De M. Iuniani Iustini codicibus. Commentatio philologica ..

31쪽

00dice profecta sit, incertum est heae stis equis μ, C VI actis equis φ, ΤΠ et albis equis μ λ et XLIII 4, 3 Τ rege

Nanno Seg6Migiorum μ, C , reges aduomum μ, J rege Senano Se bistriorum, II rege Nano Se briorum ). XXXVIII 3, 11, ubi Ruehlius nota corruptelae ascripta lectionem II , directas prostio σαti e sumpsit, cum C habeat propria σαα-eμ, J , d re M ac rauime μ, totus l0ous valde suspectus e8t, quod IIVestigia interpolationis prae se fert, et XL 3, 6, quo loco idem vird0etu hac Iura recepit, cum II fiatque cura μ, C ac tum μ, , ad curam tradant, dubium est, quae lectio sit anteponenda. Verba in C missa ad rati0uem explendam neceSSaria, quae una vel altera odieum alterius stirpis cla88i recte reposuerit,n0 multa atque emper ita comparata sunt, ut neque ad coniungendum Sententiarum contextum multum valeant et facile c0niectando

adici potuerint, quod, ut iam vidimus, in laeunas in J IJ II a Suppleta non semper cadit. Attamen ad rem plene cumulateque perficiendam etiam huius modi exempla quasi praetereundo afferre mihi videtur operae pretium esse. Sunt haec XVI 3, 21 8MSgue in g, C mμ, ΤΠ , usque - XXIV 8, 16 II hoelut ad μ,

promissique μ, C fide promissique μ, Τ , fides dicti promissisque μ. Alium l0cum XXXI , , ubi ΤΠ exhibent nam neque ιμ, es, nanque μ, Secutus Rue ilium c0rruptum puto, cum XXXVIIII, 5 in Scripturam J , sed etiam μ, quamquam ad sententiam supplendam nece8Saria est, probabilis suspici interpolationis cadat, quod Πhaec verba mnino non habent, C unum vocabulum , eiciam exhibet. Iam igitur secundum illam uelitii collationem omnibus gravioribus lectionibus, quibus C et altera odicum familia inter se dissident, pertractatis vidimus C permultis locis cum Orosi c0ntra JTII facere, sed nunquam fere classem quandam Secundi generis 60nsentire cum ill scriptore ecclesiasti00, cum C alia praebeat. P0rro c0dicum singulis l00is c0mparati nos d0cuit, praeterea Saepissime lecti0nes non exigui m0menti in ΤΠ depravatas a C

32쪽

solo recte traditas, multo rarius autem et locis parvi pretii verba Scriptoris germana in archetypo alterius codicum generis exhibita esse. Denique in C praeter alias minores lacunas recte expletas

uno vel altero ooo XXXIV 3 7 XLIII 1, 6 verba adiecta sunt

ad Iustini orationem sententiamque apta, quae ad restituendam rerum cohaerentiam maximam vim habent, cum supplementa in JTII omnia in exceptione parvi ponderis sint. Accedit quod non nullis locis, ubi libri manu scripti scundae stirpis plerumque manifestas coniecturae librarii notas continent, C verum singulis tantum litteris immutatis tradit, et nos ex his reliquiis antiquae scripturae leni

correctura tam bonum sensum reficere possumus, ut de veritate

emendationis dubitari non possit. Ex his omnibus, quibus etiam adiungi possunt argumenta, quod C solus, ut iam uehlius commemoravit, M. Iuniani Iustini nomen affert atque multis locis minoris pretii exquisitiorem vel meliorem scripturam praebet, dilucide apparet Petschenigium iniuria auctoritatem secundi codicum generis defendisse, immo vero codicem multo antiquiorem et praestantiorem recensionem emcere quam archetypum classium TII atque dignum esse, cuius scripturae discrepantiae omnes, non pars electa, in publicum edantur tum demum plenum certumque iudicium cum de virtutibus, tum de vitiis huius codicis fieri poterit. Eadem de causa valde dolendum est in prioribus Iustini libris testimonium e nobis deesse, cum, nisi ille codex ita truncatus esset, certe in hac parte libelli multa traditionis menda sublata essent Communem lantem secundae codicum familiae autem patet omnis depravationis generis plenum atque imprimis foedissime interpolatum fuisse. Ut dignissimas memoratu tantum interpolationes pr0feram, enumero exempli

XLII 3, 10 XLIV 4, 1. Neeesse igitur est statuere illum archetypum ab aliquo correctum esse, qui litteris Latinis doctus scripturas, quae ei non iustam sententiam praebere videbantur, suo ingenio mutabat atque hoc modo genuinum textum Iustini prorsusc0rrumpebat. Si autem leotionum discrepantia in C consideramus facile animadvertimur librarium lingua Latina ne imbutum quidem fuisse neque ullo modo verba scriptoris interpoland inquinare potuisse,

33쪽

cum non modo ententiarum rati0nem omnino non comprehenderit,

XL 3 6 XLI 1 3 XLIV 4, 1, sed etiam verba singula non intellexerit, ut unusquisque extemplo concedet, dummodo inspiciat lectiones XX I, 11 XXXII 2 4 XXXVII 7 6. Attamen, cum

etiam in hoo codice non nulla librariorum conamina reperiantur

typus, e quo C ductus est, eius modi vitiis laboravit. Quin etiam omnium codicum, qui nobis praesto sunt, principem gravibus Scripturae mendis atque interpolationibus resertum fuisse uberius iam uelilius ipse sexiesqu pag. 13 sqq. declaravit. Quae cum ita sint, argumentorum vi freti iis locis, in quibus scripturae ad sententiam et elocutionem aeque sere bonae reperiantur, praeponere debemus illum codicem propter eius praestantiam. Itaque ego pluribus etiam locis quam uehlius, qui nondum plane auctoritatem illius libri manu seripti sequi ausus est, ad C fidem dirigendam esse emendationem verborum Iustini arbitror atque locis, ubi ille homo doetus lectiones C in textum editionis suae recepit, complures ali08 addo, quorum partim auctoritate magis codicis quam argumentis defenduntur, partim etiam dicendi genere scriptoris vel aliis rebus eommendantur. Inter illos nominandi sunt XXI 8 11 interes e sicuis IV reuersus a Sicilia fuerat Ρ fuerat Sicilis reuersus fuerat a simili regressus P, XIII 5, 2 e disseristinum , J nc deserturum T edisserturum

Scripturas XXIV 5 12 6, 10, quas rasterea Rushlius Textesqu. pag. 52 interpolatas putat, videntur mihi magis menda calami lapsu orta quam mutations a scriba consulto admissae habenda 880. CD. Oxtes tu pag. 59 Sq. Hoc loco sormam indicativi psi socii sic sumens restituo is emerunt LIndicativum nim in orations obliqua in libris Iustini at tuo prascipuo in hac contion usitatissimum esse unusquisque, qui non nulla tantum paginas perlegerit, statim videbit. Commomoro modo eiusd. l. 4 9 4 l0 5, 9 6, 3 etc. cf. Frid. ische l. l. pag. 48 et 2 sqq.

34쪽

accuratiorem disputationem instituere non inutile esse existimo.

XXXIV uelilius secutus II edidit , Sed legatis

occul a mandata data sunt, ut corpus Achaeorum dissolverent in gulasque urbes proprii iuris facerent, quo facilius et ad obsegma

cogerentur et, si quae urbe contumace essent, frangerentur .

Cum scripturae δ' traicerentur pravitas ab illo viro ipso Iextesqu. pag. 107 satis exposita sit, n0 opus est de ea verba facere. Collata autem lectione II cum C , fatigarentur nem negabit in vocabulo , frangerentur iustum quidem bonumque sensum inesse, sed acilius ab aliquo id coniectura inveniri potuisse quam illud , fatigarentur μ, quod in textu inscribere certe nemini ceu risset. quidem C testim0nio obsequor, quia es, fatigare μ, germanice

XXXVIII 5, 4 utriusque oodicum generis legitones in unam confundens ponit Mehlius in oratione Mithridatis , Quid, cum Paphlagoni se cedere iusserint, non alierum ita stenus bini fuisse ' Verum haud dubie in nulla classe traditum est. Legimus enim in C , P lassoniam se cedere iusserunt μ, in Τ:,μflagonia se decedere iusserint μ, in I: , P lagoniam se decedere iusserint μ. Ut ego opinor, emendati huius loci maiore parte, quam ille editor fecit, ex C scriptura quaerenda est, atque scribendum p p0no , P Magoni se cedere iusserunt . De indicativo in oratione obliqua apud Iustinum usurpato videas, quae dixi in annotati0n pag. 29. XXXI 3, 1 tum Metilius alteram scripturam altera e miscuit. Editum enim est ab eo , Inter has regni Syriae pare ridates discordias moritur rem Aegypti Gominus regno Marori et

Rushlius hic ut otiam XII 10 1 10, 7 13, 3 13, 6 contra omnium

35쪽

alteri tri eae filiis, quem illa elegisset, relicto μ, cum Coxhibeat: visi si eae filiis elegisset μ, JT , emi eae filiis, quemata legisse ιμ, II hacteri eae filiis, quem visa eisisset μ. Quoniam

autem , ero utro Iu8tinu nu8quam utitur, Verum similis constructio, atque C praebet, etiam VIII 4, 10 reperitur, ratio nos ivbo huius codicis lectionem leni correctura iam in , utrum μmutato recipere.

XL 1 7 in editione Metilii seriptum invenimus , A Romanis quoque trinis bessis per maXimos duces flarentissimis te oribus tacessiti sest Parthi , soli eae omnibus gentitus non pare solum, v mm etiam victores Dere habet rariorem loquendi formulames, Non tantum, verum etiam μ, ut non aliter exstat V 1, 3;VII 4 1 XXXV ΙΙΙ 9 7. Mea sententia haec lectio vel propter insolentiam summam veri speciem habet. Reliquis locis, ubi in C et ceteris codicibus varietas lectionum adnotata est, meum iudicium cum uelitii ratione consentit.

uuae ratio intercedat inter , , II.

Inter codicum classes secundi generis uelilius, ut iam initio commentationis meae dixi,o et II artiore vincul coniunctas esse existimans iterum duas recensi0nes discernit, quarum altera illis duabus, altera tertia classe meiatur, atque archetypo PII min0rem fidem in verbis ustini ad integritatem revocandis tribuit quam . Apparet haec et ex verbis ipsis praelat. d. s. pag. XII et XV)et ex eo, quod omnibus fere l0ois, in quibus consensus I adnotatus est contra J, huius classis auctoritatem sequitur. Ad hoc iudicium adductus videtur apertis interpolati0nibus, quibus' et II congruerent. Consideranti igitur mihi singul0 locos, ubi larsitan aliquis lectionem Tu interpolatam esse arbitrari possit, vel maxime hanc suspicionem diserepantes scripturae in II, 7 huic vir docto movisse videntur. Quem locum eam ob rem paulo longiore investigatione dignum putavi.

36쪽

Initio libri primi demonstrat scriptor reges usque ad Ninum, qui Assyrios imperio tenebat, externa bella gerere solitos non me praeter egosem Aegyptium et Tanaum Scytham de quibus adiungit: Sed longis in non nu- gem ni bina contentique nictoris non imperium s , sed pomuis suis stloriam quaser antμ. Ita didit uelilius secundum , postquam iam antea IextesqU.

pag. 44 scripturam II , Sed longinqua, non finitima e

gerebant nec imperium thi, sed populis suis gloriam qua in anteonsentique victoria imperio sestinctant coniectura scribae ex inte pretatione aliena exortam esse confirmavit. Concedo sane Voces, imperio MMinebant primo aspectu languidam repetitionem e borum nec imperium tibi metrectari videri posse. Cum autem accuratius inspiciemus, tamen differentiam quandam inter has duas enuntiationis partes esse profitebimur. Significantur enim altera studia et consilia illorum regum, quibus ducti bella aliis populis inserebant, altera rationes eorum bello consecto et victoria parta. Si forte autem alicui haec argumentatio nimis arguta atque spinosa videtur esse, conserat XXXVII 4, 14 nec gravius vicino ludiae bello quam domestiris principum factionibus urbem premi mutuoque periculosi accessisse Italico vile bellum μ, ubi item utroque enuntiati membro eadem sententia ita tantum mutata expressa est, ut scriptor, quod altero negans, altero aiens diceret. Sed licet etiam hoc exemplum alicui persuaderi non possit, scripturam upraebere vera verba Iustini, certe in eo assentietur, etiamsi vocabula, immerio MStinctant annotatio marginalis iniuria textu interposita ducenda sint, nihilominus iam in archetypo TII, sicut apparet ex II 6, 1. verba, uti leguntur ina II exstare potuisse quaeritur modo, num et commutatus ordo verborum et omissio illarum v0oum in I aliqua cum probabilitate explicari queant. quidem hoc nullo pacto effici posse nego. Fortasse enim in codice, ex quo JΤΠ originem ducunt, sic legebatur:

bella, Sed langinquα, non finitim gerebant

immerio abstinebant.μFacile igitur fieri potuit, ut librari archetypira, cum verbis, contentique victoria post , bina μ' p0sitis in describendo usque ad

37쪽

vocem imperio venisset, illa duo ultima verba suspiciosa esse viderentur. Cum autem sententiam iam optime soriptis duobus membris concludi putaret, haec vocabula ut languidum additamentum praetermisit atque postea intertextis illis ,-ι inque nios λμ00actu es, nec voculam in non mutavit. alem ingeniosam coniecturam a mente scribae non alienam esse docentra classis inis olationes XXVI 3, 10 et XXX 8, 9. Ceterum non necesse est statuere hane commutationem in uno odio et uno tempore factam esse, sed potuit etiam in duobus vel compluribus exemplaribus oriri Colloeati verborum , bella gerebant μ, ut in I invenitur, mihi ea de causa magi placet, quod scriptor etiam aliis locis verbum finitum in sine cuiusque enuntiati partis ponere solet. Satis ergo mihi lucere videtur ex hoc loco de affinitate classium' et II nthri cogi posse. Neque maiorem vim habent aliae scripturae a I una traditae, cum earum conspiratio omnibus his l0cis etiam aliter atque ita, ut statuamus illas lectiones e communi exemplari ex archetypo JTII ducto fluxisse, explanari possit. ars enim harum discrepantiarum ita gigni potuit, ut in Vingenio interpolatoris verba ex archetypo 0mmuni sumpta immutarentur. Hoc contingit Ι 8, 9 ubi II praebent , dolendum μ, J , λαμ et VII 3, 3 quo loco iura fortasse vera sententia constituta est verbi , suis ac filii μ, cum II exhibeant , suum liis αμ. ltera pars lectionum autem, quibus II contrara sagiunt, scripturae varietas ita nata 8t, ut in sonte codicum secundae stirpis verbis germanis interpretatio aliena vel aliud additamentum superscriptum fuerit. Haud difficulter enim tum ab altero scriba verba ipsa scriptoris, ab altero illa explieatio in textum exemplaris sui assumi potuerunt. Quo factum est, ut non numquam illa interpretatio in Tet II invassiit eum J verum servaverit. Hoc non nullis exemplis declarari potest velut Ι , T J , vindictam occasionemque μ, ΤΠ , vindictae occa

38쪽

partis scripturarum differentiae iam minutae sunt ut litteris quia busdam in communi parente ΤΠ obscuratis casu in et II cou-

Sen8um ex0rtum esSe quominus statuamus, nihil nos prohibeat.

Supersunt praeterea tria exempla, quae eadem simplicitate explicari possunt. 2, 1 Ruelilius ita posuit ex J , Haec neque inmaturo puero ausa tradere imperium nec ipsa palum fraetcire, tot ac tantis gentissius vis parentibus viro, nedum feminae parituris, simiaias pro MX e Nini lium, pro femina puerum μ. Lectio ues,patienter uni nino viro in exiesqu pag. 116 ab illo viro docto tamquam interpolatio accepta est. Sed mihi neque illud, patienter speciem mutationi dedita opera actae habere videtur, cum comparantur exempla similia velut V 0, 3 M 14, 7 et participium praesentis inarentiuNSμ, cum de statu rei publicae

Nino mortu agatur, minime aptum 88 persuasum St. Rescribendum esse censeo ex utraque Scriptura es,patienter viro μ. 0ufusio Artasse superscriptis vocibus 4,parentibus Niso effecta est. Alter loco, V 10 3, ubi lirasybuli in proelio cum triginta tyrannis adhortati ad cives, qui, postquam contra eum pugnaverunt, terga vertebant, commemoratur, in II haec legimus: , Admonet deinde cognationis, sessum, Sacrorum, tum Metusti per tot bina commuitii orat, misereantur aequum civium, si tam sudienter ωsi serviant, reddant sibi patriam, a piant libertiadem. J autem, cui Metilius in textu restituendo obsecutus est, habet: , Admonens deinde cognationiS, estum, Sacrorum communium, ne rusti per tot bina commiliti orat, misereantur sqq. Sed equidem hanc apertam esse alicuius viri docti coniecturam arbitror. Verisimillimum enim mihi videtur in archetypo secundi codicum generis illud , communium μ, qu0 primo exciderat, scriptum fuisse super, , sacrorum tum μ. Postquam igitur in J , tum v0cula voce consem nium extrusa est, interpolator priorem indicativum in participium

39쪽

immutavit atque ea re, qua de vivida oratione multum detrahitur, verba scriptoris corrupit. Scribendum est, ut opinor es, Ad--α deinde eo sitionis, legum, sacrorum communium, tum vetusti ac μ. Quo facto vocabulo , tum diversae illae sententiae ita disiunguntur, ut, quae ad pacem magis spectant, ab eo, quod ad bellum solum pertinet, separentur. Tertius locus exstat XXI 3, 4. Mehlius item auctoritate J adductus accepit , Feros igitur victorum animos minus quidem Macedoniae quam Graeriae timendos, quia et remotior et in vindictam sui Mustior sit μ. II habent: , remotio et invicta et

robustior μ. otest cogitari illud in indictam sui μ' in archetypo JΤΠ ut explicati ad , robustior app0situm a scribara archetypipro , invicta in textum receptum esse. , Invicta μ vocabulum enim in PII non peiorem praebet sen8um, immo vero commendatur

etiam, ut Ieepius recte dicit, XXI 2, 7, ubi contraria sententia elata est: ἡ ΗMitiscemviri oratione imminit Phil sum, ut omissis Aetolis binum Romanis inferret, minus negotii eristimantem, quod iam vietos eos is annisale apud Trasimenum lacum a ierat R. Etiam aliquis, cui verba in I memoriae prodita non placent, ponere potest scripturam J esse ingeniosam emendationem, qua

Verum reVocatum Sit.

Non maius quam interpolationes valet magna par communium lacunarum, quae reperiuntur in ΤΠ. Etiam hic, ne persor tatio mea modum excedat, de non nulli m0d exempli paulo aco ratiorem quaestionem habere, cetero loco Strictim tantum enum rare mihi in animo est.

X 4, 11 scripsit uehlius nisus fide J , Qtiram rem μ Athenienses dirutis Thebis profug08 excepisse , , ita graviter tiait

A Xander, in secunda legatione denuo bellum deprecantistis ita demtim remiserit, ut oratiores et es, quorum Muria totiens refinent, swi dedantur; pararisque uolensitus, ne haec cogantur, sutare betam, eo res deducta est, ut retentis Hic.M. In ΤΠ illud ,haee non traditur atque recte quidem, cum illo vocabulo repugnante rerum gestarum memoria sententia omnino e turbetur. Historici enim rem ita narrant cum Alexander Thebis solo aequatis Athenienses omnes oratore et duces dedere iussisset, magna civium constematis facta est stremo consulentibus

40쪽

optimum visum Demadem et hocionem, qui iam antea poSt pugnam Chaeronensem a Philippo aequas pacis condicione impetraverant, ad regem mittere veniam petituros atque confirmaturos, se de illis viris, si iudices eos poena aliqua afficiendos ess deor ViSSent, Supplicium sumere paratos esse. Atque profecto illi legati ab Alexandro impetrarunt, ut Charidemum solum exulem fieri iuberet, ceteros autem liberos esse sineret. Qua ex re apparet lectionemra esse plane perversam, atque id, quod est Κιαμ, ab

aliquo viro docto, qui ad , rutisque infinitivum desideravit adiectum esse. De re ipsa inspicias Arrian. I 10, Diodor. XVII 15 Ρlutarch. Demosth. 23, hoc. 17. Similis est res in XII 4, 24 ubi additamento in Vadiecto

oratio et sententia n0 emendatur, sed depravatur. Dicit enim scriptor partitione regni Alexandri Magni inter eius duces exposita: ἡ, Haec divisio eluit fata munus singulis contigisset, ita a ciis ementorum materia lurimis fuit μ. J ante , haec divisio exhibet , cum μ, quod propter sequentem particulam serri non potest. Congruit illa verborum collocatio, qua subiectum coniunctioni , velut μ' praegreditur, prorsus cum consuetudine loquendi

Iustini, qui item scripsit XII 15, 11 et XXXIV 2, 2. escio, quomodo fieri potuerit, ut uehlius auctoritatera confisus eius classies

scripturam umeret.

Etiam tertio loco XXVIII 3, , sententiarum ratio Verbo quodam in I adiuncto plane confunditur. Inest enim in II ,, Nam et stem ilitatem famemque passi et intestina discordia Mati ternis ad postremum edis paene consumpti sunt autem post , v ati μ' interponit particulam , et μ. Utri scripturae maior fides tribuenda sit, diiudicatur verbis superioribus , Quod μ dii immortales assiduis adi s gentis et prose interitu totius sopiat indieaereunt μ. Si enim a conspirationi obsequimur, totum enuntiatum in duo membra discernitur, quorum alterum respondet verbis , assiduis cladibus gentis μ, alterum vocibus , ope interitutositis postili μ. I J autem male enuntiatio in tres partes distracta est. Item plane supervacanea supplementa continere mihi videtur J aliis compluribus lodis Sio illa classis praeter necessitatem