Martianus Capella. Franciscus Eyssenhardt recensuit. Accedunt scholia in Caesaris Germanici aratea

발행: 1866년

분량: 565페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

91쪽

tus. ipsa uero tecto capite lacteo quodam calymmate praenitebat, cui gemmis insitum diadema pretiosis: nam neque Scythidis uirecta nec Cerauniorum vibrans sulguransque lumen nec flucticolor hyacinthi credebatur abesse profunditas. sed totum illud sertum capitis fulgurantis 5 Thaumantias optulisse reginae caelitum serebatur. ipsius uero diuae ultus assidua perlucens gratia fratri consimilis, nisi quod ille inmutabili laetitia renidebat, haec commutationum assiduarum nubilo crebrius turbidatur. nam uestis eius hyalina sed peplum fuerat caligosum, quod tamen iusi adpulsu cuiusque luminis tangeretur inter obumbrantes nebulas sudae perspicuitatis gratia praeniteret. haec fulmen dextera, laeua sonorum bombis terrentibus tympanum sustinens, sub quibus plurimum sudans ima subiecta roscidis uidebatur inundare fluoribus. huius uero calcei 15

admodum inrui, quorum maxime solea atrae noctis nigredine coloratur. nam eiusdem genua Zona quidem diuer-

Sicolor ambiebat, quae nunc persulgido resplendebat orbe nunc uanescentis gratiae tenuata uarietas jta penitus obli-68 quabat tamquam nihil habuisset ante discolorum . his 20 igitur uterque regum indumentis decenter ornati ante consessum in suggestu sidereo positam quandam sphaeram caelatam uarietate multiplici conspicantur, quae ita ex omnibus compacta suerat elementis, ut nihil abesset quicquid ab omni creditur contineri natura. illic caelum omne 25 aer laeta diuersitasque telluris claustraque fuerant Τartarea.

urbes etiam compita cunctorumque species animantium

tam in specie quam in genere numerandae. quae quidem sphaera imago quaedam uidebatur ideaque mundi. in hac quid cuncti, quid singuli nationum omnium populi cotidia- 303 scytidis B scytis D li ceraunorum B li fulgorans que

15 ad fluoribus add. fiuvo b li 19 obligabat B l obliquabat add. b abligabat D 21 igiturque R igitur B uterque

92쪽

LIBER I

nis motibus agitarent idem in reformanti speculo relucebat. ibi quem augeri quem deprimi quem nasci quem occidere Iuppiter uellet manu propria ipse sormabat.

quam terrarum partem disperdere quam beare quam ua- 19 si Stam quamque celebrem cuperet fictor arbitrarius uariabat. hoc igitur fatum publicum conspicans conponenSque deo- 69rum senatum iussit admitti. quamuis intus quos innominabiles sacra uis testatur intrarent, tamen etiam primatibus diuum praesertimque parentibus uterque conSurgunt. l0 uerum sator eorum gressibus tardus ac remorator incedit 70glaucoque amictu tectus caput. praetendebat dextera flammiuomum quendam draconem caudae suae ultuna deuorantem, quem credebant anni numerum nomine perdocere. ipsius autem canities pruinosis nivibus candicabat,i5 licet ille etiam puer posse fieri crederetur. eius coniunx Tigrandaeva corpulentaque mater quamuis secunda circumfusaque partubus tamen soridam discoloramque uestem herbida palla contexerat, in qua totus gemmarum metallorumque census atque omnium prouentus frugesque satio-20 num larga admodum ubertate serebantur. huic Vesta quae 72 etiam coaeva eius suyrat, adhaerebat. quae quod nutrix Iouis ipsius suoque eum sustentasse gremio serebatur caput regis auSa est osculari. post hos candida cum Sorore 73 Sol auratus expetitur. qui mox ut coepit ingressui pro-85 pinquare, purpurae rutilantis puniceus quidam fulgor anteuenit, et rosulenti splendoris gratia totam aulae ipsius curiam obstupefactis ceteris ornatibus luminauit. ast ubi primos honorali capitis radios ingressurus immisit, ipse etiam Iuppiter paululum retrogressus sub immensi nitoris 30 numine caligauit, sphaera uero orbesque, quos dextera Sustinebat, ueluti speculo cognati luminis refulsere. Iuno 741 idem in resormanti speculo acripsi pedas spaediae Koppius) reformantis speculo Grotius pedeire corr. ex pideire)formantis speculo B pidei pithei r Pythoi Aonius) refor

93쪽

ΜΑRTIANI CAPELLAE autem diuersicoloris illustris ornatibus ac uaria uelut speculo cognato gemmarum luce resplendens candentibus 75 serenis enituit. erat illi in circulum ducta fulgens corona, quae duodecim flammis ignitorum lapidum fulgurabat. quippe tres fuerant a Tronte gemmae Lychnis Astrites et 520 G Ceraunos, quae eius effigiem reuerendam a cognitione conspicientium vibrantibus radiorum fulgoribus Occulebant. quarum alia Cancri cerebro Leonis oculis altera Geminorum fronte assumpta tertia dicebatur. aliae sex ex utroque latere rutilabant, quarum SmaragduS una, 10 Scythis altera, Iaspis tertia uocabatur. inter quarum uirorem lata mari lumina coruscans fronti quaedam integrior suauitas resplendebat. Hyacinthos Dendrites etiam Heliotropios utrimque compacti. qui lapides coloribus Suis terras ratis temporum uicibus herbidabant, quos et 15 ad obsequium numinis recurrentis Ver dicebatur et Au- .

tumnus munere contulisse. posterior autem pars coronae

Hydatide Adamante et Crystallo lapidibus alligabatur.

hos enim Hiemps undosa genuerat. ipsius uero diui auro 76 tinctam caesariem comasque crederes bracteatas. facie 20 autem mox ut ingressus est pueri renidentis, incessu medio iuuenis anheli, in fine senis apparebat occidui, licet duodecim non nullis sormas conuertere crederetur. Corpus autem eius flammeum totum pinnata uestigia pallium e occi-77 neum sed auro plurimo scutulatum . sinistra autem manu raclypeum coruscantem, dextera ardentem sacena praeserebat, calcei autem similes ex Pyropo. quem iuxta Luna 3 emicuit b li 4 ignitorum p ignotorum BR Jl fulgorabat BR il 5 lielinis fi li 7 vibrantes B ll 9 dicebantur H li pro sex sed in ras. etiam ex B li 10 smaragdos si g12 foeta B Dota H li per in li ante lumina legi falso dixit Soppius il coruscans BR corr. Grotius it fronti b fonti BR sontis r il integrior scripsi interioris it 13 resplendebant It il

mannus poetae Lai. min. I 365 rutilatum BR li 26 cli-

94쪽

leni quodam teneroque uultu ex fraterna sulgorem Iam pade resumebat. post hos admissi fratres Iouis, quorum alter maritima semper inundatione uiridior, alius lucifuga inumbratione pallescens. in capite uterque dominandi 796 sertum pro regni condicione gestabat. nam unus albidi 80 salis instar candidum atque spumarum canitie concolorum, alter ebeneum ac Tartareae noctis obscuritate fur uescens, qui quidem multo ditior fratre et semper eorum quae gignuntur conquisitionibus opulentus alius uero propterio molem elationemque corporis renudatus ac despuens diuitias obpreSsione quaesitas. uerum utrique diuersa con- 81iunx. nam hic nudus omnium nutriciis deorumque hospilam secum ducit, ille puellam accessibus gratulantem, 21 Giluae ita plerumque frugem exposcentibus tribuit, ut magni Dominis uota sint eidem redhibere centesimam. dehinc 82 admissi Tonantis ipsius silii. inter quos primus quidem ruber inuenis ac uorax omnium sititorque etiam sanguinis gradiebatur. alter suauis et comis salcemque dextera, laeua geStans cratera somnificum ac pronus in petulantiam referebatur. huius gressus incerti atque olacis temeti madoribus implicati. post hos duorum una quidem germa- 83naque facies sed alius lucis sidere, opacae noctis alius refulgebat. dehinc quidam roboris inauditi et extirpandis 84 Semper aduersitatibus praeparatus. sed eius miros la-25 certos rictusque Cleonaeos limis Iuno cernebat. quin inter 850OS decentes seminae. quarum una uirgo serebatur. alia generationum omnium mater. illi arcus cum pharetra huic rosis decussatim uinctis sertata contextio . quam et Conspicere nitentem et lantem audire dulces inlecebras et 1 leui IH corr. p li 2 Ammissi Γ3R il 5 conditione It it 6 canicie b canitiem BR p p τ p add. b li 7 ebe num B ll 11 oppressione D li 15 nominis scripsi numinis BD il rediboro D li 18 faleemquo b tacemquo B facem D ll doxtra D li 19 im D li 22 opaco om. II D li 25 sub

limis bD retortis oeulis quia omnes priuignos praeter Mercu

rium oderat add. b li quis B ll 26 sequuntur eos docentes decernentes BR) feminae Grotius il 28 decusatim BR li uin

95쪽

MARTIANI CAPELLAE adtrali ere flagrantissimi spiritus haltibus redolentem et Osculis lambere et contingere corpore eiusque uelles cupidine suspirare. quae quidem licet amorum uoluptatumque mater omnium crederetur, tamen eidem deserebant pudicitiae principatum. cum his grata Ceres admodum Fgrauis femina alumnaque terrarum ac nutrix mortalium 87 uidebatur. quidam etiam claudus laber uenit, qui licet crederetur esse Iunonius, totius mundi ab Heraclito dictus 88 est deuorator. tunc etiam omnium garrula puellarum et contrario semper nitibunda luxu leuitate pernix desultoria rogestiebat. quam alii Sortem asserunt Nemesimque nonnulli Tychenque quam plures aut Nortiam. haec autem luoniam gremio largiore totius orbis ornamenta portabat et aliis impertiens repentinis motibus conserebat rapiens his comas puellariter caput illis uirga comminuens eis- 15demque quibus fuerat eblandita ictibus crebris uerticem 89 complicatisque in condylos digitis uulnerabat. haec mox Fata conspexit omnia quae gerebantur in Iouis consistorio 22 G subnotare, ad eorum libros et pugillarem paginam cucurrit, et licentiore quadam siducia quae conspexerat in- 20 Opinata descriptione corripuit, ut quaedam repente prorumpentia uelut rerum seriem perturbarent, alia uero, quae causarum ratio prospecta uulgauerat quoniam sacere inprouisa non poterat suis tamen operibus arrogabat. 90 post hanc uulgus ceterum deuenere. Iuppiter nunc solio 25 resedit praecepitque cunctos pro meriti Ordine cresidere. tuncque subsellia flammabunda coetum suscepere sidereum . uerum quidam redimitus puer ad os compresso digito salutari silentium commonebat. conticuere omnes si intentique ora tenebant. tunc Iuppiter coepit

1 alatibus It ti s deuorator Grotius 'admodum adolescens ut brietas ait bibl. 6r. Ι 8on domo crator consciens demOrator BR ll 13 ad portabat in maro. ab ea credebant sibi omnia bona prouenire; hoc in quibusdam codicibus non ha

betur add. b manu eiusdem sae tui quo codex uniuersus scrip

96쪽

LIBER I

ni nostra 'strigeri nota benignitas conferre arbitrium cogeret intimum et quicquid tacito uelle suit satis id ferre in medium collibitum foret, si Possem certa meis promere ductibus nec quisquam inlicitis tollere nisibus

concertans cuperet iussa deum patris.

sed tristis melius censio clauditur atque insanda premit sensa silentium,10 ne uulgata ciant corda doloribus, at cum laeta patrem promere gaudia et certo deceat foedere pignora palam perpetuis iungere nutibus, cassum est nolle loqui sensa decentia. i5 uobiscum ergo dei, grata propinquitaS, conferre studium est uota propaginis. aequum quippe puto foedere caelitum

quae sectanda forent orsa probarier.

nostis Maiugenam pignoris incliti sa20 in nostris merito degere sensibus. quae nec frustra mihi insita caritas, ut sueuit patria stringere pectora. nam nostra ille fides sermo benignitas ac uerus Genius fida recursio25 interpresque meae mentis o vo0c acer. hic Solus numerum promere caelitum 23 9 hic uibrata potest noscere sidera, quae mensura polis quanta profunditas qualis sit numerus marmoris haustibus 40 et quantos rapiat margine cardines quaeque elementa liget dissona nexio, perque hunc ipse pater laedera sancio sed forsan pietas sola recenseat 10 doloris it 18 fuerant Billi it 19 nostis Dresdensis nostris Iri nostri br il inclyti B li pignus id inclytum Von

97쪽

MARTIANI CAPELLAE quae parens probitas munerae pensitet: qui Phoebi antevolans saepe iugalibus in sortem famuli nonne relabitur 'hic quoque sic patruis seruit honoribus, ut dubium proprium quis mage uendicet. billum conubio rite iugarier Suadent emeritis saecla laboribus et robur thalamo flagitat additum. 93 at uirgo placuit docta quidem nimis

et compar studio sed cui terreus 10 orti . propositum in sidera tendere: Plerumque et rapidis praevolat axibus ac mundi exsuperat saepe meanS globum. cunae ergo officiant quod nihil editae, cen Sendum, Superi quique crepundia 15 terris recolitis uestra tenerier, quae occultant adytis sacra Iatentibus. iungantur paribus, nam decet, auSpiciS, ct nostris cumulent astra nepotibus.

21 Sed postquam Iuppiter finem loquendi secit, omnis 20

deorum Senatus in suffragium concitatur adclamantque cuncti fieri protinus oportere adiciuntque sententiae Ioui ali ut deinceps mortales, quos uitae insignis elatio et maximum culmen meritorum et ingenium in appetitum . caelitem propositumque sidereae cupiditatis extulerit, in 2.525 deorum numerum cooptentur ac mox inter ali0S, quos aut Nilus dabat aut Thebae. Aeneas Romulus aliique, qu0Spostea astris doctrinae nomen inseruit, designati caelites nominentur, ut post membra corporea deorum fierent 96 curiales. his quoque annuente Ioue iubetur quaedam Nigrauis insignisque semina, quae Philosophia dicebatur,24 s hoc Superi senatus consultum aeneis incisum tabulis per 97 orbes et compita publicare. tunc Iuno condicit propter

5 uindieci ny li 7 suadente meritis BD il 14 cunno ergo officiant quoi nihil γ odito consendum Grotius il quod .sm ipsi

98쪽

LIBER II

praedictorum thalamum iuuenum et nuptialia peragenda uti postridie omnis ille deorum senatus in palatia, quae in Galaxia Iouis habitationem potissimam faciunt, diluculo

conuenirent. his igitur actis solio rex ipse surrexit omnis-s que ille deorum numerus Sedes proprias curSuSque reΡetiuit.

Sed purum astrisicis caelum scandebat habenis 98 Nox reuocans merso sulgentia sidera Phoebo. 10 ardua tunc Senior Succendit plaustra Bootes et spiris torvo nituerunt astra Draconi, auratis etiam flagrans Splendebat in amnis qui trahit aestifero sulgentem Sirion ortu, hoc quoque Nysiacis quod sparsum storibus ardetis multiplici ambitum redimitur lumine Sertum. uirginis interea trepidas perlabitur auressama Iouis magno dum complet tecta boatu. Denique ipse compertis , superum decretis adultaque s9 iam nocte Philologia peruigilans multa secum ingenti curam anxia retractabat. ingrediendum primo senatum deum Iouisque subeundos inpraemeditata uisione conspectus

3 habitationem ν άrbitrationem BR li 6 subseriptum securus melior felix us Ra in ras. Di p PB coni. consiSt. rellior rhetor ni ui v. urbis litteris is in ras. B) Ic ex motidosissimis exemplaribus emcndubam contra legenae legento R) dou toro eueherio in ras. B) scolastico discipulo meo romae ad porta capona consist coiis Γὶ paulini uio suo B sub dio rion martiarii christo adiuuante MARTIANI MINNEI FELICIS CΑ-PELLAE LIBER PREMUS EXPLICIT s INCIPIT LIBER SECUNDUS FELICITER add. n) in Bri et eadem fere in D

99쪽

, ob hi ithnitumque sibi in superam caelitumque Sortem dqj0βη

25 G ipsi sociandum esse Cyllenio, quem licet miro semper Optarit ardore, tamen uix eum post unctionem palaestricam recurrentem dum flores ipsa decerperet praelectis quibusdam herbusculis conspicata. quid quod utrum sibi ollaec nuptialis conduceret amplitudo anxia dubitabat' nam certe mythos poeticae etiam diuersitatis delicias Milesias

historiasque mortalium postquam Supera conScenderit Se penitus amissuram non cassa opinatione sormidabat.101 itaque primo conducatne conubium atque aetherii uerticis 10 pinnata rapiditas apto sibi laedere copuletur ex nuptiali

102 congruentia numero conquirit. moxque nomen Suum

Cylleniique uocabulum - sed non quod ei dissonans discrepantia nationum nec diuersi gentium ritus pro locorum causis cultibusque finxere uerum illud quod nascenti ab i5

ipso Ioue siderea nuncupatione compactum ac per Sola Aegyptiorum commenta uulgatum sallax mortalium curiositas asseuerat - in digitos calculumque distribuit. ex quo sinalem utrimque litteram sumit, quae numeri primum persectumque terminum claudit. dehinc illud quod min sanis omnibus soliditate cubica dominus adoratur. litteram quoque, quam uim mortalitatis asserere prudens Samius aestimauit, in locum proximum sumit ac sic mille 103 ducenti decem et octo numeri refulserunt. quoS Per DO- uenariam regulam distribuens minuensque per monades 25 decadibus subrogatas in tertium numerum perita re- 104 strinxit. suum quoque uocabulum per septingentos uiginti quattuor numeros explicatum in quaternarium duxit, qui uterque numerus congruenti ambobus ratione signa -

105 tur. nam et cille, quod ratio principium medium finem- ω que dispensat, pro certo perfectus est, quippe lineam facit

solus et solidorum frontes in cunctanter absoluit. nam 2 sociandum aeripsi sociandam BR li 3 obtarit R il 5 her-huseolis R il utrumne b it 8 conscenderet B R il 9 ammissu

cf. Heinsius in orem. Ouid. I p. 254 25 distribuens om. Niri li

100쪽

LIBER II

longitudine profunditateque censentur. dehinc quod numeri triplicatio prima ex inparibus κυpov gignit. tres autem symphonias quis ignorat in musicis ' Numerusque

inpar maribus adtributus. Omne uero tempus tribus uicio bus uariatur. atque idem numerus Seminarium persecto- 26 Grum sexti uidelicet atque noni alterna diuersitate iuncturae. rite igitur deo adtribuitur rationis. Philologia autem 106quod etiam ipsa doctissima est, licet semineis numeris

aestimetur, absoluta tamen ratione persicitur. nam qua-

10 ternarius suis partibus complet deca dis ipsius potestatem ideoque perfectus est et habetur , quadratus ut ipse Cyllenius, cui anni tempora caeli climata mundique elementa conueniunt. an aliud illa senis deieratio, qui μὰ Triv τε- 107rptiba non tacuit, confitetur nisi persectae rationis nume-io rum ' quippe intra se unum secundum triademque ipsumque bis binum tenet, quis collationibus symphoniae peraguntur. nam tres ad quattuor epitritus uocitatur arithmetica ratione ac diatessaron perhibetur in musicis. item intra eum iacent tres ad duo, quae hemiolios forma est sFm-m phoniamque Secundam, quae diapente dicitur, reddunt. tertia symphonia diapason in melicis perhibetur diplatioque conficitur hoc est uno duobus collato. igitur quaternarius numerus omnes Symphonias suis partibus persectus absoluit omniaque mel a harmonicorum distributione con- 5 quirit. hanc igitur discutiens numeri congruentiam perita uirgo gratulatur. denique utrumque consociat et trias 108 quaternario sociata hepiadem facit. qui numerus rationis superae persectio est sicut et Oμαλ uiu illa docet plenitudo. an aliud satalis temperamenti cursus siderumque circuli 0 motusque testantur intraque latebras uteri septimo mense absoluta mortalitas ' dehinc quod trias triplicata nouem numeros facit quaternarius autem per binλticiou gemina-2 cybon BD it 4 adtributus est D li 12 elymmata Relimmatα B li 13 doloratio BR dei ratio b it ma nen tetram ad ali ri ten tetradan B li 15 triadenquo BR ll 19 omiolos Remiolios B sim phoniamque R quod amplius non notabo il

SEARCH

MENU NAVIGATION