장음표시 사용
111쪽
dae, advertissem, lucidam Solis imaginem per Telescopium immissami magna circunstantis umbra praecisione terminari, tunc cogitare coepide subtiliori modo investigandae Solis Diametri apparentis quae ferε
tot habet varietates, quot auctores. Timebam quidem prima fronte, ne diversarum lentium reframiones aliquam in hujus dimensitone dive sitatem inducerent sed eum dies diem doceat, deprehendi Diame trum lucidae speciei, de motum ipsius ita plano,in quod cadit perpendiuculariter, eamdem nte se servare rationem, non secus ac ipsa Solis Diameter apparens cum suo motu ita ut, si una Solis imago sit dupla alterius imaginis,l motum hujus duplo velociorem esse motu alterius , necesse sitim quacumque distantia utamur, sive Telescopium minus, sive majus adhibeatur,ru quantacumque sive aeris . sive lentium, sive utriusque simul interveniat refractio, eodem tamen tempore, omnes illae imagines rotundae planum suae semitae perpendiculare pertransire incipient, ac desinent. Idem accidere per diversa fora. mina, etiam diversarum distantiarum expertus sum, nisi quod majora foramina plus temporis requirunt quam minora , pro quantitate suarum dimetientium. Cum Igitur certum mihi
exploratumque esset,nihil esse a refractione timeriadum , ut postea observationes temporibus diversis peractae confirmabun ζ, direxi ad Solem Telesco pium , eoque firmato cum tabella, quae reciperet Solis speciem perpendiculariter cadentem,in medici tabellae acum infixi, ut circa eam chartara volveretur in hac charta linea BC planum meridiani circuli, aut cujusvis alterius circuli horarii denotabat:
112쪽
Lii. I. De Observandu Iuminarium D lammu apparentibin mu
tionem semitae seu Paralleli Solis. In obscuro itaque cubiculo,quacumque hora diei imaginem Solis in charta hac volubili excipiebam, cujus progressi tantisper considerato , chartam praedictam paulatim circa
centrum convertebam , donec extrema radii per lineas DE,i FG. aut motu ipsis parallelo incederent. Cum autem centrum imaginis ad praedictum circulum horarium perveniebat, notabam ejusdem extremitates, superiorem B, inferiorem relictoque organo in hoc eodem situ, cum Sol, post dies aliquot, fieret borealior aut australior imago lucida ad oppositas partes locum x tabat notabam a Utem unam exdciabus extremitatibus praedictae imaginis, puta H,i tunc conferens intervallum B H, cum intervallo B C, ope linea: m minutissimas partecaequales divisae, mutuam quae inter utrumque erat, intelligcbam rationem: Quare altero illorum in data mensurae specie cognito, alterum non poterat ignorari. Verum dabatur per calculum, in grad. scrupulis primis, secundis, intervallum B H, quod nihil est aliud, nisi
disserentia declinationum Solis convenientium primo multimo ob servationis momento Igitur riolis Di ameter B C manifestabatur etiam in grad. scrup primis: secundis. Nam per regulam auream, Ut intervallum B H, Ad intervallum BC: Ita disterentia declina tionum Solis B H, Ad Diametrum Solis apparentem C. Eadem observandi ratione utebatur D. Vincentius Mutus Majo ricae , anno i 6 8 , ut ait Ricciolus, sed solo meridie tempore. Ego vero quolibet diei momento, eam ut propriam , dc novam experiebar anno 1639, cum de ea nihil unquam vidissem, aut audissem quod vix
multis credi poterit, propter circunstantiarum utrimque Concurrentium consensionem.
Praedicta obseemandi methodus videtur non contemnenda , sed ut solb uvetur, oportet ita firmari instrumentum, ut nutam psit subire varia- sisnemis Ideoque necesse est, istud astigari adprimum pavimentum, aut ad murum, aut ad aliam firmi mam aedificii partem, qua ne vel tantulum titubet, aut gratitates sub at, aut ob inconctantiam aeris, quamlibet aliam mutationem patiatur. Neque admittend sunt fulcimenta lignea,
chartacea, aut ex simili mate νιa, qua flexuram aliquam contrahunt Canalis sit unieti in debita longitudine, est ex solido metallo, ut ferreus,areus. aut alius ejusdem fere duritiei: Sed hoe maxime videndum est , ut, si Orga
113쪽
1 o Lis. I. De observandu Luminarium Diametris apparentiburi
ab omni aura Nam is vel minimum ex his omnibus negligatur, vix anx e errore, aut erroris formidine, observatio peragetur. Atque hae es eausa, eur ego hunc modum, post multam in eo exercitationem, derelis uere eoactuae fuerim, praecipue eum habitationis mea Acm ob contignationum infirmitatem tremulus, praedictum commotionis incommodum vitare me non pateretur.
De secundo modo observandi Luminarium Diametros apparentes.
Ut praedicta observandi methodus, licet exactissima, mutitas, ut dictum est, requirat cautiones, ut secure quis in eae se exercere valeat, haec me ratio impulit, ut aliam faciliorem, nec minus certam, si fieri posset, excogitarem. Videbam, non posse obtineri majorem Diametri praecisionem , quam per ipsum Telescopium, sed, cum in aliquot dierum spatio, quod hic necessario requirebatur, vix fieri posset, ut instrumentum in primo sinu conservaretur , ita de hujusmodi observationum certitudine merito fuit ambigendum : Quare ad aliam operationem breviori tempore absolvendam animum applicuiri dispositoque Telescopio , ut praecedentibus 4. 4 capitibus dicctum est, quolibet diei momento, cum luberet, ad Solem , seu noctis ad Lunam plenam imaginem lucidam in charta volubili excipiebam chartam autem circa centrum suum sensim revolvebam, quousque imago lucida semitam rectis lineis DE,, FG parallelam suo motu videretur describere ' dum totus Luminaris discus planum suae semitae perpendiculare BC , hoc est, determinatum quemvis circulum horarium pertransiret, tempus interim emuens Perpendiculo numerabam cujus rei facilitatem cum semel fuissem expertus, ita hujusmodi exercitio assuefactus sum, ut toto fer biennio, huic insistens, numerum vibrationum simplicium convenientem Diametro Solis, minterdum Lunae plenae, in eorum transitu per circulos quo si ibet horarios plusquam ducentis observationibus, immo, si repetitionis singularum ratio habeatur plusquam bis millenis fuerim Diqiligo by Ooste
114쪽
,im assequutus. Quousque oblata opportunitve per septem experimenta septimo capite praecedenti descripta, de numero vibrationum Perpendiculi horario plene instructus, sicut Ecde motu horario Lu minarium circa polos quatoris , eorumdemque declinatione per ealculum investigatis visibiles eorum Diametros possem accurate definire , Quod in Sole facillimum est , in Luna veris paulo operosus, propter variationem praedictorum Lunae motuum, qui tamen necdum iussicere possunt, si Luna extra meridianum observetur. Tunc enim habenda est insuper ratio distantiae Lunae a vertice. Sed haec omnia.
suis locis clare exponentur. Porro, quomodo apparente Luminarium Diametri detiniantur, de
utroque seorsim agendum est,i primo quidem de Sole, cujus praeeipuae quaedam observationes jam se offerunt enucleandae r postea de Luna, observationibus illius in seeundum caput secundi libri dilatis.
observandam Solis Di ametrum apparentem, prael et Te lescopium adminiculo suo instructum vi aptatum, ut superius dic um est, requiritur etiam Perpendiculum, Eujucvibrationum horarius numerus ad unguem cognitus siti Perpendiculum autem, quo usus sum, absol sit una hora 93so vibrationes simplices, illudque dat. oper i construxi brevissimum , ut majori vibra tionum numer tempus interim emuens divideret Sicque accuratius initium, finis observationis notarentur. Sed de his satis, utrumque enim jam suo loco dictum est. I I super opus est moturio Iis horario circa polos uEquatoris, qui semper intelligendus est fieri ab ortu in occasum . estque perpetuo grad. a es quos licet, in rigore Astronomico Sol aliquando velocius, aliquando vero tardius, ambulet , et inde tanaen est , in Solis transita exigui adeo temporis, hi 'D a2 2 ... o
115쪽
Item Solis declinatio investiganda est, rudi saltem Minerva, idque lassiciet, paucis enim scrupulis averitate devians, nihil vitii in obses vationes ingeret. Diameter Solis apparens nota fit um e numero vibrationum Perpendicata horario: tum e mota Solis horario circa polos Eluaιoris es ex vibrationibus numeratas qua sunt mensura e se semporis' interim dum totin Solis discin pertransiit planum determinat circuli horari r arcus enim a centro Solis interea peragratus, i u es Diameter apparens in plano proprii Patraeelciam, per auream regulam, Ut se habet numerus simplicium vibrationum horarius, Ad motum Solis horarium circa polos AEquatoris et Ita vibrationum simplicium numerus ex observatione inventus, Ad arcum interea peragratum a centro solis in suo Parallelouehoel est ad Diametru Solis apparentem in plano ejusdem Paralleli. Si Sol ab isqualore nihil declinet tunc Diameter eius sic inventa, vere tanta sis est ideo alia reductione opus non est. Si vero extra Equatorem versetur, tunesinus semidiamur ejus in plano Parareti inventa minuendus est pro ratione, quam habueri radius Paralleli ad radium DEquatoris Esenim, Ut sinis totus, Ad sinum disantia Solis a polo AEquasoris Ita δε- semidiametri Solis apparentis in plano Parasieli, Ad sinum semidiametri Solis apparentis in Iana eircuia Sphaera maximi. Est GA maximi circuli Quadrans, ad G Assi maximi circuli Quadrantem, sic inclinatus, ut Sol, cujus centrum in B constituitur, tangat superficiem Quadrantis G A E. Connectania μὰ tur utriusque Quadrantis termini arcia P AEquatoris D E cujus bini radii aequales sint GD,
in s D Agatur quoque per B centrum Solis, a eu, B paralleli AEquatori cujus bini radii aequa-l di Hs, m comprehendant angulum semidia-
metri Solis apparentis in plano Paralleli escentro H deseripti. Denique ex B arcus perpendicularis Baemittatur In AE t e nascetur eriangulum Sphaericum ABC rectati-gulum ad C. In eo habebimus latus Am , distantiam scilicet Solis apolo AEquatoris: dc angulum BAC, qui angulo B H ex observatiotici cognito aequalis est, ob communem iam in superficiei ad tacitis G AD ad superficiem Quadrantis Gaa, inclinationem. Qua
116쪽
LIB. I. De Obsterrandis Lumina m Diameim apparentibis ridi
obtem trigonometrico calculo notum fiet alterum latus c, idest angulus BG semidiametri Solis apparentis in plano circuli Sphaerae maximi. Nam, vi mus totuου, Ad s,omvit ris in B dinantia Solis a polo AEquatoris: Ita sinus angati Bac semidiametri Solis apparenι is in piano P frasieli, Ad simum Dieris ac semidiametri Solis apparentis in plano cir-s uli Sphaera maximi. Quod erat demonstrandum. Observationes Diametri Solis apparentis circa Apogaeum conuisutι.
ANno Christi Gregoriano isso LDie as Junii, coelo serenissimo, sed subsultante quodammodo solari radio Lugduni, numeratae sunt circa horam primam pomeridianam, Perpendiculi vibrationes simplices sexies 364,in plusquam decies 36s. Medium numerum iniet duos extremm eligo, cum ille ut plurimum ad veritatem propius accedat. Erat igitur numerus simplicium vibrationum 3ο - idcoque cem trum solis percurrebat interea in suo Parallelo arcum taup. 34 id. Nam per reguis
Ad arcum interea peragratum a centro Solis in suo Par o G r. Est autem hic idem areus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli qui colligi potuit longet minori negotio ex tabula,quae habetur in fine cap. praecedentis: quod indicasse sussietat VHujus verbsemissis est scrup. Io- Se distantia solis polo AEquatoris est grad. 66 34' Unde sequitur semidiameter Solis apparens scrup. 3 4s . Nam,
117쪽
ANno Christi Gregoriano iώεi: Die a Junii Leoelo identidem sereno, Lugduni, numeratae sunt post meridiem, Perpendiculi vibrationes simplices quinquiev36 , Sole mediocriter tremulo. Huic vibrationum numero debentur scrup. 34 8 , quae centrum solis intere, percurrebat in suo Parallelo. Nam, v numeris plicium vibrationum horarim 1so, gra u. cd malum Solis horarium circa polos, quatoris Is o GIta numerata simplices vibrationes 3 6 ,
-d arcum intereape iratum a eretro Solis in suo Parasset o 34 8.
Est autem hic idem arcus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli , --s semissiis est scrup. dc distantia Solis a polo AEquatoris est grad. 66 364 nde sequitur semidiameter solis apparens scrup. ii 4έτ. Nam,
Ad sinum distantia Solis apolo AEquato is 66 36 ','6272,T Ita sium semidiameιri Solis apparentis in plano Paralleli oi 9 7,69798,7 εὰφ semid.Solo appar.in plano maximi vhara circuli De -- γ, o7I,Φε Ergo Diameter Solis apparens erat scrup. 3i af Quam scire cupiebamus.
ANno Christi Gregoriano i 66i: Die 1 Jmii: Lugduni, circa horam septimam matutinam , aere de catissimo, Sole nihil fere trepidante, numeratae sunt: Perpendiculi vibrationes simplices ter 3ε , aer 361. Vibrationes simplices 36 valent serup. 34 11 , quae centrum solis interea per-- currebat in se Parallelo. Nam,
Est autem hic idem a reus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli, euajus semissis est iatu p. troci & distantia Solis a polo AEquatoris est grad. 66 384: Unde sequitur semidiameter Solis apparens scrup is c. Nam,
118쪽
LIB. I. Observatione Diametri Solui apparentur roe
Observationes Diametri Solis apparentis prope Perigaeum existentis.
ANno Christi Gregoriano io 19 Dieri Decembris, Lugduni, coelo utcumque nubilo, circa meridiem, numeravi Perpendiculi vibrationes simplices bis 3 1, 8c sexies 376. Medio numerora set respondent scrup. 3s si quae centrum Solis interim percurrebat in suo Parallelo. Nam, ut inrem simplicium vibrationum horarim 1so,
Est autem hic idem arcus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli, eu-jas emissi est serop. t distantia Solis a polo AEquatoris est grad. 66 31 rUnde equitur semidiameter Solis apparens scrup. 16 Isb Nam.
Ad sinum distantia Solis a polo AEquatoris ',9614s,3 Itasinin semiuiametri Solis avarentis in plano Parasset o 7 4i 7, i ηρ, e Adsinu semid.Solis appar.in plano maximi sphara circuli I i3a 7,673ν ,3 Ergo Diameter Solis apparens erat scrup. 3 as. Quam scite volebamus.
ANno Christi Gregoriano 166or Die 11 Decembris,Lugduni,circa horam undecimam, sole uniformiter ambulantes, numeratae sunt Perpendiculi vibrationes simplices bis 3 6 postea densis nubibus tota coeli facies obducta est. Praedictus vibrationum numerus valet scrup. 334ς, quae centrum solis interim in suo percurrebat Parallelo Natri, υι numeris plicium vibrationum horari 91ς ,
εὐ-tum Solis horariam circa potis AEquatoris I Ita numerata simplices vibrationes 376,
119쪽
ios et in I. Observatione Diametri Soliὰ apparentin
ANno Christi Gregoriano i 66o: Dieri mecembris, nsduni, circa horamin deeimam , numeratae sent Perpendiculi vibrationes inplices plusquam decies 376. Huic numero conveniunt scrupula, Ig, quae centrum solis interim permeabat in suo Parallelo. Nam, Ut nummussimplicium vibrationum horarius 'sso,
d motum Solis horarium eirea polo MEpiatoris Is et Ita numerata simplices vibrationes 376 ,
4Ad Meum interea peragratum meretro Solis in suo Parallelo o 33 16. Est autem hic idem arcus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli, cuius semissis est scrup i 43'ri distantia Solis a polo AEquatoris est grad. 66 -πUnde sequitur semidiameter Solis apparens scrup.46 Ig. Nam, Ut sinu ratus νηι ragarithmia Ad sinum iustantia Solis a polo inquatoris 6 6 Ο ,96194,ytia simus semidiametr Solis apparentis in plana Parasseti H , lair,r Ad 'si semid. SMis appar.in plano maximi Phara cireuli is 646 7,s sos Ergo Diameter Solis apparens erat scrup. 3acia'. Quam cognoscere volebamus. Observationes Diametri Solis apparentis, eire medias Iongitudines.
ANno Christi Gregorianori 66o: Die a Martii, Lugduni, ante meridiem , Sole pallido, numeratae sunt Perpendieuli vibrationes simplices decies 339. Huic numero respondent scrup., ita , quae centrum Solis interim percurrebat in suo Paralle lo. Nam, Ut numerus simplicium vibrationum borarius spo,
Est autem hic idem arcus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli, cujus semissis est scrup. 1 38 & distantia Solis a polo Equatoris est grad. et Unde sequitur semidiameter Solis apparens scrup is 38 Nam, Ut sinus totus νad uariis LAd Hum famia Solis a polo, quatoris γε . 9,99967,s Ita sinus semidiametri Solis apparentis in plana Parallet, is 3 8 7,66 is,3 Ad sinu semid.Solis anar in plano maximi vhara circuli is 18 7,66683,2, Ergo Diameter Solis apparens erat scrup. 3 3 6 . Quam reperire satagebamus. Diqiligo by Orale
120쪽
L 13. I. Obserritisne Diimetri Glu apparentis io
ANno Christi Gregoriano i 66i: Die 19 Martii, Lugduni, sole clarissimo,
motu satis uniformi incedente, numeratae sunt Perpendiculi vibrationes smplices bis 338, bis aut ter 339. Vibrationibus 338 et debentur scrupula 3 34', quae centrum Solis interim per-gurrebat in suo Parallelo. Nam , Ut numeris simplιcium vibrationum horarim 'IIo,
Ad motum Solis horarium cirea polos, Materis I Q o: Da numerata simplices vibrationes 3 3 8 - ,
Ad arcum interea peragrarum a centro Solis in suo Parasielo o 3 34. Est autem hic idem arcus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli, cu- us siemissis est scrup. & distantia Solis a polo AEquatoris est grad. 86 18 rUnde sequitur semidiameter Solis apparens scrup. sos . Nam,
Ad sinum distantia Solis apolo, quatoris. 86I I, 999OR,4 Ita sinin semidiametri Solis apparentis inplano Paralleli I Io 7,666 9,o Ad sinu semid.Solu appar.in plano maximi Sphara eirculi ora FG 3 7,6613 8,4Ergo Diameter Solis apparens erat scrup. 3 Io. Quam invenire Volebamus.
ANno Christi Gregoriano isso: Die 18 Septembris, Lugduni, coelo purissimo, numeratae sunt post meridiem Perpendiculi vibrationes simplices undecies 3 o. Huic vibrationum numero competunt serup. 3 1τ, quae centrum Solis interim permeabat in suo Parallelo. Nam, Unnumerin simplicium vibrationum horari 913s,
Ad motum Solis horarium eirea potis inquator II et Ita numerasa simplices vibrationes 4O,
Ad areum interea peragratum ieentro solis in suo Parastelo o in F. Est autem hic idem arcus Diameter Solis apparens in plano ejusdem Paralleli, euius semissis est scrup. 16' Sc distantia Solis a polo AEquatoris est grad. 8 i': Unde sequitur semidiameter Solis apparens scrup Io -τ. Nam ,