De conseruanda bona valetudine, opusculum scholae Salernitanae, ad regem Angliae, cum Arnoldi Nouicensis ... enarrationibus vtilissimis

61쪽

partes descender,probiusq; concoques

tur.Inter dormiendum corpus pro anuhientis aeris constitutione decenter te gendum est: ne calore de *iritibus et ca interiora detentis , eternae corporis

partes a frigore oblaedatur. Caput quo que noctu conuenietiti tegumento quod habeat, hoc est foramen instar infumibuli,eliciendis ua.'poribus aptum operiendam est. Calceaetis uero siue vestitis redibus dbrmiendum non est.Hoc.n.u quid Magnino erit cellentissimo medico credimus, uisuri debilitat, Hemoriam isdit,& tota cor pus extraneo calore aestuare facit, ob ua porum reflexum. Supra dextrum latux somnus inchoandus. Hocino modo cib. promptius ad uentriculum descendet. Nam etsi gula exacte supra media cernicis uertebram,& quatuor primarum thoraci ς sede, in neutra parte inclinet, ad principium in quintae thoracis uertebrae, ut ampliori magnae arterit trunco secti umidorsi vertebras tuleriora petenti cedat, nonnihil in dextrum s tus a media uertebram rogione absce- dit. Deinde. primo somno finito reuo- 'luendum est corpus, sapram sinistram redormiendum, quo stilicet a iecore ventri culo incumbente concoctio 'eius diuuetur. Hinc rursus post breue temporis interuallunt in dextro latere ad

62쪽

rensuetum surgendi tempus continuaedus est. Pronus decubitus temperatis

corporibus no a con nit. ventriculi. n.

eo torsionem de rep ressione facit adeoq; oculos obi dit: ita .ri cubantibus supersivitates in oculos declinant, maxim Es fuerint natura debiliores. Iis th, quibus ingestus cibus tardius invetriculo confici tur, interdum cocedendus est, Fcalorem naturalem arctius cpmpres ndens retinere atque augere possit. Supinus velo grauissimis aegritudinibus, fgprae nimirum, maniae, incubo, epile-psa ae,a poplexis,stupori, neruorumque resolutioni, dc similibus initia pbet. Nam ob supersiuitatu ad posteriora fluorem non potest iusta per nares dc paulatim earundem fieri expulito.. Pliruus libro. 28 .cap. pronus decubitus tussibus conducere,at supinos oculis tradit.Idem ex Theophrasto refert, celeri us concoquid extri lateris incubitu, difficilius a su- Pinis. Duratio autem somni ex alimentorum perfecta concoctione stimandaestata quidem septem horarum spacto

non sit minor, neque octo, vel ad summum nouem excedat, ut colligitiirca Galeni de sanitate tuenda lib. o. cap 6. Plura habentur apud Auicennam. 3. doc. z. cap. 9. Isagninum parte. c. 7. de nostrae statis doctissimum Medicae atris scriptolem Leontiatius Puch sum capi-

63쪽

Upite vigesimosexto methodii uerusadi ad Medicina. Ex i js itaq; qisae conueniunt,in bun ocu studioli transferent De tuis aliis desento. cap. IIII. .

O tuor ex vento veniunt in

ventre retento.

Spasinus, hydrops colica, & ver- xigo,hoc res probat ipsa.

. Haca itur de quatuor nocumentis, quae ex ssatum retentioue proneniunt. R R I M v.λε, est σποσμιος, Graeci. Latinis connulsio dicta . Flatus enim r

tenti influxu suo sipe neruos plus iusto referetunt illis ita replexis , Galenus lib. z.cap.de sympto causis, teste, tendi primum fac deinde in conuulsione incidere contingit. Ea porro ibidem a Galeno an hunc moda definitur. Couulsio m Iu est,quod neruos, musculosi. ade- lam cogit assectum,in quem ab animali facultate, quum naturalem habitum 1eruarent, ducebantur-vel aliter, velat idem apho. lib. commenti39. definit. Conuulsio est passio in voluntaria qua nerui atque musculi pretier voluntatem convelluntur , in eumque ast chum veniunt , quem et in motibus secundum arbitrium factis . assumcbant.

In hoc.αmalo nerui atq; masculi in eas partes

64쪽

partes attrahutur, quibus innascuntiis.

Attractio namq; fieri potest,nisi musculus ad sitam originem retrahatur. Quod ad causas eius conclusimus, quae primigenia afferuo est, attinet,animaduertendu est, Hypocratem aph. 3'. lib.duas duntaxat statinisse, hoc est plenitudinem & inatutionem neruosarum cordarum. In conuulsione siquidem a plenitudine membrum crassis di Eurianosis humoribus impletum extendt-- tu r,dc extensione conuellitur, quemadmodum lora di chordae extenduntur, se' bi multa radent humiditate,&haeciabito con tingit. In ea uero, quae ab in nitiona proficiscitur, membrum exic catur, di ad stipssim conuestitur,adeoq; secundum longitudinem ac latitudinea contractum diminuit V,quod in odiona membranis accidit,cum igni apponun-- tut,S hεc sane paulatim, de ex longiori temporis interuallo accidere λlet. Plura Galenus locista iuditatas,di lib. a.cap. libro 3.capi te. lib.6. cap. 3.de locis assect.& lib. s. cap.. 3. de compos. -- dic.locat. & alibi saepius S E C v N D v M, quod malum Latini aquam inicv cutem nomisnant, & definitur a Bertrutio Scc. 3. tracta. c. . in hunc mod)im. Hidropsest morbus materialis, ex re frigida,extra

65쪽

.minia manifesth, aut loca uacua partiummin quibus cibi S: hamo ru cococtio perficitur nslate, procreatus. Eadeferἡ hais

ter sicuti ab Alexandro Tralliano lib. V . c. l. definitur: A qua inter cute,&ipsa lo- gius quida assectus est, iecore adeo re- . . frigerato prouenies, ut ipsum non am- Plius deinceprcibos in sanguine, sed in alia qua litate, aut ire aqua , aut priuata, aut flatu trasmutare postri. inios certe di Galenus aphoris lib. . commeta. II. - iis uerbis confirmar. Aqua in rer cutem

sanguinis generatio frustratu r. 3 Et huius quidem cam tres sint spe. Hes: una enim Grscis αε-, alia τυμοῦ πανι. os, & tertia υ ποσἀκμα,6α χαίτης, α λευκοφλεγε ατια dicitur, non de cis nibus promiscuε,hoc secundu nocumetum,sed de tympani te im i melligenduest, quae quidem accidit quum natus ac

spiritus superuacuus plurimus cum humidi mometo intra membranam, quae περὶ τοναος Graece, Arabibus verb communi membranarunote Ziphae appellatur, de abdomen , QS ijde Mirach no minant , colligitur.Stomachonanq; dc iecore frigida intemperie Iaboratibus, fieri non pol, ut cib. angestus in τεἱλον benignu aut sanguine m utet, conuertitur, erginiit materia flatu lenta, quae cunei per superiora rustu,neque Per inserio . il

66쪽

VALET ubi NE . . aetferiora crepitu,nee aliunde,obstate Narii obstruitione, vel sequestra trice-expuItrich superfluitatu vi debili existen-' te,aut inepto aliquo pudore prohibente,expellatur, in praedictis uentris locis colligitur,& a qua intercutem cotrahis, in qua abdone percussum tympani modo crepitum elidit , qua ratione etiam Tympanites nuncupatur. T E R TIv M,Colica passio , q gra uius quida ac vehementissimi doloris morbus est. Perinde. n.ac si terobro partes r seretur aut palus infixus sit, molestare solet, Galeno, lib. . c. i. de locis assec. t ste. Contingit aut in pleniore & lexio te

intestino, Graece uocat, culus. etia merito vehemetes cruciatus inducit. Desum. n. crassum & neruosum est,

ac nihil quod in ilhue costuit , facile di

scutit pol. Et queadmodu in hoc ωλικη , ita in gracili ac superiore intesti no, quod Galeno tulit Pollucio aliis Graecis, λέουτον vocatur,similis morbus existst, grauissimos oc letales dolores inferens, Hippocrates in Aphorismis , de passim alijs in locis ει λεον appellat quo admόὸum et Galenus ubiq; &potissimulib. s. c. a. de Iocis assec. a circvactione nimirum doloris. Quippe ειλεισθαι circumagi,& couolui fgnificat. Ideo c uoluulus et Latinis hoc malu nominatu N Rationi porro consentaneis est st

tuosum.

67쪽

DE CONSERVANDA tuosu& frigidu spiritu indictis intesti

nis retentu, & egredi nequeuntem, li cmala pluri mu progignere, id si Gai nus et loco paulis anth citato monstrat Uiniso Qv T v M, Vertigo. Futuosus. i . . spiritus inclusiis ad cerebrii fertur,& in eius partibus inordinatὸ mouetur, quo fit, ut obtenebrationes hebetudinesque oculis obstruent,& oia circumagi dc rotari videant. His Avicenna Io. tracr .c. x9 Epilepsia quom adiungit, cuius ea- de olao cu praecedente ratio est. Porro 'm modo haec retentio in singulis iam dictis locis malu ingeneret, pulaherxi - , me ex Galeni lib.3.de Sympto, causis.c. demonstrari pol.Crepitus.n.qui ad sedem defetet,ac ues in foro, uel alio quopia loco existetibus,aut negotio aliquq

quod deserere non liceat violenter re . tilici rursus sursum reducit, ventremq; morder, ac caput vaporado implo, principio quide ab antinali organo sphinciere. i. inusculo ad imu intestinu accepto:

hinc vero unoquoq; intestino retro illa ad supra se positu trudente, simili modo ac prius in priceps trudebat atque ita quide hsc retentio, praesertim freque itor , longo tiis tractu pisdicta mala excitat . Proinde rectissim E ab Hippocrate lib. 2. prognost .apho 24. in hunc moisu scribit. Flatu sane sinesbnitu aut crepitu exire optimu est. Melius aut est

68쪽

mam lanitu exire, e resolui. Hac et ra-Done inductus Claudius C far, dio tur- meditatus edictu, quo venia daret efflatu;crepitu inqι ventris in c5uiuio emit tendi,cum periclitatu queda pre pudore ex continetia reperisset. Autor Sumtonius in eius vita c. 32. Vel es. n.ut Plinius lib. 28. c. a. confirmat per mensas mundiciaru causa, deflare vetabant. Extat et lepidissimum Nicharchi in erepta tu epigramma, quo pestifera retenti flatus vim describit,quod elegater admodum a Ioatine Lascare LatinE redditum, placuit hic adscribere.

merimis crepitus uentris detentur in aluo. . Exseruat,b rem sim coli iste meus .

Ergo si perimis crepitus,seruatque eanendo. Regibus imperium perbibet hie Aepitus. Atque haec sane cum ita se habeant alius fuerit. natura incitante, aut secedere, si liceat aut deuorato pudore iuxta vetustissmum Prouerbiit, Tuii potius crepitii dis imulare,qua coprimedo morbum accersere. Recteq; Stoici,quemadmodum Cicero lib. 9. epist. famil. episto.aa. scribit, crepitus aiunt sque liberos. ac ructus esse oportere.

e caena. cap. V.

LX magna coena, stomacho ct

magna pinna.

69쪽

DE CONSERVANDA. ' p Vt sis noctet leuis, sit tibi coena ς breuis. -

gali caena contenti, ventrieulum vario

ciborum ranere non distendant, sed ea copia ingerant, quae vir' haud grauet. Nam qui nocui multum ingerunt, Pri istim quia em somno destituti,coryraris inquietudine agitantur: deinde vero pustulas faciei,grauedinem captis, gr. ueo lentiam oris, coli, calculiq; doloris &podagram sibi aecersunt. Neque solum. immodica lisc sub noctem ingurgitatio bons ualetudini officit, sed alias otia qlir bet: ut quae cruditatem incoctionemq; obstructiones, putredines,febres, apostemata, lepram haud raro generat. Atq; eius sane rei grauissimu instis Avicena,qui. 3. 3. Trach. I .cap. 36. scribit:

Ex rebus ventriculu maxime isdentibus esse immoderata cibi ac potus ingestione,& ob id fieri non posse. ut intepera tiu , vinosorumq; ac vetri gulaeq; deditoru corpora alatur atq; augescat. Concoctio .n. per vitet inteperantia impedita,necessario humorum cruditatem cfficit. Cruda vero, tiri abest, ut incrementum corpori suficiant, ut oinone alere

quidem possint:quo fit, ut per vit/m v .riis et aegritudinibua conflictentur. Qui

70쪽

vero teperantes in victus rationeseu g

litate sectantur,ij inculpata usquequam

ciborum appetontiam conseruant,optimeque non in vetricuro modo, veru metped uniuersi corporis molem cibos con, ficiunt . Cauendum igitur unice erit, nexentre torqueatur is adeoq s ingestis

distenda inr, ut pulsus velociter fiat, ct uix spirare liceat. Culini.ad iust si modum orare in desit jus est, vallis sese periculis exponit. Simili modo & nause se facietas,no ex crassis S prauis solum, sed et subtilibus S boni succi alimentis

vitanda est. IIcpn. tum febres acutas dc malignas,tum et maximi cruciatus apostemata : illa vero articulorum & renudolores podagram, sthma,hepatis atq; lienis obstructionem ac σκέον ,& fgii tudines phlegmaticas dc melancholicas inducere solet. Proinde optimo quideiure non nocturna solum , sed qu libet etiam ad nauseam usque progredies satietas; a sani tatis tutesa excludeda est. Sum opere igitur hoe semper curadum, ne desideri u m ededi penitus repleatur, sed locus aliquis vacuus,5c edendi voluptas ventriculo relinquatur. mod Auicena quoqA 3. -doct.1 .cap.7. Pr cipies, in hanc fere sniam scribit. Cibo nemo ita repledus est,ut nihil loci si reliqua, sed a mensa semper cum fame recoden- diun sinule etia vulgo dici turo