장음표시 사용
161쪽
non peccaret contra Justitiam , Sed tantum contra Obedientiam , Charitatem , et etiam contra H
ligionem , si juravit ; et' proinde ad restitutionem
a57. Q. Qui a Iure non sunt excepti n. 254. J , omnes ne tenentur testiscari ly. Multi sunt casus , in quibus Testis , etiamsi legitime examinatus, testificari non tenetur. I.' Si iactum sciat ex sola Consessione sacrameniali , ut dictum est num. I9O. a.' Si iactum sciat 3olqm sub secreto naturali ; ut evenire potest The
logo . Advocato , Medico, Obstetrici etc. , idui eorum consilio , et auxilio si ut requisiti : quia praeceptum naturale servandi secretum praesereii dum est praecepto Iudicis interrogantis. 3.' Si factum non sit criminosum : ut si quis certo 3ciat, alium pro sera occidisse hominem ; alium xqm alienam abstulisse , sed vel ob justum compensationem , vel extrema necessitate coactum. Judex enim debet 'interrogare de sacto criminoso. 4. . Si iactum per injuriam rescivit, ex. gr. alienas litteras aperiendo ; alluvi cogendo ad revolan dum etc. : aliter injuria continuaret. 5. Si fa-ςtum testificando , sibi , i vel suis aliquod grave damnum immineat; dummodo tamen damnum publicum, vel privatum alienum non praevaleat. Vide auctoritates ap. B. Ligorio n- a68. et exce- '
a58. Q. Quid agendum, si illisce casibus: T stis cogatur a Iudice ad testificandum 8 . i. s. Cum lxisce casibus , et quoti eumque Testis a Iudice non sit segitime inturrogatus , non teneatue testificari ; nec tenebitur veritatem lateri ista poterit licue resppudere etiam cum juramenis
162쪽
to, se factum illud nescire, utendo non jam reastrictione pure mentati s quod vetitum est ab Innocentio Xl. prop. z6. 27. et a8. , sed rasitam fugiendo , ut S. Thomas a. a. q. 69. R. I.
consulit accusato, dum non secundum ordinem
juris n. seq. γ a Iudice interrogetur; utendo
scilicet restrictione non pure mentiair nam in illis circumstantiis dicente Teste , sct nescire , Iudex potest facile percipere , Testem ita respondisse , quia manifestare non tenebatur. Et hoc communiter sentiunt etiam strictiores Theologi a p. Ligorio Lib. 3. 11. 152. Si tamen crimen seret exenormibus , ut haeresis, et aliis supra n. 25a. relatas; etiam in praedictis circumstantiis tenerein tur Testis veritatem testificari exceptis de auditis in sacramentali consesione ): quia bonum commune praevalere debet bono privato.
259. Q. Quid notaudum circa Reum 2 iat. Si Reus legitime, seu iuridice a Iudice interrogetur ; tenetur sub gravi suum crimen lateri.
tiarnsi Reus damnandus esset ad mortem , ut pro- habilius contra aliquos sentiunt tot Doctores a p. 'B. Ligorio Lib. 4. n. et ap. Ferrar. V. eusatus n. I 6. Batio et quia sicut Judex Iuridies interrogans, ob bonum publicum habet jus ad praecipiendum , et resciendam veritatem ; sic Reo inest obligatio eam fatendi , et Iudici obedire. Conveniunt autem omnes, ut inquit idem Beatus ibid. γ ι quod si Reus in bona fide credat ad crimen filia tendum non teneri ; et Confessarius censeat dissiciliter ad illud latendum induci; in sua bona fide possit eum relinquere. Hic autem nota , quod , etiamsi ad testes interrogandos possit sussicere ac
cusatio , vel denunciatio, res querela , ut supra
163쪽
et . 255. dixi imis : Reus autem ut iuridice interrogetur ; requiritur , ut praecesserit infamia , aut indicia competentia , aut semiplena probatio : ut
S. Thoinas ibid. et habetur in Cap. Inquisi-ιionis a r. et Cap. Qualiter 24. de Accusation. αμ. Q. Quid est praeterea notandum - ν. Notandum a. quod si Iudex Reo non signi
dacium dicere non possit , posset tamen Iudicem eludere subterfugiendo , ut explicatum est n. 258.
nam Iudex non habet jus Beum interrogandi , nisi cum juridice procedit. Et idem dicendum , si
neus ante Deum noscat, factum a se commissum
non esse criminosum n. 257. I idest gravi culpa se vacare, nec ad aliquid ex justitia teneri. Iudex enim; ne innocentem condemnet, de secto criminoso, et de eo , quod ex justitia debetur , debet inquirere. Vide etiam Ferraris su p. a n. 3 i. ad 35. . Notandum S. quod , etiamsi quis de salso erimine imputatus, si aliter suam innocentiam Ostendere nequeat , licite limssit manifestare erimen verum , sed occultum vel accusatoris , Vel testium , vel alterius , ut cum S. Thoma diximus Lib. a. n. 996. et etiam sentit B. Ligorio cum aliis , quos citat n. 27 . : nihilominus selsum erimen nulli imputare potest; etiamsi foret necessarium ad suae innocentis defensionem z quia calumnia , seu salsi priminis imputatio est intrinsece mala ; et proinua numquam licite. Idem Beatus ibid. ex Propos. 44. damnata ab Innocentio XI. - . IGI. Q. Est ne aliud addendum α. Notandum 4. quod quamvis qui juste damnatus est ad perpetuum earcerem , triremes , mutilationem, mortem, debeat acceptare poenam sub
164쪽
criminis , nec possit positi e resistere; quia , ut
notat S. Thomas ibid. a. 4. . Potestati resistit , juxta Apostolum Rom. 13. I. Dei
ordinationi resistit; nec P Sit eorrumpere munexibus lictores , et custodes , ut sibi fugam permittant ; quia eorum lethali peccato cooperaretur rattamen , cum unusquisque jus habeat ad suam vitam , et libertatem conservandam , si comm de possit; licite posset in soro conscientiae se eri- pete e manibus lictorum , . carCere sugere, trulum effringere , custodes decipere et dummodo tamen publicum honum aliter non exigat; et liet Tes , aut carcerum custodes non offendat inebrianiado , percutiendo , Vulnerando etc. Et , si lictores , et custodes aliquod damnum ob hoc patiantur , sibi imputent et quia invigilare debebant. Si oeommu uiter Doctores ap. Ligoria, Ferraxis , Cutilitati, Antoine etc. CAPuT IV. De Militaribus, Notariis . Professoribus sanitariis, eι Administratoributa. I62. Q. Ad quid tenentur ossiciales militum
εν Unusquisque pro gradu , quem in militia occupat , tenetur invigilare super milites a se de-Pundentes , ut observantes sint legum divinarum , et humunarum , impediendo quoad possunt , et otiam puniendo , eorum blasphemias , luaurias , sur-ta , rapinas, concussiones , violentias etc. ut a
Militibus requirebat S. Ioannes Baptista Luc. 3. i4. ; et illos potissimum bono exemplo prae
cedendo. Tenentur insuper Ossiciales sub gravi , et sub poena restitutionis nihil Subtrahere, nec III. MOR. T. II. IO
165쪽
minuere de stipendiis, quae militibus sunt constituta ; nihil accipero iis in locis , ubi Versantur ,
ad impediendas vexationes militum , cum ex ossicio , et justitia teneantur ; Communitates non gravare majori , quam necesse sit, militum numero ;et praecipue fideles sint proprio Principi; cum
hoste non conspirent, et propria statuta adamu
α63. Q. Ad quid tenentur Milites inferiores . Omnes Milites tenentur ex justitia , et sub gravi propriis ossicialibus obedire ; sortiter pugna-
Te ; Stationem servare ; arcem sibi commissam diligenter custodire , et defendere , ctiam cum Vitae periculo ; ab exercitu , et castris ante tempus desinitum non discedere juxta sectas pactiones I esse contenti suis stipendiis ἔ neminem concutere ;nihil extorquere ab iis , apud quos diversantur nihil exigere , quod a Principe non sit constitutum ; sine Ducis permissu , aut Saltem post ejus Irohibitionem damna hostibus non inferre etc. t cum haec omnia sint contra justitiam commutativam ; patet, ad restitutionem obligare. Meminerint denique Milites , quod , si aeternam velint Consequi Salutem , obserVent Leges divinas , et humanas ; abstineant ab omni crudelitate , luxuria , ebrietate , blasphemia , periurio , duello , sacrilegio , et aliis , quae Christianum non deceant. Vide Antoine Tr. de obligat. Cap. 6.
6s. Q. Quid dicendum de Nolariis 2
v. Notarii, seu Tabelliones peccant I.' Si datum juramentum violent. a.' Si dicto testatoris . aliorumque contrahentium, aut testium aliquid notabile vel addant, vel minuant. 3. Si testamentum scribant hominis ratione, vel sensibus destituti. 4.' Si conscribunt aliquem actum a Le-
166쪽
ga reprobatum ; ut contractum simoniacum , usu rarium ; vel si aliquam falsitatern asserant, dicendo ex. gr. contrahentes esse Praesentes , quan do absunt; Pocuniam coram se numeratam fuisse , quae in rei veritate non suit persoluta et c. 5. Si salsos testes admittat. 6.' Si conditiones , et solemnitates a Lege statutas per culpabilem ignorantiam , vel per malitiam omittant. 7.' Si acta , ei protocolla negligenter custodiant. 8.s Si parti petenti instrumenta, aut eorum transumpta . denegent. 9.' Si etiam non requisiti legata pia non revelent. Vide Ferrar. V. μιarius Art. 6. n. 26. Et hic nota , quod , si sua culpa aliquod damnum alteri eveniat , utpote causa damni, ad
α65. Q. Quid requiritur in Modico pN. Multa requiruntur in exercenda hac arte tam dissicili , et periculosa ; in qua non jam de bonis agitur fortunae . sed de vita , et salute hominis. Et quod dicitur de Medicis , debita eum proportione intelligitur etiam de Chirurgis , aliisque Professoribus sanitariis. Requiritur ergo in primis scientia , si non eminens , ut esSet Optabile , saltem mediocris , qua medicus noscat morbi qualitatem , originem , progreSSum etc.. ut necessaria possit praestare remediu , et infirmus Sanet; non recidivet; et quid in casu reincidentiae debeat agere. Requiritur a. studium asSiduum , praeserintim si longam experientiam in Hospitalibus , et Clinicis non habuerit. Multi sunt enim morbi implicati , dissiciles , insoliti , qui absque studio dinscititor cognoscuntur. Requiritur a. diligentia invisendis infirmis juxta conventiones , et pacta , si Prosessor sit conductus ; et etiam Saepius, si morbi gravitas , ct complicatio id expostulet. l
167쪽
α66. Q. Quid aliud requiritur 7
ηt. Requiritur prudentia in seligendis romediis. Si enim certa , et tuta habeat, his utatur. In dubio remedia , quae magis profutura censet, adhibeat. Et solum quando nulla spes de sanitate in-1irmi adest , tune solum de consensu infirmi , aut propinquorum dubium medicamentum praebere potest ; ut communius sentiunt Doctores et quia in hoc casu infirmi negotium utiliter gerit; melior est chim salus incerta ; quam mors ceria. Et hic nota , quod si ex culpabili desectu scientim , itu-
dii , diligentim , aut Prudentis infirmus pereat ,
vel citius non sanet, Medicus culpabilis, praeter grave peccatum , ad omnia damna resarcienda tenetur , ut patet. Exciperem Pro easu , quod , si, alius praesto non sit, quam imperitus; posset hic remedium indicare , quod saltem non noceat : hoc enim faciunt etiam qui medicinam non callent.
a 67. Q. Requiritur ne aliud PBequiritur 5. humilitas , tum , ne temere rejiciat remedium ab alio Prosessore propositum , qui etsi junior, forsan erit sagacior tum , ut
noscens insipientiam , et fragilitatem suam , sapientiam postulet a Patre luminum , ne in curandis infirmis erret ; et gratiam suam expOScat, ne in curandis alieni corporis membris , animam suam insciat. Requiritiar 6. in Medico probitas viia toe : quia si sit 1,robus , et charitativus; cuiu iu-sirmus sit pauper , gratis , ut tenetur , cum Cu- Tabit ; nec pudendos infirmi occultos morbos deteget. Insuper medicamenta non praebebit, quae sint a Lege prohibita , ut ad impediendam generationem , ad abortum procurandum etc. Et Dogravi sculpa se alliget , non audebit dispensa road carnes , aut a jejunio dispensatio enim per-
168쪽
linet ad potcstatem Ecclesiasticam , eni in dubio est recurrendum , ut dictum est Lib. II. n. IO64. et to 65. ); sed in ravi necessitate tantum declarabit , cibum quadragesima lem , aut jejunium nocivum esse illi aegrotanti, convalescenti , soni, det, ill etc. ; et qui in gravi necessitato non versatur , non eximet.
I68. Q. Est ne aliud addendum Zu. Maxime. Si enim Medicus probus sit, ct vcram charitatem habeat pro spirituali sui infirmi salute ; non solum quando morbus eSt Periculosus , aut talis fieri credatur ; sed in quocumque alio morbo, et praesertim febris, quae infirmum obliget ad decumbendum in lecto , juxta Constitutiones innocentii III. Cap. Cum infrmitas I S. de Pia nit. et remis. , Clementis V. et S. Pii V. Medicus infirmo inculcabit sacramentalem Consessionum. Et hoc faciet, tum ob obediendum Constitutionibus Pontificiis, quae cum districte, et sub gravibus poenis praecipiant , obligant sub gravi ; tum , ut infirmi , cum sani sint mente , hoc tam necessa rium Sacramentum possint recipere; tum etiam , quin, si in Solo morbo periculoso Consessionem Nodicus inculcabit ; cum de se actum jam credant infirmi , in demerationis articiatum ut nolatur in cit. Cap. Cum infrmitas inci ne , unde facilius periculum mortis incurrunt. II ic autem no- , quod, etiamsi juxta Const. S. Pii V. J Iedicus , ut juravit in Laura doctorali suscipienda , curam infirmi debeat deserere, nisi infra tres dies infirmus non fuerit Consessus ; communiter tamen sentiunt tam Canonistae, quam Tlleclogi , quod , si morbus sit periculosus ; etsi infirmus se consit Ti repugnet, non cum deserat Medicus , ad hoc , ut tractu temporis in se regressus incimus , con-
169쪽
steatur ; vel saltem, ut sanatus possit tunc suae conseientiae eonsulere. Vide Lamberlini Inst. Ec
α . Q. Quid notandum circa Pharmacopolas v. Cnm Pharmacopola medicamenta parando medecinae partem exerceat, quae qualitates in Medico desiderantur, data proportione , etiam in ipso requiruntur. Bequiritur peritia , et.diligentia in conficiendis , et parandis medicinis ; prudentia in corrigendis erroribus , qui quandoque , licet involuntarie , a Medico committuntur in scribendis ordinationibus ; humilitas, ne de sua habilitate,
quae forsan non adest, Superbiat, ceterosque despiciat. Et praesertim pum Ambilias in eo est nece- Saria , ne corrupta , et inutilia medicamina infirmis praebeat; ne modicamenta a Legibus vetita subministret ; ne venena porrigat , nisi cum magna cautela , et de Medici praescripto; ne unum prae alio medicamento contra Prosessoris ordinem exhibeat; et ne ad arbitrium medicaminum pretium adaugeat. Et etiam Pharmacopola memine-xit , quod praeter peccatum , omnia damna , si . quae vel infirmo , vel aliis sua culpa causantur ,
2 o. Q. Ad quid tenentur Administratores p . Administratores , Syndaci , Priores , Electi,
Decuriones , et quocumque alio nomine Vocentur illi, quibus regimen traditum est propriae patriae , Confraternitatis , Congregationis etc. Omnem Curam , et deligentiam adhibere debent, ut omnia bene se vertant in sua administratione; invigilando super aedificia , sutidos, vias etc.; ne deterio-xentur , destruantur , occupentur; et si quae deteriorata sint , destructa , occupata recuperare
meliorare ete. , et sacere omne id , quod probi
170쪽
patres familias in propriis administrationibus solentessicere. Caveant, ne , ut saveant amico , conjuncto , potenti etc. illos proponant ad ossicia , qui desectu morum, talenti , prudentiae etc. ad illa onera sustinenda non sint idonei. Caveant, ne re- Spectu humano , vindicta , odio , aut alio pravo sine aliquid contra justitiam moliantur , praesertim in distributione vectigalium seu impositionum , sive super landos , sive Super Personas , Sive Super animalia ; et sciant, quod, si uni assignent quod ab altero erat solvendum ; tam ipsi , quam mandantes , consulentes , consentientes graviter peccant, et ad restitutionem tenentur juxta regulas traditas Lib. II. n. 883. et sequentibus.