De Atestinorum principum calamitatibus commentarii

131쪽

stum in hoc terrarum orbe suos constituisse Vicarios, ut pietatis adjutores sint, religionisque duces, non regionum domini ;retur; ne extolleretur utraqγe suffultus o competens qualitatibus acilionum Decialiter projum aptaretur. Gelasius. Conferamus honorem Imperatoris cum honore Pontia ficis, inter quos tantum distat, quantum ille rerum humanarum curam gerit, hic divivarum, tu Imperator a

Pontifice baptimum accipis, sacramenta sumis , orationem poscis, benedictionem Deras, poenitentiam rogas, postr mo tu humana administras, ille diυina dispe sol, itaque, ut non dicam superior, aequalis honor es. Symmachus. Alia est Ecclesiasticarum rerum constitutio, o alius sensus saecularium p nam quemadmodum Pontifex introspiaciendi in Palatium potestatem non habet, ac diguitates

regias deferendi, sic neque Imperator in Ecclesias introspiciendi, o electiones sacras in Clero peragendi. Gregorius II. Neque seuorare debuerath maius esse regimen an ma-νum, quod est pontificale, quam imperiale, quod es remporale. Gregorius IV. In tem storali autem generaliter o generalis EccIssae solus Imperator, qui universiis O CIericis di Latris

in remporalibus prae sie debet, priυilegium concedere ρο- res. Innocentius I v. Sanctaem Dei Ecclesiam gladiam non habere n si spiritualem, qui non occidit,sed vis cat, Nicolaus I. ait.

132쪽

CALAMITATIBUS. I 29ni; ideoque laqueis vetiti imperii irretitos divinae institutioni non respondere . Haec illi . Ego tamen in his exquirendis nolo videri curiosus. Quamvis enim inter Pontificatus, & Principatus studia negotiaque ne minima quidem possit esse communio,& tanta sit distantia inter eos, quanta maxima potest esse, Benedictus XIV. quem

iterum honoris causa nomino, utrumque ea ratione moderatur, ut laudetur ab omnibus.

Cum immenso igitur discrimine divina

a mundana auctoritate in Pontifice separata sit, nemo unus inficiabitur, a vitiis , quae ex mundana erumpunt, nullam infamiam redundare ad divinam, neque ab ista patrocinium , aut Vim aliquam posse communicari negotiis, quibus illa laborat. Haec eadem claris, & insignibus gestorum Iulii II. Leonis X. Clementis VII. &R

133쪽

viii. Scriptoribus explorata suere: quare optima quaeque Pontificatus, maleficia vero mundani Principatus personae assignarunt. Satis habebo ex his clarissimum unum hic recordari. Is .est Cardinalis Bembus, qui, etsi uno tantum gradu a suprema dignitate distaret, veritati serviens, de Iulio II. in postremo Venetorum Commentariorum libro haec scripsit: ut Ferrariam in pote- statem suam redigeret, nihil Culpae , ni-ὐ hil Sceleris, nihil Flagitii praetermittebat. Arduum tamen opus frustra semper conatus fuit Julius, rem enim non habebat cum elare, sed cum Alphonso i. qui solertior& sortitudinis laudem serens reclamabat aliquando feliciter, quia semper erat ad repugnandum paratus. Jam vero docebo, non tantum IegitimOS, sed & naturales, ut clunt, A testinorum

134쪽

CALAMITATIBUS. I 3Isuccessiores claro testatoque jure Ducatus esse Ferrariensis haeredes: si enim flagitiosum fuisset ex patria haereditate nothum deturbare, flagitiosius prosecto indigniusque fuisse intelligemus, legitimae originis Principem tanta injuria assicere , ejusque existimationem oppugnare. Nec renovabo illud, quod superius planum seci, violemtia nempe, iniquisque legibus, ideoque nubiis a Clemente V. Joanne XxII. aliisque Pontificibus supremo Atestinorum in Pr vincia Ferrariensi imperio fuisse vulnus

inflictum: sed ut in quovis argument rum genere eos triumphare demonstrem. Alexandri diploma, ratum etiam a Car-R a dinais

ain Alexander Episcopus Servus Servorum Dei

ad perpetuam rei memoriam.

ad ea libenter aciem nostrae cons erationis φxtendimus, per

135쪽

d malium Senatu factum jocose multiplic, hus tortuosisque ingeniis ostendam : uti

quod

quae Sanctae Romana Ecclesia Ciυitates, praesertim praeclarae, re insisner, ac personae, iliar, Castraque, Terras, ρο oea alia ab eadem Romana Ecclesia in Vicariatum obria mentes , de alla benemeritae , illorumque in eis Successores

ramquam nostri, re ejusdem Nomanae Ecclesiae peculiares f. Iii , cr δευοri, quibus firma spes non immerito habe.ri potes, more progenitorum Dorum Ciυitates, Te ras, Camra, ac loca praedicta prospere, o feliciter, ae sudulcedine gubernare, conservore, ampliare, adaugere,

protegere , re defendere curabunt, Condignis, er amplioriabus gratiis , Commoditatibus, Honoribus, ac Dignitatum TLrulis attollantur , di ab oneribus eis impositis, quantum fori potes re leventur, quo in dies melius, commodius re femventius bono , ct felici reeimini, at couserυationi, amplia. νioni , augmento, prolemoni, or defensoni Civitarum , Temrarum , Castrorum , er Locorum predictorum intendere possint. Dudum siquidem felicis recordationis Sixtus P. P. IV. predecessor noster q. Borso Esens, dum in humanis ageret, in nobis Civitate Gerariae , ac Masse Lombardorum, Comyilitas , Roncarillae , Zepyx, Ganramantelli, BagnacaυaLIi, Sanme mathae, Barbiani , Cunii, ct Zangonariae , Cinstris , Terris atque Locis pro Romana Ecclesia in Tempora. Libur Vicario generali , ac Ducali Dignitate in dicta Cιυilis. re Ferrariar Iungente , visa functo , dilectum flium Nobilem Virum Herculem eiusdem Ferrariae Ducem , Frurem suum, quamdiu vitam duceret in human f, er post ejus obitum Filios , ct Nepotes suos legitimos re naturales per rectana lineam descendentes in Giυitate Ferrariae , Castris , Terris , crDissili sed by Corale

136쪽

CALAMITATI B US. I 3 3 quod Atestinorum haeredes omnes non

modo a captiosis argutiis, sed ab earum

metu Locis predictis , illorumque Comitatibus, Territoriis, s di-Frictibus in eisdem temporalibus Vicarios generales de Fraiarrum Dorum tunc eiusaem Romanae Ecclesa Cardinalium

s de quorum nummo runc eramus consilio, o assensu, cum illorum mero, o mixto Imperio, ae omnimoda Iurisdictione semporali, quae inibi per dictam Ecclesiam, vel alium pro ea exerceri consueverax, ct quo ad Ciυitatem Ferrariae, iLIi que Comitatum, Territorium, ct districtum huiusmodι usque in tertiam generationem , ac alias sub terris modo, re forma tunc e pressis per diversas litteras suas auctoritate Ap polica fecir, constituit, o deputavit, ipsi qe Herculis personam titulo, er insignibus Ducalibus voluit praefulgere, ut ipsius, ae eiusdcm Borsit Ducis dum viveret , par ratio dignitatis gloriae, o honoris in cunctis haberetur , ct Dum

Ferraria nominaretur. Volens re decerneus, quod Herculas

Duu , Filii m Nepores praedicti rutione Ferrariae quinque millia, retentis per eos pro eorum provisone mille, ac ali rum Casrorum, Terrarum, re Locorum predictorum centum Florenos auri de Camera boni di ius. ρο oderis, ac unam Iibram argenti puri respectiυe sn eulis Annis in Vigilia Eemrorum Petri, o Pauli Apostolorum nomine census in Romana Curia fluis sumptibus, periculis, o fortuna deferendos Camerae Apostolicae dare, re persolυere tenerentur, prout iusingulis litteris p aedictis, quarum renores, ae s de verbo ad Cerbum praebentibus insererentur, haberi volumus pro sinciem ter expressis, o insertis , ρIenius continetur . Cum autem sicut eυidentia rei clare demo irat in praefatus Hercules DuΜmore majorum, o progenitorum Dorum, qui Civitatem pro

137쪽

134 DB A TESTINORUM metu defendit. Sane quam pro eo ac pintuit Romanus Pontifex eodem diplomate

a longio mo sempore clara obtinentes illam, ac eius territ

rium es dispicium plurimum repararunt, o meliorarunt , Ciυitatem ipsam Ferrariae tempore suo mirum in modum non sine maximis, oe gravissimis impenss, suaque dexteritate, diligentia , Cr opera accuratissima adauxerix, arcibusque , πfisis amplis is , ac muris , er moenibus muniυerit , ac longe melius solito munire coeperit, locaque quam plurima Territorii dictae Ciυitatis Ferrariae seritia, er inculta ad maximam habitantium utilitarem, culturam, ex fertilitatem reduxerit; cr in illa, alii sique Terris , Castris, ter Locis praedictis plurima ad eorum firmissimam tutelam, d

fensionem, conserυationem secerit, propter quae aliis CL viratibus , Castris , Terris ejusdem Romanae Ecclesiae, xamquam illorum antemurale, maximum profrito praesidium facile inerri, Iusque σψdem Romanae Ecclesae non immeis rito adauctum Iaris dici potes e o pro torali omnium praemissorum perfectione ac Civitaris Ferraria , aliorumque Cain

rum, Terrarum, Locorum pr*didiorum conjervatione, νιμ

tela, o defensione in dies non parva si opus impensa, faciendam praefatus Hurcules Dux omur sudio intendore non cessato CT propterea dignum , ex conveniens fore noscatur, Hercules Dux, quι etiam in ipsa Civitare Arraria ex Da pia devotione multa Monas ria, o reti os locatam virorum , quam mulierum de propriis bonis Dis opere

138쪽

CALAMI ΤATIBUS. 13sAllodii, vel jurispatronatus, non fraudi sita enim vocant) terminis supremum circumscribere

A te dentes, proptereaque mrcules Duκ, ac misiores, re progenitores fui prae ιιcti pro decore, ornamento, insatiratione, m lioratione, ampliatione, munis iove, consiematione, defens ne o tureia ρω lictis ror gravi simis impensis, Itudiis, erlaboribus suis effecerunt, O ipse Hercules Duκ facere non do. fuit, a tanti census onere releventur, quo ad alia maiora , er utiliora peragenda in dies magis atque magis alliriantur. Nos praemissa omnia, quae notoria sunt, attenta meditatione pensantes, ac tam Herculem Ducem Filios, ct Nepotes suos praefatos, aliosqtie ab ipso H rcule Duce destendentes pro hujusmodi benemeritis, quam CiΣitatem ipsam se errariae adesiusquem, o praeclaram, ae alia Castra, Terras , ct loca praedicta pro illorum dignitate re decore aliquibus Decialis gratiae faυore, honore, ct praerogatiυis, pro ut convenit prosequi , ct d corare , ae a tanto census onere relevare, σQUIBUS POSSUMUς LIBERALITATE , ET GRA-

Tl A UTI UIUEN TES: Sprrantes quoque, quod Her Ies Dux, ac Filii, π N ους, ae destendentes fui praefati tu suis fidei suceritate , ac devotione erga nos o eamd Rominam EcclesOm, more eorumdem progenitorum suorum , per erabunt, ex praemissis , O certis aliis rationabilibus causis ad boe auimum nostrum inducentibus, habita super his cum Venerabilibus Fratribus nostris eiusdsm Romanae Ecclesie Cisrdinalibus di liberatione mntura, eonstitutioncm, depi rationem , ac singulas litteras praedictas cum omnibus, re simgulis in eis enutrutis clausiulit, balυis gratiis infrastr*ris, is i 'silio, assensu ο auctoritate similibus, at ex certa nostra.

Dentia, re de Apostolicae potestatis plenitudine , AD Oin

139쪽

13 6 DE AT EST INORUM Atestinorum jus nisus est. Quocirca hi qui ista tra stantes , frudi nomen usurpa

runt sNES PREFATI HERCULIS DUCIS DESCENDE TES IN PERPETUUM renore presentium EXTENDIMUS PARITER, ET AMPLIAMUS. Et iusuper pro

majori honore, oe' decore Ciυitaxem, Terras, Castra, σἰoea praedicta Ferroriae in Ducatum ad insar Proυinciarum quarumcumque, re aliarum Civitarum , Terrarum , Casir ram , re Locorum Dueali Dignitate fulgentium de similibus consilio , assensu, scientia, potesatis pilanitudine, o aucto. rixare perpetuo erigimus, ae omus Ducatus iure, facultate, nomine, ritulo, insisniis, honoribus, ct praeeminentiis unia insignimus, ct decoramus, ac Herculem Ducem , H- Iios , er Nepotes, Er Descendentes praefatos Ferrariae, Cain Rrorum , Terrarum, er iocorum praedistorum Duces success- e ordine infrascripto facimus , consituimus , re creamus. Statuentes, ex ordinantes, quod Civitas Ferrariae, Casraque, Terrae, cr Loca praediti a delucem ρerpetuis futuris temporibus Ducatus, o tam Hereules Dux , Filii, Nep rex re destendentes ρ ae fati, Ferraris, aIiorumque Castrorum, Terrarum , er locorum prae ictorum Duces successυe exsant, er pro talibus ab omnibus censeanxur, nominentur,m habeantur, gaudeantque omnibus Ducalibus insigniis , ju-νibus, honoribus , er praeminentiis, quoque, libera,er omnimoda Dueali dignitate, potesate, jurijdictione, auctoritate, er eoncessone etiam cujuscumque gradus Iupremi , meri, re mixti Imperii, omniumque, o singulorum Iurium, er Regalium nuneupatorum, ae quibuscumque sitis gratiis, eriinlegiis , libertatibus , μυoribus , praerogativis , induiris, immunitatibus , er exemptionibus, quibus alιi Ducatus, cr

140쪽

CALAMITATIBUS. I 3Tnant, ignorare profecto simulabant se essen- tiam sJureconsultorum verbis utor &nas isturam

Duces etiam quanrumcumque magni, de iure, consuerudine, praviIegro , vel alias quomodolibet utunxur , potiuntur m

gaudent, seu uti, poriri, o gaudere poteruut quomodolibram futurum . Guae omnia, renores, m effectus eorum, ae sde verbo ad verbum praesentibus insererentur, pro suscienterre specisce expresses, o inferris habentes Herculi Duci, FLLi ue Nepotibus , o Dahendentibus praefatis de smilibus

eonsilio, assensu , scientia, auctoritate re potesatis plenitudine, harum serie, de Uberioris dono grariae plenis e , o expresse potiri, pro cautela succusve concedimus UONAE LARGIMUR : COIentes, o decernentes, similibus conssio, assensu, scientia, potesatis plenitudine, o auctoritate, quod m Ciυitate Ferrariae , Coris, Terris σLocis praedictis pro illorum maiori quiete, ac meliori regimine o gubernatione, ac dissensiouibus, quae verismiliter rem. pore procedente quod Deus aυertar ) evenire possent, eviarandis, praefato Hercule Duce vita functo , Dilectus Filius Nobilis vir Alpho us ejus Primogenisus, Usoque A bono decedente etsam dicti Alphons primogenitus, ct ex ipse primogenito primogenitus , ο eo sne stiis deficiente , secundo genitus , o sic successue: ex Linea dicti AIphous d

Dendentes, ill hque emnibus defcientibus secundoeenitus praefati Herculis, O eo defuncto sne silus, etiam Tertio enixus suus , O sc successis, smilirer alii praefati Herculis Ducissilii, re Descendentes modo praemisso in Ducatu , Civitate Ferrariae, Coris , Terris, Cr Locis praedictis cum pari potesate, π auctoritate omnino succedant. Ira quod semper