장음표시 사용
131쪽
suoci superest, iii lolligitur lucro Ossu l). illius insulicis eventus causa esse potest multiplex ; V. c. anni tempestato agri cultus pro parto crit inutilis; tunc is quod in
sementum erogatur, si non responderunt messes, ex Vin-
demia deducetur, quia totius anni unus fructus estV. 2), vel cum sedes mercimonii longius abest atque per mini tros ros male geritur: n saepe enim de suis facultatibus amplius, quam in his est, sperant homines; quod se quenter accidit his, qui transmarinas negociationes, Et aliis regionibus quam in quibus ipsi morantur, pcr servos 'atque liberos Oxercent: quod saepe adtriti istis negoci tionibus, longo tempore id ignorant' 3). Semper enim id damno est homini, si nescit accurate qui in remota rogione facultates suae so habeant: v quisquis major aetate praedia, etiam procul posita, distraxerit paulo vilius, pretii
nomine, repetitionis rei venditao copiam minime conse quatur: nequo onim inanibus immorari sinatur objectis, ut Viros Iocorum sibimet causetur incognitas, qui familiaris rei scire vires vel merita utque emolumenta ante
debuerat 4). Plurimae autem tales erant uni saepe Boi Inno Possessiones peregrinae et longinquae 5); adeo ut frequens mentio sit tutoris uret Africae vel rei Syri licuo fl), et multuum aliarum regionum T). - Quum
autem mercatores aliiquo semper expensarum et rodituum 13 I 2. Inst. de societ. 2ὶ L. B.Al. D. sol. mair. i3ὶ L. 10. D. qui et a quib. man. Add. 9 3. Inst. quib. ex caul. man. 4ὶ L. 15. C. de rese. vend. i5ὶ L. 35. pr. , l. 78. pr. D. de hered. inst. , I. 111. D. de leg. I, l. 77. 9 20. D. de leg. II, I. 35. I l. D. de ter. III, 1. 6. B. de instrum. v. instr. l. , l. 100. B. de solui. , 1. 3. I T. D. judicat. solv. , I. 5. C. de auct. Praest. , l. 2, t. 11. C. de excusat. si L. 15. D. de testam. tui. τὶ L. 27.
132쪽
1 i5 libros haberent, ct aliori debercnt, alteri crederent si, hinc
aes alienum ost, quod nos niti debemus, aes suum est,
quod alii nobis dobent 2)ὶ, lacile potuit evenire, ut uno
loco solvendo suerit quis, altero, non: at hoc minimo prohibet, quominus tamen universo rius facultates bonoso haborent: n cum non loci sit nos alionum, sed univcrsarum facultatum: aes enim alienum patrimonium totum imminuere Constitit, non certi Ioel facultat V 3 .
Tali autem casu id maximo prodest 4), si fidos .ipsius
nota sit ubiquo; nam quamvis sortis in mercimoniis Ialissima sit lacultas, tamen interdum fidos major otiam est: nno LM ait, semper in satisdationis stipviati Ono venire, quod interesset stipuIantis; ut alias tota sors inesset, Veluti si idoneus promissor non sit; alias minus, si in aliquid idoneus osset debitor; alias nihil, si tam locuples esset, ut nostra non intersit satis ab eo accipere; nisi quod plerumque idonei, non tam patrimonio quam fide quoque aestimarentur'' 5). nino, cum fides tantum valeat, plurimi interesse potest, ne facultatum perversa conditio Omnibus nota sit: prudens igitur erit tutor, qui pupillum alit ipso, potius quam Praetorem rogat, ut pro modo sa- cultatum ei constituantur alimenta, si hae facultates paucae sunt; n quod interdum etiam necesse est fieri, nosecreta patrimonii et suspectum aes alienum pandantur; quod melius ost interdum taceri, quam eum de modo bonorum quaeritur, ultro Proserri, et apud acta jus dicentis contra utilitatun pupilli designari fl). Ex eadoms1ὶ L. 10. I 10. B. quae in fraud. ered. 2ὶ L. 213. I i. D.
133쪽
calua repetas curam honestorum Virorum, no ipsorum cum argentariis contractus noti fiant: n propterea quod ipsorum colimum multis et Praecipue nobilibus credat, qui contractus suos publicari, aut Statum rerum suarum manis tum fieri non sustinent, maluntque, ut consentaneum est, divitos quam obaerati videri V l . iii Ediet. 7. C. 2. Pr. Diujti Corale
134쪽
Cura honorum administrationis: principia a quibus Romani prolaeti sunt in hon. admin.: - Ist. ita inia vendis aere alieno et impensis; IIq. in conservatione eo Tum quae restarent; IU'. in pecuniae utiliter adhibendae ratione 1'. ad praedia rustica emenda, 2'. eloeanda in usuras. - Non desectu administrandi scientiae , sed publicis ex causis decrevit sub Imperatoribus sors nationis Rom.
Λd tam perductis iis quae praecipua dicenda habebam do priori Oeconomiae Politicae apud Rom. parto,
quae constat in Ictorum opinionibus de Productione, di tribution , Et consumtione divitiarum; anto quam ad alteram, eamque minorem, transeamus do cura publica Imperantis deque publicis reditibus et expensis, pauca disserenda duxi de Romanorum principiis circa probam et utilem bonorum administrationem. Universe nota est cura, quam gesserunt Romani, ut quicunque bona aliorum administrarent, sacerent quam optime; idque perspicuum est in tota corum legislationo Diqiij eo by Corale
135쪽
do limotiis gestis, mandato, rebus dotalibus, tutela, cura, hereditatis aditione, atque bonis publicis. Λt hoc loco non incongruum est, ut ipsa Principia, a quibus pr secti sunt, accuratius intueamur: quao uti aliquoties su runt immutata, ita apparebit, eas mutationes, ves progre sum nolare scientiae Vel Publico rerum statui esse annexas. Primum videndum est, quam rationem iniverint solvendi aes alienum, ceterasque impensas quae necessario erant laciendae; tum de administratione eorum quae inde restabant; tandem, et inprimis, de pecuniae utiliter a hibendao rationo agemus. Quod ad aes alienum igitur, et quotidianas impensas, docetur idque semper constitit), eas fieri debere ex rebus quae usu consumuntur, vel deteriores sunt mora: is siquidem in hereditato est Vinum, oleum, frumentum, numerata pecunia, inde fieri debebunt impendia'' 1). Si
autem talo quid non sinceret, Olim ANTONINI PH tem-Iκyro, R. u. 891, et deinde, praedia vendebant vel oblia gabant; et cum haec non susticerent, domum jura et D mina debitorum: nin venditione igitur Pignorum captorum facienda, primo quidem res mobiles animatos pignori capi jubent, mox distrahi: quarum pretium . . si non suss cerit , etiam soli pignora capi jubent et distrahi: ... quod si nec quae soli sunt, sussiciant, . . tunc pervcnicturoliam ad jura: ... sio quoquo judicos exsequentur judiacatum , ut nomina juro pignoris capiant, si nihil aliud sit quod capi possit 23. Eo igitur tempore pluris habebam
tur bona nomina quam praedia: quod argumonto est, tune temporis magnas eos sortis accepisso usuras, satisque 1 L. s. D. de jure delib. 2ὶ L. 15. β 2, 3. B. de rejud. Dissiti Corale
136쪽
s ura fuisse debita si); ut non melius fuerit, sibi retinere praedium, cujus num Imam sere tanti sunt redi lus 2), quam ipsa nomina debitorum. At hoc plano mutatum videtur Posteriori tempore; vel quod locandi pecuniam non tantum erat lucrum; vel quod agri melius colerentur; vel tandem quod universe probae administrationis principiis convenientius duceretur. Quidquid sit, oratione Imp. sEVERI, in Senatu habita a. 947, jussum est,
ut ultimo semper loco, nec nisi Summa ex necessitato venderentur praedia rustica et suburbana: n Pinere
ergo debet flutori, an pecuniam pupillus habeat, vel in
numerato, vel in nominibus quae conveniri possunt, volin fructibus conditis, vel etiam in re lituum spo atquo ventionum. Item requirat num aliae res sint, praeter
praedia, quae distrahi possunt, ex quorum pretio aeriesiono satisfieri possit. Si igitur deprehenderit, non posso aliundo exsolvi quam ex praediorum distractione, tunc
li uino in I. 3. D. de eo quod e. t. conjunguntur leves usurae eum Deilius invenienda pecunia; docilius, cum gravibus usuris. 2ὶ Argum. I. 4. D. de paci. dot., ubi dicitur: . quod si landus vel usus ructus in hoo traditus est, non ut fundus vel lauetus fieret dotatis , sed ut fructus perciperet dotis laturos , cogendum de dote actione, fructus reddere. Erunt igitur in dote tructus; et lauetur isto usuris, quae ex fructibus collectis et in sortem redactis percipi possunt. Ego utrubiquo arbitror interesse , qua contemplatione dos sit data; ut si ob hoe et majorem dotem mulier dedit, quialmotus volebat esse dotis, contento marito ea Pecunia, quae ex usuris redituum colligitur, Posse dici, conventionem valere. Boeetur enim ibi, minores esse reditus landi locati et alii pro mer-eede colendo dati, quam, alienato lando, pecuniae in usuras expositae r hino majorem dedit dotem mulier, ut contentus esset maritus usuris redituum; id est, annua pensiouo, quam solvit ipsi agrieola pro lundi usu ex reditibus fundi: reditus enim hujus sunt quos quotannis ex lando culto redigit; ex his pendit domino fundi usuras sortis, quae huic in eo lando consistit.
137쪽
permittot distrahi, si modo urgeat creditor, aut usurarum modus parendum aeri alieno suadeat 1ὶ. Igiturox reditibus, non ex sorte, solvendum Putabant; ex aliis
robus nominibus quoque), potius quam ex praediis bono cultis ; ei qui urgeret, vel cui sub gravibus usuris deb
batur ; ceteroquin utilius erat, non tam subiis scivere.
Addatur hic locus 2): nigitur si quidem in heroditatoi vinum, Oleum, frumentum, numerata pecunia; indutiori debebunt impendia: si minus, a debitoribus herediatariis exigenda poeunia: ... Vescendi gratia aequo dimitaui permittet fpraediaJ ; sed et ubi urget, ex aliis causis permittere eum oportet; ut aedificia sarciantur; no agri inculti sint; si qua pecunia sub poena debeatur; ut rostituantur pignora; ne distrahantur'' 3). Cetorum ipsi tutores in pupillariun commodum Mogata quam citissimo recipiant, ii ut promptius quid de suo pro pupillis impe dant, dum seiunt se recepturos id quod impenderint' 4ὶ: sed ne ipso pupilli bona alienet ut sibi solvat: i, si tamensuit in substantia pupilli, unde consequeretur, dicendum fit, non oportere eum usuras a pupillo exigere 5ὶ. Haec sufficiant de principiis Rom. in distrahondis rebus
ad Misendum aes alienum celerasque impensas; jam vi domus, quid fieri voluerint do iis quae superessent. Si solutioncs faciendae non tantae erant, ut Omnes res, quae usu deteriores fiunt et minus sunt utiles, vendore necesse fuerit, has tamen priori l O distrahat, ut pecuniam indo redactam utiliter possit erogare: n tutoribus et curatoribus licere, Ductus sive qui ex roditibus praedi L. 5. I s. D. de reb. eor. qui sub tui. 2ὶ L. 6, 7. I 3.
D. de jure delib. 3ὶ Sic Iegendum credo Pro: mut restituantur; ne pignora distrahantur. 43 L. 1. pr. B. de eonis. tui. et ut. avi.
138쪽
ruiu colliguntur, sive qui ex sisSinutia Personarum, quarum gubernationem habent, inVenti fuerint, . . sino
decreto distrahere justo pretio quod, in his locis in quibus
venditio celebratur, tuno temporis D Uitur Obtinere, et quae ex venditione e vindem fructuum colliguntur, pecuniae cum alia pupillorum vel adultorum aliarumque personarum substantia administrentur l); n usque adeo autem licet tutoribus patris praeceptum negligere: ut si pater caverit, ne quid rei suae distristeretur; vel ne mancipia distrahantur; no vestis, no domus, uo aliae res ρο- riuulo subjectae; liceat iis contemnere hanc I atris volun talam' sa). Imprimis igitur res nimis sumptuosae Vendendac sunt, atque illae quae an a fiunt deteriores δ): et hac quoque in re semper sibi constiterunt tam Irei latorcs quam interpret . At coloris rebus qui utendum est 3 Quid de auro a gontove sacto, do servis, tam rerum domesticarum scio tia quam arte insignibus, quid de aede paterna ceteri quo praediis urbanis 3 0Iim ex oratione sEvmI jubeban. tur bonorum administratores haec omnia Vendere, ut pecunia indo redacta uterentur imprimis ad praediorum rusticorum comparationem 4 . Aliud placuit co rhiniso Imp. dicenti 5ὶ: v Iex, quae tutores Curatoresquo nem
sitato adstrinxit, ut aurum, argentum, gemmas, Vestes,iIὶ L. 28. I 5. C. de admin. tui. Add. l. 5. I 1, 1. 6. D. de jure delib., l. 5. I 22. D. ut in poss. ἰου. et t. 8. s. quib. ex
ea g. in poas. , ubi pro B et si ita res urgeat, vel conditio , bonum etiam hoc cet. , Iese vel si ita res urgeat Vel conditio bonorum,
orat. , ut exstant in Tit. D. de rebus eorum , qui sub evrela emi.
139쪽
cactoraquo mobilia pretiosa, urbana ctiam lj mancipia, domos, Minoa, horrea, atque omnia quae intra Divitatem sunt, vendorent, Omniaque ad nummos redigerent, pra ter praedia et mancipia rustica, multum minorum utilitati adversa est. Non igitur illas vendero permittit, nisi olpor inquisitionem judicis et probationem causae: scrvos vendi prohibet, quia res omnes, quaenam sint et quales, noscant, et dominis adstricti sint, et si istisces sint, locario uin P sit usus Pro mercedo; aurem et argentum, quia dein maiori pretio illud esset redimendum, retine tur; aedes conservari vult et refici, ut Ioeentur et reditus praebeant. Sed sub his aliisque, quatuor imprimis latuisse vidontur rationes; quarum una utilitas fisci orat, ut ita tributa, rebus non personis imposita 23, majora solverentur. At ne credas, hano sciam movisso confra mam, ut utilitatem quao laris in venditio rerum sita esset, pupillis negligeret: etenim videtur reputasse set haec altera ratio est), universe utilius ome conservare r , quaΘ sunt, quam alias emere, licet sorio plus duo viderentur redituum: ot in multis sane non sesellit eum opinio; nam aedm v. g. Constantinopoli, ut in urbe recens extensa, et Romae quoque, Postquam non ita erat repleta Et obsessa civitas omnis generis i colis qui aviam sequuntur, non tam subjectae erant metui incendiorum atque antea; igitur, si bene possent Iocari parvis resectionum impensis, magnos reditus ex iis Iicebat ducere; servorum artificum optime poterat locari opera; sed tutores non adamabant eam curam, ne nimis
Verba praedia et post urbana etiam recte uncis includuntur , neo pertinere ad legem videntur; irrepserunt ex similitudine seqq. praeter praedia et mancipia rustica. 2ὶ L. 3. C. de annon. et trib.
140쪽
obruerentur periculo culpae in adiuuii stratione: - et lai
dem , si vas saepius plus quam justum solvi pretium
Pro re, SemPer autem Hi quas esso omi. venditionis impensas, Potuit revera magis prodesse pupillis, conservare qum habebant quam alia a piarere. - Sed praeterea duae erant aliao rationes, quae illud conservandi commodum augebant, vendendi minuebant; scit. , et praedidiorum rusticorum comparatio minus erat facilis, et d positum pocuniae usurarium erat minus securum. silautom illud bene explicemus et simul, tertio I O, do cuniae utiliter adhibendae ratione apud Romanos agamus , res altius repetenda est. Quamvis, ut jam vidimus supra, pecunia in usuras deposita miuorem reditum daret quam terrae sundus, semper tamen jubentur tutores, aliique bonorum admini tratores , Praedia comparam ex P unia eorum cura commissa: nia pecunia sit, quae deponi possit, curvo ut
deponatur ad praediorum comparationem 1); modo sus sciat pecuniae summa 23, et occasio sit praedia bona acquirendi s). Causa hujus jussi posita est in Roman
rum prudentia, videntium magis socuram emo possessi nom bonorum immobilium, quam omnium aliarum rerum; quae securitas Optime Compensat minorem sorte reditum qui ita acquiritur. Praeterea multa erant tam
bilium privilegia μὶ, eorumque cura in Iogibus habebatur quam maxima 5); verbo n causa posessionis habetur Ni V s): debent igitur tutores aliiquo deponero pec