장음표시 사용
261쪽
terea hoc in Concilio decreverit, inviolata, sanctaque sint. Si quorum vero efferet se insolentia ac temeritas , qui scita tua contemnere ac perfringere audeant : Deus tibi primam 9pem & auxilium in justissima causa feret, deinde populi omnes sui operam fidelem
ac strenuam navabunt. Tranquillitas ergoReipub. populorum eo junctio, reconciliatio inimicitiarum praetesitarum, factionumque omnium tum civIlium, tum eXternarum obluvio, constituendae reipublicae primum fundamentum sit, nec fine eo quidquam stabile ac certum futurum
es e existimatur. Reliqua consistent in bonis& sanctis legibus , magistratibusque severi ac justis. De utroque autem summatim differemus , singula posituri in libellia rerum nostrarum , ac postulatorum. Atque. ut de legibus primo loco di eam : si quod unquam Cluistianum regnum bonis legibus , institutisque fundatqm est, Gallia n stra hanc praecipuam laudem habet. Nam si prima hujus Rei p. initia *uspiciaque Teperi mus, progressumque M incrementae sonsiderahi mus, eam compelii emus nulli Monarchiae hae in re posthabsdam esse. Atque , boo ex evperspicuum esse potest,t quod rebus omnibus M pubIicis & privatis regnum nostrum prudentia consuluit S ubdque finitimae pleraequagentes , leges suas tque iustituta , nobis sum se
Ratio Gem legum nos raram'senst hii mantoc benignior , elemEntior , qua invicterornm kel regnorum, vel rerumIub. Videtur enim fiens nostra, sola praeceptum sum sui Philosophi Platonis secuta csse, quo ad
262쪽
oratio P. d E pinae Gallo. Primari
monuit a legibus populum persuasione potium duci oportere, quam nudis severisque imperiis cogi. Legamus omnes veteres Persarum leges, Atheniensium, Lacedaemoniorum, Romanorum , aliarumque nationum 3 recentiores item evolvamus : reperiemas satis fuisse legum latoribus, nude vel jubere, Vel Vetare,. nullam vero rerum imperatarum ratione mi eos amitisse.
At Gallorum Reges qui populis is , ut
parentes liberis . imperant , ratione potius persuadere videntur , quam imperio cogere. In exordiis enim legum ,. consilia sua & causas jubendi Hieriunt, ut populus amore vi tutis & otione ductus obsequatur: quod primum legis fundamentum est. Quod si ho iis summis laodibus Antonis Pti fertur , in edictis eum M imperiis literas edidisse, quibus
edicendi causas afferret 2 quanta a nobis, pietate colenda memoria est nostrorum Regum,.qui omnes eundem morem observarunt, qui,
in omni antiquitate dicitur propriu* illius, princjpis fuisse γ' ' . um iraque legeis Galliae videamus iam bono more iis omnibys prospicere, quae Remp. attingunt ; veterum legum observatio nobis potiu tenenda est M quam novarum invenienda rat H. Didicimus enim nihil Reipub. exitiabilius esse multitudine legum : & quemadmodum qui periculosd aegiotat, pessim o lo- eo est . si indo isto medico atque imperito curatur qui edicamina medicaminibus cumulant ea varietate ' hq mores corporis eorrump e. & vitiet : Sic in perturbata Repuba aliae super alias leges latae non minus peΙicu-
ioci sunt ac peruiciosis. quam multa in. infir
263쪽
mo stomacho medicamenta. Cumque rerum sit redintegratio, nova & depravata tollere , omniaque in pristinum redigere statum , jure ac merito veterum potius legum renova tionem postulata nostra complexa sunt, quam novarum tristitutionem. Verum quoniam inutiles sunt leges , nisi: severe Obseiventur, hoc in primis a Majestate sua contendimus, ut in eorum custodiat& sanctione adhibeas severitatem & constantiam. Hoc nos a justitia tua expectamus, qu, auspicatus es conventus nostros ab explicationedaelanda voluntatis & consi i ii sui, atque hoc te facturum esse , fidem jusque -jurandum sanctissime dederis, cujus sacramenia memorem te esse optamus, ni id illis objicias , si qui. forte importunis & molestis precibus vim faeere ad infringendas leges consebuntur. Nulla enim unquam re tam floruerunt respublicae, quam constanti patriae legum observatione, primumque & maximu segnum est imminentis exitii,efrenata licentia, nimiaque in remittendis ac solvendis legibus facilitas.. Itaque recte monuit Cicero , respublicas ,, imminente pernicie, desperataque salute huc recidere, ut damnati restituantur, res judicaret rescindantur , neminemque dubitare debere , cum ea fiunt, quin interitus appropinquet , spesque salutis nulla reliqua sib. Stabit igitur regnum tuum , Christiam me silum difficilem te, . sed etiam inexorabilem in legum relaxatione praebcbis, aquabilitatem tenebis , nullum gratiae locumdando, cum iEges summis aeque & infimis, di vitibus; & pauperibus latae sint . Pessimi enim
264쪽
res est periculosique exempli, leges similes :esse, ut quidam. E Graeciae lapientibus dixit telis aranearum , quae cum ab avibus perrum--, pantur, solas muscas , animalculum imbecillum , impediunt atque intricant. Quamobrem sint inviolabiles leges tuae; severe ac diligenter custodiantur, non expugnentur & frangantur gratia ,. non potentia inflectantur , praestent omnibus aequabilitatem. Q siae tum fient, cum populo aequi magistratus dabuntur, qui nihil gratiae nihil odii. nihil studii sui causa faciant, exaequenI summos & infimos , justa trutina ponderenu omnia , atque moderentur. Bonae enim leges non solum nihil prosunt, eum non observantur, sed etiam saepe contingit, in vel Optima. Instituta, magistratuum vitio , Reipub. male
Haec itaque summa cura principis debet se, qui Societatem publicam foeticem: & incolumem esse vellet, ur ea bonis & prudentibus magistratibus ornetur, qui severitate judiciorum tueantur commune vinculum Gi-pub. In eaque mirum est quantopere in orba Christiano celebrata sit Gallia, propter magistraruum suorum religionem dc aequitatem.
Non multis Rebus ublicis hae laus tribuupotest, qua Gallia decoratur, ut earam judieiis & Magistratibus externi Principes sponte se commiserint. Proditum enim mori numentis est , Imperatorem riderisum permisisse Regi senatuique Gauiae mutiarum
controversiarum disceptationem , quas cuni Innorentio III. summo Pontifice habuerat.. .
265쪽
dicium Regis senatusque subiit, cum adversarium etiam haberet Carolum Valesium Reps fratrem. Τantopere videlicer aequitati judi-
eum illorum confidebat. Eodem consilio Philinus, Tarenti Princeps, quamvis alienigena , controverfias suas iaGalliam detulit, quae ei cum Duce Burgundionum erant , propter sumptus in recipiendo Constantinopolitano Imperio faciendos. Idem
secutus est Dux Lotarinna, indiscrimine jugicii familiae herciscundae , adversus Guido nem Castilioneum amnem suum. Idem Delphinus Viennensis, & Sabatidia Comes in controversia quae inter ipses erat de beneficio doelientela Marchisatus Salatiani. Anno vero Domini millesimo quadringentesimo secundo , Castilia dc Lusetania Reges, per aliquos equites Hispanos pactionem ac
redus inter se 1nitum. miserunt, ut Lutetiae in curia ex authoritate Senatus promulgaretur, probaretur, ac sanciretur. Jactent ergo veteres tum Graeei, tum Romani .aequisatem judiciorum suorum , legum
existimationem, dignitatem ac celebritaten . magistratuum: horum testimoniorum authΘ-xitati parem non asserent ad laudem &riam, quibus judicia Gallica consensa nationum omnium sunt o nata. .
At Deo: jam teste arbitro confideremus, quantum de vetere hae judiciorum existima tione decesse est His enim litium & controversiarum forensium iante io invis'minibus simul, In ςsta , quae malitiosa potius habetur de calliaa veri ac iuris perturba tio , quam disceptatio aequitatis , sege& in C iustetelae, nosti egritatis sedes; nundinλ
266쪽
tio , non judicium : rei pectus gratiae, & studii, non boni & aequi. Nec vero inficior, magnum numerum e se justorum, & aequorum magistratuum, qui hujus perturbationis ac labis inimici , ea in
judiciorum restitutionem optant, cluae nunca te, Rex optime , postulatur : Verum hau discio, an vere dicere possimus, meliorem partem , a majore Vinci . Affirmare sano merito possumus, rationem mandandorum magistra-Tuum , nuper usurpatam, ita perniciosam esse, ut paretis corruptelae injuriarumque omnium
appellari possit. Peispicuum enim omnibus est, in spectandis ac probandis judicibus, non rerum scientiam spectari , non prudentiam
juris, non integritatem vitae, non eXperien tiam , aetatem , virtutem , sed nummorum.
pondus ac probitatem. Ac postquam ejusmo 'di homines pecuniam dependerunt, quamvis ad susceptum munus idonei non sint , tamen ita multas literas impetrant , quae ipsos jubeant probat i & recipi , ita crebra imperia afferunt, ut quales sint accipiantur, maximo Reipub. malo atque detrimento. Arbitrati Philosophi sunt, eum qui ambi . tiose publica munera appeteret , indignum esse propter ambitionem , qui unquam caperet honores & magistratus ullos, cum prensando & concursando suspicionem afferret, sordidae cupiditatis atque avaritiae, non declarationem boni animi & voluntatis in Rempub. Eadem fuit Alexandri Seleri , justi sesimi imperatoris sententia , qui tales homines Reipub. pernitiosos existimabat : Atque in cari cras illius principis laudibus haec fertur maxima, quod minquam studuerit pecuniana i
267쪽
ex venundandis magistratibus conficere, cum
diceret : Oportere eum, qui summam emisset, per particulas requendere ; nec jure poena eum assi si , qui, quod emerit remendari a Nec vero quidquam veteres Romani tam caverunt, quam aditum ambitioni aut pecuniae ad honores dare , ejusque mali causas ita praecidere studuerunt , ut, de ambitu lege lata raudulentas prensationes omnes, & eupidit tes oppresseriist. Ex eo autem intelligi pote stjudicasse illos , maximi hoc referre , quod nulla unquam lex tam saepe repetita, quam de ambitu , quae circiter quintum-decimum innovata & amplificata est. Ac ratio illa ambitus, quae pecunia niteretur , ab illis turpissima omnium sordi-issimaque est habita , ut infamia notare-dtur , qui ejus convictus esset , & in quinque annos ab honoribus Reipublicae prohi
In ceteris argumentis, quibus Cato Sapἰens dictus Romanae Reipub. eFilium praesagiebat, hoc vel maximum fuit, quod honores non virtuti, sta ambitioni deserri videret. Qu ratio si vera fuit, magna videmur argumen' ea habere propinqui Monarchiae hujus interitus , qui perspiciamus soli pecuniae publicos honores patere is eX quo gravissima inve huntur Reipub. Gallicae detrimenta & incommoda. Multi enim viri boni a Repub.
summoventur, cui,quo minus operam utilem& opportunam navent , paupertas impedimento est : judicia Vero non minima ex parte penes homines sunt parum idoneos, quorum virtus, solet divitiae' sunt & factatas pe-euniae pendcndae..
268쪽
mobrem petimus a Majestate tua, ut magritratuum & omnium munerum publico-aum pretia, indicationes, venditiones tollas ue gratiae & ambitionis vias omnes praecidas, vacuisque posthac ossiciis ac muneribus provideas homines gratuito , quorum in una quaque Provincia virtus & doctrina cognita per pectaque sit. Et quoniam dix Imus, antiquas nos Ioges restitui postulare, non induci novas: cognos ce Clarissime Rex, sanctum Regem Ludoυicum praedecessbrem tuum , principem pietatis Scjustitiae studiosissimum , legem tulisse , ut
Reipub honores ac magistratus uni manda Ientur ex tribus, qui a caeteris magistratibus
civibusque & Provincialibus lecti essent, ut que Rex ei qui ex tribus videretur gratuitum munus & ossicium deferret. Quae postea Lex saepissime innovara fuit a Regibus Pulcro, Carolo Sapiente , Carolo septimo, Ludo
vico undecimo, proximeque a Rege felicis nae- moriae Carolo nono,cum Aureliani Regni Co ventus haberet.
Itaque non novae sunt hae Ieges, sed pridem
in Gallia latae, atque usurpatae. Inde nascetur tum optabilis judiciorum administratio, tum maximum praeterea universae Galliae commodum, quod cum honor & gloria bonas artes alat, animosque hominum studi sus inflammet, suam quisque virtutem atque industriam tum excitabit , cum honoribus virtus & dignitas, non pecuniae facultas augebitur. Haec ratio Romanum imperium am'plificavit; haec ornabit Galliam , si non pre-rio & gratia, sed industria & probis artibu&dignitas hominum ponderabituria
269쪽
ordo dicendi postulare videtur ut aliquid de militari disciplina perstringamus. Verum quia haee ab instituto & loco nostro alixaesto , quodque objici posset , ineptum eme,
de armis, quod aiunt, elericos disserere: hoc tantum dicemus , Euroeam, Asiam , Astricam, orbemque universum, bellicae fortitudinis exempla a nobilitate Francica sumptis bsu, cujus semper ea laus f iit, existimatio, ut non magnus numerus prancici equitatus effecerit, ut maximi exercitus termit hostibus essent. Nec dubium cuiquam esse potest , quin pristinum laudis decus recuperarI posse sit, si vetus. bellorum disciplina revocabitur τnec enim convenit meliorem ea quaerere, olim tot tantaeque res sortiter gestae, claIIssimaeque victoriae partae sunt Hoc loco attingenda mihi est communis omnium ordinum hujus regni querela , quos
Exitis, summotisque indigenis, videmus
uo4 l cxtersorum autem nomine prInc
on compi ctimur ad honores ham-
pid a regni. munera voeari, EcclesiastIca , civiliri T. aria r quod injustum atque Improbum semper habitum , ut in omnibus bene moratis civitatibus, in quibus nunquam non fuit diserimen civis ae peregrini : hoc autem
sis num fuit ad eos internoscendos, quod cIVIS honores & magistratus caperet , non caperet pereurinus, cujus rer exempla in omnibus rebvspublicis numerari possunt : Ut plerisque peregrini expellerentur. Lacedae moniae quidem & Romae lege
i/, urbe arcebantur, quae tamen lex , ut ait
Cicero, dura nimis atque inlumana visa ess, nec potest in Francia probari, quae caecec
270쪽
- ,11 oratio P. d Espinaesar. Primat
nationes contendit superare , humanitate at
que officiis in alienigenas adhibendis , nec hanc suavitatis atque hospitalitatis laudoindebet amittere.
Nec tamen aequum est ejus magistratus ab alumnis & suis ad alienos transferri. Athenis, prima fundatione legum, peregrini ci vitate donari non poterant , nisi 1uffragiis, sex millium civium propter aliqua in civitatem Atheniensem egregia merita. Atque at quando Demosthenes questus est , cum olim vir: iis daretur, qui essent de Repub. optime me- 1iti. Romani quidem, quamdiu stetit respublica, hanc legem observarunt, nec civita tem petentibus Latinis populis dederunt . cum in ea petitione vehementissim s usque ad seditionem concitandam essent. Ac memoria dignum est,quid in eam sententiam scripsit Tit.Lisius. Cannensem pugnam , in qua deleti sunt Romani vxercitus,desiderataque magnin Hicaesique octoginta Senatores degandis Senatoribus reserretur.3
lius consuit, E Latinis populis, M cum in
sae erant, aliquot viros speia atos & claros, in Senatum legendos esse. Quae sententia ita absurda & perniciosa Reipub. singulari im- Uratori ae Senatori Q. Fabio Maximo vitam, ut eam perpetuo silentio opprimendam; cen seret, nec deficere qui aliquanto severius, duriusque senserit. Quemadmodum igitur veteres populi indignum esse duxerunt , peregrinis honores impertire, ita propioris memoriae civitates haeratione Rempub. administrarunt. Ac Patri.