Chronique du religieux de Saint-Denys, contenant le règne de Charles VI, de 1380 à 1422

발행: 1839년

분량: 778페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

141쪽

34 CHRONICORUM AROLI SEXTI LIB. XXXIV.

honorem, sumosissimois quosdam novi, excellenciam presiden-cium et assistencium nobilium in pectora alcius imprimentes, tunc scutum Franci tribus aureis liliis decoratum, queram signant miliciam, sapienciam et fidem, interpretasse, quia, inquiunt, annales non reserunt miliciam et sapienciam, ques dei subserviunt, alias familiarius convenisse. Congregatorum autem numerosam multitudinem dominus Johannes de telle, cancellarius domini ducis Guienne alloqu-tus, ipsum dixit huc cordialiter accessisse, ut venerandam Universitatem, scienciarum alumpnam dulcissimam, multis meritis laudibus sibi recommendatam alias in generosis suis filiis magistris et doctoribus presencialiter honoraret. α Non immerito, addidit; nam sicut a sole stelle, sic vos novit a patre lumba num sapiencie divine et humane radiis illustratos: quibus non modo regnicolas omnes contemplari celicolarum gloriam

didicistis, sed et hic in via mortali civiliter conversari sub pollici juridicis legibus regulata, simulque morari in trans

triuilitate pacis et requie temporalium opulenta. Sed et recen- eium dominus dux reminiscens, quam saluberrimis exhorta- cionibus, ne in regno res publica tumultuosis laborans anfractibus edicionum discriminibus succumberet pacem principibus persuasistis ac civibus, quam et nunc Dei gracia favorabiliter amplectuntur, vos omnes elices nominat et dignissimos omni laude. Nolens ergo de vicio argui ingra- titudinis, inde vobis pro fidelitate sic servata erga coronam Franci regraciam dulciter dignum duxit, monens tamen et deprecans, ut assuetis oracionibus devotis aures divinas pub setis, quatinus pacem solidam et perpetuam iaciat auctor paci Ihesus Christus, et votis omnium et singulorum hie assistencium parere prompto animo se promittit v

142쪽

cHRONIQUE DE CHARLES VI. - LIV. XXXIV. 435

trois Mur de iis qui ornatent alore 'εcu de France d/signant lavaleur, la ingesse et Ia sol, amat 1'histoire, avait pessent de cir-

constance ou la valeur et la ingesse, qui sontrae servantes decla sol, se susseniar v&s unies plus himilement. Messire ea de Nielle, hancelle de monseigne me duc de Guienne, adressant Mors la paroles re nombrem auditoire, di quel duc tali ven avectialsi dans cetis enceinte, asin 'honore lui- meme dans la personiae de professeum et de docteum, leur vlnε- rabie mhreci'Universito, celle ources conde de inute science, donii avait pinen tant 'autres occasions approcie Iecmhrites QEt 'est justice, fouta- ilicar de meme que les tolles sontractat es par lere soleti, de meme uous emprunte a phre des lumi e les rarons des la sagesse humain et divine C'es ainst que ous ave appris . tous recies habitantidu roraume, non solementa contemple Ialloire des minis, mais encorea iure dans ce monde Frissatile in Ie rhglesu decla police et de lois, et a gosite en meme temps les charmes de latai et les douceum du repos et dea'aisarace Monseigneu te ducit 'alas oubli&ce qui s'estias idcemment, nicies salutatres exhor-uriations Ll'aide derivelles ous ave emphchflua ruine de I'Εta batture par te orages de la discorde civile it se solivient que ous avri conseillesau princes et aux ariet lauai doti iis ouissent au-u oues'hui, graces Dieu A si vous proclam t-il inus heureum et dignes 'dloges. Ne voviant dono paceire taxesd'ingratitude, i a cruraevoir uous remerciis asseclueusemen de la fidelit que uousic ave montes enuere la muronne de France vous demande et vom prie en meme temps de continuer d'adresser ddvolement . Dieui de serventes thres, mur que δε -Christ auten de la Mix, la. consolide et la perphtue, et it promet 'acquiesce ave empresset ment aux vino desinus et de chacu de ceu qui sontrici prἡsenis n

143쪽

336 CH NICORUM MOLI SEXTI LIB. XXXIV.

Tunc surrexit ostre Domine Parisiensis cancellarius, et verba succitate prolata breviloquio recitans, id ultimum consensu omnium promisit fideliter adimplendum, ducique gracias agens super honore alias a tanto principe Universitati, regissilie non impenso supplicavit ut que consanguine offerebant sibi acceptabilia essent, et deinceps via facti penitus anullata, cuncta secundum justiciam disponerentur in regno. Et sic e loco

discessum est.

CAPITULUM XXXII.

Pax ubique proclamatur, et nunei dominorum Parisius ingressi sunt.

Luce immediate sequenti octava scilicet augusti, per urbis Parisiensis quadrivia, voce preconia lituis resonantibus, rex pacem actam inter principes statuit divulgari lege sanciens edictali et sub pena latronibus publicis infligenda, ne quis deinceps alterum Burgundum aut Armeniacum nominaret, que verba alicui improperando prolata injuriosa merito reputabantur, cum notam prodicionis omnibus significarent. Ipsa et eadem

hora, rectores ecclesiarum civitatis cum utriusque sexus parrochialium multitudine copiosa ad Saticium Martinum de Campis secerunt processionem generalem ibi, dum Creatori accepta hi lis inerretur hostia, cancellarius ecclesie beate Marte collacionem faciens monuit omnes et singulos ut gratam habentes concordiam dominorum, ad ipsam conservandam pro viribus laborarent. Ad propositum multa elemantissime dixit famosissimus magister, que si scriberentur ad longum, sorsitan attediarent lectorem, et compendio officerent quod studiosissime quero Que facta tum suerant in urbe regia a die exacta Mercurii recitans, Deum devote laudandum dignum duxit, velud pro miraculo manifesto, cum sine sanguine civili tam brevi spacio Dj9jljred by Cooste

144쪽

CHRONIQUE DE CHARI ES VI. - LIV. XXXIV. M

Aliorsae chancelier de ore Dame de Paris se leva, et apria avoirrepris succinctementie qui avait id dit, ii promit, a novi de to , que te dἡsi dii duo de Gulenne semitidhlement rempli; il le reme cia d'un honneu que jamai prince si haut placesti'avait accord hi 'Universiti, toute sille du roi'u'elle sit puis il le supplia d'accepteries proposition de Dix qui tui Maient saltes a nom des seigneum dela maisori de France, asin que, outes voles desiit cessant dans lemyaume, toti sat rhgl44 1'aveni rapias es dois de la justice Apris cela, i stancessu lobe.

son de trompe, dans inus te carre urs de Paris, Ialai qui a ait linconciue entre les princes, et defendit par ordontiance, inus te mines Port&s contre les voleurs, que personne se traiia dctormai de Boudiguigno ou d'Armagnac, hnominations M'on regardaita juste titre comme injurieuses, parceriu'elles impliquatent te reproche de trahi-wn En issime temps les curos de inutes le paroisses decla ville Mentune procession diti/rale a milieula'on immense concoura d'hommes et de semmes, et se rendirent . Min Martinines-Champs, o l'ossice divi sui victresen grande chesmonte Le chancelle de Nouemame Duo a uia sermon, dans tequet ilingagea in des assistant et cha- cun d eu e particulier . se seliciter duidlabiis semen de laionne harmonte entre les duos et haravailler de out leuriouvoiracla main- telair L'illustre docteurtadduisit sortialoquemment fur e friet une

145쪽

pax inchoata fuerat, invitis iniquis viris, qui eam modis omnibus statuerant impedire. Nundum verba finierat, cum ad regem nuncii dominorum ducum et comitum evocati, preposito quoque mercatorum, scabinis et burgensibus associati, venerunt. Quos favorabiliter excepit is post collacionem ad recommendacionem pacis laetam, pro themnate assumpto vhrbo etherei cythariste: In pace in idipsum dormiam et requiescam, cum de salute singulorum consanguineorum diligenter inquisisset, eos omnes secum prandere

precepit. Transacta cum leticia dapsili resectione, et loco coli cionis lectis articulis missis, gratum sui ducibus assistentibus sibi ceteros principes mutue unionis vinculum cordialiter o tulisse, et quod hellatorum conciones evocatas remittere promittebant. Sed cum pro loco convenesonis, quem poscebant, multas villas regias nominassent, rex Parisius elegit. Quos quamvis ipsam unicam sciret excepisse, attendens tamen quod alibi nec hospitari melius valerent, nec magnificencius recipi, mox nuncios destinavit, qui auctoritate sua preciperent, armis depositis, et solum cum decurionum similiari comitiva, ad eam pacatam penitus et promotoribus commorionum popularium accelerare non dimrrent. Ut vota sepe humana variis aguntur studiis, quidam scientifici viri tunc suerunt, qui neutri parti contendencium dominorum huc usque saverant, sed solum emergeticium rerum

fines commendabiles subsequium optantes, regis imperio libere et sine difficultate parituros dominos minime presagi bant oppinari simile animus inclinabat, injurias a Parisiensibus ipsis dominia illatas ab ignominiosa nece, addam tamen condolenda , ducis Aurelianis sub compendio revolvens, et precipue

146쪽

CHRONIQUE DE CHAR MVI. - LIV. XXXIV. 439

sion de sang, et ma Maes intuigues des hebanis qui avalent inui ait

mur 'emp&her. Ce discoursi'binitias encor achevέ, quandum enuoIA de me seigneum les dum et comtes qui valent i mand& arri vhrent encompagni dui vo des marchands, des hchevincet de principaux urgeois Ili furent a veillis avre honia, et loreque 'orateis, qui avait pris p retexi cerassage dii divin Psalmistes In pace in idipsum dormiam et nequiescam, ut fini son sermon en tium de Ialaix, lamici'enquit ave intiret de laciant de chacui decies cousins, et invii inus les enuoyd . iner aven Iul. Apris te estin, qui se passa sortuoreusement, on lut a lie de a collation, Ies articles de lapalx, et les duos qui se trouvalent thalmoignhrent Maumu de satisfactiori des assurances que les aurem princes leur donnatent de leurhonne amitti, et de la promesse'u' iis salsa ient de licencie leura gens de guerre. Quant a lim de l'entrevue parmi inutes les illes rorales O'il dosignatent, te mi choisit Paris Ili'ignorat pa quese'έisit laseule ville que les princes e sent exceptie; mais, consid/rant quenulle par ailleum ita ne semient ni mieu logh ni plus sompineus

ment traiωs, id eur Ovora dire en soti nom de s'frendis eminute hate, satis armes et an autre sui te que les ossiciem de leur maison,

saviar et d'opbrience, qui juriu'al si'avalentiris ait et cause muraucun des deu partis, et qui se contentalenti'appeter de to cleum vinucla fi des discordes civiles, doutaient que Ies princes OMissent volontier et sans dissiculi auxistares du mi Ie penchais ori murcet avis, en songeant Linus le outrage queum Parisiens avalent saltsubir auisit seigneur de is la si ignominie e et lamentable duduera'Oritans; et cetis opinion semblattra'autant plus admissible, qu'on savait que te due de Bourgogne avait εω res dans la ville mappareit de guerre, et que les habitant,avalent resus&cet hon ur aux

147쪽

40 CHRONICORUM AROLI SEXTI ID. XXXIV.

ut eos cognoverunt ducem Burgundie in apparatu hellico in cepisse, sed eis honorem similem denegasse. Nam cum dedecor an repulsam temptassent viribus emendar, tanquam odii inexpiabilis incendium inextinguibile suscitassent in urbe, quidam sceleratissimi viri, popularis commocionis inceniores, divina et humana animadversione digni, maculam in gloriam domus Franci ponere virosis linguis eorum samam eciam nota pro- dicionis non erubuerunt publice denigrare, et tanquam criminaliter letissent regiam majestatem, in res eorum laxantes crudelitatis habenas, nec contenti domini ducis Bituri domum ejus specialem, omnes regia picturis sumptuosissimis excedentem, flamma voraci consumpsisse extra urbem, mo aliam de Nigella omni supellectili et utensilibus evacuaverunt, simileque perpetraverunt et de iacto in aliis domiciliis dominorum. In eorum iterum odium et contemptum numerosam multitudinem summe auctoritatis civium ipsis favencium, tanquam exules Proscriptos, ex urbe procuraverunt expelli et bonis omnibus privaverunt, ut culmine diviciarum habundanti ad inopiam odibilem transmigrarent. Ulterius, odio administrante furorem, per longum tractum temporis quotquot potuerunt reperire sub ipsis militantes varia mortis genera coegerunt subire Barbaricam quoque exsuperantes eviciam, multos in ergastulis detentos, denegatis penitus alimentis et sacerdotum copia, diem ultimum signare statuerunt; quorum cadavera seris et avibus consumenda aut sterquiliniis publicis involuta relinquerunt. Non ambigendum sciebam quin enormia pretacta civitatem exosam dominis reddidissent, et hiis scriptis addebam, perpetuo, nisi regis nuncii retulissent ipsos ad eam tanquam sibi dilectam proximo venturos promisisse, mandatoque regio prompto animo parituros. Ut mare Placidum ex aspero, celum-

148쪽

cnGNIQUE DE CHARLES VI. - LIV. XXXIV. l

autres princes Ceuxini avaim vovi se venger . main a te de ceresus injurieux; mala leur tentat; ve avait excito contre ux une haine

implacabie et altis te seu de la guerre eivile. Queique mi rabies agitateum, dignes de inute 'animadversioti divine et humaine,n'avalent pas Uint de fouille par eur calomnies a gloire de lamaison de France et d'accuser publiquemen ces princes de trahison; iis avalentioria I'insolence juriu' les proclame coupabies de Ae-m est rorale et v metire la main fur leur biens. Non conlentad'avoirarsildua magnisque maison que monseigneu te duc deterriavait hora decla ville , et qui rense ait une piacleus collection delahleam, telle que 'en posiadait auculi uire chatea roral, iis avalent pillesso hosti de Nesie, enlevd inus te me les et ustensiles, et commiscios memes ἡgat dans les holet des aut res seigneum. Ilsavalent a si sat chasser et balatii deda ville, par haine et par mἡprismur ux, ne sotile de notatiles habitant qui avaieut embrasia leurparti, et avalent sal consisque inus eum biens, en sorte que cesmalheureux talent tombes du salte decla richeme dans la plus asseeusemisiare Leu haine et leur vengeance allant tot oura missant, iis avalent sit mri par diffisenis supplices inus te gens de guerre des-dita princes doni iis avaiotiti se salsir et par unias ement de harbarie que,'eussent mini imaginέ-ἔme de insidἡles, iis avalent Iais

mourie de satin uti grandisombre de prisonniers, san leur accorderies semur de Ia religion abandonnatat lcur cadaures aux animauxcarnassier et aux iseau de prole ou es etant . la voirie.

149쪽

que ex nubilo serenum hylari ex aspectu sentitur, sic eos ab odio ad graciam animum deflexisse cives gratis audierunt amribus, et responsum tam acceptabile cunctis suit, ut deinceps id solum sciscitarentur mutuo : AEt quomodo magnificencius solito tam mansuetis dominis honorem debitum impen demus Θ,

CAPITULUM XXXIII.

De novis vineionibus saetis post pacem principum publicatam.

Predictos civilis sedicionis fautores latenter de Parisius evasisse egre serens dux Guienne in eorum odium et conteminium, quidquid inter vicissitudines rerum exactarum, ipsis Promoventibus, actum fuerat cupiens nullare, voluit ut loco magistri Iohannis de recis, Garnoti de Sancto Yonio, Roberti de Belay, alii tres ordinarentur Mabini sicque viri notabiles Petrus Augeri, quidam dictus Cyriacus et Iohannes

Marcelli eleeti sunt. Cancellarium quoque uum , On Inum Iohannem de yelle, per importunitatem eorum revocatum, privavit, scio, et in locum eius statuit magistrum Iohannem Iouvenelli, virum utique scientificum, secundum, et ex generosis proavi ducentem originem, qui diu causas regias eriminales magnifice perornaverat in Partamento regali. Attendensque sugam arripuisse magistrum Eustachium de Atrio, quem cancellarium Franci procuraverant creari, genitorem induxit ut dominum Arnaudum de Corbeia revocaret. Qui cum, attendens se jam senio consectum, honorem recusasset, primum in Partamento presidentem, magistrum Henricum de Maria, virum sane

doctissimum, et precipue in complendis macionibus arduis et longinquis, et magnifice representacionis in sede iudiciali, in partem sue regi sollicitudinis assumpsit.

150쪽

des lota, et te ciet sorti desiuages Pur et sexein aurant les Parisiens ressentirent dedole en appretiant queda haine des princesta'εtait cha gle en asseetion cleur reponse causa ne telle satisfaction, que chacunse demandaticiis Comment seron nous mur recevoir de si horis princes averto des honneu rariu'ils,Eritent a

Le duc de Guienne, mἔcontent de emque les sauteum de lathbellions'έtaient schappes secrhrement de Paris, uouis annulo, par haine et par Φris mur ux, out e qui avaitrat sal h leur instigatio pendant les deritiem lsenementa udicida done que de nouueauxhehev in seraten uomiscentemplacement de malue Iean de Trores, de Garno de Mint- n et de Robert du Bellar, et ron choisi . cetesset trois notatiles Murgeois, Terre Auger u certain Cyriae, et Iean Marcel. Il destitu aussi soti chaticelier messire Iean de Nielle, γ' i n'avai rappeti upias de lui que mur satisfaires des obsessio importunes, et i dotina in chame . alti e Ieati Juvinat, person-nage galement recommandable par so savoir son loquenoe et lan tesse de son origine, qui s'Mait long-temps signa dans la charged'avocat g fratra mi a Parteient. Comme mali re Eustache de Laitre, que les rebelles avalent ait nomine chancelle de France, avait aussi priscia uite, te duc eugage te mi in phre . rappetermessire Arnata de Corbie Celui-ci arant d&l in re honneues causede son gran age, te ro povout de ces hautes sonctions te premierpessident a Pariment, malis Henri de Marte, personnage 'un voir minent, qui avait Templi avecaelat plusteum mission dissiciles h l'εtranger, et qui te ait dignement in rani la tete decla magis

trature,

SEARCH

MENU NAVIGATION