Theologiae moralis compendium ab ... Josepho Segna breviter concinnatum ad usum Seminarii suae Dioecesis

141쪽

Iessiones concernae. Sic Gemens X. in Constὰ

. iaa6. Q. Regulares habent ne alia Privilegia' Multa sunt Privilegia , quae a Summis Pontis cibus concessa sunt Regularibus . et quoad absolutionem a peccatis, et censuris reserVatis; i et quoad dispensationem in votis etc. Sed sicut. varia ex his Privilegiis non certo sunt ex preMa , Et alia a subsequontibus Pontificibus revocata hine ut sapienter advertit Auctor Notarum ad Ferearis V.

doctique Regulares , ne frustratio uis periculo abs lationem Exponant, nec uri, nec usuros esse Privilegiis , nisi ea certo Sint cxρnena; et ita cognitia , ut in Constitutionssus Pontisiciis extene, nec sint reoocata- Et denique Regularium Consessarios monet. ne Obtentu Prioilegionum seculares absolviant a potis . ad petendum debitum conjugale etc. nisi certo eis constet , halere hinc Prist gia. t C a P u T V. 'l . De Monialibus.

' uet . Q. Quid notandum circa Moniales 2 i. v. Praeter obligationes: aliis Regularibus comis munes, de quibus Sul'ra a n. .a . ad II 5. , alias sibi proprias habent. Et I.' lenentur ad Clausu ram , ita ut, nisi aliquod Monasterium particulares habeat Costitutiones ; Monialis e clausura temere egrediens exceptis casibus a Iuro expressis γ, etiamsi per breve itempus , et per unum, aut alterum palmum toto corpore exeat, praeter alias poenas incurrit ipso facto Excommunicationem Papae reservatam. Sie. expresse statuit S . Plus

142쪽

Et hanc Excommunicationem incurreret non. Ium Monialis egrediens , sed ex eadem Constitutione ei iam quicumque , vel quaecumque licentiam ineundi concederet , comitaretur, vel receptaret. Potat tamen is erraris cum aliis, quos citat 9 Vis

Moniales Art. 3. n. 9. , quod, si post illicitum

egressum , aliquis absque ulla cooperationes eam comitaretur, reciperet, vel, ut ejus castitati consulat ς, vel etiam gratia urbanitatis , consanguin

latis etc. ;, Excommunicationem non incurreret.

αα8. Q. Quare dixisti et Exceptis casibus arti i

M. Quia easus dari' possunt , in quibus ex dicta Constitutione 'Moniales licite egredi possunt scilicet ex causa magni incendii, oel infrmit tu leρrae , idest ut explicant Doctores Ferraro sup . n. 27. si tali morbo: Monialis sit insecta, ut si non exeat, aliae evidenti periculo similis in- feetionis subjiciantur. Et denique 'ex infirmitatei epidemus , seu morbi pestilentialis , qui facile possit ad alias dissundi cum manifesto periculo mor κtis. Et quia i dari possunt casns consimiles , imo urgentiores , ut ob ruinam. Edisicii , ob inundationem fluminis etc., ex L. Si mora , verbo Dumtaxat. , sl . Soluto matrimonio itiserunt varii Do- ' etores ibid. n. α8. , etiam hisce casibus posse licite egredi. Quocumque autem casu movi ales' egrediantur , semper requiritur citat. Const. Iieentia ordinarii ; et si Monasterium subjectum sit Regularibus , requiritur inςuper licenti. Pra lati Regularis ; dummodo periculum non , sit ira mora , nec tempus suppetat dictam licentiam pe- . tendi ; quia tune possent exire , statim certiorat Superiore. Vide Ferrar. ibid. n. 29. etc.

143쪽

- . . Notandum, quost, sive ex Sirpradictis. motivis egressae . sint . sive alio motivo dst licentia, la- .men Sedis Apostolico: cgrodiantur Seniper, tenentur ad J observantiam ijVotorum et ad implendas alias obligationes . 's se, etiam .i X. a. MonaSterium Possunt impleri; ut recitatio divini officii, alia- Furnqite precum ' singulis. saltem mensibus ad Sa-.i cramenta Poenitentiae , et Euc'ri Sti se aecedere , ut

praescribit Tridentinum Sess. 25, de Regul. : Cap.:1ο- . ), et similia. Et , si moretur illa iMonia lis in alio Monasterio ; ipsius Constitutiones servet pros ubicumque reperiatur , habitum , monaSticum non exuat , ut advertit Benedictus XIV. Syn.

nerit, ubique se esse Moritatem ; et, si alias obligationes Sedes Apostolica injunxerit , si deliter exequatur. Praesertim vero meminerit , quod ex citata Constitutione S. Pii. V. . expleta cauSa egressiis; sub gravi tenctur ad proprium Monast

rium se recipere. I3o. Q. Est . ne licitus ingressus exterorum .in Clausuram Montalium I . t i .l

Minime. Et quaecumque. PerSona cujusCllmque generis ' et conditionis, Sexus, aetatis Trident. ib. Cap. 5. Clausuram ingrediatur sine ordinarii licentia in scriptis obtenta , ipso sacto excommunicationem incurrit. Et , si Monasterium. Subjectum sit Regularibus, xequiritur etiam licentia Superioris Regularis : dummodo , ut concessit Urbanus VIII. I i. : Maj. I 6So. , non USit C0nSue- Dido , ut a solo ordinario haec licentia obtineature Haec autem Excommunicatio ex dispositione Gregorii XIII. et Pauli V. . reservata est .PaPae; etiam-

144쪽

si an gressus non sit ad malum snem , nee stili praetextu licentiarum , ut declara it ipse Greg irius S. Carolo Boroniaeo ; et haec est Praxis sacrae 'Immitentiariae. Vide Ferra r. ib. n. 40. HEά- coin uniculione in incurrunt non solum ingredientes ,- sed lotiam introducentes imitantes , Teri prentes ;i etiamsi persona introdiicia suerit insans eiijusvis Mintatis et sexus S. C. Episc. Apr. . . 23 r. v. Datur no aliqua exceptio 7 MIy. C ini Imperatores , Imperatrices Q neges , - et Re reinae ratione excellentiae , et dignitatis non comprehendantur in dispositionibus qiliosis Juris

tis aliis apti Fcrrar. ib. n. 53. inserunt , e cum forum siliis , et filiabus , et idecenti eorum comitiva , licite posse ingredi in i Monialium. 316

-nasteria etiam sine i licentia. Et liaec est praxis υ niversalis : etiamsi Barbosa cum Bona cina ibid. i contrarium teneant. Et ab incursui Excomunicati nis , aliarumque poenarum exeluduntur etiam peria sonae i, quae necessariis sunt vel ad extingue iduini incendium , vel ad succurrendum in saliis casibus -repentinae ruinae , si tempus non Stippeiat ad e - postulandam necessariam licentiam .i Sim S. C. h -- pisc. Regul. II. Dec. I6OI.' et a I. Maro r6o a. l IS . Q. Liberum ne est Superioribus ' ingres .sum concedere intra ClauSuram 8 . . / .b i. i

IV. Minime : imo ex eodem Trulentino si Ioescit. praedicti Superiores noo possunt hanc licenistiam concedere ; nisi in casibus uecessariis, et pro .illis rebus, et operibus , quae eΣtra elausuram l Ti. non possunt. Communis. Notenti tamen Modici , Clii rurgi, Ministri, factores, artifices, alii quoi, perarii, qui claiisuram intrant, non posse libero

145쪽

i es potuml, et multo minus: dormire : sed . recto tramite Pioepit e ad eaequendum prolixiuiti tali-icium I quo completo , statim .ezire. Quinimo i qui

.gredit ad aliud, servitium praesitandum sub ipse a

in L Ilic autem nota quod ancillae pro inservidndo Nonialibus finfixinis . aut piro. domesticis . servitiis Μοnasterii sedi noli Monialis particularis susti--cit licentias Superioris Feriar. ib. in . 5o. 5 i. .i ia34. Q. Quid . notandum. circa. Novitias mona

s u. t Requiritur I.' iUt . Novitiae, degant sub cura Idagistrae in habitatione Particulari. a.' . Ut mulier

146쪽

non recipiatur ad habitum religiosum absque consensu Superioris , ct majoris partis Montalium per secreta suffragia. 3.' Ut antequam habitum reci- .Piat , sicut et antequam profiteatur , ab Episco-Po , aut ejus deputato Novitiae , voluntas exploretur ; an scilicet libere ψ, an coacta Labitum. susci-Piat. Et hic nota , quod. Tridentiniani, loc. cit. Cap. i8. prohibet sub poena Excomonicationis

extra casus a Iure expressos mulierem cogere , Vel

concurrere ad ingrediendum Monasterium , vel ad suscipiendum habitum, vel ad emittendata vi sessio nem : sicuti anathemati subjicit. eos , qui absque justa causa mulierem impedierit ad vola emittenda. Requiritur denique, ut non p Ffiteatur ante

annum I 6. Betulis suae .: Completum', et .vosti com

pletum annum Novitiatus. ' Vide Iura: ibida n.

a35. Q. Liberum ne est loqui cum Monialibus, v. Generaliter loquendo , nequaquRm . nisi , ut legitur in Cap. Periculoso unico de Statu Regul. in 6. rationabilis causa exisιαι, . ac ds illius , ad quem Pertinuerit , , vectati uicentia. Et Vahsquc hac Superioris lisentia velita esu locutio non solum cum Monialibus , sed etiam cum aliis mulieribus intra Clauiluram degentibus S. C. Conc. 11. Maj. 3669. annuente Clem IX. . Et ex alio

Decreto ejusdem S. C. 26. Jan. 1627. Ordina xius potest Excommunicationem imponere non solum contra alloquentes sine licentiai, sed . etiam

contra Moniales. Ipsisque Episcopis aliisque Praelatis extra propriam Dioecesim , et jurisdictionem vetitum est cum iis loqui absque licentia ordinariis Const. Graυissima Bened. XIV. 31. Oct. I 749. . Dictum est generaliter loquendo : quia Consessarii Monialium etsi Regulares , et Superiores Rogula.

147쪽

,' an Visitatores abs lite di cliij licentia possimi ic ituri sui radictis 'sibi subjectis loqui. Ita S. C. I -Pisc. 1 27. Sep. I64 I. 1 Et laoc est pariter permis-- sunt secularibus' quoad Regulares vide sui'. n. - III ... quoad. Sibi Conjunctas primo, vcl --cundos gradu. Sic decrevix ead. 'S'. , C. IO. Febr. Quoudii ulla' vide Ferraria V. Montiales , ct

. . . ARTICULUS IV.

-. . . t Obligationibus horum , qui laicalia

- .itG6. Q.: Qui consentur liaec munera exercere 2 . . Multii sunt , ut non isolurii laici , sed quandoque etia in Ecclesiastici , filii luce laicalia IiHi- hou . solent exercere. , Sed nos : de illis tantum lo-

quς mur k qui otia ira in parvis oppidis , et pagis

.possunt Coiisess rioi, et Ilaeologo se sistere : iit sunt Iudices , . aliique', qui in sero versantur; IDi

clitarcs ; . Professores . Sanitarii ; Syndaci aliique , qui in' Coin munitatum. Tegimine, sunt addicti ; AMministratorcs , Negotiantes , Antifices , Agricolae , .Pastores etc. O inissis tamen illis , de quibus j viii docuti sanius in Lib. II. agendo tam de IV. Decalogi Praecepi O. a au. 467. ad 537. quam de Cori--tractibus a mum. 658. ad 76ru , du reliquis in hoo , Irticulo agemus. Sit igitur.

148쪽

237. Q. Qitae dotes requiruntur in Iudice . . Cum Iudex judicare debeat de fortunis , honore , et de ipsa hominum vita ; hinc , ut suo

muneri possit recte satisfaccro, praeditus esse de Bet scientia , et morum , probitate. Debet in primis habere scientiam Legum tam generalium , quum nationalium , consuetudinum receptarum , regularum in materia juris, et justitiae etc. Et haec scientia , et cognitio est 'Iudici necessaria , tum ut sciat , au super illas causas , et personas habeat auctoritatem ; tum , ut juxta Legem etc. , et aliquoties secundum ejus spiritum possit judicare ; tum , ut artes , et astutias Advocatorum dignoscat, qui aliquando res etsi perspicuas ita involvunt; ut certa ab incertis vix possint secerni ; tum , ut ordinem legalem in processibus sormandis queat observare , et sic juxta allegata , et probata rectam possit serre sententiam.

a38. Q. Quid sequitur ex dictis 3 π. Sequitur . quod, si quis petat, aut suscipiat, aut exerceat officium Iudicis absque sussicienti scientia, et idoneitate, graviter peccat. Singuli enim , ut inquit S. Thomas r. a. q. 76. a. a. tenentur scire ea , quae ad eorum statum, veὶ officium vectant. Et proinde, si ex imperitia male judicet ; quamvis putet, se recte judicare, tenetur compensare totum damnum litigantibus obveniens , sive in substantia litis , sive in supervacaneis impensis. Ut enim legitur in Cap. ultimo de injuriis : Si cu a tua datum est damum, oel inj-ria irrogata ; aut hinc imperitia tua, sive neglia TA. MOR. T. II. 9

149쪽

genti a eoenerunt; iura summ his satisfacere te

oportet. Et insu Per errorem CommiSSum tenetur emendare. Et , si hujusmodi inscius Iudex ollicio non renuntiet , aut saltem Sufficientem scientiam brevi. acquirere non possit et conetur ; utpote indispositus absolvi inon debet. Ita S. Thomas et . a. q. 66. n. a.. . Vide Antoine Tract. de inli

gat. Cap. - V. S. I. . ' . l .

αἶ9. Q. Quid agendum a Judice , .si jus non sit clarum 2. v. Si omnibus perpensis, rationes , et probationes utriusque partis: appareatit Judici seque probabiles , et aequales ; suerunt quondam aliqui Doctores , qui dicebant , , posse Iudicem Pecuniam iac- cmere proferenda sententia in faὐOrem unius Proe alio. At haec tam laxa sententia fuit juro proscripta ad Alexandro VII. . . Prop. 26. I et Propterea: non sequenda. Hinci generaliter loquendo in hoc casu dicunt communiter Doctores ap. B. Ligorio Lib. 4. rem , aut e .us Pretium esse omnino dividendum ., vel compositionc inter litigantes suadendam. Dictum est: generaliter loquendo : quia i si agatur de delictis , aut dem eo , et tuo ; in pari causa pro reo , et ΡοSSeS-

sore est iudicandum et uuia. nemo condemnandus . nisi constet de Crimine; neque re Sua Spol Andus,

ni constet , rem non legitime possideri. Aliter Iudex periculo se exponeret condemnandi. innocentem ; et legitimum possessorem re sua . Spoliandi.

Sic clare legitur Cap. In ρari 65. de Regul. jiar. in 6. In pari delicto , oel causa , Potior eSι Condiatio Possidentis. Et in pari causa judicatur etiam pro parte su vorabili, quando agitur de causa liberali , ex. gr. matrimonii , libertatis , dotis , testa

150쪽

I o. Q. Quid dicendum , si rationes non alii

aequales, vel aliquis casus in jure non si Dexpressus r. . Si omnibus perpensis, rationes et probati nes utrius rite partis laon sint aequales ; tunc a ud ex tenetur judicare secundu- oputionem , quam pri

habilioreni eredit Lib. I. n. 64. γ. Et contra rium dieentes ab Innocenti l XI. 3 prop.l a. damnati suerunt T quia ' Iudex seeurid tam merita causae , et pro eo, qui sertius jus babet , debet judicare.

Sed noti obstante hae Innocentii XI. declarationi , ne Iudex periculo se exponat condemnandi i inin centem ; et legitimum Possessorem re sua. spolia di , ut dictum est numero praecedenti; etiamsi metor rationes probabiliores . sed non convincentes pro se habeat; dicunt tam muniter tot. Docto s ap. B. Ligorio Lib. 4. n. aro. x q. a. reum non esse condemnandum, nec legitimum possesso-Tem re sua spoliandum et quia hoc casu. non

Let habere locum . . Regula juris 65. supra praec. raelata; sed Begula tr. idest : Cum stiMPartium jura obscura idest non convincentia )Potius favendum era reo, quam amori. Si autem aliquis casus ini juro'; non sit expressus I tune id erit judicandum , quod veritati )magis, consenta

Deum Videtur.' . , i iri. D . l.

a r. Q. Seni per tho Iudex debet judicare secun . dum allegata , et probata 8 Z. . Regulariter loquendo debet; etiamsi qui juxit,

Bllegata, et probata apparet innocens, Iudex certo sciat, esse reum ; saltem', si sententiam, non possit commodo disserre , et testes alio die diliget tius examinare. Commutiis ulvid Doctores Ox Can Judex 4. caus. S. q. Ratio : quia ordo juridi- Cias postulat, ut actore non probante', reus damnari non possit.' Et iqumvis Iudex id vellet, i