장음표시 사용
81쪽
son sunt, &sua se simplicitato, gia ira te,
veritate commendant: qualia Vetelum acro
matica fuere. Haec potitulis nobis horridiora paulo esse videntur, offenduntque aureS teretes, &religiosas, & elegantiae consuetudine imbutas. Vocabula etiam post exortam Christianae disciplinae lucem vel expressa de Graecis, vel facta utiliter ad res novas declarandas , communique orbis terrae consensa probata, nobis 1brdent, re licentius usurpata identur , quod veteres ea Latinae linguae principes non ediderint, a quorum loquendi consuetudine, & verbis discedere religio est. Ita pro tritis atque usitatis in Ecclesia verbis, quaedam E vetustate depromuntur, quae quam vim habeant, quidve declarent, ipsi met eorum authores exponant necesse est. nec jam penes usum arbitrium est, & jus, & norma loquendi. Hanc rationem, faciendum mihi non videtur. ut pluribus verbis refellam : de vocabulis tantopere laborare, ineptum est e communem
usum repudiare stultum, ne dicam impium, in Iebus praesertim Ecelesiasticis. Ex simplicitate autem scribendi oritur ordo,& distincta descriptio rerum & subtilitas quae
ad docendum omnia accommodatissima sunt. Hancque ob causam S. Thomae scripta non solum Latinorum hominum manibus teruntur, sed a G raecis etiam ipsis graece versa,& summa cum utilitate atque admiratione lectitata sunt
Quod si qui ornamenta desiderant, nec vident ea a tenuitate & subtilitate differendi, quam ejusmodi scriptores susceperunt, aliena esse: H is satisfaciet Arnobi, clari Rhetoris,& seriptoris luculenti authoritas & senten
a, tia: Puerilis, inquit, est dc angusti pectoris
82쪽
is haec reprehensio. Cum de rebus agitur abs, ostentatione submotis,quid dicatur, spectan ,, dum non quali cum amoen i tate dicatur,sa nec quid aures commulceat , sed quas afferat ,, audientibus utilitates , maxime cum scia--αο mus, quosdam etiam sapientiae deditos, non ,, tantum abjecisse sermonis cultum , velumis etiam cum possent ornatius . atque uberius Meloqui,tiivialem studio humilitatem secutos,s, ne corrumperent scilicet gravitatis rigorem,
,, &sophistica se potius ostentatione jactarent. Haec Arnobia defensio satis , meo quidem judicio , a delicato fastidio, & contemptu optima scripta vindicat et in quibus multo utilius adulta & matura aetas operam poneret,
quam in Poeris, atque oratoribus identidem ad senectam usque evolvendis. In illis nihil viiij, nihil erroris est: in his non-nulla bona, quae a malis internostenda sunt, quarque cum delecta fuerint . alio studium conferendum:
pleraque mala in quibus si cupide haeseris , vix
neri potest, quin animum moresque inficiant. Cur igitur sunt in manibus , cur leguntur Poetae cur in celeberrimis Bibliotheeis, etiam Ecclesiasticis habentur 3 Eam sanE obeausam , ut si qua veteres scriptores memoriar commendarunt, quas ad sapientiam, & disciplinam virtutis pertineant, ea delibemus,
iii rem nostram utilitatemque verramus. Nam
eodem in libro, cujus ante mentio facta est, Sanctus Basilius, poesim Homeri, virtutis
laudem esse, audisse se affirmat ex eo, cui sciret ejus ppeis mentem, atque sententiam 'bene perspectam : V lyssis exemplo , virtutis diligentiam nobis suscipiendam , quod ea cum naufrago enatet , feceritque ut uti studiosua
83쪽
ulysses, quam beati illi Phaeaces, longe pluris fuerit: Prodicum Chium recte scripsiste. visas
Hereuli in somnis, voluptatem, atque virtutem, quarum utraque illum studio sui in-sammaret ι se denique honestatis omnia praecepta , undecumque colligantur , probare. Modus itaque rerum omnium habendus, non res ipsae, Vci penitus repudiandae, vel immoderato studio complectendae. Ad haec, linguet Lati rete integritatem . in telligulat omnes, in orbe Latiuo retinendam esse , atque idcirco bonos, ac Principes Latinitatis Authores idoneos esse , in quibus adolescentum labor & opera ponatur. Nam in 'hae vulgaris linguae colluvie & labe, qua Itali, Galli, Hispani, senescente Latinitate,
varie & inconstanter. uti caeperunt ; Quis tam imperitus rerum aestimator est , quin fateatur, eum sermonem , cujus conjunetione occidentales omnes Pro v inciae olim devinctae& consociatae fuerunt, nobis omni diligentia excolendum esse I Nisi forte perturbationem linguarum, qua poena olim turris Babel aedifi- .catores affecti sunt, ultro asciscere & amplecti malumus. Unum potius labium sit, uno omnes ore ,:nna voce Deo supplicationes, sacrificia, pre-ces, gratias, laudes habeamus. Hoc communicvinculo pax & concordia provinciarum om- nium sancienda, indicendi & habendi Ecclesi stici conventus, celebrandet Synodi, conferen- di sermones de rebus divinis, de l qi esibus ex-
tinguendis , de Ecclesiae Catholies moribus , legibus, institutis. Prs clarum est, & imprimis beatum unius linguae imbutos consuetudine, tam multorum
84쪽
populorum , tamque inter se disjunctor uni .
Principes & Pastores& Doctores ita convenire & consentire , ut unius omnes civitatis esse videantur. Et ve id uuius civitatis sunt ,
quae Civitas Dei est, Ecclesia sancta, quae ideo sermonis unius usum tam diligenter & sancte
, Quare nihil est,eur quisquam rationem nostrum tetricam nimis & severam, & a musis aliena putet. In veteribus enim latinae orationis
Autoribus scimus pueritiae studia, &adolescentiae recte poni, certosque esse scriptores , ἁ quibus bene loquendi, & scribendi exempla a prima aetas utiliter petat. Qua in sola vitae mi ratione t Gregorius Nariantenus, orat. zo. de laudibin marni vel in solo sermonem laudem sunt assecuti, nihil mihi ab iis ditas, ferre videntur, qui altero capti sunt oeulo. ,, Eruditio imprimis bonis est habenda r non ,, haec soliim quae nostra est nobilior,ae melior, is quae venustatem omnem, & gloriam aspers, nans, salutem solam sequitur, & ιententia- ,,rum pulchritudinem , sed etiam externa, , quam Christianorum nonnulli respuunt, ut ,, insidiosam & lubri eam & a Deo abducen-Mυ tem, idque faciunt inscitE. Quemadmodum ,, enim caelum, di tςrram, & aerem, & caetera ,, ejusmodi , non idcirco contemnimus, quod is ea nonnulli male exceterint, α pro Deo,quae dii, Dei sunt coluerint: sed quod ex iis usui est, , carpentes ad vitam, & ad fructum, quod is periculosum est sugimus, non res conditas, ,, inspientum more adversus Creatorem soli ,, citantes, sed ex opificiis summum opificems, percipientes, & quod divinus ait Apostolus, captivantes omnem intellectum in Chri-
85쪽
M stum : ut etiam nec ignem , nec cibum , nec ,, ferrum per se utilissima esse scimus, aut per- ,, niciositima, sed pro utentium opinivne, desa voluntate. Quinetiam serpentes nonnullas ad ,, salutem in medicaminibus temperavimus.
DItaex his doctrinis, quod in quaerendo poti-
ω tum est, & contemplando accepimus et quod b, autem ad daemones fert, & in errorem du-οο cit , exitiique gurgitem , despuimus nisib, quid forte utilitatis ad Dei eultum ex iis
G ccpimus, eX deteriori id , quod melius sit, a cogno: centes, atque ex illorum infirmitates, doctrinae nostrae robur adJungentes Quam- ,, ob rem doctrina despicienda non est, ut nom,, nullis videtur 3 sed leves eos, & imperitos ,, esse existimandum , qui ad exemplum suum dis omnes reVocent, ut in communi vitio suum ,, lateat, atque inscitiae suae argumentum e ,, fugiant. Qui igitur Nazianzenum Doctorem nostretei liberaliores disciplinas retinendi auth
rem habemus, an imperitiae possumus argui, quod ei studio modum praescribamus p Imbuendi prius teneri & dociles puerorum animi , religionis , innocentiae, castimoniae studio : praecipienda antidotus ad ea cavenda v nena , quae in priscorum libris vari E sparsa sunt. Falsarum opinionum Iabes in legendo praetereunda est , aspernanda, refutanda. Nam in ipso artificio poetico fatentur omnes boni& fructum esse , & oblectationem non illiberalem : ab ipsa arte proficisci , quod divinas laudes hymnis concinamns , quod egregiis sanctorum meritis gloriam , celebritatemque pangendis versibus addamus , sicque eorum rum ope juvemur , tum imitatione crudia
86쪽
Sanctum denique Paulum,vel poetarum testi monia interdum usui passe, quae omnia S. Hieron7mus , ad Magnum Oratorem scribens per-1equitur; &,ut caeteros omittam, quantum in Pantario literarum fuerit, commemorat,quantum in Gemente Alexandrino, in Origene, Τ ettulliano, Arnobio, Lactantio, V ictorino, Cypriano, Hilario : ubi etiam sive ludens, sive adversarium perstringens monet Hieronymus, ne vescentium dentibus edentulus invidear ,
neve oculos caprearum talpa contemnat.
inamobrem S.quoque Hieronymo aut hore, probantur ab Ecclesia haec adjumenta docti mete, quae cum olim Imperator Julianus, impius desertor & transfuga Christianis petsummam invidiam, atque obtrectationem eri-Peret , ac scelus suum, quo a Christiana Relia Eione nefariὲ desciverat, hac impietate, malitiaque cumularet : doctissimi ejus aetatis viri, tyranni potestatem ac saevitiam nihil reformidantes, publicam libertatem, x eommunem literarum fructum asseruerunt , HI iisque δc se & juventutem exercere perseverarunt , cum Atheuas externarum doctrinarum altrices quasi compilarent, dc in pietatis Christianae utilitatem, dignitatemque trans
Monstrum illud immane, ac scelus, Anti- Christi signi serum , ea usque con filia, factaque omnia detestatur Ecclesia; de quibus 1lle
nos privare conatus est, ea retinenda , eXcolendaque esse judicat, suum cuique relinquit sudium r ad optima quaeque adhortans, Vim tamen nullam affert hominibus, neminem eo-git aliena ingenio suo studia sequi , modo aperniciosis abstineat : usu denique intelligit
87쪽
pleuiesque evenire, ut qui se in iis, quae non utilissima sunt diti contriverint, ad meliora - tandem sitientes accedant , & in iis maximo - reipublicae Christianae bono versentur. Mode-' ratio adhibeatur , meminerit quisque quid. susceperit, quid profiteatur, quid sibi conveniat , quid a persona sua abhorreat; cumque
multa nos Ecclesia tacita moneat, & sui verecundiam studeat afferre, ejus nutus Vereamur omnes, filiosumque pietatem indulgenti matri praestemus. . Alia communia sunt omnium Christianorum ossicia, alia sacris initiatorum, hos vel maxime sequi oportet , quod de se seripsito, Gregorius Nazianzenus e Linguams, puram puris sacrificiis custodiam , quibus,, mpgnum Regem ad homines adduco. Putos, enim , ab aliena lingua, & impura mente ,, non allegabo sacrificium vivificum. Per eun-- dem rivum, non dc dulcis aqua ducitur &m amara; purpureae Vesti coenum alienum est. Hujus S. Consessoris & Episcopi & Doctoris exemplo vita nobis instituenda , temperanda ratio consiliorum studiorumque omnium. Hie etiam parentem cum adolescente filio, incenso cupiditate doctrinae kira loquentem facit, ut historiam temporis partum esse agnoseat, historiae sapientiam , disciplinam vitae sundamentum e fontem se non obstructurum, quem videat P'urimum aquae continere , nec commissurum ut lucernae lumen , deficiente oleo, moriatur. Nec ultra Gades progredis, cupientem prohibiturum. Modo , inquir .s, Christum egregiae istius voluntatis ducems, habeas, nec improbos tibi socios adjungas. pestis vel robusta membra assicit z cive, tam
88쪽
is honestum studium studia mala expellant. MQui ad hanc normam commentationum S.
Gregorii, vitae tuae consilia diriget, quibuscunque animum suum dedat disciplinis, omnia tandem sibi expetietur prosperε , ac felicitet evenire t eumque sui quisque judicii, &
sudii natura retinentior sit, nec sua nimium amabit studia, nec aliena reprehendet, vete-- Ium monumenta perlustrabit, optima quaeque
. diligenter secernet, iisque ad propositum fio nem tenendum utetur. Doctrinsomnes Gen-Mtilium , ait S. Augustinus, non solum simu- M lata , εc superstitiosa figmenta , gravesquem sarcinas supervaranei inoris habent, quaem unusquisque hostrum duce Christo de socie M tate Gentilium exiens debet abominari, atque devitare , sed etiam liberales disciplinasa, usui veritatis utiores , di quintam morum
M praecepta utilissima continent , deque uno α, Deo colendo nonnulla vela inveniuntur '
Haec Augustinus. quo authore discamus rerum , sententiarumque delectum habere, neque omnia, in quae incidamus, passim probare , sed justis quamque rem ponderibus, MChristiana trutina examinare. non omnia, in quibus auri sit species, pro auro habemus tetentεque discernimus, quodnam purum aurum fit, quod aeremistum , & adulteratum. Pue-Iorum est, tanti vitrum , quanti pretiosissi-niam gemmam putare gravis experiei tis viri, varia sngularum rerum pretia, dignitatEmque expendere , atque inediligere, quantum in quaque re operae temporisque ponendum siti a
Namsanm Hieronymi, fingularis Docto--
89쪽
ris , authoritatem & sententiam Christiani omnes maximi facere debemus, qui ad RusE- num stlibens, quamvis prae se fert, non poenitere, quod literas olim seculares, studios hdidicisses, easque oblivisci se nolle, ne posse quidem, adeo in teneris assuescere multum est, & asseverat Festum pro tribunali multarum literarum scientiam ver E S. Paulo tribuisse , cum ille gentium & universi olbis Doctor , Graecam facundiam contemneret, vel certe , quod erat humilitatis, dissimularet e tamen gravissimo supplicio , & cruciatu se divinitus affectum confitetur, quod ea studia diutius retineret, quam persona sua pateretur & aetas, eaque poena perterritum spopondisse literas Gentilium postea non esse tractaturum. Se enim quisque , personamque, & ossiciae ua metiri debet, B: ad eam
vitam, cogitationesque omnes & facta sua ac- Ommodare , nee committere, ut in tam brevi Vitae curriculo, quae optima sunt , & utilissima, & ad officium suum pertinentia, leviorum studio praetermittar.
Ita sui quisque juris est , & arbitrii , ut
potestate ejν teneamur omnes, a quo sumus conditi. ab eo in statione aliqua , tamquam ab Imperatore, & in certo munere collocati, id munus tueri, & ornare debemus , atque adipsus Imperatoris nutus, conatum omilcm nostrum , & voluntatem conformare. Qui ita affect Hs est, animo sitio & voluptati non obsequetur , nec erit infructuosus orbi terrae, deque praestantia Chii 1tiani hominis,& dignitate cogitans, erga Deum, cui tam multa debet, gratum se praebebit : ad ejus sanctificandum nomen & gloriam illustrandam referet om-
90쪽
nia, aspernabitur quae religa oni &legi Chrsestianae vidcat rcpugnare, eani lue normam ha-b'bit cogitationum tuarum,. atque actionum e Haec ratio animos hominum errore liberat, hetcvcre nos doceo, quemadmodum non soluimitteris, atque disciplinis , sed etiam caeteri rebus omnibus uti debeamua.