quædam alia. Omnia nuperrimè correcta, & impressa

221쪽

ter erga filios impotentes ; de quibus amplior incumbit sellicitudo

propter ampliorem necessitatem:

Vnde & ipse dominus sibi reputat fieri specialiter, quod fit pauperi, ipso attestante, qui dicit: Quod uni

ex minimis meis fecistis, mihi secustis. Ergo ad istum desectum pauperum supplendum,sicut vices Dei gerentes in terris, principes, & prglati sint debitores; & sicut patres, quos cogit officium esse auxiliatores subditorum,ut Philosophus dicit in . 8.Ethici ipsorum cum effectu. beneficij specialem debent curam habere: Τalem autem sollicitudinem habuit Philippus Rex Macedo circa pythiam; quem,ut scribit V setius lib. . de re militari, cum pri' 'aberet offensum, audiens ipsum, licet nobilem, habere tres filias: &cum ipsis inopia premi, ab admonetibus,ut sibi de hoc caueret,quaerens, utrum melius ret partem Uram corporis abscindere, quam

222쪽

eurare; familiariter accersivit, Maccepta de facultatum domestic rum pecunia instruxit, & fideli rem habuit. Amplius autem: quia eges, & principes communes h hent actiones, & uniuersalem dilia gentiam subditorum; cum non sunnciat homo solus ad proprias actiones; oportet quod in multis de , Ciant quia talis actio,siue actiones, quae sunt populum gubernare, i dicare, ac unicuique suorum subditorum secundum merita prouidere, transcendit virtute naturae. Propter quod dicitur, quod est ars ar-' tium regimen animaru: Et arduΠm est valde, ut si nescit tenere moderamina vitae sitae, iudex fiat vitae alienae: Secundum quam causam Sauli assumpto, &inuncto in regem per Samuelem prophetam praecipitur, quod ascenderet ad cuneum prophetarum , ut ibidem per eleuati nem mentiS prophetando cum eis

circa populum gubernandum ex diuia

223쪽

LIB. II. CAP. XV. 92 diuina influentia haberet notitiam agendorum: Quod & factum fuit, Vt patet in. I .Regum: Vnde impossi , bile est reges, & principes non erra' re propter dictam caulam , nisi ad illum,qui omnia gubernat; & omnium est conditor, se conuertant: Et propter hanc causam dicitur in Ecclesiastico de regibus isiraelitici populi, quod praeter David, EZ chiam, & Iosiam, qui fuerunt vixi. spirituales, & a Deo illuminati, omnes peccauerui domino. Isti autem . defectui subuenitur per eleernoi Πε beneficium , unde pauperes si 'stententur: Sicut per Dani elem pro

.pheta diruim est illi principi Ethtanico Regi Babylonis Nabuchodo

nosor, qui in toto oriente gener lis erat Monarcha: Peccatia tua elee: mosinis redime;& iniquitates tuaS in misericordi js pauperum conuerte. Sunt ergo ipsae eleemosinq, quo. faciunt. principes indigetibus,qu

si quidam fideiussior cora Deo no ia ipsis

224쪽

DE RE G. PRINipsis ad soluendum debita peccatorum; ut Philosophus dicet de numismate respectu rerum venalium Et sicut numisma est mensura in permutationibus pro vita corpor

ii, ita eleemosyna in vita spirituali; propter quod in Ecclesiastico diciari

tur: Eleemosyna viri,quasi sacculus cum ipso,& gratiam hominis quasi pupillam oculi coseruabit.Ex his igitur satis est mani sestum qualiter opportunum est regibus, & cuicunque domino in ip1orum dominio de comuni iratio reipub. siue regali pauperibus prouidere. Hinc est, quod in singulis prouincijs, ciuit tibus , & castris ad talia ministeria exercenda sunt hospitalia instituta siue per reges;sue per principes;&ciues ad pauperum inopiam subi uandum: & non solum apud fid les sed etiam infideles: Domos enim instituebant hospitalitatis adtaerum subuentione,quas Iouis italia nominabant, ut patet in lib.

225쪽

LIB. II. CAP. XV. 93sib.2.Mach.propter effectiim benia uolentiri & pietatis, qui eidem a tribuitur planeti secundum Astr logos.De Aristotele etiam tradunt historiciquod Alexandro exhortatorias literas destinauit,quod pauperum inopiς memor esset ad pro-lperitatem sui regiminis augumen

tandam.

Quod oportet regem,&queneunque dominantem ad cultum diuiniam intendere et & quis Bulius ex

hoc lequatur.

I s habitis agendum est de cultu diuino, ad quε lreges, & principes si dere debent toto con tu, & sollicitudine , sicut ad finem debitum: Et ideo hic in hoc ultimo capitulo traditur, de quo & Rex ille magnificus Salomon in Ecclesiaste. 12.cap. scribit: Finem loquendi

226쪽

omnes ariter audiamus. Deum tume, & mandata eius obserua: hoc est enim omnis homo. Et quamuis iste finis omnibus sit necessarius; diuinus videlicet cultus,& reuerentia per obseruantiam madatorum, ut iam dictum est; Regi tamen magis competit.Et huius rei est magis

debitor propter tria, quq sunt in ipso : Et quia videlicet homo ; &quia dominus; & quia Rex: Quia

homo singulariter a Deo creatus: Caeteras enim creaturas Deus diu

cendo secit: Cum vero hominem creauit,dixit: Faciamus hominem ad imaginem, & similitudinem. nostram: Unde Apostolus in actibus apostolorum. 17 cirefert verba A rati poets dicentis, quod Nos genus Dei sumit .Ex hac ergo parte debitores sumus omnes Deo in generali ad diuinam reuerentiarn r quod

est primum pxqceptum prinas tabula: Vnde dicitur populo Israelitico in Deuteron. per Moysem ; & per

227쪽

LIB. 1L CAP. XV. 9

consequens nobis: Audi Israel do

minus Deus tuus Deus unus est.

Quasi. ipse solus sit; cui debetur reuerentia, & honor inquantum ab ipso solo creati siimus, & sinas lari quadam praerogatiua producti: Et propter hoc habita consid ratione tanti beneficii subdit Moyses in eodem statim loco dicens e Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo y 3c Eh tota anini ituaἰ & in tota sortitudine tua: In hoc volens ostendere quod totum Deo debeamus, quod sumus. Et in recognitione eius praeceptum dedecimis fuit institutum, ad quod quilibet obligatur, non in quantutate numeri, sed cuiuscunque rei ex dicta iam causa. Sed quamuis quia libet ad hoc sit obligatus'; plust 'meri princeps , etiam scut priuata personas inquantum plus partici pat de nobilitate humanae naturae ratione sui generis, unde trahit oria

ginem, deinde nobilitatemi ut Phi

228쪽

losophus probat in sua rhetorica. Qua consideratione motus Clar Augustus, qui & Octavianus, ut histori et tradunt, diuinos honores nosustinens, qui eidem exhibebantura Rom. populo propter corporis eius pulchritudinem,& animi probitatem; suum creatorem, factorem quaesiuit a Sybilla Tiburtina, quem & inuenit,& adorauit, prohibuitque edicto publico, ne ipsum ulterius aliquis de dicto populo adoraret; vel Deum, aut Dominusti Vocaret.Amplius autem: & inquantum dominus; quia no est potestas nisi a Deo,ut apostolus dicit ad RomanOS. I 3 .c. Vnde & vices Dei g xit in terris, ut dictu est supra. Pr Pter quod tota virtus dominii ex Deo dependet,sicut eius ministri: Ubi autem est dependentia a dominio, necessaria est superioris reii rentia; quia per se nihil est, ut in ministris regalium curiarum contingit et Propter quod in Apocal.

229쪽

LIB. II. CAP. XVI. 9 s

quotiescunque agitur de e lestium spirituum ministerio, qui per seniores tanquam maturiores in actionii bus; & animalia, quae potius agum tur, quam agant ex Vehementi ire

diatione diuina; & in ministerio designatur; semper de eisdem se iungitur, quod ceciderunt in f cies suas, & adorauerunt Deum: Qui quidem duo actus sunt latriae; seu diuini cultus: Vnde & ille Nabuchodonosor Monarcha in oriente,Vt scribitur in Daniele quia suu dominium; non recognolcebat a Deo, secundum suam imaginatiost. nem in bestiam est translatus; &- dictum est ei.Septem tempora m tabutur super te, donec scias,quod dominetur excelsus in regno hominum; & cuicunque voluerit det iulud: Circa quod etia monitus Als ander , ut historiae tradunt, cum,pposito vades in Iudiam destruendi regionem a cum appropinquanti Hierusalem ei irato in albis sui

230쪽

mus Pontifex occurisset cum minii stris templi , mansuefactus: & de equo descendens ipse eum vice Dei reueritus est: Et ingressus teplum maximis honorauit doni f.; & gen tem totam pro diuina reuerentia is bertate donauit Non solum autem sicut homo , dominus. ad diuinum obligatur cultum; sed: etiam sicut & Rex ; quia inungitur. oleo secrato, Ut patet de regibus Isir elitici populi, qui oleo sancito in uu figebantur inanibus prophetarum: Vnde & Christi domini vocabantur propter excellentiam Virtutis, di gratiae in coniunctione ad Deir, quibus praediti esse debebant: Se

cundum quam Vnctionem quandam consequebatur reuerentiam, delationem honoris: Propter

quod etiam David; quia praecidit sciam idem regis Saulis, percussit petetus suum in poenitudinis signum, uu scribiturin. I.lib. Regum: Rex etiam Dauid , cum lamentabiliter