Martianus Capella. Franciscus Eyssenhardt recensuit. Accedunt scholia in Caesaris Germanici aratea

21쪽

XVIII PRAEFATIO IN MARΤΙΑNVM CAPELLAM quattuordecim annoS natus, quamquam non dubito quin plus praestiturus suisset, Si codicem suum meis similem accurate excutere dignatus esset. nihil egit Walthardus, ne Graecas quidem litteras depingere ualuit Goegius, quorum uterque priores duos libros edidit alter Bernae a. 1763 alter Norimbergae a. 1794. ego quantum potui suas omnibus editoribus coniecturas adscripsi, qua in re illud male me habet, quod quae inter Bodianum et Vulcanium prodiere editiones praeter Basileensem non uidi, ut aliquotiens Vulcanium aliquid emendasse adnotauerim, de quo ille contra consuetudinem nihil dicit, ut suspitio oriatur eis in rebus ab illo anteriorem editionem, fortasse

Mutinensem, expressam esse, qua tamen Ebertus principem modo repetitam esse contendit.

De meis in emendando rationibus unum addam indigestum in particulis ab ipso excogitatis sermonis tumorem tam intactum relictum esse quam foedam neglegentiam in locis aliorum scriptorum a Martiano excerptis. ita factum

est ut aliquotiens Liae de chio de Marciani Capellae libro

mio non obtemperauerim in eis emendandiS, quae quamquam aperte uitiosa sunt, si rem Spectas, tamen potius scriptoris immani oscitantiae et neglegentiae quam librariorum socordiae et libidini tribuenda uidentur. in uocabulis scribendis ita codicibus me mancipaui ut Saepe quae aperte salsa sunt retinuerim, saepius constantiam et aequabilitatem sciens neglegerem. Superest ut codices enumerem quorum notitiam non

plenam et persectam sed eam tamen habeo ex qua apparet Martianum Capellam a medii aeui hominibus dignum iudicatum fuisse ex quo adulescentes in scholis instituerentur. cuius rei diserta testimonia iam C. Barthius ad

22쪽

DE CODICIBVS XVIIII

Claudianum p. 32ὶ et I. A. Fabricius bibl. Lat. III 214 ed. Ern. et bibl. med. aet. I p. 330 adtulerunt ut satis uideatur quoad fieri possit, indagare ex quo tempore iii scholis. Martiani libri adhiberi coepti sint. Igitur iam Fabricius hunc Gregorii Τuronensis

locum laudauit libr. X extr.), quo auctor succeSSorem quisquis futurus erat, adhortatus ut librum suum diligenter conseruet cum alia tum haec dicit 'quod si te sacerdos dei quicunque es M a r t i a n ii s noster septem disciplinis erudiit id est si te in grammaticis docuit legere, in dialecticis altercationum propositiones aduertere, in

rhetoricis genera metrorum agnoScere, in geometricis terrarum linearumque menSuras colligere, in harmonicis sonorum modulationes suauium accentuum carminibus

concrepare: si in his omnibus ita sueris exercitatus ut tibi stilus noster sit rusticus, nec sic quoque deprecor ut auellas quod scripsi. et in codice Coibertino haec quae adscripsi cum tota extrema libri decimi parte omitti adnotauerunt Guadetus et Tarannus in edit. Paris. anni 1836 simul Cointium ' ea quae secuntur a quopiam neoterico addita suisse' censere obseruantes. et facile prosect0 eS- set iudicare hac de re, si editores Gallici paullo maiore

cura et de codicum suorum auctoritate retulissent et uarietatem scripturae adnotassent. nam hoc haud scio an

ex editorum silentio concludi possit legi epilogum illum in codice Camaracensi s saec. VIII et IX exarato j et Begio B. similiter enim in codice Clunia censi alia pro hoc epilogo substituuntur, multo minus ea quidem ut uidetur apta . sed eum inter praefandum p. XlII) negium B sere in omnibus cum Clunia censi conuenire' dixtissent, iure de eorum fide dubites, qui hoc loco do negio B nihil ad notarunt. tamen ueri simile duco in aliis codi- hae

23쪽

XX PRAEFAΤIO IN MARTIANVΜ CAPELLAM cibus uelut in omnibus editionibus anterioribus epilogum illum legi neque qui salso acumine uli noluerit aut in rebus aut in uerbis quidquam inesse censebit quo Gregoriuna Τuronensem epilogum illum operi suo addere noluiSse appareat. itaque cum Gregorius anno 539 natus sit, iam exeunte Saeculo p. C. n. sexto Martianus scholas occupauit, cum qua re optime conuenit quod iam a. 498 Martianum emendatum esse apparet ex Subscriptione

de qua dictum est p. IIII. Duos locos adscribam a Philippo Iasse mihi indicatos quanto in honore illis temporibus Martianus habitus sit

declaraturus, alterum excerptum ex epistula Uibaldis Cor-beiensis ecclesiae procuratoris ad Manegoldum anni 1149 Iasse mon. Corb. I p. 279ὶ sed uide ne errauerit iudicium tuum quod in me scientiam et facundiam predicasti quae illo Marciani Capellae multiplici et enigmatico epithalamio figurantur. Artes quae dicuntur liberales et cetera quae de medicina uel agricultura scribuntur ab optimis' praeceptoribus accepi. .' alterum ib. p. 275 quociens Mercurii et Philologiae coniugium considero ' ceti. Et totum quidem Opus complecti uidentur Autricensis 1, membr. 4 Haenei cat. p. 130. Autricensis 2. M. C. de nuptiis philosophiae:

tractatus de artibus et scientiis uariis. Aurelianensis M. C. d. n. ph. et M. Saec. XV.

. Cantabrigiensis 1 codices Parisiis et in Brittania seruatos quia qui huc pertinent libri non ad manum sunt ex Montesalconio laudo) 'M. M. F. C. de septem artibus liberalibus tractatus . Cantabrigiae in bibl. publica.

24쪽

DE CODICIBVS XXI

Cat. MSS. Angi. I, 3, 2434, 25M. hoc uidetur Κοppius

Cantabr. 4 M. C. d. n. Ph. liber antiquissimus et Saxonicis scriptus characteribus. Cat. MSS. Angliae I, 3, 1458. collegii S. Benedicti 181.)Cantabr. 5 M. Min. Cap. cum commentario uel glossa Alexandri Necham. Cat. MSS. Angi. I, 3, 1462. 185. Vossianus 1 M. C. cum scholiis. Cat. MSS.

Angl. ΙΙ, 1, 2389. 64. bibl. Isaaci Vossit. Vossianus 2 M. C.' Cat. MSS. Ang. II, 1, 2652. 327. Vossianus 3 M. C. Grotii uiri doctissimi manu cum manu scriptis collatus. Cat. MSS. Angl. II, 1, 2822. 80. Otto bonianus bibl. Cardinalis Ottoboni Romae. Monis. I p. 187 d) M. Cap. XIV saeculo. Cassinensis Monis. I, p. 218 a) M. C. d. n. Ph.

et M. cum scholiis. Cassinensis 2 Monis. ib. p. 226 a. - bibl. Cassinensis n. 332ὶ M. C. d. n. Ph. et M. Caesenas Selecta ex bibl. 1 ratrum minorum Cesenae quae olim fuit Malaiestarum ' Monis. I, p. 434 din M. C. d. N. Ph. et M. Item de gram m. Rhetor. Gemnetria et Arithmetica.

Taruis ianus Ex hiblioth. Grimana. bibl. Tarui Siana. Ilonis. L p. 482b M. C. Venetus sin bibl. Sti. Ioannis in Viridario p. 27. Monis. I p. 486 c.) M. C. opera. Ambrosianus 1 F 119 Sup. membr. sol. min. saec. XV continet Iib. I - VlIll 3 902. de eo et de altero Ambrosiano suid. p. XXVIJ Olim a me inspectis neque ullius pretii habilis confirmauit me Guilelmus Stude

25쪽

XXU PRAEFATIO IN MARTIANUM CAPELLAM inund qui particulam utriusque cum exemplo Koppiano collatam liberalissime mecum communicauit.

Parisinus 1 Ionis. II p. 755 a. n. 5073 M. C.

cum commentariis.

Parisini 2-6 lib. n. 5302-4. n. 5302 δ n. 5312ὶ M. C. libri 9. Parisinus 7 ib. n. 6111ὶ M. C. de T artibus liberalibus. Parisinus 8 ib. p. 309 b. Bibl. Caroli de Mont-chal archiepiscopi Τolosani, cod. CXXXIV.) M. C. de nuptiis Ph. in uetustissimis membranis. Coibertini 1 3 Monis. II p. 928 b. in bibl. regia Parisina bibl. Coibertina cod. 637, 1496, 1918ὶ M. C.

Sangermanensis 1 bibl. S. Germani a Pratis, Monis. II p. 1131 d, n. 529 Mart. Minoi Felicis Capellae libri IX de nuptiis Philologiae. De Grammatica. De arte Dialectica. De Rhetorica. De Arithmetica. De Astrologia et de Musica. Sangermanensis 2 lib. n. 638ὶ. inter multa alia

Mart. C. OpuScula.

Monasterii S. Martini Sagiensis n. 29 Monis. II p. 1249ὶ M. M. F. C. libri 9 de n. Ph. cum commentariis Remigii' in sol. Monasterii B. M. de Becco Monis. II p. 1256 d.

Catal. Manuscr. mon. B. M. d. Becco n. 221ὶ Marci Minei F. C. de n. Ph. cit. deest initium et sinis. sol. Fasciculus uariarum chartarum, quaternionum cit. hinc inde auulsorum. Ita in unum collegimus quia suis locis restitui non potuerunt.' ad curatius de hoc codice egit naua is sonus, Rumori fur les bibliotheques des departem nis de Pouest

Paris 1841 p. 515.

26쪽

DE CODICIBUS XXIII Parisinus 9 in bibl. S. Victoris Parisiensis Monis. II p. 1373ὶ M. C. d. n. Ph. Abrincat uanus Rauaisson, Rapport c it. p. 126Btibliotheque α' ranches n. 2958. 4. saec. X. hic codex primo loco continet:ὶ rincipit liber de nuptiis M. et Philologia Marciani Minei. Le t te de Marcien C. est ac- compune Sur ira marstes et entre les Itynes de quelques stloses, remamuabies seulement par ira traductions G- acies qu'elles donnent des mois Grecs. A ce sione Deromais reconnuitre Ia misin de Iean Scot Eristene, qui posse effectivement pour avom commente Marcien C Guel se rhytanus 1. Ebert catal. p. 39. n. 149 sol. saec. XIII. membr. Gud. 62.) Marc. Cap. De n. Ph. et M. libri IX. Luculenter exaratuS.

Vindobonensis 2 Endlicheri CCCXLVIJ membr.

4. saec. XV. Martiani Minei Felicis Capelle aphri Karthaginensis de septem liberalibus artibus incipit liber primus de nupciis philologiae. sed si Endlicherum recte intellego continet tantum libros I et ΙΙ.)Vrbinatem n. 329 exeunte saec. XV in membranis scriptum esse affirmat C. Zangemeister. omnes VIIII libros continet. scholia nulla adscripta sunt. capitulis tituli additi

sunt.

De Vaticanis qui totum opus continent iam dictum est p. XΙΙΙΙ. De Monacensi nunc inter Latinos n. 14729. olimnat . S. Emeranus 729, Koppii Mon. C., dixi p. XVII, de

ceteris Monacensibus nec Κoppius accurate quidquam dixit neque C. F. Hermannus praef. ed. Κoppianae p. IXJ. usus est autem Koppius praeterea

Monacensibus sex. secundus est inter cod.

Non. Cat. n. 4559. praecedit Sallustius sed scriptura

27쪽

XXIIII PRAEFATIO IN MARTIANUM CAPELLAM dissert. Κοppius haec inscripsit Benedictoburanus 59. 4 '. Α me littera D signatus, codex ille ipse est quem Pegius in thesauro anecdot. Τ. III. P. III p. 61R laudat

eique septem seculorum aetatem adscribit. .. continetl. I et II cum scholiis. tertius inter Mon. lat. eStn. 14271, antea Bat. S. Emmer. 271. continet librum 1 et Il cum glossis, Ioppii B) et S. Gregorii homil. resertur ad saec. XI. - itidem antea Ratisbonae in coenobio S. Em m. 401l fuit qui est inter Mon. cod. lat. n. 14401. praeter Martiani librum quartum Boethii scripta quaedam philosophica continet. saeculi est XI aut X. KOppii F. - Κoppi cod. A uidetur esse Rat. S. Emm. 70. Mon Cod. lat. 14070 uaria et Martiani l. VI et VII continens. Mon. cod. lat. p. 14792 saec. XIJ Κoppii G puto est. ln- sunt libri 1 et II cum commentario. - de Ε qui solus restat ad curatiorem notitiam nullam habeo. Lugduni Batauorum hic e codices Martiani asseruantur secundum Cat. libr. Man. qui inde ab anno 1741bibl. Lugd. Bat. access. descr. Iac. Geel 1852 p. 89

Martiani Minei Felicis Capellae de nuptiis Philologiae l. Iot II s. 233 u. - 269 r. Inscriptio recenti manu: Marcianus de nuptiis philologie. Ε bibliotheca Coenobii S.

Iacob Leodiensis. Vid. eius Catal. n. 262. praeterea in uetustiore Catalogo libr. tam impress. quam manuScr.

Lugd. 1716 hi Martiani libri commemorantur 1ὶ p. 32GMartiani M. F. C. Afri Carthaginiensis de VII liberalibus

artibus in membranis. Codex antiquissimus. Bibliotheca odonatus a Petro Scri uerio. 1606 ipsis Idibus Octobribus. Adduntur emigies Schematum Geometriae. In membranis siue columnis 36. Cf. Van Wyn. Huisg Atende leuen

Vol. I p. III p. 270 hunc ego librum inspicere non potui . XVu1 F. 36. - 2ὶ p. 328 Martiani M. F. C.

28쪽

DE CODICIBUS XXV libri VII ibi enim sinit) de nuptiis Philologiae cum adscriptis hic illic glossis. Dominus Egbertus Archiepiscopus Tradercensis obtulit . hunc librum quem Venerabilis Dominus Gherardus De Poeigheest abbas eiusdem loci religari secit anno Dona. 1465 in membr. XVIII. F. 87. - 3ὶ Idem integer plane ut habeat libros VIIII quos ita sinit Martiani M. F. C. Afri Carthaginiensis de Armonia liber VIIII explicit. In membranis XVΗΙ F. 88. M p. 372 Martianus M. F. C. Α. K. libri de nupt. Phil. et Merc. siue de arte Grammatica. In charta. Ex bibl. Meldus Τhereno t. XIX 0. 36. - 6ὶ p. 331 Marcianus Capellacum glossis densis. In membrana manu antiqua. 7ὶ p. 370. In membran Nomina prouinciarum gentium urbium insularum et Paradisi numinum etc. ubi est nomen Marciani F. C. ... - 8ὶ p. 371. Descriptio orbis terrae uel sphera geometrica Marc. M. F. C. A. Carth. his accedunt editiones Martiani cum codicibus m. s. conlatae hae quas item in bibl. Lugd. asseruari scribit Bahl- mannus 1ὶ Capella. 1599. Cum notis MSS. A. Gronouit 0. 33. - 2ὶ Capella. Vicentiae 1499 cum adnot. MSS. a Perletonio XVIII. 0. 32. - 3ὶ Mart. Cap. per Bonaventuram Vulcanium Basileae 1577. Cui a uiro docto nonnulla sunt adscripta. - 4ὶ Capella, Satyricon cum notis IIug. Grotii. Lugd. Bat. 1599. Cum annot. G. I. Vossit. in 8. 5J Capella. Septendecim paginae sunt collatae cum MSS. in oct. haec mecum olim per litteras benignissime communicauit Franciscus Bahlmannus. Duos priores libros complectuntur de Monacensibus dictum est p. XXIIII Ambrosianus M. 37 sup . membranaceus Saeculi XIIII formae oblongae minimae. Bero linensis Lat. sol. 25ὶ cum glossa amplissima.

29쪽

XXVI PRAEFATIO IN MARTIANUM CAPELLAM membr. scriptus est a. 1483. suit D. Weim anni cancellarii Cliuensis. praeterea continet Boethium de consol. phil. corruptissimus et interpolatus. Gissensis n. 82. 4. min. membran. saec. XIIII. ex

collatione quam Otto comm . criti. in codd. bibl. acad. Giss.)publici iuris fecit nullius eum pretii esse apparet. gloSSis Otto solus opinor delectatus est p. 14 sq. et p. 269 sq.). Dres densis Falhenstein p. 262ὶ saec. XV. interpolatum eum esse ex Koppii commentario apparet. Guel ser bytanus 2 Eberi cat. p. 40. n. 150 membr. 4. saec. XIV). Lipsiensis Cat. MSS. ed. Nauman n. Crimmae 1838. 4: Cod. Gr. et Lat. n. XL. cum alia tum Marciani C. duo priores libri cum scholiis copiosissimis quae recte Weberus 'expositionem doctam et amplisSimam vocat. Incip. Tu quem psallentem thalamis et matre Camena. Expl. Faveantque muse et chelis latoia. Scholiasta eadem pag. qua Lucanus explicit sic incipit: Tituluis iste quatuor nomina stat auctori suo. Explic. si faueat lamia chelis, id est apollinis. Iacob aeus in aedibus Iacobaeis Cat. MSS. Angliae

Basileensis F I 22 cum commentario et uita Haenei p. 130J, cum interpolatis sacere uidetur. de Hugiano dixi p. XVII. Gothanus membr. saec. Xl cum glossa cs. Iacobset V kert.) meum in usum olim C. Zangem ei ster contulit. Vindobonensis 1 CCCXCIV Endi.ὶ Martiani Capellae de N. Ph. et M. l. II. inscriptio: Marciani Minii capelle liber primus incipit. subscriptionem saec. XVIadditam esse Endlicherus ait hanc 'explicit aurea lingua uel angelicus doctoris Bragurdini.

30쪽

DE CODICIBUS XXVII Primum librum Reginensis 1377 membranaceus, saeculi XII Reginensis 244 olim 20' membr. saec. XII. Secundum et tertium libros Guel serbrianus 4 Ehert catal. n. 152 membr. 8.saec. XIIIJ: tertius liber primo loco positus est. Τertium librum breuiatum ut uidetur Balio lensis Cat. MSS. Angliae I, 2 n. 391. L. 6. Oxoniae) M. C. de origine uniuscuiusque litterae et eius

sono breuiter.

Quartum librum Sangermanensis 4 Monis. ΙΙ. bibl. mon. S. Germ. n. 771ὶ M. C. Dialectica . Be ensis Sinneri 265 alia etiam conplexus in sol.

scriptus nescio qu3ndo.

Monasterii S. Albini Andegavensis sit. 138 sol. apud Monis. II p. 1226 a .

Quartum et sextum libros

Grol. - p. 213 G. Sextum librum Bambergensis 2 Ιaech cat. 1 p. 51. n. 392. Saec. X. 2s. 27 l. 1 c.) liber de mensura lunae et de magnitudine terrae' cit. Sextum Septimum octauum nonum libros

Vindobonensis 4 CCCXXXXIV Endi.) membr.

saec. XI. 4. sol. 150. Octauum librum Bero linensis sol. 307ὶ saec. XII interpolatus. unam emendationem suppeditavit: quod enim p. 305, 2