장음표시 사용
271쪽
MARTIANI CAPELLAE terras, ac salsa Bomulei vatis exploderetur assertio qua docet nosque ubi primus equis Oriens adstauit anhelis, illic sera rubens accendit lumina Vesper. 593 quin etiam cunctae noctes ac dies similibus interstitiis ho- srisque Semper paribus conuenirent nullique parti telluris
uel apparerent certa uel alia sidera negarentur. at cum Arctoa conuersio supra uerticem uoluatur Hesperiae,
apud Τroglodytas Aegyptumque confinem ignoto occultoque penitus sidere nescitur: cum Canopum ac Berenices Iocrinem stellas admodum praenitentes Scythia Galliaeque atque ipsa prorsum non cernat Italia, cum illae antar-cticis terris conspicuae ac praenitentes et uelut perpendiculatae capitibus suspectentur: in Alexandria etiam Canopos quarta parte interstitii signi unius ultra terras emi-15neat, Τrionesque geminos ut devexa non cernat; cum in Arabia Nouembri mense sub noctis auspicio Helice non conspecta Secunda uigilia proSpectetur, in Meroe solstitio tantum exiguaque breuitate conspicitur, ubi circa ortum Arcturi cum die nascitur, quae item in India Patalitano is portu prima tantum parte noctis aspicitur, in qua etiam in Maleo monte quindecim tantum diebus annuis uidetur:
quis igitur dubitet fetJ globi deuexioris oppositu alia in-
conspicua fieri atque alia uelut sphaerae curuationibus 594 emineret additur ad fidem globi rotundioris ambigentibus 25 asserendum quod solis lunaeque deliquia in occasu facta orientis incolae non uiderunt itemque in ortu si accidant, a tota Brittania atque occasiuis regionibus ignorantur; etiam in mediis plerisque regionibus horarum diuersitatig 593 ex parte Ox Plinio II 178
do Martiani errore uid. Harduinus
unius Koppius eae Plinio signitis BR li 16 non Rb nune B li 20 eum B li Patalitano Aonius cf. Plin. IIIS4 patauitano R
272쪽
bus uariantur: sic ut in magni Alexandri uictoria Iunam noctis secunda hora defecisse Servius Nobilis in Arabia 194 snuntiauit, quod in Sicilia in exortus primi splendore conspectum. ' Alpiano et Fonteio consulibus undecimo ka-5 lendas Maias desectus solis suit, qui in Campania diei
septima uisus in Armenia eiusdem diei undecima comprobatur. quod factum est utique sphaerae circuitu moras per inflexus rotunditatis subinde uariante. denique ipsa 595 vasa, quae horoscopa uel horologia memorantur, pro lo- 10 eorum diuersitatibus immutata componuntur alioque gnο- mone ultra quingenta stadia discernuntur, umbris pro locorum aut elationibus celsis aut inclinationibus infimatis. hinc est quod in Meroe longissimus dies duodecim aequinoctiales horas et alterius bessem secat, Alexandriae 15 quattuordecim, in Italia quindecim, in Brittannia decem et septem . solstitiali uero tempore cum caeli uerticem Sol in- uectus subiectas deorsum terras perpetui diei continuatione conlustrat itemque brumali descensu semiannuam facit horrere noctem, quod in insula Thyle comper-20 tum Pytheas IIassiliensis asseruit. his temporum diuersitatibus assertum ni fallor globosam rotunditatis nexibus habendam esse tellurem. Sequitur ut quem mundi locum 590 quamve granditatem sortita sit approbemus. circulus quidem terrae ducentis quinquaginta duobus milibus sta-2b diorum, ut ab Eratosthene doctissimo gnomonica subpug 595 - 201, 12 infimatis ex Plin. II 182. reliqua ex Plin. II 186 il φ 596 - 598 non uidentur ex Cleomede cycl. theor. c. 10 cf. Bernhardyi Eratosth. p. 57 sq.) excerptR esse, quod conset Dolambro hist. astron. I p. 310 ll
atexandreae B alaxandria b g 17 deorsum Monac. 1 leuor
273쪽
MARTIANI CAPELLAE 597 tatione discussum. quippe scaphia dicuntur rotunda ex aere uasa, quae horarum ductus stili in medio lando siti proceritate discriminant, qui Stilus gnomon appellatur, cuius umbrae prolixitas aequinoctio centri , sui aestimatione dimensa uicies quater complicata circuli duplicis ε598 modum reddidit. Eratosthenes uero a Syene ad Meroen per mensores regios Ptolemaei certus de stadiorum numero redditus quotaque portio telluris esset aduertens multiplicansque pro partium ratione, circulum menSuramque terrae in cunctanter quot milibus stadiorum ambiretur 10 absoluit. Comperta est terrae breuitate rationabili magnitudo: locus eiusdem ac positio doceatur. quam in medio imoque mundi immobilem stare multiplicibus monstratur assertis quael siue ante constitutionem mundi in eodem I5 loco fuerit, ex quo moueri non potuit ac dehinc diuulsis a confusione primae commixtionis elementis undarum inmensa et uolubilis latitudo aerisque halitus undiquesecus circa terrae stationem dissusus artarit mediumque secerit quod teres ac uolubilis circumclusit; sive quod in sphaera messicitur imum omne quod medium est, dum paribus ab extimae rotunditatis ambitu lineis quicquid eas sustinet 600 constipatur. imum uero iam necesse est Sui extremitale consiStere, quia inserius quo decidat non est. Omnia etiam pondera in eam desuper cadunt ut imber, grando, 2b Ilix, sulgura atque ipse, qui in eius penita praecipitatur,
Oceanus et fluenta latentia, quae lando uoluuntur in imo. uides igitur eam, quae undas cunctaque SUStentat, artatam ex omnibus nihil subicere quo Secedat. media igitur credenda est, quia postrema. quod praesertim aequinoctialis ad 2 orarum BD il 5 duplicis It it 6 redidit R i oratostensis ΓΛ il ab N R il suone B syene b s1ono R i 7 ptolo-
niea p. 59 li 10 quod B)R li 15 quae deleui it siue scripsi sibi B deleta ut videtur sin et R il constitutions R il 18 alitus BR li19 difusus B li artarit B i in ras. artaret R il fecerat Br
274쪽
temporis interstitia manifestant: nam pares horarum metas tam antemeridialium quam etiam postremarum, et tam diei quam noctis horologia manifestant. quo documento 601 clarum est tantundem undiquesecus ab terris abesse cae-ο Ium, quod item duobus circulis edocetur solstitiali et brumali. nam utique quantum interstitii dies habet, cum caeli culmina sol elatus inlustrat, tantum spatii longior nox, quam sol in brumam decidens repraesentat. item que quicquid singula signa godiaci intercapedinis luci con-
10 tulerint tantundem sole e contrario rutilante umbris noctis ignoscunt, quod utique ulidiqueuersum probat inn- tundem circulos sideraque distare mediamque esse tellurem. quod Si congrue uidetur assertum, iam ParteS eiuS, quas ipsa permensa sum, perhibebo. 15 Orbis terrae in quinque Zonas Siue meliuS DSce 3S 196odie o pro rerum diuersitate discernitur, quarum tres intemperies multa contrariorum nimietate relegauit. nam duae quae axi utrique confines, algore inmenso et frigoribus occupatae, desertionis causas pruinis ninguentibus 20 praebuere, media uero nanimis atque anhelis ardoribus torridata propinquantes animantum amburit accessuS, aliae autem duae uitalis aurae halitu temperatae habitationem animalibus indulserunt. quae quidem per totius rotun- ditatem telluris incurvae tam supernum hemi-25 Sphaerium quam inserius ambierunt. nam utique terra 603
duas sibi partes hemicycliorum quadam diuersitate dispescit id est unam habet supernatem, quam nos habitamus et ambit Oceanus, et aliam infernatem. Sed haec superior
I orarum Nil li 2 an pomeridianarum scribendum ' li
peribobo b peribeo D li 15 fascias D sed cf. script hist. Aug. Ι p. 246, 12 ea. Berol. g 16 ad diuersitato ad i. ut necessitato b li 17 a post multa add. p religauit Bi ligavit D li19 dissertionis D sl ningentibus D li 20 anelis BD l 22 alitu
B D li teporibus uelasius in Bum. Ouidio II p. 234 tempori
275쪽
MARTIANI CAPELLAE initium habet a solari ortu, illa incohat a lucis occasu, 604 quem circulum Graeci horizonta perhibent. uerum quia illae Zonae uolubilitatem utriusque partis includunt, decem
utrimque circulo suo faciunt regiones, e quibus haec, quae a nobis habitatur, est una atque ad aquilonem uersus et bseptem triones ascendit, altera quae contrario ad meridiem atque austrum sertur, quam habitare illi aestimantur 605 qui uocantur uvToiκOi. similiter ex infernatibus duae. sed hi qui nobis obuersi antipodes memorantur, qui contra illos quos duroiκουc diximus, uvTix0ovεc appellantur. 10sed nos cum illis diuersitas temporum uelut quadam contrarietate discrimina t. nam cum aestate torremur, illi frigore contrahuntur: nam cum hic uer pubescit florentibus pratis, illic edomita aestas teporibus autumnascit; hic bruma, solstitium illic apparet: nobis Arctoa lumina spe-15606 ctare permissum, illis penitus denegatum. antipodeSautem nostri unum nobiscum tractum perserunt hiemis et flagrantiam communis aestatis, sed noctem diuersam diesque contrarios: scilicet aestate nobis grandes dies prolixaeque hieme noctes, illis aestate grandes noctes pro- 20197Glixique hieme dies nobisque septemtrio conspicabilis illos lateat sine sine. ita etiam his qui ouroiκOi uocantur, antipodes sui quattuor anni tempora nouere communia, ac polum qui est ad austrum, antipodibus suis nobisque 607 penitus ignoratum soli suspiciunt. qui autem in media 25 fascea Sunt, his cotidie ortus occasusque mutantur, et supra quos sol est his citius exoritur tardiusque mersatur. aequinoctiali autem tempore et Oriens et occidens similiter apparebit neque ulla astra sunt quae illorum obtuti-
1 ineo at BR inchoat r i 2 origoniam Bri origontem b
quod correxi li 20 hyomo om. B R il illis aestato grandes noctes prolixosque sprolixiquo scripsi) hyemo dies in matro. add. b om. BR li 22 ante latoat om. illos B, illis ovi. Ri il23 ad antipodes add. q. b li ad suis adii. at nostris b li 25 ad
276쪽
bus denegentur, et quae una illis oriuntur, simul ueniunt in occasum. hi dies cunctos pares suis noctibus intuentur nec ullas meridiano die metiuntur umbras: eorumque antipodes dies noctesque sub eadem longitudine patiuntur. 6 cum autem solstitii properantia peragendi per eosdem transeat et iam brumam itidem sol reuertens similiter per illos iter ducat et procul ab his utrimque secedat, dubium non est quin bis hiemem et secundo patiantur aestatem; quibus cum ortus solis est, eorum antipodibus appa- 10 ret occaSus. uerum illae duae regiones, quas fasceas item 608 dixi, quarum una uicinantis Plaustri algore crustatur, altera transaustrini halitus desertione contrahitur, antipodas proprios non habent sed ipsae sibi inuicem contraria fiunt habitatione antipodes nullosque ortus siderum absque λβ planetis utrimque nouerunt, quae quidem illis non supra caput eunt sed de medio lateris oriuntur. stellae etiam fixae caeli sex uidentur mensibus, Sex itidem non apparent, ortivusque circulus aequinoctialis illis est, senaque ex Zodiaco signa conspiciunt. denique sex mensibus dies-20 que noctesque patiuntur, ut utrisque poli axisque termini supra uerticem uideantur. Sed haec prior Septentrionis, altera Canopi stellae inlustrata sulgore cetera non no
Quarum regionum habitus prodidit doctissimus Py- 60925 thagoras, sed ego ipsa peragraui, nequa mihi ignota ui-198 Uderetur portio SupereSSe telluris. cuius terrae .lotius ambitus omnis plenusque circuitus, ut Romanorum dimensione percenseam quicquid Stadiorum supputatione memoraui, est in milibus passuum trecenties et quindecies G 30 centenis: quo loco non puto transeundam opinationem lPtolemaei in geographico opere memoratam. idem quippe 610χodiaci tractum omnemque complexum trecentis Sexa- 1 cum ante illis add. r I 6 in brumam Grotius il 12 alitus B . i. frigoris add. b ll 14 antipodas B D li 17 ante uidsntura . eis p is 18 ortibusque ii 19 gogiaco B R quod deinceps non notabitur il 24 habitus BR at ambitus add. b lipytagoras BR 26 habitus BR M ambitus add. b li 30 oen
277쪽
MARTIANI CAPELLAEginta caeli partibus secat, quas singulas in telluris centrum ita aestimat peruenire, ut unius partis latitudo istiequingentorum Stadiorum mensura tendatur, singula uero stadia centum uiginti quinque passibus explicata, quae octies millenos passus absoluunt, unde quingenta Stadia, b quae sunt partis unius, milia passuum colligunt sexaginta duo pasSusque quingentos. uerum illa stadia quingenta trecenties sexagies complicata laciunt semel milies octingentiesque centena; ex quibus milia passuum partitione praedicta collecta faciunt ducenties uicies quinquies cen- 10 tena. hoc de totius terrae globo oportuit intimari. 611 Ceterum eius longitudo ab ortu ad occasum, hoc est ab ipsius Indiae extremitate usque ad Herculis columnas Gadibus sacratas, octies quinquies centena septuaginta septem milia sunt, sic ut etiam Artemidorus auctor asse- 15 ruit. nam Isidorus nonagies octies dicit et decem et octo milia. uerum Artemidorus dimensioni praedictae adicit quicquid a Gadibus procurrit: nam per Sphenis Dontem circuitu sacri promunturii ad aliud finale promunturium. quod Artabrum memoratur, procedere dicit terram in Po612 nongenta nonaginta unum milia. quae dimensio item seri compendiosior potest, si per maria quis uectus excurrat. nam a Gange fluuio Ostioque eius, quo se in 199GΕoum effundit Oceanum, per Indiam Parthyenemque ad Myriandrum urbem Syriae in Issico sinu positam quin- 25 g 611 ex Plinio II 242 it 6 612 ox Plinio ΙΙ 243
quingenta B quinquaginta R lj 7 quingenta B quinquagintan it 8 faeiunt semel milies octingenties q; sescenta sex e entena R) ex quibus BR faciunt milies octuagies centena ex
14 LXXX. LXVIII mili. pass. Plinius il 16 esiodorus b lisit B s 18 sphenis p spinam BR ll 19 promuntorii b promontorii R il promuntorium B promontorium R li 20 carta
brum BR cantabrum 6 corr. p li 21 nongenta nonaginta milia
278쪽
quagies bis quindecim milia. inde proxima nauigatione Cyprum insulam, Pataram Lyciae, Rhodum, Astypalaeam in Carpathio mari, item in insulam Τaenarum Laconicae, inde Lilybaeum Siciliae et Caratim Sardiniae tricies qua-5 ter quingenta mi Iia. inde Gadibus quadragies bis quinquagena milia. quae mensura uniuersa ab eo mari essicit
octogies quinquies septuaginta octo milia. potest item 613 aliud terra marique iter duci per Gangem Euphratemquesuvium Cappadociam Phrygiam per Aegeum pelagus et
10 Laconicum mare itemque per sinus alios usque Peloponnesum Leucadem Corcyram, Acroceraunium Brundisium nomam Alpes et Gal- liam per Pyrenaeos etiam montes in Oceanum uespertinum, Hispaniae oram traiectumque per Gades, et omnis mensura attestante Artemidoro asser-15 tionibus meis habet milia octogies sexies octoginta quinque. habetis longitudinem multipliciter memoratam. Latitudo autem eius a meridiano situ in septentrionis 614 caput plurimum minor est. nam utrimque intemperati aeris nimietate contrahitur. eo accedit quod a septen-20 trionis plaga Sarmatarum gens copiosaque barbaries accessum indagandae dimensionis excludit. attamen quicquid intrepida permeare quiuit excursio competenter ad mensum repertaque latitudo habitabilis terrae paene di-s 613 ox Plinio II 244 ll g 614 et 615 ex Plinio II 245
astipaleam D li 3 carpatio B carpatheo D li insula BD corr. Eoppius il tenarum B teneolarum at tenarium b teneclarum D li 4 lylibeum BD ss sardinias uiciens et semel CIII M
ranti aeris BR intemperania aeris b eorr. p ll 19 contraitur
279쪽
MARTIANI CAPELLAE 615 midio minor quam dicta est collegisse longitudo. nam colligitur in quinquagies quater centena sexaginta duo milia, quippe a littore Aethiopici oceani, qua habitabilis primum est, ad Meroen, inde Alexandriam Rhodum Cnidum Coum Samum Chium Mitylenen Tenedum Sigeum- 5que promunturium, os Ponti Carambim promunturium, os Maeotidis, ostium Τanais praedicta dimensio comprobatur. qui quidem cursus si per maria transeatur, in c0mpen-616 dium ducit milia sescenta septuaginta octo. huc usque compertum progreSSum Artemidorus asseuerat sed Isido- 10
rus adiecit duodecies quinquaginta usque ad Τhylen ultimam tendi. quae quidem opinatio mihi uidetur incerta. nam ipsi tantundem latitudinis inesse dico quantum longitudinis comprehensum. neque enim eum rotundum telluris orbem astructio superior ratioque monstrarit, impar 1blatus globo poterit prouenire. Sed supra dicti scriptores aequabilem dixere tellu-617 rem. rotunditatis autem ipsius circa extima circumfusus ambit Oceanus, sicut nauigatus undique comprobatur. nam a Gadibus per Hispaniae Galliarumque flexum occi- 20618 dentalis plaga omnis hodieque nauigatur. dum autem diuus Augustus classe Germaniam circumiret, septentrionalem totum permeauit Oceanum . nam primum in Cimbricum promunturium ueniens magno dehinc permenso mari ad Scythicam plagam ac rigentes undas usque pene- 259 616 ex Plinio II 246 ll g 617 ot 618 ex Plinio II 1672 XLΙΙΙΙ. LXXXX milia Plinius it 3 litore R il etio
piet BR ethiopici h li 4 romo nidum B rodum cnidum h ro- dum gnidum H il 5 chyum B it 6 promuntorium b promontorium R il promuntorium b promonturium It li 7 meotidis hostium BR IJ 8 qui cursus conpendiis maris breuior fieri potest LXXXIX milia Plinius il 9 saxeonta R il 10 esiodorus b g 11 duodecions centena milia quinquaginta Plinius litylen BR li 15 monstrarot R il 17 aequabilem scripsi habitabitam Nn il 18 eirea br eir BR li 20 ispaniae 'br spa-
280쪽
trauit. de confinio item ab Orientis principio et Indico sis mari pars, quae pergit in Caspium mare, a Macedonum
classibus remigata, dum Seleucus et Antiochus regnauissent. palus uero Maeotica eiusdem sinus habetur 0ceani. 5 item laevi lateris circumflua memorentur. ab ipsis ita- 620que columnis Herculis, quae in Gaditano sunt litore consecratae, usque in Arabicum sinum meridianus omnis permeatur 0ceanus sic ut plurimis asseueratur exemplis. nam eius maximam partem Magni Alexandri sulcauere 62110 uictoriae. in eodem Arabico sinu constituto Gaio Caesare Augusti filio, Hispanarum nauium naufragium et eiectae fragmentorum reliquiae paruere. item Hanno dum Pu - ro1 snicum floreret imperium Mauritaniae circuitu ac dehinc meridiani nexus excursu in Arabiae terminos prolixa ad-15 modum nauigatione peruenit. Cornelius auctor adsirmat quendam Eudoxum fugientem regis insidias ex Arabia in Gaditana peruenisse refugia. Caelius Antipater se hominem uidisse confirmat, qui negotiationis ardore in Aethiopiam ex Hispania nauigasset. idem Cornelius post captos 20 Indos per Germaniam nauigauit. Ostensum puto ambitum superioris terrae permenso 622 in circulum mari undiquesecus nauigato. nunc ipsius diuisionem terrae quantum patitur succincta insinuatio memorabo. circulus Omnis superae habitabilisque telluris ab sic ut plerique testantur in tres partes est distributus: Eu-g 61s ox PIinio II 167 ot 168 il l 620 ot 621 ax Plinio II 168 170 ll g 622 ει 623 ex Plinio III 34 meotioa BD it 6 litorao D li 8 si D li 10 eosara BD s11 spanarum B ispanarum D li 12 Hanno p annio BR 13 maturianias R il ao p hae BR II 16 sudoxium R il 18 athiopiam BR θ Is ispania B spania R isspania r il an posuit pro
post et nauigasso scribendum y li captus B ' li M. Meo Plinii
uerba corrupit idem Nepos de septentrionali circuitu tradit Q Μetello Celori L. Afrani in consulatu conlegae sed tum Galliae proconsuli Indos a rego Sueuorum dono datos, qui ex India conmerci causa nauigantes tempestatibus essent in
Germaniam abrepti li 22 nauigato seripsi nauigatum BR Il25 europem R g i