장음표시 사용
81쪽
Cis et E CIENs Is, DIs TINCTIO II. 73 consteti velle. hatribus indicauit. Tunc velociter accersito venerabili Dino Henrico Abbate, confessus est ei, loquens in amaritudine animae sui, de dicens. Ego peccator immundus, ego omnium flagitiosissimus, confiteor Deo, de tibi pater, quia cum essem pii dein monasterio meo, nomine Esto, ruod situm est in Dacia, ex quadam fornicaria filium genui: & neq; confe- I, M'. ionem, neq; poenitentia, super hujusmodi scelere hactenus egi. Proinde m sese nunc cum obmutuissem, maligni spiritus miserrimam anima aci loca infe nalia rapuerunt: ibique vidi supplicia, quibus mox exutus corpore mancupandus ero ad puniendum. ibi quoq; ad cumulum damnationis met filium
meum jampridem mortuu reperi, iniquitates meas arguentem & exprobratem mihi huius in odi verbis. Heu detestande peccator, heu execrande proditor castitatis &religionis, numquam natus fuisses, nuquam adultus filisses: quasi qui non esses, de utero ad tumulum transatus fuisses: quonia exigente malitia tua, ego in illas perduci merui miserias. His igitur auditis &visis conturbor , atque coarctor nimis: tum propter ejusdem filii mei impu- tala poenalitate, tum pro mea ipsi' jamjaq; imminente damnatione. Cum ergo haee audisset discretus & prudens pater Domn' Abbas Henricus, commota sunt viscera ejus vehementer, super tata tribulatione peccatoi is in s premo agone periclitantis. Vnde&salutaribus verbis aggrediens hominem coepit eum omnimoda argumento saepietatis instantia ad spe veni animare: consulens&suadens eis cacibus monitis, ne unqua aliquo modo de incit
bili misericordia potent ismi Redeptoris dissideret: sed plena fidei devoti
ne clamaret de diceret ei. Credo Dite, quia si etiam in pros indu inferni d medus sueto inde me potens est misericordia tua liberare. Tandem itaque
injuncta poenitentia, factitque absolutione, Abbas dimisi aegrotu, seq; r
cepit in dormit otium. Vix nora transierat, & ecce denuo, solicitante infirmo, Abbas ad eum revocatur, ac sine mora revertitur. Ad que sic ait infirmus. Obsecro te Diae pater, miserere mei, & ora pro me misero peccatore:
quia modo postqua tibi locutus sum, ad loca poenarum reductus sum: ubi etiam significatu est mihi, quoniam propter confessionem quam miserante Deo seci, & propter poenitentia quam accepi, per gratiam Dei liberandus To Kasim ab aeternae damnationis voragine: in purgatoriis tamen suppliciis scelera quaec5 misi,&omnia peccata mea usq; ad novissimu quadrantem exsoluturus. Quia vero minus pure confessias sum, & absque pura confessione sal vati nequeo, magno Dei munere ecce secunda vice redire permissus sum, quatenus virus, quod ad huc remordet conscientia, per salutarem confessio. nis potionem evomere festinem. Confiteor itaq; Deo, & tibi nater, qubda quodam fratre tunicam unam sine licentia accipere praesumpsi:& de hoc proprietatis & inobedientiae crimine hactenus sine consessione & poenitentia vixi. Itaque religiosus&pius pater Henries, tanta diuinae bonitatis ab dantiam super tanto peccatore vehementer admirans, & tam qua bonus p stor oviculae perditae quidem, sed inventae congratulans: facta denuo abso- . tutione, poenitentiaq; injuncta, insimu de poenitentem tenerrimo pietatis assectu grati et Dei comendauit, Qui etiam infirmus orante Abbate anim quior factus,&ipsa serenatione vultus statum suum melioratu cisesgnifi- , cans, rursus obmutuit:&post modicu intervallum in pace quieuit. Quis
accusabit aduersus esectos Deis Si Deus iustificat: quis est, qui condemnetripsius omnipotenti et sol dicitum & possibile est, de cad massa generis hi
82쪽
s EXORDIvM MAGNvM ORDIN mani facere aliquod vas in contumeliam, aliquod in honorem . nec qui Lquam valet ei dicere, quare sic fecisti: cujus judicia vera justificata in semet-
misericordia ab aeternodi usque in aeternum super timentes A, cum sicut nullus ex omnibus silijs hominu, sic nec quisquam ex omnibus Oser: -- virtutibus Angeiora comprehendere poterit. Sicut namq; conscius ille caelestium secreto tu Augustin' super sententiam illam, quam in Evangelio ait n. . c. Dii , Nemo potest menire adme, nisi Paterqui mis me traxerit eum, dicit, memtrahat Pater omnipotens, vel quem non trahat : quare illum trahat vel non trahat,
noli et lessis teresta judicare,si non iis errare. Caeterum sicut Matinimis, quiram speciali priuilegio gratiae salvari merentur, ut hic de quo locuti sumus, sic econverso miseri& infelices nimis, qui talium exemplo peccata sua usq;
ad mortis articulu confiteri distimulant: temeraria valde impudentia eandese gratiam in extremis suis consecuturos praesumentes: cum Dominua per P m. is. Psalmistam dicat, Non comvgabo conuenticula eorum de se inibus, quia pa . ci sunt,qui in sanguine peccatorum perdurantes hanc gratia consequantur: neque priuilegia paucorum faciunt comunem legem: ideoque quicumque de misericordia Dei tam superbe prssumunt, & temp' gratiae quod pri
si' manibus, per negli sentiam suam perdunt: cum tempus statiae transierit, . . ' & horror & caligo sempiterni mortis luce hujus vitς contenebraverit stuc scut capiuntur pisces hamo,&aues laqueo, sic capientur miseri tempore malo: tunc omnipotentis Dei tremenda ma estate, quam nunc despiciunt peccata hominum p r apter poenitentia benignissime aissimulantem, sentiet
justissima & saevissima districtione peccata lupplicijs numqua finiendis p
nientem. Igitur reuerendissim' pater Henricus Abbas Clar vallis,du quotidianis virtutu incrementis ad meliora proficeret, & opinio sanctita tis ejus clara ubiq: vulgaretur : volutate& electione summi Pontificis, fratru quom au. . Cardinalium consilio annuente, in Albanensem Episcopum Cardinacia bacti, lem assumptus est. Quam dignitate adeptus, sic ea quae Pontificis erant ea quebatur, ut primet silet prorcssonis de humilitatis nequaqua immemor exibos steret: foris auctoritatem sacerdotio condigna praetendens, sed intus luctu --- monachi in spiritu contrito & corde humiliato sacri scans , obtutibus interni inspectoris placere festinabat. Factus autem EpiscopG Claravallem suam oblivioni minime tradidit, sed sincero eam semper dilexit amore: Eonori& utilitati ejus tam in curia Romana, quam alibi, ubicuq; poterat, fidelissima deuotione intendens. Consummatis vero feliciter diebus vitet lac sepubtus est in Claravalle, in loco quem sibi elegerat, & magno desiderio pt optauerat: qui locus medius est inter memorias sanctorii consessorum Christi Bernardi de Malachiae, queque ea intentione sibi ad locum sepulturae prae- . elegit , ut in die generalis resurrectionis praefatis sanctis adli res, quid uid
meritotum sibi deerit in se, sanctissimorum contubernalium suorum meri- ais adipiscatur.
. Te et enerabili miro, Domno Petro oectauo Claravassis Abbate. Postquam mater uniuersalis, videlicet Sancta Ecclesia Romana, quae habet plenitudinem potestatis, in partem solicitudinis ascivit DomnuHenricum quondam Clar vallis Abbatem, cum qu terent enixius A bbatesct fratres Clar vallenses, quem in locu ejus subrogarent, cito de proximo'. ' obtulit se fragrantissimavirtutumsuaveolentia Domni petii Abbatis Ignia -
83쪽
CisTERCIEN sis, Drs TINCTro II. censis, cuius supra mentionem fecimus: qui hanc specialem gratiam ab hominibus sui temporis obtinuerat, ut sanctias ta bonus, electus ex milli- riseri δε-bus praedicaretur. Hunc itaque dignum dignorum successorem, octavum Clarae vallis Abbatem unanimo consensu elegerunt: dignum, inquam, qui pro suae reuerentia humilitatis ad altiorem locum ascendens, templi Pes Domini, quod ex vivis lapidibus aedificatur, minister constitueretur: de quo per Ezechielem dicitur, quoniam in octo gradibus ascensus ejus: hoc significante spiritu Sancto, quod per gradus octo principalium virtutum ad octauam aeternae beatitudinis ascenditur. Iste Dei famulus, ct m ante susceptum regimen Clarς-vallenss Ecclesiae perfectus & sanctus iudicio omnium habitus fuisset: tamen tamquam praetcrita conuersatio sua nullius momenti fuisset, ad nouum agonem seipsum extendere coepit: studens modis omnibus dare voci suet vocem virtutis, id est, ut quae ore docebat, opere non destrueret: omnia justa & sancta factis magis, quam v crbis, os tenderet: Patrum quoque praecedentium vestigia continue prς oculis ha- ieret: praecipue sanctissimi Patris nostri pernardi, cujus se indignum vi
carium judicabat. Cumque caeteris storeret virtutibus, gratia tamen mansuetudinis ita decoratus erat: ut in habitu, in incessu, in vultu, in locu
tione ipsius, nihil aliud, nisi sanctae humilitatis, quae altius in corde ipsius radicauerat, judicia reniterent. Denique uniuersa fere domus adni ini stratione in temporalibus Cellararijs & provisoribns ejusdem domus c5- missa, ipse soli Deo vacare , salutique animarum intendere proposuit. Nempe quotiescumque exoccupatus esse poterat, in auditorio solus in silentio, demisso in terram vultu sedebat Put siquis de junioribus, vel infirmioribus fratribus multitudine tentationum percussus, seu quavis ino testia grauatus fuisset, liberam eum adeundi facultatem haberet: quem etiam continuo, secundum datam sibi gratiam, salutaribus monitis, de dulcissimis aedificationum eloqui js, ad agonis pro Christo suscepti tote rantiam roborabat. Caeterum , quam rigidus castigator corporis sui fuerit , ex hoc satis apparet, quod numquam duabus tunicis & duabus cucullis simul, sed aut una cuculla & duabus tunicis, aut una tunica & d abus cucullis, etiam in asperrimo frigore vestiebatur: botis quoque rari sine utebatur. Frugalitati vero & parsimoniae intantum operam dabat, ut ipsis quoque comunibus cibis parcissime utens, magis qualecumque sustentamentum fragilis corporis quaerere, quam gulae irritamentis indulgere se comprobaret. Semper in corde, frequenter & in ore habebat: se indignum, se insuffcientem esse, qui tantam domum regeret: se minus idoneum, minusque discretum, ad quem de uniuersis mundi partib' tanta Abbatum & statrum multitudo respicere deberet, Vnde etiam Regi pran- acorum, cui propinquus erat, quada vice dixisse fertur. Vide, domine mi e confan- Rex , quod ego tantillus homuncio , nullam prorsas habens personam, mentis etiam & rationis inops , tam sublimem domum regendam susce. pi: M timeo graviter, ne sorte per imprudentiam & insuffcientiam moam , status Clarae-vallis, qui hucusque inviolatus permansi, labefacto . tur. Cujus humilitate Rex admodum delectatus, respondit ei. Cur,d'mine Pater, in tantam pusillanimitatem temet ipsum dejicis: ut curam animatum , quas Deo auctore regendas suscepisti, deserere velis es Nequaeso, ita secetis: sed secψndem gratiam tibi a Domi Mo collatam, curam
84쪽
3 EXORDIvM MAGNVM Oanis is Dominici ovilis vigilanter exercere non negligas. Tu tantum esto Aia atinius, in iis quae ad honorem Dei, de ad salutem anti rumpertinent: ego fori, ero Abbas, in omnibus quae ad utilitate domus vestrae spectant, pos . sessiones vestras tutando,&ab omni exactione liberas reddendo: omnem etiam qui maligna voluntate vos quolibet modo inquietare praesumpserit, Resiae animadversionis ultione seriendo. Purissimam& Deo placitam hujus beati viri in sancta religione conversationem manifestius indicat gloriosa illa revelatio, quam supra expressimus: per quam glorificationem Christi Martyris Gerardi quondam Claraevallis Abbatis, non solum spiritualibus, veru metiam corporalibus oculis & auribus videre & audire di gnus fuit. Quam verὀcopiosas emae gratiae dulcedine perfusus suetit, quamque non inescax pro sceleratis de peccatoribus intercessor extiterit, mirabilis illa de vere memoria digna Balduini militis & sceleratissimi peccatoris in extremis conversio manifeste declarat. Quae qualiter acciderit, non ad impunitatem promittendam criminosis, sed ad honorem Dei, Mad consolationem poenitentium proseremus: sicut idem reuerendissimus Abbas eam cuida fratri multis precibus exoratus seriatim exposuit: cujus verbis fidem non adhibere, omni religioni detrahere est. Porro memorat' frater scripto, quae audierat, comendauit: unde re nor ea quae dicturi su , mus, ipsus verbis expressimus. Caput π π XII Laeopter ovin potens Deus cuidam februtissimo peccatori, meritis o precibi . iete neruids Petri Abiatis paritentia fructum concessit. Miles quidam, nomine Balduinus, dominus castri, quod in territo rio Remensi situm Guieta nuncupatur, cum esset homo bellicosus de strenuus armis, postposito timore Dei multa mala quotidie perpetratat: rapinis, incendijs, caedibus, caeterisque similibus dia licis operibus frequenter insistens. Hoc autem solummodo boni in eodem esse videbatur, quod virum sanctissmu Petrum tunc Igniaci, postea claraevallis Abbate, cum tota domo igni acensi sincere diligens magnifice honorabat : multuque de ejus metitis confidebat. Neque vero id frustra, quemadmodum rei exitus declarauit: ut adimpleretur sententia, quam Dominus i ' Evangelio ait, Om recipit iustum in nomine iusti , merceim justi accipiet. Nam cilina illuc esset in aetate virili, contigit eum i thali aegritudine pressum ad cxtrema perduci. Proinde misit quanto us nuntium, rogans&supplicans, quatenus prςdictus Abbas ad se venire dignaretur. Qiij concite veniens, invenit homine jam pene consumptum, & linguς ossicio penitus dostituiti. Sed ora ita Abbate sancto, larga benignitate Christi Domini nostri indulta est protinus aegro loquendi facultas,& voluntas constendi. Co, fellione vero cum multa cordis contritione facta, voluit in continenti munda deserere, & Eabitum sanctae Religionis asinae e. Conjuge autem ipsius, quae plus corpus mariti sui, quam animam diligebat, multa pertinacia ne hoc fieret prohibente, dilatum est interim votum: donec ita de sospitate ipsius penitus desperata, tandem suum dedit assensum. Qiar gavisus vehementer de impetraxa conversionis licentia, mox ad supra-
85쪽
SisT2RcIEN sis, Dis Ti Nerio II. praedictam Igniaci domum transferri se fecit: futurus ibidem monachus,ti vixisset. Sed mort accelerante soluta est pro inus anima eius a corpore, amarissima contritioite inpemiscens ac p nitens Vehementer, quod tem pcehitentiae sine poenitentia transegisset. Cumque defunctus suisset, factae sunt de eo revelationes multae praetito Abbati, caeterisque senioribWs loci: quas quia longurii est omnes explicare, paucas ex pluribus annotare curauiamus. Eadem igitur hocte qua defunctus est, apparuit in visione cuida irotelisoso, quasi delecto se eripes: in ovo graui aegritudine pressus jacere vi-
debatur. Cuicdmiliti adminiciatum retre conaretur, ait. Non est mihin ce te, frater, ut teipsum fatiges. sanctus namque Benedietus sub cujus alas, s. μὴ ita licet indignus, confugi, adiutor est mihi sortissimus: ipseque me mittit ad Donum Petrum Abbatem vestrum, ut ab eo monachus fiam. In ipsa nocte cum idem venerabilis Abbas pro anima peccatoris sed poenitcntis solicitus&anxius valde existeret: coepit animo pertractare, qualiter homini mortuo tanta peccatorsi Hole gravato succurrere posset. Haec illo cogitante, subitὀallitit ei quidam, cujus vultum non agnoscebat, quem tamen Angelu D hi fuisse credebit, respondes cogitationibus ejus & dicens. Magno adjutorio indiget. Haud dudium vero est, quin de ipso mortuo diceret. Et his dictis, statim ab oculis eius blatus est. itaq; sanctus Abbas accepto diuinitus h jusmodi responso, liqu factus est totus pietatis di fraternae copasionis un- s. res semento: de mox conversus ad orationem altaria Sanctorum circuibat, eoru
que suffragia pro salute desinisti medullitus implorabat. Cumque hoc arde-ti pietatis assectu diutius actitaret: ex infirmitate fragilitatis human; taqua moesto & fitigato somnus obrepere coepit. Tenuiter verὰ obducti palpebita: cum nec plene vigilans, nec plene dormiens sbi videretur: repente ap. paruit ei Satanas, vultu terribili minaciter stemens aduersus eum & dicenti id es 3 alduinum auferes mihi Z Et cum hoc dixisset, in impetu furoris extiali jt in eum, coarctans & coprimens vehementer, Qui statim eis ergefactus, ita s: omnibus membris astrictu reperit, ut ea mouere non posset: 1 ed verba iDei non ivit alligatum. Di t itaque ad insatiabilem illum homicida. Adj ro te, iritus immunde, permn Dinem Iesu Christi si ij Dei, quem pro nobis mi is de peccatoribus in cruce fundere dignatus est: & per gloriosa elus genitriceni virgine Mariam: quatenus huic animae confesset & poenitenti
nocere non praestimas. Et cum hoc dixisset, diuina virtute coactus reliquitieuin diabolus, tangit. Ipse vero in sua relaxatione defuncti liberationem intelligens, resumpta orandi constantia, magis ac magis interim precib' in sistebat. Tanta naque in illa hora devotionis gratia perfusus est, tantamque de Dei misericorbia fiduciam mente concepit, quantam nuquam in vita sua AS ater intus. Vnde etiam indubitanter credidit, suas sirorumq; fratrum u supplic fi es pro eo de desuncto diuinitus exaudiri. Mane ergo tacto cum capitulo fratrum prςsideret, omnes in comune solicite rogat, attentius mo- set, quatenui pro anima peccatoris, qui ad ipsos in supremo necessitaria ar- ticulo eonfugisset , devotas preces cssunderent: multa & diuturnas ora xiones statuens. ipse per dies triginta pene quotidie sacrificium nostrae reat ''
'demptionis pro eius anima osserre curavit. Porro per totum tricenarium
ilud vix aliqua diss praeterijt, quin memorato Abbati, aliquando quidem do nitenti, aliquando etiam, quod magis mirum est, vigilanti, idem destinctus c. duinus, lappareret, interdum quoque sexu senibus M
86쪽
go EXORDIvM MAGNvM ORDrsi' iunctis manibus cori eo stans supplicare videbatur, ut pro se orare non desisteret. Contigit autem inipso tempore, Abbatemquedam monachorum λι f.,. Ordinii, quem miles ille adhuc in carne vivens aliquando grauiter in juriaverat, ad eandem domu igniaci hospitandi gratia diuertere. Gauisus
natis i--- vero reuerendissimus Abbas Petrus, quod nanc quoq; occasione adiuvandi
tata. ' peccatricia anima sibi praestitissct D sis, supradictum Abbatem duxi ad tumulum defuncti: obsecrans in Christi amore, ut eum absol vetet ab illa injuria , quam suadente diabolo in ipsum comiserat. o stitim sine dilati
ne, tum propter honorem Dei, tum propter compa nem fraternae mis ricordiς, quod petebatur concedente: ecce inipsi nocte defunctus ille Dono Abbati Petro gratulabundus apparuit: ostendens ei corpm suum purgatu a lepra, qua se ab olim contaminatum fuisse insinuabat. Praeterea in facie ipsius apparuit immensi cujusdam vulneris penitus obducta cicatrix ἰ cujus sanitas recens deletum ostendebat esse piaculum,quod in Abbatem c5 miserati Post ii cautem, cdm jam Dominus declarate vellet, exauditas fuisse in conspectu lao preces sancti Abbatis fratrumque ejui, pro anima poenitentis illius, in ipso sancto die Parasceves, iam inchoato circa haram nona diuino officio, in ipsa inquam hora, qua Dominus Iesus Christus pro peccatoriis crucis supplicium subire & morte gustaredignatus est, cum idem venerabini. . .. lis Abbas indutus sacerdotalibus juxta altare praesideret: apparuerunt ciduo is β- extra juvene praeclaris vultibus, & seticis vestib' renitentes: qui eundem Balduinum deiunctu dextral quaq; incedentes ad altare deduxerunt. Transeuntes vero coram Abbate, convertentes se ad eum dixerunt. Ecce Donus Baldi nus. Erat aute ipse defunctiis nigris quidem vestimentis, sed tamen bonis &decoris amitae: quet quasi de Isembruno esse videbantur. Quod videns semctus Abbas, laetatus ea valde: nimiru intelligens investibus ni ris poenitentiae signa,&inreprcsentatione ipsius ad altare certum reconciuationis indicium. Vt vero reconciliationis hujus omnis a corde famuli Dei remoueretur scrupulus: qui prids crebrὀ apparere solebat intercessionis opE stagitans, deinceps nec ipsi Abbati, nec alteri cuiqua apparuit: ut etiam per hoc magna misericordia Dei se in numero poenitentiu ,& in purgatoriis locis ad militudinem Dei reformandorum receptu fuisse declararet. Quis, rogo , db. uinae bonitatis & clemtiae viscera super nos miseros & peccatores dignὸ aestumare suiscuis sed sicut certissime credit catholica mater Ecclesia, Dominu
Iesum pro peccatori & impijs in passione & in morte sua innocentissimusanguinem suum itidisse: ita prorsus incertissimum est, quisnam sit ille, qui ad redemptionis hujus sacramentum pertineat, vel quis ille, qui non perti neat: ideoq; merito iudicare prohibemur, neq; de quantulibet sceleratiss- peccatore praecipitem serre sententiam: quia qualis quisque sit hodie,
rea inis Vtcuque aestimare possumus, qualis vero crastino futurus, omnino scire no
se possiimus. Neque enim sol dira quidam per gratiam Dei de peccatis & viiij s' ' transeunt ad remedia poenitentiae: veru metiam, quod omni lacrumaru sonte plangendum est, terribili nimis iudicio Dei, de virtutibus & unctis operibus nonnulli tadem dilabuntur ad vitia. Ergo qui stat, in timore & tremo- re videatne cadat: qui autem cecidit, modis omnibus solicitus sit ut resumgat. V bicumq: enim lignum humanet naturae in morte carnis ceciderit, siue E G. iti ad austru, siue ad aquilonem, ibi erit: id est, aut cum Christo, qui est vera vita, in aeterna beatitudine: aut cum diabol', qui est veram ors, in perpe- 'o
87쪽
Cis TERGIENs Is, 'Is TINCTIO Il. 81 mina lanationi, misella. Perpende itaque lector, quam cari: s&accepi' Dcoiberit iste beatus Abbas Petrus: cujus meritis&precibus donauit holainem peccatore,qui ob multiplicitatem & enormitatem steletu suorum vix umquam de proflandae mortis voragine respirare posse videbatur. Quod sante susceptum regimen Clarqvallis tam persectiusci dignoscitur postquapastor & rector nujus religioset domus neri meruit, de qua, sicut beatus Βα-
nardus in quodam sermone suo testatur, optimos & pretiosissimos anima- cia a-υamnim redditus singulis annis colligit Deus mihilne meritorum illi accreuisse putabimus 3 Accrevit utique: quia priorem religionem sua posteriore san- actitate mltiplicibus virtutum incrementis cumulauit: sic Marthi inquietas in semetipso castigans occupationes, ut Mariae quietem per sacrae conter lationis studium toto mentis complecteretur assectu sic se itos arctam &angustam via incedere docens, ut legem quam alijs imponebat, primitus hanc tenenda esse, in sua sancta conuersatione demostraret. Consummatis igitur laudabiliter diebus vitae suae, debitu uniuersitatis exsoluit:& qui ali- quandiu in lacrymis seminauerat, claudens oculos in morte carnis, in gaudio immortalis vitae dulcissimos laborum suoru manipulos ternaliter m tit. Venerabile corpus ejus in cellula, qua supra diximus martyrem Chiisti Gerardum positum, in sarcophago super pauimentum exaltato cum codi- gno thonore reconditum est: ubi cum beato collega suo in pace in idipsum in 'obdormiens & requiescens, generalis resurrectionis diem, de gloriam, qui tune sanctis reddetur, feliciter praestolatur.
Recapitularios ad Ilarum. DE virtutib' & laudabilis vitet praeconi js reuerendissimorum patru, beati Alberici primi, de beati Stephani secundi Cisterciesis Coenobi j Abbatu . necnon de sanctissimi Bernardi primi Clar vallis Abbatis, eoru q; successorum, quasi de spatioso & fiorido campo non inutiliter, ut reor, ista decerpsimus,de fratribus nostris lectioni studentibus, ex lectione quoq; proficere .cumnii, , taquam vernantissimos flosculos apposuimus: Dei oipotentis misericordia postulantes, quatenus non tantum Cistercio & Clar valli, sed etia univcrsitati ordinis nostri patres tan is religionis & perfectionis qmula tores suscitare dignetur, ut omnes nos qui in Cisterciensi ordine pond' diei α stus, quod institutores nostri indefeta studio portauerunt, nobis':
p ortandu tradiderunt, ferre decrevimus, non solum ex lectione sacra prς- cedentiu Patruexempla cognoscamus: vemetiam prcsentium Patrum illum inati roboratiq; doctrina intra D nici ovilis caulas, ubi intrantes & exeuntes pascua vitae inveniamus, recipi mereamur. Nemo vero putet, nos liqc de Cisterciensiu&Clar vallensium Abbatu sacra conuersatione ista conscripsisse, quasi no & in alijs domib' nostri ordinis, pr cipue in illis quacu Cis
tercio & Clarevalle caput Ordis esse noscuntur, Firmitate scilicet Potiniaco h. , - de Morimundo claruerint,patres vita & religione conspicui: cum certissime
sciamus, in diuersis coenobijs nostri O rdinis patres diuersim gratia virtutustorentes extitisse: quorum meritis & precibus usq; hodie per uniuersitatem cogregationis nostrae vigor disciplinq&fervor sancti religionis adjuvante
Iaho conservatur. Sed nos ea quae de principaliudo motu ordinis Patribus cognouimus, ad excplum susscere credimus: quorum de sanctitas sine prini adicio c te oru excellentior esse creditur, & auctoritas animum legentia ad reuerentiam ainoremq; sacrae religionis ficilius accendere speratur.
88쪽
. De Domno Genardo fiat ne nita sectandi, cegeruris Greetallis. hoc quod dicebantur, vere essent, de admirabili deuotionis instantia elaborauere. Quorum primum laquam primogenitu, quod in lege DEocifer icta ...H- pr cipitur, non immerito ponemus Domnum Gerardum quon Clarc
vallis Celerarium, germanu fratrem sancti patris nostri Bernardi, plurim
I A M vero ad seniores, qui sub beatissimo Patre nostro Bernardo,
. &deinreps in Clarevalle claruerunt, stylum vertamus: viros verὰ- Religiosos, contemptu saeculi sublimes: ordinis aemulatione se ventes t diuertorum charismatu gratia tamquam sidera caeli relucentes: s imctae contemplationis studio sinet dio mentis invigilantes qui nomen & h bitum monachi Mistis motibus & optima conversatione decorauere. utq;que ab eo dilectiim: qui quanto dissicilius in initiis conuersioni consensile
visus fuit, tanto tenacius & sincerius postmodum in omni couersatione sua eiusdem conversionis exerciti js adhaesit Cum enim servus Domini Berna dus in adolescentia sua tamqua tenerrimus ligni vermiculus d clicatus ex stens, spiritu sancto praeventus manu ad fortia mitteres proposuisset: con versionis etiam gratia mente conceptam Dao vocinet: eodem quoq: spirium inctamatus conversonis socios quaquaversum colligeret: cum jam c teri fratres ejus salutaribus monitis assensum pribuissent, Gerardus salubr eo silium dissicilius admittebat. quia cum esset miles in armis strenuus, juven- A tutis robore valia', magnae prudentiae, benignitatis eximiae, & quin omnibus diligeretur, radicem cordis hujus mundi pompis , ' vanitatibus altius infixerat. Cumque obstinato animo fratris sui monita repelleset: Bernardus 'ade jam igneus, & fraternae charitatis zelo mira in modii exasperatus, scio inquit, scio, sola vexatio intellectum dabit auditui. Et eccepissentialiter mlatere ejus de fratris sui lancea infixa et app'niit praesagium situroru : moxq: digitum loco lateris in quo lancea solus ipse videbat, appbnens, veniet, inquit , dies, de cito veniet: cum lancea lateri huic infixa pervium faciet iteradcor tuum consilio salutis tuae quod aspernaris: & timebis quide, sed minimem eris. Sic dictum, sicque factum est. Paucissimis namq interpositi in
ebus circumvallatus ab inimicis, capitur de vulneratur iuxta verbu fratris sui, Loe a L lanceamque ipsi lateri, eidemque loco, quo pret dictum fuerat, trahens,&morte quas iam praesentem perhorresceps, clamabat. Monach'sum, mo-a- nachus sum Cisterciensis. Nihilominus tamen cape, de in custodia reclusus est. Porro de vulnere praeter spem esib convaluiti proposium vero scu vo- tu quod voverat, non mutauit. Cumque frater ejus lasoraret, ut erui posset
sed nil prosiceret: Gerardus magis aemagis ntristari de anxiari coepit, eost votum quod Don ' uouerat, reddere prohiberetur: quodque cum I be-
89쪽
CisTERCIEN sis, Dis TINCTIO III. fuerit m tibi sitisset, amore taculi debriatus, uouere & reddere contempsisset. pernardus vero, ςum nec loqui ei permitteretur, accedens ad carcere clamauit. scito, frater Gerarde. quia ituri sumus in proximo, & monasteriit introituit. Tu ver0 quandoquidem exire non licet, hic monachus esto: scies
quod vis & non potes, pro facto reputari. Aliquanto itaq; tempore in ca cete clausus & compedibus visa s, didicit durum esse sui contra stimulugratiae Dei recalcitrare: didicit inquam, fellea dulcedo amoris hujus saeculi quanti calamitatibus, quantisve amaritudinibus repleatur. Demum cum in scienter & salubriter pro obstinatione sua castigatus a Domino fuisset: quadam nocte audiuit in somnis vocem dicente sibi: hodie liberaberis. Ea- demitaq; die circa vesperam divinitus copedes ejus confractet sunt, claustra
etiam carceris sponte reserata sunt: exiensque Gerardus, per mediu illorum disiis. Q. qui se captivaverant&recluserant liber incedebat. Sicq. a gemina captiuitate, orporis scilicet&animae magna Dei misericordia liberat' ita ut ex sen- tentia dicere posset, mirga tuast bactrius tuus, Dne, ipsi me constitasunt: cum Z fratribus suis, c teris i , qui in eadem spiritualis militiae sacramenta iurau rant, Cistercium venit: tanto humilius ci deuotius votu quod voverat DEO
redditurus, quanto ex sola diuina gratia & voluntate, vovendi, & ejusdem voti implendi facultatem, tam manifesto miraculo edoctus, sibi inesse scis t. Ppstmodum vero, cum reverendissimus pater Stephanus isterciensis Abbas, beatu Bernardum&fratres ejus, cum alijs viris religiosis, ad qdi Scandam domu Claraevallis misisset, ipsumque venerabilem Bernat dum caeteris praesecisset Abbatε, Donus Gerard' in eade domo Cellerari'constitue
est. QuM vero strenue,quὶmq; prudenter & bumiliter, ossiciu sibi creditu adminierauerit: melius ipsius beati Bernardi verbis, quam nostris explicabimus. Cum enim post obitu ejus idem venerabilis Abbas nobili illa sua facundia sermonem pijssimo luctu plenum in conventu fratrum faceret, in ter
c tera sica it. scitis, o fili j , quam justus sit dolor meus: quam dolenda pla-
mea. Cernitis nempe, quam fid'comes deseruit me in via hac qua ambulaba: quam vigil ad curam, quam non segnis ad onus, quam suauis admo- His Gera. res. Q is mihi ita pernecessarius: cui aeque dilectus ego Z Frater erat genere, et λ' ' seg religione germanior. Dolete, quaese, vicem mea, quibus lice nota sunt. In tinus corpore eram, de ille portabat me . pusillus corde ,& confortabat Dies Piger era &negligens,&excitabat me: improvidus & obliviosus,&combnebat me. Quo mihi avulsus es 3 Quo mihi raptus e manibus, homo unanimis, homo secundum cor meum 3 Amavimus nos in vita, quomodo in m rte sumus separati Z Amarissima separatio:&qua omnino non possct ilicere, nisi mors. Quando enim me vivus vivum deiereres somnino opus mortis, horrendit diuortiti. Quis enim tam suavi vinculo nostri non pepem eisset amoris: nisi totius suauitatis inimica mors ' Ad omne quod emerscrit respici bad Gerardu, ut consuevera &non est. Heu tune ingemisco miser, si ut hi, mo sne adjutorio. Quem consul ain ambiguis, cui in aduersias da, quis portabit onera, quis pericula propulsabius Nonne ubiq; gressus meos Gerardi oculi anteibani3 Nonite tuu , Gerarde, pectus cur meae noti 'quamesi ipsius habebat, familiarius incursabant, acrius urgebant i None in limgua tua illa placabili & potenti mea a sermonibus f culi frequentissime vem dicabas, & amico reddebas silentio 3 Dominus dederat ei linguam erudita: t sciret, quando deberet proserre sermonem. Ita dens'; in prudentia res
90쪽
ζonsionum suarum, de in gratia data sibi desuper, &domesticis satisfacieat & extetis: vi pene me nemo requireret, cui prior sorte Gerardus oecur risset. Occurrebat autem aduentantibus, opponens se, ne metu otium incursarent. Si quib' sane satisfacere per se non quibat, hos adducebat ad me: citeros emittebat. O virum industriti, o amicum fidele, & amico gerebat amorem, &ossicijs charitatis non deerat. Quis vacua recessit ab eo manu 'Si diues, consilium os pauper, subsilia reportabat. Nec quaerebat quae sua erant, qui semedijs ingerebat curis, ut ego vacarem. Sperabat enim, sicut erat humillimus, majorem de nostra quiete fructu, quam si vacaret ipse. Interdum tamen postulabat absolvi,&alteri cedere. quasq ui melius provideret. Sed ubi ille inveniretur Nec petulanti aliquo, ut assolet, in eo oscij detinebatur affectu: sed solo intuitu charitatis. Siquidem plus omnibus laborabat, & minus omnibus accipiebat: ita ut saepe cum alijs necessaria ministraret,ipse egeret pluribus, verbi causi, cibo, aut veste. Gratias tibi frater de
omni fructu meorum siquis est in Domino studiorum: tibi debeo si profici,s pro sui. Tu intricabaris, & ego tuo beneficio feriatus sedebam mihi, aut celte diuinis sanctiὐs occupabat obsequi js: aut doctrinς filioru utilius in t
debam. Cur enim securus intus non essem: cum te scire agentem soris, in num dextera meam, lumen oculorumeorum, pectua meum & lingua me
ani s sed quid dixi foris agentem illum, quasi interna Gerardus neuiret, α spiritualium expers esset donorum Z Norunt, qui illum norunt spirituales,
quam verba eius spiritu redolerent. Norunt contubernales, quam mores
ψ'&studia non carne saperent, sed ferverent spiritu. Quis illo rigidior in custodia disciplinae: quis in castigando corp' suum districtior: quis suspensior in contemplando , subtilior in disserendo Z Quoties cu eo differens, eam is anta Πς si ςbam; ta qui domὶrua adueneram, doctus magis abscessi his . Nec mira de me: cum magni ac sapientes viri idipsum nihilominus de illo
sibi accidisse testentur. Non cognouit literaturam: sed habuit literarum inventore sensum, habuit & illuminantem Spiritu. Nec in maximis tantu, sed& in minithis maximus erat. Quid verbi causa; in aedifici js, in agris, hortis, aquis, cunctis denique artibus seu operibus rusticorii: quid inquam, vel in hoc genere rerum Gerardi subterfugit peritiam C mcntariis, fabris, agri colis, hortulanis, sutoribus atque textoribus, facito magister erat. Cum P judicio omni uomnib' esset sapientior, solis in suis oculis non erat sapiens. Vtinam multos, etsi minus sapientes, non plus tangeret illa maledictio, apientes est in oculis et seris. scientibus ista loquor: dc adhuc plura his deplo expertis &c5pertis. Parco aute: quia caro mea & frater meus est. Hoc autem securus addo, mihi utilis in omnibus &prae omnibus fuit: utilis in parvis & magnis, in privatis & publicis, foris & in ius. Merito ex eo pende- Da totus', qui mihi totum erat. Solum pene reliquerat mihi pro visoris honore & nomen: nam opus ipse faciebat. Ego vocitabar Abbas: sed ille pr erat in solicitudine. Merito requieuit in illo spiritus meus, per quem licebat delectati in Duo: pr dicare liberius, orare securius. Per te, inquam, mi frater, erat mihi mens sobria, quies grata, sermo escacior, oratio pinguior, frequentior lectio, & serventior assectus. Heu sublatus es, di hcc omnia simul. Tecum pariter abierunt omnes deliciae&l titiae meae. Iam curς irruerunt, jam molestiae hinc inde pulsant,&angustiae undiq; solii me reperi ut, sole mihi te abeunte remanserunt: solus sub sarcina genio. Aut ponere, aut